Χρήση Λογίκευσης

ΕΙΜΑΣΤΕ ευγνώμονες για τις αλλαγές που έφερε ο Λόγος του Θεού στη ζωή μας. Θέλουμε μάλιστα να ωφεληθούν και άλλοι. Επιπλέον, καταλαβαίνουμε ότι ο τρόπος με τον οποίο αντιδρούν οι άνθρωποι στα καλά νέα θα επηρεάσει τις μελλοντικές τους προοπτικές. (Ματθ. 7:13, 14· Ιωάν. 12:48) Η έντονη επιθυμία μας είναι να δεχτούν και εκείνοι την αλήθεια. Εντούτοις, οι ισχυρές μας πεποιθήσεις και ο ζήλος μας χρειάζεται να συνοδεύονται από διάκριση για να μπορούν να έχουν το καλύτερο αποτέλεσμα.

Η απόλυτη δήλωση μιας αλήθειας η οποία εκθέτει ως ψευδές κάτι που πιστεύει ακράδαντα ένα άλλο άτομο, ακόμη και όταν υποστηριχτεί με έναν μακρύ κατάλογο Γραφικών εδαφίων, σε γενικές γραμμές δεν αντιμετωπίζεται ευνοϊκά. Λόγου χάρη, αν απλώς αποδοκιμάσετε κάποιες δημοφιλείς γιορτές με την αιτιολογία ότι έχουν ειδωλολατρική προέλευση, ίσως δεν αλλάξετε την άποψη των άλλων για αυτές. Μια προσέγγιση που περιλαμβάνει λογίκευση έχει συνήθως μεγαλύτερη επιτυχία. Τι προϋποθέτει το να είναι κανείς λογικός;

Οι Γραφές μάς λένε ότι «η σοφία που κατεβαίνει από πάνω είναι . . . ειρηνική, λογική». (Ιακ. 3:17) Η λέξη «λογική» αποδίδει εδώ τη λέξη ἐπιεικής του πρωτότυπου κειμένου. Μερικές μεταφράσεις την αποδίδουν «συγκαταβατική», «αγαθή» ή «υποχωρητική». Παρατηρήστε ότι η λογικότητα συσχετίζεται με την ειρηνική διάθεση. Στο εδάφιο Τίτο 3:2 αναφέρεται παράλληλα με την πραότητα και αντιπαραβάλλεται με την εριστικότητα. Το εδάφιο Φιλιππησίους 4:5 μας παροτρύνει να είμαστε γνωστοί για τη «λογικότητά» μας. Ο λογικός άνθρωπος λαβαίνει υπόψη του το παρελθόν, τις περιστάσεις και τα αισθήματα του συνομιλητή του. Είναι πρόθυμος να εκδηλώσει συγκαταβατικότητα όταν αυτό είναι κατάλληλο. Μια τέτοια αντιμετώπιση συμβάλλει στο να ανοίξουν οι άλλοι τη διάνοια και την καρδιά τους ώστε να είναι πιο δεκτικοί όταν συζητάμε μαζί τους λογικά από τις Γραφές.

Από Πού να Αρχίζετε. Ο ιστορικός Λουκάς αναφέρει πως, όταν ο απόστολος Παύλος βρισκόταν στη Θεσσαλονίκη, χρησιμοποίησε τις Γραφές, «εξηγώντας και αποδεικνύοντας με παραθέσεις ότι ήταν απαραίτητο να υποφέρει ο Χριστός και να αναστηθεί από τους νεκρούς». (Πράξ. 17:2, 3) Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Παύλος το έκανε αυτό σε μια Ιουδαϊκή συναγωγή. Τα άτομα στα οποία μιλούσε αναγνώριζαν τις Εβραϊκές Γραφές ως αυθεντία. Ήταν, λοιπόν, κατάλληλο να αρχίσει με κάτι που αποδέχονταν αυτοί.

Όταν ο Παύλος μίλησε σε Έλληνες στον Άρειο Πάγο της Αθήνας, δεν άρχισε παραπέμποντας στις Γραφές. Αντίθετα, ξεκίνησε με πράγματα που εκείνοι γνώριζαν και αποδέχονταν, τα οποία και χρησιμοποίησε για να τους κάνει να στρέψουν την προσοχή τους στον Δημιουργό και στους σκοπούς Του.—Πράξ. 17:22-31.

Στους σύγχρονους καιρούς, δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν αναγνωρίζουν την Αγία Γραφή ως αυθεντία στη ζωή τους. Σχεδόν όλων, όμως, η ζωή επηρεάζεται από σκληρές συνθήκες σε αυτό το παρόν σύστημα πραγμάτων. Οι άνθρωποι λαχταρούν κάτι καλύτερο. Αν εκδηλώσετε πρώτα ενδιαφέρον για το ζήτημα που τους απασχολεί και στη συνέχεια δείξετε πώς το εξηγεί αυτό η Αγία Γραφή, μια τέτοια λογική προσέγγιση θα μπορούσε να τους υποκινήσει να ακούσουν τα όσα λέει η Γραφή σχετικά με το σκοπό του Θεού για την ανθρωπότητα.

Οι παραδόσεις που κληρονόμησε κάποιος σπουδαστής της Γραφής από τους γονείς του πιθανόν να περιλάμβαναν ορισμένες θρησκευτικές πεποιθήσεις και έθιμα. Τώρα ο σπουδαστής μαθαίνει ότι εκείνες οι πεποιθήσεις και τα έθιμα δεν ευαρεστούν τον Θεό, γι’ αυτό και τα απορρίπτει λόγω των όσων διδάσκει η Γραφή. Πώς μπορεί να εξηγήσει ο σπουδαστής αυτή την απόφασή του στους γονείς του; Εκείνοι ίσως αισθάνονται ότι το παιδί τους, απορρίπτοντας τη θρησκευτική κληρονομιά που του έδωσαν, απορρίπτει τους ίδιους. Ο σπουδαστής της Γραφής ίσως κρίνει ότι, προτού προσπαθήσει να εξηγήσει μέσα από την Αγία Γραφή το λόγο για την απόφασή του, χρειάζεται να διαβεβαιώσει τους γονείς του πως τους αγαπάει και τους σέβεται.

Πότε να Εκδηλώνετε Συγκαταβατικότητα. Ο ίδιος ο Ιεχωβά, μολονότι έχει την απόλυτη εξουσία να δίνει εντολές, δείχνει αξιοσημείωτη λογικότητα. Κατά τη διάσωση του Λωτ και της οικογένειάς του από τα Σόδομα, οι άγγελοι του Ιεχωβά τον πρότρεψαν: «Διάφυγε στην ορεινή περιοχή για να μη σαρωθείς!» Εντούτοις ο Λωτ ικέτευσε: «Όχι αυτό, σε παρακαλώ, Ιεχωβά!» Παρακάλεσε να του επιτραπεί να καταφύγει στη Σηγώρ. Ο Ιεχωβά έλαβε υπόψη του τον Λωτ δίνοντάς του την άδεια να πάει εκεί, και έτσι όταν καταστράφηκαν οι άλλες πόλεις, η Σηγώρ έμεινε ανέπαφη. Αργότερα, όμως, ο Λωτ ακολούθησε την αρχική κατεύθυνση του Ιεχωβά και πήγε στην ορεινή περιοχή. (Γέν. 19:17-30) Ο Ιεχωβά ήξερε ότι ο δικός του τρόπος ήταν ο σωστός, αλλά με υπομονή έδειξε συγκαταβατικότητα μέχρι να το αντιληφθεί αυτό και ο Λωτ.

Για να τα πηγαίνουμε καλά με τους άλλους, χρειάζεται να είμαστε και εμείς λογικοί. Μπορεί να είμαστε πεπεισμένοι ότι το άλλο άτομο κάνει λάθος—ίσως μάλιστα να έχουμε στο μυαλό μας ισχυρά επιχειρήματα που θα μπορούσαν να το αποδείξουν αυτό. Μερικές φορές, όμως, είναι καλύτερα να μην επιμείνουμε σε αυτό το ζήτημα. Λογικότητα δεν σημαίνει ότι συμβιβάζουμε τις αρχές του Ιεχωβά. Ίσως είναι καλύτερα να ευχαριστήσετε απλώς το άλλο άτομο για το ότι εξέφρασε την άποψή του ή να παραβλέψετε ορισμένες εσφαλμένες δηλώσεις για να μπορέσετε να επικεντρώσετε τη συζήτηση σε κάτι πιο επωφελές. Ακόμη και αν το άλλο άτομο επικρίνει αυτά που πιστεύετε, μην αντιδράτε υπερβολικά. Θα μπορούσατε να το ρωτήσετε γιατί έχει αυτή την άποψη. Ακούστε την απάντησή του προσεκτικά. Αυτό θα σας βοηθήσει να κατανοήσετε τον τρόπο σκέψης του. Μπορεί επίσης να θέσει τις βάσεις για εποικοδομητικές συζητήσεις στο μέλλον.—Παρ. 16:23· 19:11.

Ο Ιεχωβά έχει προικίσει τους ανθρώπους με την ικανότητα να επιλέγουν. Τους επιτρέπει να χρησιμοποιούν αυτή την ικανότητα, έστω και αν δεν τη χρησιμοποιούν σοφά. Ο Ιησούς του Ναυή, ως εκπρόσωπος του Ιεχωβά, έκανε μια αναδρομή στην πολιτεία του Θεού με τον Ισραήλ. Κατόπιν όμως είπε: «Τώρα, αν φαίνεται κακό στα μάτια σας να υπηρετείτε τον Ιεχωβά, διαλέξτε σήμερα ποιον θα υπηρετείτε, είτε τους θεούς που υπηρετούσαν οι προπάτορές σας οι οποίοι ήταν στην άλλη πλευρά του Ποταμού είτε τους θεούς των Αμορραίων στων οποίων τη γη κατοικείτε. Αλλά, όσο για εμένα και το σπιτικό μου, εμείς θα υπηρετούμε τον Ιεχωβά». (Ιησ. Ναυή 24:15) Ο δικός μας διορισμός σήμερα είναι να δώσουμε «μαρτυρία», και μάλιστα μιλάμε με πεποίθηση, αλλά δεν προσπαθούμε να αναγκάσουμε τους άλλους να πιστέψουν. (Ματθ. 24:14) Οι ίδιοι πρέπει να κάνουν την επιλογή τους, και εμείς δεν τους αρνούμαστε αυτό το δικαίωμα.

Να Υποβάλλετε Ερωτήσεις. Ο Ιησούς έθεσε εξαίρετο παράδειγμα ως προς τη χρήση λογίκευσης στις συζητήσεις του με άλλους. Λάβαινε υπόψη του το παρελθόν τους και χρησιμοποιούσε παραδείγματα τα οποία εκείνοι θα δέχονταν εύκολα. Έκανε επίσης αποτελεσματική χρήση ερωτήσεων. Αυτό έδινε στους άλλους την ευκαιρία να εκφράζουν τις απόψεις τους και αποκάλυπτε τι είχαν στην καρδιά τους. Τους ενθάρρυνε επίσης να κάνουν λογικούς συλλογισμούς σχετικά με το υπό εξέταση ζήτημα.

Κάποιος που ήταν ειδήμονας στο Νόμο ρώτησε τον Ιησού: «Δάσκαλε, τι να κάνω για να κληρονομήσω αιώνια ζωή;» Ο Ιησούς θα μπορούσε κάλλιστα να του είχε δώσει ο ίδιος την απάντηση. Αλλά ζήτησε από εκείνον τον άντρα να εκφράσει τη γνώμη του. «Τι είναι γραμμένο στο Νόμο; Τι διαβάζεις;» Εκείνος απάντησε ορθά. Μήπως αυτή η ορθή απάντηση σήμανε το τέλος της συζήτησης; Διόλου. Ο Ιησούς τον άφησε να συνεχίσει, και μια ερώτηση που υπέβαλε ο ίδιος ο άντρας υποδήλωνε ότι προσπαθούσε να αποδειχτεί δίκαιος. Η ερώτησή του ήταν: «Ποιος είναι, όμως, ο πλησίον μου;» Ο Ιησούς, αντί να δώσει κάποιον ορισμό, τον οποίο θα μπορούσε να αμφισβητήσει εκείνος ο άνθρωπος εξαιτίας της επικρατούσας άποψης των Ιουδαίων για τους Εθνικούς και τους Σαμαρείτες, τον κάλεσε να κάνει λογικούς συλλογισμούς γύρω από μια παραβολή. Η παραβολή μιλούσε για έναν καλό Σαμαρείτη ο οποίος βοήθησε κάποιον ταξιδιώτη που είχε δεχτεί επίθεση από ληστές και είχε πληγωθεί, ενώ ένας ιερέας και ένας Λευίτης δεν τον βοήθησαν. Με μια απλή ερώτηση, ο Ιησούς φρόντισε να συλλάβει εκείνο το άτομο το σημείο. Η λογίκευση την οποία χρησιμοποίησε ο Ιησούς προσέδωσε στον όρο «πλησίον» μια έννοια την οποία εκείνος ο άνθρωπος δεν είχε διακρίνει ποτέ προηγουμένως. (Λουκ. 10:25-37) Τι θαυμάσιο παράδειγμα προς μίμηση! Αντί να μιλάτε όλη την ώρα εσείς, σκεπτόμενοι στην πραγματικότητα εσείς αντί για τον οικοδεσπότη σας, μάθετε πώς να χρησιμοποιείτε διακριτικές ερωτήσεις και παραδείγματα για να παρακινείτε τον ακροατή σας να σκέφτεται.

Να Αναφέρετε τους Λόγους. Όταν ο απόστολος Παύλος μίλησε στη συναγωγή της Θεσσαλονίκης, δεν αρκέστηκε απλώς στο να διαβάσει από μια πηγή την οποία το ακροατήριό του αποδεχόταν ως αυθεντία. Ο Λουκάς αναφέρει ότι ο Παύλος εξήγησε αυτά που διάβασε, έδωσε αποδείξεις για αυτά και έδειξε πώς εφαρμόζονται. Ως αποτέλεσμα, «ορισμένοι από αυτούς έγιναν πιστοί και συνταυτίστηκαν με τον Παύλο και τον Σίλα».—Πράξ. 17:1-4.

Ανεξάρτητα από το ποιοι μπορεί να βρίσκονται στο ακροατήριό σας, μια τέτοια προσέγγιση που περιλαμβάνει λογίκευση θα είναι ωφέλιμη. Αυτό αληθεύει όταν δίνετε μαρτυρία σε συγγενείς, όταν συζητάτε με συνεργάτες ή συμμαθητές, όταν μιλάτε σε αγνώστους καθώς ενασχολείστε με τη δημόσια μαρτυρία, όταν διεξάγετε μια Γραφική μελέτη ή όταν κάνετε ομιλία στην εκκλησία. Καθώς διαβάζετε κάποιο εδάφιο, ίσως το νόημά του είναι ξεκάθαρο για εσάς, αλλά ίσως όχι για κάποιον άλλον. Η εξήγηση που δίνετε ή η εφαρμογή που κάνετε μπορεί να ακούγεται σαν δογματικός ισχυρισμός. Μήπως θα ήταν υποβοηθητικό να απομονώσετε ορισμένες βασικές φράσεις του εδαφίου και να τις εξηγήσετε; Για να υποστηρίξετε τα λεγόμενά σας, θα μπορούσατε άραγε να παρουσιάσετε κάποιες αποδείξεις, πιθανώς από τα συμφραζόμενα ή από ένα άλλο εδάφιο που αναφέρεται στο συγκεκριμένο θέμα; Μήπως θα μπορούσατε να χρησιμοποιήσετε κάποιο παράδειγμα για να δείξετε παραστατικά τη λογικότητα των όσων είπατε; Μήπως κάποιες ερωτήσεις θα βοηθούσαν το ακροατήριό σας να κάνει λογικούς συλλογισμούς σχετικά με αυτό το ζήτημα; Μια τέτοια προσέγγιση που περιλαμβάνει λογίκευση δημιουργεί θετική εντύπωση και δίνει στους άλλους πολλή τροφή για σκέψη.