σύνθεση, αλλά τη διαφορετική πηγή από την οποία το προμηθεύονταν. Στο εδάφιο Ιερεμίας 2:22 εμφανίζονται και οι δύο λέξεις στο ίδιο εδάφιο. Από χημική άποψη, η αλισίβα των Βιβλικών χρόνων ήταν ανθρακικό νάτριο ή ανθρακικό κάλιο, ανάλογα με το αν η βλάστηση από την οποία είχε ληφθεί η τέφρα είχε αναπτυχθεί κοντά στη θάλασσα, δηλαδή σε αλμυρό έδαφος, ή στην ενδοχώρα. Τα χημικά στοιχεία που περιείχε η τέφρα διαχωρίζονταν από αυτήν με εκχύλιση ή διήθηση με νερό. Αυτή η αλισίβα ήταν διαφορετική από τη σύγχρονη χημική ουσία που αποκαλείται «αλισίβα», το εξαιρετικά καυστικό υδροξείδιο του καλίου. Η αλισίβα του αρχαίου καθαριστή ρούχων χρησιμοποιούνταν, όχι μόνο στο καθάρισμα των ρούχων (Μαλ 3:2), αλλά επίσης στην αναγωγή μετάλλων όπως ο μόλυβδος και το ασήμι.—Ησ 1:25.

Ποτάσα. Η εβραϊκή λέξη μπορ μεταφράζεται «ποτάσα» (ΜΝΚ), «σαπούνι» (Yg) και «αλισίβα» (AT, ΜΠΚ), στο εδάφιο Ιώβ 9:30. Εκεί αναφέρεται ότι τη χρησιμοποιούσαν για τον καθαρισμό των χεριών. Αυτό το καθαριστικό θεωρείται ότι ήταν είτε ανθρακικό κάλιο είτε ανθρακικό νάτριο. Κατ’ αρχάς, εκχύλιζαν την τέφρα των ξύλων και κατόπιν πύκνωναν το διάλυμα βράζοντάς το μέσα σε χύτρες.

Βλέπε επίσης ΑΓΡΟΣ ΤΟΥ ΚΑΘΑΡΙΣΤΗ ΡΟΥΧΩΝ.

Αρκετές λέξεις του πρωτότυπου εβραϊκού και ελληνικού κειμένου περιγράφουν αυτό που είναι καθαρό και αγνό, καθώς επίσης την πράξη του καθαρισμού, δηλαδή την επαναφορά σε μια κατάσταση χωρίς ψεγάδι, κηλίδα ή οτιδήποτε λερώνει, νοθεύει ή διαφθείρει. Αυτές οι λέξεις δεν περιγράφουν μόνο τη σωματική καθαριότητα αλλά, πιο συχνά, την ηθική ή την πνευματική καθαρότητα. Συχνά η σωματική και η τελετουργική καθαρότητα είναι αλληλένδετες. Η λέξη ταχέρ του εβραϊκού κειμένου (είμαι καθαρός· καθαρίζω) αναφέρεται συνήθως σε τελετουργική ή ηθική καθαρότητα. Ένα εβραϊκό συνώνυμο του ρήματος ταχέρ είναι το ρήμα μπαράρ, το οποίο στις διάφορες μορφές του σημαίνει «καθαρίζω· διαλέγω· παραμένω καθαρός· φαίνομαι καθαρός· καθαρισμός». (Ιεζ 20:38· Εκ 3:18· Ψλ 18:26· Ιερ 4:11) Στο ελληνικό κείμενο το επίθετο καθαρός, που σημαίνει επίσης «αγνός», χρησιμοποιείται με την έννοια της σωματικής, της ηθικής και της θρησκευτικής καθαρότητας. (Ματ 23:26· Ματ 5:8· Τιτ 1:15) Για την έλλειψη καθαρότητας το εβραϊκό κείμενο χρησιμοποιεί τη λέξη τουμ’άχ, η οποία αντιστοιχεί στη λέξη ἀκαθαρσία του ελληνικού κειμένου.—Λευ 5:3· Ματ 23:27· Γα 5:19.

Σωματική Καθαριότητα. Οι προσωπικές συνήθειες του έθνους του Ισραήλ κατέστησαν τα μέλη του έναν συγκριτικά υγιή λαό, παρά τις νομαδικές περιπλανήσεις τους στην έρημο επί 40 χρόνια. Αυτό οφειλόταν αναμφισβήτητα στους νόμους του Θεού που ρύθμιζαν τη ζωή τους στο στρατόπεδο, περιλαμβανομένης της διάγνωσης και της θεραπείας ασθενειών. Μέσω αυτής της διευθέτησης τονιζόταν η σπουδαιότητα του καθαρού νερού. Δεν κατατάσσονταν όλα τα ζώα ως καθαρά για βρώση. (Βλέπε ΖΩΑ.) Προληπτικές διατάξεις ρύθμιζαν το χειρισμό και την αποκομιδή των πτωμάτων. Η καραντίνα ενεργούσε σαν φραγμός ενάντια στην εξάπλωση μεταδοτικών ασθενειών. Το θάψιμο των περιττωμάτων ως μέσο αποχέτευσης ήταν μια απαίτηση υγιεινής πολύ προηγμένη για την εποχή εκείνη. (Δευ 23:12-14) Οι απαιτήσεις για συχνό λούσιμο και για το πλύσιμο των ρούχων αποτελούσαν επίσης ωφέλιμες διατάξεις του νομικού κώδικα εκείνου του έθνους.

Πολλές φορές οι Γραφές χρησιμοποιούν την κατά γράμμα καθαριότητα ως σύμβολο ή εξεικόνιση της πνευματικής καθαρότητας. Λόγου χάρη, γίνεται λόγος για «λαμπρό, καθαρό, εκλεκτό λινό ύφασμα» και λέγεται ότι εξεικονίζει «τις δίκαιες πράξεις των αγίων». (Απ 19:8) Επίσης ο Ιησούς χρησιμοποίησε μια αρχή της κατά γράμμα καθαριότητας όταν εξέθεσε την πνευματική ακαθαρσία και την υποκρισία των Φαρισαίων. Η δόλια συμπεριφορά τους παρομοιάστηκε με τον εξωτερικό καθαρισμό ενός ποτηριού ή πιάτου το οποίο όμως δεν καθαρίζεται εσωτερικά. (Ματ 23:25, 26) Ο Ιησούς χρησιμοποίησε ένα παρόμοιο παράδειγμα κατά τη διάρκεια του γεύματος του τελευταίου Πάσχα, καθώς μιλούσε στους μαθητές του παρουσία και του Ιούδα του Ισκαριώτη. Παρότι είχαν λουστεί και ο Κύριος τους είχε πλύνει τα πόδια, άρα από σωματική άποψη ήταν “ολόκληροι καθαροί”, ωστόσο από πνευματική άποψη «δεν είστε όλοι καθαροί», είπε ο Ιησούς.—Ιωα 13:1-11.

Η Αγία Γραφή αναφέρει περίπου 70 αιτίες σωματικής ακαθαρσίας και τελετουργικής μίανσης. Μεταξύ αυτών είναι: η επαφή με νεκρά σώματα (Λευ 11:32-40· Αρ 19:11-19), η επαφή με ακάθαρτα άτομα ή πράγματα (Λευ 15:4-12, 20-24· Αρ 19:22), η λέπρα (Λευ 13:1-59), οι εκκρίσεις των σεξουαλικών οργάνων, περιλαμβανομένης της έκκρισης σπέρματος κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής (Λευ 15:1-3, 16-19, 32, 33), ο τοκετός (Λευ 12:1-5), η βρώση κρέατος ακάθαρτων πουλιών, ψαριών ή ζώων (Λευ 11:41-47). Οι ιερείς ιδιαίτερα υποχρεούνταν να είναι σωματικά και τελετουργικά καθαροί όταν υπηρετούσαν ενώπιον του Ιεχωβά. (Εξ 30:17-21· Λευ 21:1-7· 22:2-8) Με ειδική έννοια, η γη θα μπορούσε να μιανθεί από φόνους και ειδωλολατρίες.—Αρ 35:33, 34· Ιεζ 22:2-4· 36:25.

Τελετουργική Καθαρότητα. Αυτή τηρούνταν από τους Ισραηλίτες επί ποινή θανάτου. «Πρέπει να κρατάτε τους γιους του Ισραήλ αποχωρισμένους από την ακαθαρσία τους, για να μην πεθάνουν στην ακαθαρσία τους εξαιτίας του ότι θα έχουν μολύνει τη σκηνή μου, η οποία βρίσκεται στο μέσο