Από Πότε ν’ Αρχίσετε να Διδάσκετε τα Τέκνα Σας
1. Ποια στάσι απέναντι στην πρώτη εκπαίδευσι έχει ενθαρρύνει η θεωρία της εξελίξεως;
ΑΠΟ πότε είναι αρκετά ενωρίς ν’ αρχίσετε να διδάσκετε τα τέκνα σας; Πολλοί νομίζουν ότι τα πρώτα λίγα χρόνια της ζωής είναι απλώς ένα είδος ρουτίνας και ότι το παιδί θα περάση λίγο πολύ αυτομάτως από ωρισμένα «στάδια,» και ότι εκείνο που συμβαίνει στη διάρκεια αυτών των πρώτων ετών δεν θα επηρεάση τη μετέπειτα ζωή του πάρα πολύ. Δεν θα μπορούσαν να κάμουν σφάλμα. Τώρα αναγνωρίζουν ότι ένα μεγάλο μέρος αυτής της ιδέας απέκτησε δημοτικότητα μέσω της θεωρίας της εξελίξεως την οποία είχε προωθήσει ο Δαρβίνος. Επιχειρηματολογώντας εναντίον αυτής της ιδέας το βιβλίο Προσχολική Εκπαίδευσις Σήμερα δείχνει που οδηγεί αυτή. Στη σελίδα 30 διαβάζομε: «Έτσι, οποτεδήποτε ο μικρός Γιαννάκης κάνει κάτι ‘κακό,’ η διαγωγή του εξηγείται με την παρατήρησι ότι απλούστατα είναι ένα στάδιο από το οποίο διέρχεται. Επί πλέον, ακολουθώντας την παραβολή [ενός οπαδού της εξελίξεως] για την ουρά του βατράχου—σύμφωνα με την οποία τα πισινά πόδια δεν αναπτύσσονται αν ακρωτηριασθή η ουρά—η άθελη διαγωγή του Γιαννάκη δεν πρέπει να εμποδισθή, διότι διαφορετικά κάποιο επιθυμητό μελλοντικό χαρακτηριστικό θ’ αποτύχη να κάμη την εμφάνισί του.» Τώρα, θα συμβαδίσετε μ’ αυτή την ιδέα της εξελίξεως στην εκπαίδευσι του παιδιού σας ή θα καθοδηγηθήτε από τον Λόγο του Θεού;
2, 3. (α) Πώς μας διδάσκει η Γραφή να βλέπωμε τα πρώτα χρόνια της ζωής ενός μικρού παιδιού; (β) Όπως δείχνει το εδάφιο Μάρκος 10:15, πότε πρέπει ν’ αρχίση η θρησκευτική εκπαίδευσις ενός παιδιού;
2 Αντίθετο ακριβώς μ’ αυτή την ιδέα, η Γραφή δείχνει ότι αυτά τα πρώτα χρόνια είναι πολύτιμα, ζωτικά, κρίσιμα, και δεν πρέπει να τα σπαταλούν οι γονείς. Θυμηθήτε ότι ο Ιησούς Χριστός είπε: «Όστις δεν δεχθή την βασιλείαν του Θεού ως παιδίον, δεν θέλει εισέλθει εις αυτή.» (Μάρκ. 10:15) Η λέξις «παιδίον» μπορεί να χρησιμοποιηθή σ’ ένα παιδί ηλικίας δώδεκα ετών, όπως στην περίπτωσι των εδαφίων Μάρκος 5:40-42, τα οποία αναφέρονται σε μια κόρη που ανέστησε ο Ιησούς· αλλά μπορεί επίσης να εφαρμοσθή σ’ ένα νεογέννητο βρέφος, όπως όταν χρησιμοποιήθηκε για το παιδίον Ιησού στον καιρό που το είχαν επισκεφθή οι ποιμένες.—Λουκ. 2:17.
3 Έχοντες υπ’ όψιν τη δήλωσι του Ιησού, πόσο ανόητο είναι να περιμένουν οι γονείς να περάση το παιδί τα παιδικά του χρόνια για ν’ αρχίσουν να σκέπτωνται σοβαρά να του δώσουν τη ζωτική εκπαίδευσι! Διότι τότε ο γονεύς πρέπει να πη: ‘Τώρα που δεν είσαι πια μικρό παιδί, γύρνα πάλι πίσω και γίνε σαν μικρό παιδί για να μπορέσης να διδαχθής τις αλήθειες της βασιλείας του Θεού, και να τις δεχθής.’ Γιατί να μη διδάξετε το παιδί όταν έχη ακόμη εκείνες τις πολύτιμες ιδιότητες του μικρού παιδιού; Γιατί ν’ αφήσετε να περάση η χρυσή περίοδος της ευκαιρίας όταν ο γυιος σας ή η θυγατέρα σας είναι ένα μικρό παιδί, ταπεινό, εύκαμπτο, πρόθυμο, ακόμη και ανυπόμονο να μάθη; Ώστε, πότε πρέπει ν’ αρχίσετε να εκπαιδεύετε το παιδί σας για ζωή με την εύνοια του Θεού; Από τη γέννησί του—δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο!
4. Ως ποιο βαθμό αναπτύσσεται ο εγκέφαλος ενός μικρού παιδιού τα πρώτα δυο χρόνια της ζωής;
4 Είναι πρακτικό αυτό; Είναι ρεαλιστικό; Ασφαλέστατα είναι. Είναι παραδεκτό ότι ένα νεογέννητο βρέφος μπορεί ν’ αναπνέη, να χωνεύη την τροφή του, να αισθάνεται, να κλαίη, να χασμουριέται και να κοιμάται—αλλά όχι πολλά περισσότερα. Ωστόσο ήδη σε λίγες ημέρες ή εβδομάδες αρχίζουν να σχηματίζωνται στη διάνοιά του εντυπώσεις. Η νοημοσύνη του αρχίζει ήδη να λειτουργή. Ίσως ένα από τα μεγαλύτερα σφάλματα που κάνουν οι γονείς είναι να υποτιμούν τη νοημοσύνη των παιδιών στη διάρκεια αυτών των πρώτων ετών. Στη γέννησι ενός βρέφους ο εγκέφαλός του ζυγίζει μόνο το ένα τέταρτο του βάρους που θα έχη στην εφηβική ηλικία. Αλλά γνωρίζετε ότι σε δύο χρόνια μόνον το μυαλό αυξάνει τόσο γοργά ώστε φθάνει τα τρία τέταρτα του βάρους που έχει στην εφηβική ηλικία;
5. (α) Ποια ενδιαφέροντα σχόλια έχουν κάμει οι ερευνηταί σχετικά με την ανάπτυξι της νοημοσύνης ενός παιδιού; (β) Περιγράψτε τη διανοητική ικανότητα που έχουν τα μικρά παιδιά.
5 Η νοημοσύνη του παιδιού αυξάνει επίσης. Οι ερευνηταί πιστεύουν ότι η νοημοσύνη ενός παιδιού αυξάνει τόσο στη διάρκεια των πρώτων τεσσάρων ετών όσο και στη διάρκεια των επομένων δεκατριών ετών. Μερικοί λέγουν ότι «οι έννοιες που μαθαίνει ένα παιδί πριν από την Πέμπτη επέτειο των γενεθλίων του είναι από τις πιο δύσκολες που θα συναντήση ποτέ.» Μια απ’ αυτές τις έννοιες που μαθαίνει είναι η γλώσσα, που μια άλλη πηγή κατατάσσει ως «πιθανόν το πιο δύσκολο διανοητικό επίτευγμα που ένα ανθρώπινο ον καλείται ποτέ να επιτελέση.» Αν αμφιβάλλετε γι’ αυτό, προσπαθήστε απλώς να μάθετε μια νέα γλώσσα. Σε βραχύ χρονικό διάστημα θα διαπιστώσετε τι θαυμάσιο διανοητικό κατόρθωμα πραγματοποιεί το βρέφος σας όταν μαθαίνη να ομιλή. Και θυμηθήτε ότι όταν αναλαμβάνετε τη μελέτη μιας νέας γλώσσας και γνωρίζετε πώς λειτουργεί η γλώσσα. Το βρέφος σας δεν γνωρίζει. Σκεφθήτε, επίσης, τα παιδιά που οι γονείς των είναι διαφορετικής εθνικότητος, ή εκείνα που ζουν σε περιοχές όπου ομιλούνται δυο γλώσσες. Συχνά σε ηλικία τεσσάρων ή πέντε ετών, αυτά τα παιδιά συνομιλούν όχι σε μια, αλλά σε δυο γλώσσες με ευχέρεια, και συχνά με καλή προφορά! Είναι καταφανές ότι υπάρχει νοημοσύνη. Τα μικρά παιδιά έχουν μια εκπληκτική ικανότητα για μάθησι—αλλ’ αυτή η ικανότης απαιτεί χρήσι, ανάπτυξι και καθοδήγησι. Χρειάζεται τη βοήθειά σας· πολλά εξαρτώνται από σας.
6. (α) Τι είναι εκείνο που αξίζει περισσότερη προσοχή από τη διανοητική ανάπτυξι ενός παιδιού; (β) Μαζί μ’ αυτό τι λαμβάνει χώρα στη διάρκεια του πρώτου έτους;
6 Ως αληθινοί μαθηταί, όμως, πρέπει να ενδιαφέρεσθε όχι μόνον για τη διάνοια του παιδιού σας και τη διανοητική του ανάπτυξι. Πρέπει να ενδιαφέρεσθε πολύ περισσότερο για την καρδιά του παιδιού σας και για την ανάπτυξι της καρδιάς ώστε να προμηθεύη ορθά κίνητρα. (Παροιμ. 4:23) Η καρδιά ενός παιδιού στη γέννησί του είναι σχετικώς μεγάλη, αλλά παρατηρήσατε ότι η καρδιά διπλασιάζεται σε μέγεθος στη διάρκεια του πρώτου έτους; Από εκεί και έπειτα αυξάνει πολύ πιο σιγά. Ήδη σ’ αυτόν τον πρώτο χρόνο αρχίζουν να σχηματίζωνται οι συνήθειες. Στη διάρκεια αυτού του έτους το παιδί αρχίζει να δείχνη την προθυμία του—ή την έλλειψι προθυμίας—ν’ αναταποκριθή στις απαιτήσεις των μεγάλων. Η υπακοή, καθώς γνωρίζομε, είναι ίσως η πιο βασική απ’ όλες τις απαιτήσεις για την εξασφάλισι της ευνοίας του Θεού. Μπορεί να σημάνη τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου. Πόσο σπουδαίο, λοιπόν, είναι ν’ αρχίσετε να διαμορφώνετε το παιδί σας από τη γέννησί του.—Εκκλησ. 12:13· Ιερ. 7:23.
7. (α) Όσον αφορά την ανάπτυξι της προσωπικότητος, τι λέγουν οι ερευνηταί; (β) Τι δείχνει ότι πολλές μητέρες δεν το εκτιμούν αυτό;
7 Κάτι που το επιβεβαιώνει αυτό είναι ένα άρθρο στο περιοδικό Σάιενς Ντάιτζεστ του Μαρτίου 1969. Σύμφωνα με τον Δρ Μάρβιν Ακ, μελέτες που έχουν γίνει δείχνουν ότι το «μεγαλύτερο τμήμα της προσωπικότητος του ατόμου διαμορφώνεται πριν από την έναρξι του σχολείου. Είναι, φυσικά, κοινώς γνωστό ότι τα προσχολικά παιδιά είναι εξαιρετικά ευαίσθητα και εύπλαστα.» «Εν τούτοις,» λέγει, «έχομε ανακαλύψει ότι εκείνο που έχουν αναπτύξει στην παιδική των ηλικία από απόψεως στάσεως και πείρας συχνά διαμορφώνει διαρκή και μερικές φορές αμετάβλητα πρότυπα διαγωγής.» Μήπως αυτό σημαίνει ότι ύστερ’ από το πέμπτο έτος της ηλικίας αυτά τα πρότυπα δεν μπορούν ν’ αλλάξουν; «Όχι,» λέγει ένας άλλος ερευνητής. «Το παιδί παραμένει πολύ εύπλαστο στη διάρκεια των πρώτων επτά ετών, αλλ’ όσο περισσότερο περιμένετε, τόσο πιο ριζικά είναι ανάγκη ν’ αλλάξετε το περιβάλλον του—και η πιθανότης αλλαγής γίνεται μικρότερη σε κάθε επόμενο κατά συνέχεια έτος.» Όλοι οι γονείς δεν εκτιμούν αυτό το γεγονός. Στις Ηνωμένες Πολιτείες και μόνο οι μητέρες περίπου τεσσάρων εκατομμυρίων παιδιών της προσχολικής ηλικίας εργάζονται έξω από το σπίτι. Ίσως μερικές μητέρες είναι αναγκασμένες να το κάνουν αυτό. Αλλά πολλές προφανώς συμπεραίνουν ότι πολύ λίγα θα μπορούσαν να διδάξουν στα παιδιά των στη διάρκεια αυτών των πρώτων ετών οπωσδήποτε. Τι τραγική πλάνη!
8. Εξηγήστε πώς το περιβάλλον του σπιτιού επηρεάζει ένα παιδί προς το καλόν ή προς το κακό.
8 Το περιβάλλον που προμηθεύετε στο παιδί σας στη διάρκεια αυτών των πρώτων ετών παίζει πολύ σπουδαίο μέρος στη λειτουργία της διαπλάσεως. Δεν πρόκειται για το οίκημα μέσα στο οποίο ζήτε, αλλά για τον τρόπο της διαβιώσεως που διαμορφώνετε μέσα σ’ αυτό το σπίτι. Είναι καθαρό, ευπρεπές, με τάξι; Είναι ένα ειρηνικό σπίτι, μακρυά από φιλονεικίες, φωνές, θυμούς; Σεις γονείς σέβεσθε ο ένας τον άλλον; Αν όχι, μπορείτε λογικώς να περιμένετε να γίνη διαφορετικό το μικρό παιδί σας και να δείχνη σεβασμό σε σας; Αν ένα παιδί δεν ακούη ποτέ τη μητέρα του ή τον πατέρα του να εκφράζεται με ταπεινοφροσύνη, πώς μπορεί η ταπεινοφροσύνη να γίνη δικός του κανών; Υπάρχει και αυτός ο κίνδυνος: Αν οι γονείς δίνουν την εντύπωσι ότι ποτέ δεν σφάλλουν, το παιδί μπορεί να νομίζη ότι μπορεί ασφαλώς να κάνη ότι κάνουν κι εκείνοι και να έχη πάντα δίκιο. Αν οι γονείς λέγουν μερικά ψεύδη που τα θεωρούν «μικρά,» ίσως σ’ ένα γείτονα ή σ’ ένα εισπράκτορα λογαριασμών, το παιδί θα αισθάνεται ότι μπορεί και αυτό να λέγη τα δικά του μικρά ψεύδη. Και αν οι γονείς δεν συμφωνούν μεταξύ τους στο ζήτημα της διαπαιδαγωγήσεως του παιδιού, ή αν πάντοτε κάνουν προειδοποιήσεις αλλά σπάνια τις εκπληρώνουν, το παιδί γρήγορα θα το αντιληφθή αυτό και ο σεβασμός του για τους κανόνας που θέτουν θα εξασθενίση γρήγορα. Ποτέ μην αμφιβάλλετε γι’ αυτό—αυτά τα πράγματα κάνουν ισχυρές και σχεδόν ανεξίτηλες εντυπώσεις στην τρυφερή διάνοια των νεαρών παιδιών. Η φυσική αθωότης του παιδιού και το έμφυτο αίσθημα της εντιμότητος και της ευθύτητος είναι αναπόφευκτο ότι θα δεχθούν χτυπήματα καθώς προχωρεί η ζωή. Αλλά, προσέξτε—φροντίστε αυτά τα χτυπήματα να μην προέλθουν από σας.
ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΙΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ—«ΑΠΟ ΒΡΕΦΟΥΣ»
9. Γιατί η χρήσις της Γραφής είναι σπουδαία για την εκπαίδευσι των παιδιών, και από πότε πρέπει ν’ αρχίζη αυτή;
9 Όσο ζωτικό και αν είναι το παράδειγμα, ωστόσο δεν είναι αρκετό. Το παιδί είναι ανάγκη να γνωρίζη γιατί οι γονείς του είναι προσκολλημένοι σ’ αυτούς τους κανόνες που ακολουθούν και γιατί απαιτούν απ’ αυτό να είναι προσκολλημένο στους ίδιους κανόνες. Αυτό σημαίνει χρήσι της Γραφής, αλλά κι αυτό πρέπει ν’ αρχίζη από τη βρεφική ηλικία. Στον Τιμόθεο ο απόστολος Παύλος έγραψε: «Αλλά συ μένε εις εκείνα τα οποία έμαθες και επιστώθης, εξεύρων παρά τίνος έμαθες· και ότι από βρέφους γνωρίζεις τα ιερά γράμματα, τα δυνάμενα να σε σοφίσωσιν εις σωτηρίαν δια της πίστεως της εν Χριστώ Ιησού.»—2 Τιμ. 3:14, 15.
10. Σημαίνει η λέξις που χρησιμοποίησε εδώ ο Παύλος πραγματικά «βρέφος» ή απλώς αναφέρεται στην ‘παιδική ηλικία’;
10 Είναι γεγονός ότι γενικά η λέξις βρέφος χρησιμοποιείται και για ένα αγέννητο παιδί, όπως στην περίπτωσι των εδαφίων Λουκάς 1:41, 44, όπου, αναφερόμενο στην επίσκεψι της Μαρίας στην Ελισάβετ το υπόμνημα λέγει ότι «εσκίρτησε το βρέφος εν τη κοιλία αυτής» όταν η Ελισάβετ άκουσε τον χαιρετισμό της Μαρίας. Αλλά η λέξις βρέφος μπορεί επίσης να σημαίνη ένα νεογέννητο βρέφος, όπως χρησιμοποιείται στα εδάφια Πράξεις 7:19, 20 στην περίπτωσι του ηλικίας τριών μηνών βρέφους Μωυσέως. Ο Παύλος, δεν λέγει, λοιπόν, ότι ο Τιμόθεος είχε γνωρίσει τις Άγιες Γραφές απλώς από την «νεότητά» του ή από την παιδική του ηλικία, αλλά στην πραγματικότητα από τη βρεφική ηλικία. Πώς μπορούσε να γίνη αυτό;
11. Πώς ο Τιμόθεος μπορούσε να γνωρίζη της Γραφές από «βρέφους»;
11 Ο Παύλος, λοιπόν, έλεγε ότι, άσχετα πόσο μακρυά στο παρελθόν μπορούσε να φθάση η μνήμη του Τιμοθέου, δεν θα μπορούσε να θυμηθή μια εποχή που δεν ελάμβανε εκπαίδευσι από την μητέρα και τη μάμμη του από τον εμπνευσμένο Λόγο του Θεού.(2 Τιμ. 1:5) Η πιο μακρυνές αναμνήσεις του Τιμοθέου σχετικά με τη συνειδητή κατάστασι της βρεφικής ηλικίας του περιελάμβανε αναμνήσεις των Αγίων Γραφών και της διδασκαλίας των. Ο Τιμόθεος μπορούσε να πη στον Ιεχωβά καθώς είπε ο Δαβίδ στον Ψαλμό 22:10: «Εκ κοιλίας της μητρός μου συ είσαι ο Θεός μου.» Θα μπορή το παιδί σας να το λέγη αυτό; Εκείνο που έκαμαν η μητέρα και η μάμμη του Τιμοθέου, μπορείτε και σεις, γονείς, να το κάμετε σήμερα και μπορείτε κατάλληλα να ελπίζετε καλά αποτελέσματα, όπως συνέβη στην περίπτωσι του Τιμοθέου.
12. (α) Ποιος πρέπει να κάνη την εκπαίδευσι των παιδιών στο σπίτι; (β) Γιατί είναι σπουδαίο να διαθέτη κανείς χρόνο για τα τέκνα του, και να δίνη σ’ αυτά προσωπική προσοχή;
12 Ο πατέρας του Τιμοθέου δεν ήταν Χριστιανός. Αλλά οι Χριστιανοί πατέρες δεν θ’ αφήσουν την εκπαίδευσι των παιδιών των αποκλειστικά στις συζύγους των. Αν το κάνουν αυτό, θα το πληρώσουν με τον μειωμένο σεβασμό που θα έχουν τα τέκνα τους προς αυτούς. Η συμβουλή του αποστόλου στο εδάφιο Εφεσίους 6:4 (ΜΝΚ) λέγει: «Και οι πατέρες, μη παροργίζετε τα τέκνα σας, αλλ’ εκτρέφετε αυτά εν παιδεία και νουθεσία Ιεχωβά.» Ένας τρόπος να παροργίσετε ένα παιδί είναι να του αρνηθήτε την προσοχή που τα παιδιά είναι φυσικό να ζητούν επιμόνως και με την οποία προοδεύουν από τη βρεφική ηλικία. Δεν είναι αλήθεια ότι, αν δείξετε κάποιο ενδιαφέρον σ’ ένα βρέφος, σύντομα εκείνο το μικρό στόμα ανοίγει σ’ ένα πλατύ χαμόγελο (ίσως δείχνοντας ένα μοναδικό δόντι), ενώ κάποια απλή εκδήλωσις προσοχής από τον πατέρα ή τη μητέρα του μπορεί να παράγη χαχανίσματα ή χαρούμενα γέλια; Και τα μεγαλύτερα παιδιά λαχταρούν επίσης να τους δείχνουν οι γονείς ενδιαφέρον. Κάνουν μάλιστα και αταξίες ως ένα μέσον για να το ελκύσουν. Ναι, ένα από τα πιο καλά δώρα που μπορείτε σεις γονείς να δώσετε στα τέκνα σας κάθε ηλικίας είναι λίγο από τον χρόνο σας, η προσωπική σας προσοχή και το ενδιαφέρον σας. Το να υποδεικνύετε απλώς ή να επιπλήττετε δεν είναι αρκετό· μια τέτοια διαπαιδαγώγησις μπορεί και να παροργίση. Το παιδί επιθυμεί και χρειάζεται να καθίσετε κάτω μαζί του και να διαθέσετε χρόνο να του εξηγήσετε τα ‘γιατί’ και τα ‘διότι,’ όχι απλώς τα ‘πρέπει’ και ‘δεν πρέπει.’ Φροντίστε να τους δίνετε αυτή τη βοήθεια. Διότι αυτό είναι το στοργικό πράγμα που πρέπει να κάμετε.
13. Ποιο κέρδος προκύπτει όταν οι γονείς διαθέτουν χρόνο να εξηγήσουν τι είναι ορθό και τι κακό από την άποψι της Γραφής;
13 Σκεφθήτε τι κερδίζετε με το να διαθέτετε χρόνο για να διδάσκετε στα τέκνα σας τον Λόγο του Θεού. Χωρίς αυτό, τα μικρά παιδιά είναι πιθανόν να νομίζουν ότι αυτό το ζήτημα της υπακοής είναι απλώς κάτι που οι γονείς των επαναλαμβάνουν με τόσο πολλά λόγια, όπως ‘Κοίτα, εμείς είμεθα πριν από σένα εδώ και είμεθα μεγαλύτεροι και δυνατώτεροι από σένα, γι’ αυτό πρέπει να γίνη εκείνο που λέμε!’ Όταν όμως οι γονείς διαθέτουν χρόνο να εξηγήσουν τι είναι ορθό και τι είναι κακό από την άποψι της Γραφής, τα παιδιά θ’ αντιληφθούν ότι οι γονείς των δεν λέγουν απλώς τις δικές των ιδέες. Είναι αυτά που λέγει ο Δημιουργός των· είναι το θέλημά του. Αυτό δίνει μια δύναμι στη συμβουλή των γονέων που δεν μπορεί να παραβληθή με κανένα άλλο τρόπο, και κάνει να βυθίζωνται τα λόγια βαθειά μέσα στη διάνοια και την καρδιά του παιδιού. Και ακόμη περισσότερο, είναι επίσης μια θαυμαστή πηγή πρόσθετης δυνάμεως για τα παιδιά. Τα καθιστά ικανά να παραμένουν σταθερά στις δίκαιες αρχές όταν δυσάρεστα πράγματα αρχίζουν να εμφανίζωνται στη νεαρή ζωή τους. Τα τέκνα σας είναι δυνατόν να σας σέβωνται πάρα πολύ ως γονείς των. Εν τούτοις, οφείλετε ασφαλώς ν’ αναγνωρίσετε ότι ο σεβασμός και η αγάπη για τον Θεό θα επιτύχουν πολύ περισσότερα πράγματα γι’ αυτά σε καιρούς πειρασμού και κρίσεων.—Ψαλμ. 119:109-111· Παροιμ. 6:20-22.
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΠΟΥ ΦΘΑΝΕΙ ΩΣ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ
14. (α) Γιατί τα μικρά παιδιά κάνουν τόσο πολλές ερωτήσεις, και τι μπορεί να προκύψη αν τα παιδιά αισθανθούν ότι οι ερωτήσεις των είναι απλώς ενώχλησις; (β) Ως ποιο βαθμό είχε πει ο Ιεχωβά ότι έπρεπε οι Ισραηλίται να προσέχουν τα τέκνα των;
14 Φυσικά, όταν τα μικρά παιδιά μαθαίνουν να μιλούν, μοιάζουν με εργοστάσια ερωτήσεων μαζικής παραγωγής. Αλλά, θυμηθήτε, ότι οι ερωτήσεις είναι ένα από τα πιο ισχυρά εργαλεία που έχουν τα μικρά παιδιά για να μαθαίνουν. Αν οι ερωτήσεις ενός παιδιού παραμερίζονται, ή πέφτουν σε κωφά αυτιά, το παιδί μπορεί τελικά να παύση να ρωτά. Αλλ’ αν ενεργούν έτσι οι γονείς, διατρέχουν τον κίνδυνο ν’ αρχίσουν να διακόπτουν τις γραμμές επικοινωνίας. Και πάλι, εκείνο που τα παιδιά σας επιθυμούν και χρειάζονται είναι λίγος από τον χρόνο σας. Ο Δημιουργός σας λέγει ότι πρέπει να τους τον δώσετε, και μάλιστα πολύν απ’ αυτόν. Ο Ιεχωβά είπε στους Ισραηλίτας: «Ούτοι οι λόγοι, τους οποίους εγώ σε προστάζω σήμερον, θέλουσιν είσθαι εν τη καρδία σου· και θέλεις διδάσκει αυτούς επιμελώς εις τα τέκνα σου, και περί αυτών θέλεις ομιλεί καθήμενος εν τη οικία σου, και περιπατών εν τη οδώ και πλαγιάζων και εγειρόμενος.» Δίνετε τέτοιου είδους προσοχή στο τέκνον σας;—Δευτ. 6:6, 7.
15. Γιατί είναι ωφέλιμο να ενθαρρύνωνται τα τέκνα να κάνουν ερωτήσεις στη διάρκεια της μελέτης;
15 Καθώς μελετάτε τον Λόγο του Θεού μαζί με τα τέκνα σας, επιθυμείτε να εισχωρήση ο Λόγος του Θεού όχι μόνο στο κεφάλι τους, αλλά επίσης ‘στις καρδιές των.’ Έχοντας αυτό υπ’ όψιν ενθαρρύνετέ τα να ερωτούν. Ενθαρρύνετέ τα να εκφράζωνται. Κάμετέ τα να εκδηλώνωνται, ανακαλύψτε πώς σκέπτονται, πώς αισθάνονται για τα πράγματα, τι υπάρχει στην καρδιά τους.
16. Ποιος είναι ο διπλός σκοπός των ερωτήσεων που υπάρχουν στην ύλη της μελέτης που προμηθεύει η Εταιρία Σκοπιά στους γονείς για να χρησιμοποιούν με τα τέκνα τους;
16 Στην ύλη μελέτης που έχει προμηθεύσει η Εταιρία Σκοπιά για να την χρησιμοποιούν οι γονείς με τα τέκνα τους, υπάρχουν γενικά πολλές καλά τοποθετημένες ερωτήσεις. Αυτές έχουν σκοπό να τονώνουν τη συζήτησι. Να θυμάστε ότι τα παιδιά αρέσκονται να λαμβάνουν μέρος. Χωρίς αυτή τη συμμετοχή το ενδιαφέρον ενός παιδιού σβήνει γρήγορα. Αυτές οι ερωτήσεις θα βοηθήσουν να διατηρηθή το ενδιαφέρον αν σταματήσετε και δώσετε χρόνο στο παιδί σας να εκφρασθή. Αλλά, ακόμη πιο σπουδαίο, οι ερωτήσεις θα σας βοηθήσουν να μάθετε τι υπάρχει στη διάνοια και στην καρδιά του παιδιού σας.
17. Γιατί η προσωπική ανάγνωσις είναι ωφέλιμη για ένα παιδί, αλλά γιατί αυτή δεν πρέπει να αναπληρώση πλήρως την ανάγνωσι που γίνεται μαζί με τους γονείς;
17 Με τον καιρό το παιδί σας θα φθάση στο σημείο να μπορή να διαβάζη τα άρθρα μόνο του. Ενθαρρύνετέ το να το κάμη. Όσο περισσότερο διαβάζει υγιά πληροφορία που βασίζεται στο Λόγο του Θεού, τόσο περισσότερο η καλή συμβουλή που υπάρχει σ’ αυτήν θα εντυπώνεται στη διάνοια και την καρδιά του. Αλλά για να ενισχύσετε τους δεσμούς της αφοσιώσεως και της αγάπης μεταξύ σας και του τέκνου σας διαβάζετε οπωσδήποτε αυτή την ύλη μαζί τακτικά.
18. Όσον αφορά το μήκος του χρόνου της μελέτης τι πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν;
18 Για να φθάσετε στην καρδιά, κάνετε τον χρόνο της μελέτης ευχάριστο, όχι μαρτύριο. Τα μικρά παιδιά δεν μπορούν να συγκεντρωθούν για πολλή ώρα. Ακόμη και στα παιχνίδια των γρήγορα κουράζονται από ένα παιχνίδι και ζητούν ένα άλλο, μολονότι γρήγορα μπορεί να επανέλθουν σ’ εκείνο που μόλις εγκατέλειψαν. Είναι φυσικό το ενδιαφέρον των μικρών παιδιών να μετατοπίζεται συχνά· ύστερ’ από λίγο οι μικρές διάνοιές των κλείνουν και στρέφονται αλλού. Όταν φθάσουν σ’ αυτό το σημείο, λίγα μπορείτε να επιτύχετε με το να προσπαθήτε να εξαναγκάσετε το ενδιαφέρον τους. Μην ανησυχήτε αν το παιδί σας δεν συλλαμβάνη όλα τα σημεία την πρώτη φορά. Αυτά τα σημεία μπορούν να τονισθούν σε μια άλλη περίπτωσι.
19. (α) Πόση αξία έχει ο ενθουσιασμός των γονέων στη διάρκεια της οικογενειακής μελέτης; (β) Πώς ο έπαινος επιδρά στην πρόοδο του παιδιού;
19 Ένα ζωτικό στοιχείο για επιτυχείς μελέτες με τα τέκνα είναι ο ενθουσιασμός των γονέων. Ίσως δεν είσθε εσείς εκδηλωτικός και ζωηρός τύπος. Αλλά τουλάχιστον μπορεί να δείξετε ότι βρίσκετε πραγματικά χαρά και ευχαρίστησι μελετώντας μαζί με το παιδί σας. Γίνετε σαν τον πατέρα των Παροιμιών 23:15, 16 ο οποίος λέγει: «Υιέ μου, εάν η καρδία σου γείνη σοφή, θέλει ευφραίνεσθαι και η καρδία εμού· και τα νεφρά μου θέλουσιν αγάλλεσθαι, όταν τα χείλη σου λαλώσιν ορθά.» Δείξτε αυτή τη χαρά· και οπωσδήποτε επαινέστε, ενθαρρύνετε και συγχαρήτε το παιδί σας οποτεδήποτε προχωρεί στη μάθησι και εφαρμογή των αληθειών του Λόγου του Θεού.
20. (α) Τι μπορεί να σας βοηθήση να οικοδομήσετε στο παιδί σας αγάπη για τον Ιεχωβά; (β) Γιατί αυτό είναι πολύ σπουδαίο;
20 Επιθυμείτε να οικοδομήσετε αγάπη για τον Θεό στις καρδιές των. Βεβαιωθήτε, λοιπό, ότι δεν βλέπουν τον Θεό και τον Υιό του από απλώς μια αρνητική άποψι, που συνδυάζονται πάντοτε, με «μη»και «δεν πρέπει.» Βοηθήστε τα τέκνα σας να εκτιμήσουν την αγαθωσύνη του Θεού, την καλωσύνη και τη γενναιοδωρία του. Τότε θα οικοδομήσετε πράγματι αγάπη για τον Θεό στην καρδιά του τέκνου σας. Όπως γράφει ο Ιωάννης: «Ημείς αγαπώμεν αυτόν [τον Θεόν], διότι αυτός πρώτος ηγάπησεν ημάς.» (1 Ιωάν. 4:19) Είναι πολύ σπουδαίο να φθάση το παιδί σας στο σημείο να επιθυμή να υπηρετή τον Θεό από αγάπη, όχι απλώς να γνωρίζη ότι οφείλει να τον υπηρετή. (Ψαλμ. 110:3· 112:1) Αν η βάσις δεν είναι αγάπη, τότε η υπηρεσία του τέκνου δεν θα μπορέση ποτέ να εγκαρτερήση και να έχη αμοιβή. Με το να θέτετε την έμφασι εκεί που πρέπει—στην αγαθωσύνη και στο έλεος του Θεού—το τέκνον σας μπορεί να μάθη να εμπιστεύεται στον Θεό, να προσεύχεται σ’ αυτόν με εμπιστοσύνη και με την τελεία εκείνη αγάπη η οποία ‘έξω διώκει τον φόβον.’—1 Ιωάν. 4:17, 18.
21. Επί πλέον, αν τα παιδιά πρόκειται να γίνουν αληθινοί μαθηταί του Ιησού, τι πρέπει να μάθουν όσον αφορά την συμπεριφορά των προς άλλους ανθρώπους;
21 Μαζί με την αγάπη για τον Θεό συμβαδίζει και η αγάπη για τον πλησίον. Τα μικρά παιδιά έχουν μια αθωότητα που είναι θελκτική, αγαπητή, δεν είν’ έτσι; Σβήνει καθώς προχωρεί η ζωή του παιδιού. Τι θα πάρη τη θέσι αυτής της παιδικής αθωότητος; Μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να είναι όχι μόνο καθαρό και τακτικό, αλλ’ επίσης να δείχνη σεβασμό προς όλους, εκτίμησι, ευγένεια, και να είναι βοηθητικό προς τους άλλους. Αυτές είναι οι ιδιότητες οι οποίες είναι πολύ πιο αγαπητές από την παιδική ηλικία απλώς. Η γραφή, επειδή περιέχει τους λόγους του Μεγάλου Διδασκάλου, θα σας βοηθήση να διδάξετε στα τέκνα σας πόσο ζωτικές είναι αυτές οι ιδιότητες. (Λουκ. 6:31· 1 Ιωάν. 4:20, 21) Με τέτοια σοφία, και με αληθινή αγάπη για τα τέκνα σας, μπορείτε να τα βοηθήσετε να γίνουν αληθινοί μαθηταί του Υιού του Θεού.
ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΜΑΘΕΤΕ—ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΤΩΡΑ
22. Πώς μερικοί οι οποίοι δεν έχουν λάβει την πιο καλή παιδική εκπαίδευσι προσπαθούν να δικαιολογήσουν τη διαγωγή τους;
22 Μολονότι πολλά έχουν λεχθή εδώ σχετικά με την υποβοήθησι των τέκνων να μαθαίνουν από τον Μεγάλο διδάσκαλο, αυτή η μάθησις δεν περιορίζεται μόνον στα παιδικά χρόνια μας, δεν είν’ έτσι; Μερικοί από σας άνδρες και γυναίκες που είσθε άγαμοι και μερικοί έγγαμοι πιθανόν να νομίζετε ότι οι γονείς σας δεν σας είχαν δώσει όλη τη βοήθεια που είχατε ανάγκη στην παιδική ηλικία σας. Ίσως να βλέπετε τώρα την αξία μερικών πραγμάτων που θα μπορούσαν να σας είχαν διδάξει αλλά δεν σας εδίδαξαν, ίσως διότι οι γονείς σας δεν ήσαν μαθηταί του Μεγάλου Διδασκάλου τότε, ή απλώς γιατί δεν εκτιμούσαν πλήρως την ανάγκη να μελετούν μαζί σας και να σας προσφέρουν τακτική βοήθεια. Θα το χρησιμοποιήσετε αυτό τώρα ως δικαιολογία για μια διαγωγή η οποία δεν ανταποκρίνεται στους κανόνες της Γραφής; Όταν ωρισμένα κακά πράγματα έρχωνται υπ’ όψιν σας, θα πήτε, ‘Μη με κατηγορείτε. Υπεύθυνοι είναι οι γονείς μου. Έτσι με μεγάλωσαν. Δεν μπορώ να κάμω τίποτε’; Είναι αυτή υγιής λογική;
23. Ποια σύγχρονα παραδείγματα δείχνουν ότι ο καθένας μπορεί να ευθυγραμμίση τη ζωή του με τις διδασκαλίες του Ιησού, αν πράγματι επιθυμή να το κάμη;
23 Όταν διαβάζωμε αφηγήσεις από το περιοδικό η Σκοπιά και από το Βιβλίο του Έτους των Μαρτύρων του Ιεχωβά, διαβάζομε για άτομα άνδρες και γυναίκες, που κάποτε είχαν το πιο βεβαρυμένο ιστορικό—κι εν τούτοις έχουν αλλάξει. Ο Λόγος του Θεού δείχνει ότι κάθε είδους άτομα, άτομα που έχουν διαπράξει κακές πράξεις, μπορούν ν’ αλλάξουν, και έχουν αλλάξει και έχουν γίνει αληθινοί μαθηταί του Υιού του Θεού. Δεν πρόκειται να ωφεληθήτε με το να μέμφεσθε σ’ όλη σας τη ζωή τους γονείς σας για ότι δεν έχουν κάμει. Έχετε όλη την ευκαιρία τώρα να μάθετε από τον Μεγάλο Διδάσκαλο, και αυτός μπορεί να σας βοηθήση να μεταμορφώσετε την προσωπικότητά σας για να συμμορφώνεσθε μ’ αυτόν, να μεταμορφώσετε τη διάνοιά σας και ν’ απομακρυνθήτε από τις εσφαλμένες οδούς και ν’ αναπτύξετε μια αγνή καρδιά κι ένα νέο πνεύμα. (Ψαλμ. 51:10) Το μόνο ερώτημα είναι, Σεις το επιθυμείτε πραγματικά αυτό;
24. Ποια βοήθεια έχει προμηθεύσει ο Θεός για κείνους οι οποίοι πραγματικά επιθυμούν να κάνουν τις απαιτούμενες αλλαγές για να κερδίσουν αιώνια ζωή;
24 Η σοφία που μπορείτε να λάβετε μέσω του Υιού του Θεού είναι άφθονη για να μπορήτε να λύσετε τα προβλήματά σας, οποιαδήποτε κι αν είναι αυτά, και το πνεύμα του Θεού είναι αρκετά δυνατό για να σας βοηθήση να υπερνικήσετε ένα δυσάρεστο παρελθόν με ριζωμένες συνήθειες και εσφαλμένους τρόπους σκέψεως και κακές πράξεις. Να θυμάστε ότι ‘όστις εύρη εμέ θέλει ευρεί ζωήν, όστις όπως αμαρτήση εις εμέ, την εαυτού ψυχήν αδικεί.’ Δείξτε ότι αγαπάτε τη ζωή, όχι τον θάνατο, με το να εκζητήτε αυτή τη σοφία με όλη την καρδιά σας. Κάθε μέρα συνεχίστε να μαθαίνετε από τον Μεγάλο Διδάσκαλο.
[Εικόνα στη σελίδα 305]
Η καρδιά ενός παιδιού διπλασιάζεται σε μέγεθος τον πρώτο χρόνο· ο εγκέφαλος φθάνει τα τρία τέταρτα του βάρους της εφηβικής ηλικίας μέσα σε δυο χρόνια. Η κατάλληλη εκπαίδευσις λοιπόν έχει μεγάλη επίδρασι στην μετέπειτα ζωή. Χρησιμοποιείτε καλά αυτά τα χρόνια για να εκπαιδεύσετε το παιδί σας;
[Εικόνα στη σελίδα 307]
Ο Λόγος του Θεού λέγει καθαρά ότι τα παιδιά «από βρέφους» μπορούν να διδάσκωνται επωφελώς για τον δημιουργό και τα έργα του.