ΒΗΘΣΑΪΔΑ

(Βηθσαϊδά) [αραμαϊκής προέλευσης· σημαίνει «Οίκος του Κυνηγού (ή, του Ψαρά)»].

Η πόλη από την οποία κατάγονταν ο Φίλιππος, ο Ανδρέας και ο Πέτρος (Ιωα 1:44), παρ’ όλο που ο Σίμων Πέτρος και ο Ανδρέας φαίνεται ότι κατοικούσαν στην Καπερναούμ την εποχή της διακονίας του Ιησού. (Ματ 8:5, 14· Μαρ 1:21, 29) Επρόκειτο για πόλη «της Γαλιλαίας». (Ιωα 12:21) Μετά το θάνατο του Ιωάννη του Βαφτιστή, ο Ιησούς αποσύρθηκε στη Βηθσαϊδά με τους μαθητές του, και σε ένα απομονωμένο λιβάδι εκεί κοντά προμήθευσε θαυματουργικά τροφή σε περίπου 5.000 άντρες, εκτός από τις γυναίκες και τα παιδιά, που είχαν συγκεντρωθεί να τον ακούσουν. (Λου 9:10-17· παράβαλε Ματ 14:13-21· Ιωα 6:10.) Αργότερα, έξω από τη Βηθσαϊδά ο Ιησούς αποκατέστησε την όραση ενός τυφλού. (Μαρ 8:22) Εφόσον αυτά τα θαυματουργικά έργα έγιναν στην περιοχή τους, ο λαός της Βηθσαϊδά γενικά, μαζί με το λαό της Χοραζίν, ήταν άξιοι μομφής λόγω της αμετανόητης στάσης τους.—Λου 10:13.

Ο εντοπισμός της θέσης του “χωριού” (Μαρ 8:22, 23) ή της “πόλης” (Λου 9:10) της Βηθσαϊδά έχει γίνει αντικείμενο αρκετής συζήτησης. Οι Γραφικές αναφορές υποδεικνύουν ένα μέρος στα βόρεια παράλια της Θάλασσας της Γαλιλαίας. Ο Ιώσηπος συνδέει το όνομα με ένα πυκνοκατοικημένο χωριό το οποίο βρισκόταν λίγο ανατολικότερα του σημείου όπου ο Ιορδάνης Ποταμός εκβάλλει στη Θάλασσα της Γαλιλαίας. Το χωριό αυτό ανοικοδομήθηκε από τον Φίλιππο τον τετράρχη και ονομάστηκε Ιουλιάς προς τιμήν της κόρης του Καίσαρα Αυγούστου. (Ιουδαϊκή Αρχαιολογία, ΙΗ΄, 28 [ii, 1]) Τα αρχαία ερείπια της Ιουλιάδος βρίσκονται στο ετ-Τελλ, περίπου 3 χλμ. από τη θάλασσα. Ωστόσο, ερείπια ενός μικρότερου οικισμού ψαράδων υπάρχουν στο ελ-Αράτζ ακριβώς δίπλα στη θάλασσα. Εκεί υπάρχει ένα φυσικό λιμάνι το οποίο χρησιμοποιούσαν οι ψαράδες μέχρι πρόσφατα, επομένως η τοποθεσία από γεωγραφική άποψη ταιριάζει με τη σημασία του ονόματος Βηθσαϊδά.

Αρκετοί σχολιαστές, παρότι δέχονται πως σε κάποια εδάφια ισχύει αυτή η εκδοχή για τη θέση της Βηθσαϊδά, προβάλλουν την άποψη ότι υπήρχε και μια δεύτερη Βηθσαϊδά κάπου προς τα Δ του Ιορδάνη. Αυτή η άποψη οφείλεται στην αντίληψη ότι τα όρια της Γαλιλαίας δεν εκτείνονταν Α του Ιορδάνη, αντίληψη που βασίζεται σε δηλώσεις του Ιώσηπου και άλλων. Ο ίδιος ο Ιώσηπος τοποθετεί την Ιουλιάδα στην «κάτω Γαυλανίτιδα», την περιοχή Α της Θάλασσας της Γαλιλαίας. (Ο Ιουδαϊκός Πόλεμος, Β΄, 168 [ix, 1]) Η Βηθσαϊδά, όμως, αναφέρεται ότι ήταν πόλη «της Γαλιλαίας». (Ιωα 12:21) Ωστόσο, η περιοχή της Γαλιλαίας δεν φαίνεται να ήταν πάντα τόσο επακριβώς καθορισμένη, και μάλιστα ο Ιώσηπος χαρακτηρίζει κάποιον Ιούδα από τη Γαυλανίτιδα «Γαλιλαίο». (Ιουδαϊκή Αρχαιολογία, ΙΗ΄, 4 [i, 1]· Ο Ιουδαϊκός Πόλεμος, Β΄, 118 [viii, 1]) Είναι επίσης πολύ πιθανό να εκτεινόταν κάποιο τμήμα της πόλης της Βηθσαϊδά στη δυτική όχθη του Ιορδάνη, περίπου 1,5 χλμ. μακριά.

Επιπρόσθετα, εφόσον η απόδοση της Μετάφρασης Βασιλέως Ιακώβου στο εδάφιο Μάρκος 6:45 δηλώνει ότι ο Ιησούς παρήγγειλε στους αποστόλους του «να προηγηθούν [με το πλοίο] στην απέναντι πλευρά στη Βηθσαϊδά» (βλέπε επίσης ΜΠΚ), ενώ η παράλληλη περικοπή στο εδάφιο Ιωάννης 6:17 αναφέρει ως προορισμό τους την Καπερναούμ, μερικοί έχουν την άποψη ότι και αυτό επίσης προϋποθέτει την ύπαρξη μιας δεύτερης Βηθσαϊδά στη δυτική πλευρά του Ιορδάνη κοντά στην Καπερναούμ. Ωστόσο, οι σύγχρονες μεταφράσεις, στο εδάφιο Μάρκος 6:45, αφήνουν περιθώριο για την κατανόηση ότι οι απόστολοι άρχισαν το ταξίδι τους προς την Καπερναούμ πηγαίνοντας πρώτα παραλιακά «προς τη Βηθσαϊδά» (το σημείο από το οποίο έφυγαν αφήνοντας πίσω τον Ιησού προφανώς βρισκόταν κοντά στο μέρος όπου εκείνος έθρεψε θαυματουργικά τους 5.000, πιθανώς σε κάποια απόσταση Ν της Βηθσαϊδά και στην αντίπερα πλευρά της θάλασσας σε σχέση με την Καπερναούμ), και από εκεί διέσχισαν το βόρειο άκρο της θάλασσας και συνέχισαν για τον τελικό προορισμό τους, την Καπερναούμ. Αποβιβάστηκαν δε στην ακτή της γης της Γεννησαρέτ, προφανώς κάπως νοτιότερα της πόλης της Καπερναούμ.—Μαρ 6:53.

Έτσι λοιπόν, ενώ έχουν υποδειχτεί διάφορες τοποθεσίες για μια δεύτερη Βηθσαϊδά, οι Βιβλικές αφηγήσεις δεν καθιστούν αναγκαία την ύπαρξή της. Κάτι άλλο που μπορούμε να επισημάνουμε είναι ότι αυτές οι προτεινόμενες τοποθεσίες βρίσκονται όλες κοντά στην Καπερναούμ, και θα ήταν εξαιρετικά απίθανο να υπήρχαν δύο πόλεις με το όνομα Βηθσαϊδά οι οποίες να απείχαν λίγα μόνο χιλιόμετρα μεταξύ τους.