με τους Χριστιανούς που έχουν κληθεί να είναι γεννημένοι από το πνεύμα γιοι του Θεού και υποδηλώνει την οικεία σχέση που έχουν με τον Πατέρα τους. Αν και είναι «δούλοι του Θεού» και “αγοράστηκαν με κάποιο αντίτιμο”, εντούτοις είναι επίσης γιοι στον οίκο ενός στοργικού Πατέρα, και τους χορηγείται από το άγιο πνεύμα σαφής συναίσθηση αυτής της υπόστασης μέσω του Κυρίου τους Ιησού.—Ρω 6:22· 1Κο 7:23· Ρω 8:15· Γα 4:6.

Αντί να εκλαμβάνουν το συνδυασμό των λέξεων ’Αββά’ και «Πατέρα» απλώς ως μετάφραση από την αραμαϊκή στην ελληνική, μερικοί διακρίνουν σε αυτόν κατ’ αρχάς την εμπιστοσύνη, την πεποίθηση και την υποτακτικότητα ενός παιδιού, και ακολούθως μια ώριμη αποτίμηση της υιικής σχέσης και των ευθυνών που τη συνοδεύουν. Από αυτά τα εδάφια γίνεται φανερό ότι στους αποστολικούς χρόνους οι Χριστιανοί χρησιμοποιούσαν τον όρο ’Αββά’ στις προσευχές τους προς τον Θεό.

Η λέξη ’Αββά’ κατέληξε να χρησιμοποιείται ως τίτλος τιμής για τους Ιουδαίους ραβίνους τους πρώτους αιώνες της Κοινής Χρονολογίας και εμφανίζεται με αυτόν τον τρόπο στο Βαβυλωνιακό Ταλμούδ. (Μπεραχότ 16β) Όποιος ασκούσε χρέη αντιπροέδρου στο Ιουδαϊκό Σάνχεδριν κατείχε ήδη τον τίτλο ’Αβ, δηλαδή Πατέρας του Σάνχεδριν. Αργότερα, ο τίτλος χρησιμοποιήθηκε και για τους επισκόπους της Κοπτικής, της Αιθιοπικής και της Συριακής εκκλησίας και κυρίως έγινε ο τίτλος του Επισκόπου της Αλεξάνδρειας, καθιστώντας αυτόν τον επίσκοπο «πατέρα» ή «πάπα» εκείνου του τμήματος της ανατολικής εκκλησίας. Οι λέξεις «αβάς» (ηγούμενος) και «αβαείο» προέρχονται και οι δύο από την αραμαϊκή λέξη ’αββά’. Ο Ιερώνυμος, ο μεταφραστής της λατινικής Βουλγάτας, ήταν αντίθετος με τη χρήση του τίτλου «αβάς» για τους Καθολικούς μοναχούς της εποχής του, επειδή παραβίαζε τις οδηγίες του Ιησού στο εδάφιο Ματθαίος 23:9: «Επιπλέον, μην αποκαλέσετε κανέναν πατέρα σας πάνω στη γη, γιατί ένας είναι ο Πατέρας σας, ο Ουράνιος».

(Αββακούμ) [Θερμό Αγκάλιασμα].

Εβραίος προφήτης του Ιούδα και συγγραφέας του ομώνυμου βιβλίου της Αγίας Γραφής. (Αββ 1:1· 3:1) Από την τελική σημείωση που υπάρχει στο βιβλίο («Προς τον διευθύνοντα τα έγχορδά μου») και από τη θρηνωδία του 3ου κεφαλαίου, μερικοί έχουν συμπεράνει ότι ο Αββακούμ ήταν Λευίτης ο οποίος υπηρετούσε ως μουσικός στο ναό. Αλλά αυτή η φράση που έπεται του εδαφίου Αββακούμ 3:19 δεν καταδεικνύει με βεβαιότητα κάτι τέτοιο, και εκτός αυτού, θρηνωδίες δεν έψαλλαν μόνο οι Λευίτες αλλά και άλλα άτομα. (2Σα 1:17, 18) Αν και υπάρχουν διάφορες παραδόσεις γύρω από το πρόσωπο του Αββακούμ, αυτές είναι αβάσιμες, και οι ίδιες οι Γραφές δεν παρέχουν καμιά πληροφορία για την οικογενειακή καταγωγή του προφήτη, τη φυλή του, τις συνθήκες ζωής του ή το θάνατό του. Κάποια στοιχεία στο βιβλίο του Αββακούμ φαίνεται να υποδεικνύουν ότι προφήτευσε στις αρχές της βασιλείας του Ιωακείμ, ενδεχομένως πριν από τη νίκη του Ναβουχοδονόσορα επί του αιγυπτιακού στρατού στη Χαρκεμίς το 625 Π.Κ.Χ.

Βιβλίο των Εβραϊκών Γραφών που βρίσκεται στην όγδοη θέση μεταξύ των λεγόμενων μικρών προφητών στο εβραϊκό κείμενο και στη Μετάφραση των Εβδομήκοντα, καθώς επίσης στις συνήθεις μεταφράσεις της Γραφής. Αποτελείται από δύο μέρη: (1) Έναν διάλογο μεταξύ του συγγραφέα και του Ιεχωβά (κεφ. 1, 2) και (2) μια προσευχή σε μορφή θρηνωδίας.—Κεφ. 3.

Συγγραφέας. Ο συγγραφέας προσδιορίζεται στο ίδιο το βιβλίο. Η σύνθεση και των δύο τμημάτων αποδίδεται στον “Αββακούμ τον προφήτη”.—1:1· 3:1· βλέπε ΑΒΒΑΚΟΥΜ.

Κανονικότητα. Η κανονικότητα του βιβλίου του Αββακούμ επιβεβαιώνεται από αρχαίους καταλόγους των Εβραϊκών Γραφών. Μολονότι δεν μνημονεύουν το βιβλίο ονομαστικά, προφανώς το συμπεριλαμβάνουν στις δηλώσεις τους περί “δώδεκα Μικρών Προφητών”, ειδάλλως ο αριθμός 12 θα ήταν ελλιπής. Οι παραθέσεις από αυτό το βιβλίο οι οποίες υπάρχουν στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές υποστηρίζουν αδιαμφισβήτητα την κανονικότητά του. Παρότι δεν ανέφερε τον Αββακούμ ονομαστικά, ο Παύλος παρέθεσε το εδάφιο Αββακούμ 1:5 (Ο΄) ενώ μιλούσε στους άπιστους Ιουδαίους. (Πρ 13:40, 41) Όταν παρότρυνε τους Χριστιανούς να εκδηλώνουν πίστη, παρέθεσε από το εδάφιο Αββακούμ 2:4 («Αλλά ο δίκαιος θα εξακολουθήσει να ζει μέσω της πιστότητάς του»).—Ρω 1:16, 17· Γα 3:11· Εβρ 10:38, 39.

Μεταξύ των Ρόλων της Νεκράς Θαλάσσης υπάρχει ένα χειρόγραφο του Αββακούμ (κεφ. 1, 2) με προμασοριτικό εβραϊκό κείμενο και συνοδευτικά σχόλια. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι στο κείμενο αναγράφεται το όνομα του Ιεχωβά με αρχαίους εβραϊκούς χαρακτήρες, ενώ στα σχόλια το θεϊκό όνομα αποφεύγεται και στη θέση του χρησιμοποιείται η εβραϊκή λέξη ’Ελ (που σημαίνει «Θεός»).

Οι λόγιοι πιστεύουν ότι αυτός ο ρόλος γράφτηκε προς το τέλος του πρώτου αιώνα Π.Κ.Χ. Αυτό τον καθιστά το αρχαιότερο σωζόμενο εβραϊκό χειρόγραφο του βιβλίου του Αββακούμ. Στο εδάφιο Αββακούμ 1:6 αυτό το χειρόγραφο χρησιμοποιεί τη λέξη «Χαλδαίοι», επιβεβαιώνοντας έτσι την ορθότητα του Μασοριτικού κειμένου που δείχνει ότι οι Χαλδαίοι (Βαβυλώνιοι) ήταν εκείνοι τους οποίους θα ήγειρε ο Ιεχωβά ως εκτελεστικό του όργανο.