Σκιτσάρισμα των Διάσημων και των Διαβόητων

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ

ΕΧΕΤΕ προσπαθήσει ποτέ να σκιτσάρετε το πρόσωπο κάποιου; Δεν είναι εύκολο. Τι θα κάνατε, όμως, αν χρειαζόταν να σχεδιάσετε ένα πρόσωπο που βλέπετε για πρώτη φορά και μόνο για λίγα λεπτά; Αυτό που δυσκολεύει περισσότερο το έργο σας είναι πως πρέπει να εργαστείτε βασιζόμενοι μόνο σε ό,τι θυμάστε από τα χαρακτηριστικά που έχετε δει. Τελικά, το σκίτσο σας, το οποίο πρέπει να σχεδιάσετε από μνήμης χρησιμοποιώντας παστέλ χρώματα, πρέπει να είναι έτοιμο μέσα σε 30 λεπτά για να το πάρει κάποιο τηλεοπτικό συνεργείο που περιμένει!

Για τους περισσότερους από εμάς θα ήταν αδύνατον να αντεπεξέλθουμε σε μια τέτοια πρόκληση. Ωστόσο, για μια μικρή ομάδα αντρών και γυναικών στη Βρετανία αυτή είναι η ειδικότητά τους. Ποιοι είναι αυτοί; Οι καλλιτέχνες των δικαστηρίων.

Νομικοί Περιορισμοί

Οι δικαστικές υποθέσεις αιχμαλωτίζουν εύκολα το ενδιαφέρον του κοινού, και σε πολλές χώρες είναι συνηθισμένο να υπάρχει τηλεοπτική και φωτογραφική κάλυψη τέτοιων υποθέσεων. Αλλά στη Βρετανία τα πράγματα διαφέρουν. Απαγορεύεται αυστηρά «η προσπάθεια, σε οποιοδήποτε δικαστήριο, να γίνει κάποιο πορτραίτο ή σκίτσο οποιουδήποτε προσώπου»​—περιλαμβανομένων των δικαστών, των ενόρκων ή των μαρτύρων καθώς και των κατηγορουμένων ή των φυλακισμένων.a Γι’ αυτόν το λόγο χρησιμοποιούνται οι ικανότητες των καλλιτεχνών των δικαστηρίων, οι οποίοι καταγράφουν για τα μέσα ενημέρωσης την ακροαματική διαδικασία.

Για να μάθω περισσότερα σχετικά με αυτή τη συναρπαστική εργασία, επισκέφτηκα μια έκθεση τέχνης και σχεδίου στο Λονδίνο. Σε κάποιο πολυσύχναστο περίπτερο συνάντησα την Μπεθ, μέλος αυτής της επίλεκτης ομάδας καλλιτεχνών. «Πόσο χρόνο έχεις στο δικαστήριο για να δεις κάποιον κατηγορούμενο;» ρώτησα στην αρχή.

Χρόνος και Σκοπός

«Όταν ο φυλακισμένος στέκεται στο εδώλιο του δικαστηρίου για την αρχική ακροαματική διαδικασία, συνήθως βρίσκεται εκεί λίγο περισσότερο από δύο λεπτά, αλλά αυτός ο χρόνος είναι αρκετός», με διαβεβαίωσε η Μπεθ. «Προλαβαίνω να προσδιορίσω τα χαρακτηριστικά του κεφαλιού, το χτένισμα και το σχήμα της μύτης, των ματιών, των χειλιών και του στόματος. Πρέπει επίσης να κρατήσω στο μυαλό μου το πλάτος του προσώπου, το μήκος του μετώπου και το μέγεθος των λοβών του αφτιού καθώς και οποιαδήποτε επιπρόσθετα χαρακτηριστικά, όπως γένια ή γυαλιά. Μόνο έτσι έχω τις βασικές πληροφορίες για ένα ακριβές σχέδιο.

»Μερικές φορές, η εργασία μου γίνεται πιο δύσκολη. Για παράδειγμα, σε μια πρόσφατη υπόθεση, υπήρχαν 12 άντρες στο εδώλιο! Είναι αλήθεια ότι έμειναν εκεί γύρω στα 15 λεπτά, αλλά για να αποτυπώσεις 12 πρόσωπα σε ένα σχέδιο απαιτείται πολλή συγκέντρωση. Έχω αυτό που λέμε οπτική μνήμη, αλλά χρειάστηκε να τη βελτιώσω με το πέρασμα των χρόνων. Όταν φεύγω από την αίθουσα του δικαστηρίου, αν κλείσω τα μάτια μου, πρέπει να θυμάμαι ξεκάθαρα τα πρόσωπα που έχω δει».

«Πόσο χρόνο δαπανάς για να ερευνήσεις σχετικά με τους χαρακτήρες που θα συναντήσεις στο δικαστήριο;» ρώτησα στη συνέχεια. Η απάντηση της Μπεθ με εξέπληξε.

«Ανόμοια με τους δημοσιογράφους, εγώ δεν κάνω καμία έρευνα. Έρχομαι στο δικαστήριο απροκατάληπτη, με καθαρό μυαλό, και κάνω ενσυνείδητη προσπάθεια να μη δώσω καμία ερμηνεία με το έργο μου. Επιδιώκω να καταγράφω την ακροαματική διαδικασία, όπου οι εκφράσεις των προσώπων μπορεί να διαφέρουν από ημέρα σε ημέρα. Πρέπει να θυμάμαι ότι οι ένορκοι μπορεί να δουν τα σχέδιά μου, είτε στην τηλεόραση είτε σε μια εφημερίδα, και δεν θέλω να επηρεάσω κανέναν τους ώστε να πει “Τι ένοχη έκφραση που έχει αυτός!” Αναφορικά με αυτή τη σημαντική πτυχή, ο καλλιτέχνης των δικαστηρίων κάνει κάτι εντελώς διαφορετικό από εκείνον που ζωγραφίζει πορτραίτα».

“Η Στιγμή”

Όταν ρώτησα την Μπεθ ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας της, εκείνη απάντησε: «Αναζητώ μια συγκεκριμένη στιγμή​—“Τη Στιγμή”, όπως τη λέω εγώ—​η οποία αντιπροσωπεύει την ατμόσφαιρα της ακροαματικής διαδικασίας. Λόγου χάρη, η κίνηση κάποιου κατηγορουμένου να κρύψει το κεφάλι του μέσα στα χέρια του έδειχνε πολύ παραστατικά ότι οι εξελίξεις δεν ήταν ευνοϊκές για αυτόν. Σε μια άλλη περίπτωση ο μορφασμός που έκανε μια γυναίκα όταν άκουσε την ερώτηση: “Είστε καλή μητέρα;” έδωσε καλύτερη απάντηση από τα λόγια που είπε. Παρόμοια, το μαντίλι που σκουπίζει ένα δάκρυ μπορεί να αποκαλύψει ενδόμυχα αισθήματα.

»Ο καλλιτέχνης των δικαστηρίων πρέπει επίσης να αποτυπώσει την ατμόσφαιρα του δικαστηρίου, κάτι που σημαίνει ότι πρέπει να σχεδιάσει το δικαστή, τους δικηγόρους και τους υπαλλήλους του δικαστηρίου, καθώς και τα βιβλία, το φωτισμό και την επίπλωση. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θα δουν ποτέ μια τέτοια ολοκληρωμένη εικόνα, έτσι λοιπόν αυτή η απεικόνιση ελκύει την προσοχή τους. Πού κάνω τα σχέδιά μου; Μερικές φορές στην αίθουσα τύπου του δικαστηρίου, αλλά συχνότερα, καθισμένη σε κάποια σκαλοπάτια που δεν είναι πολυσύχναστα. Στη συνέχεια όμως, πρέπει να επιστρέψω γρήγορα στην αίθουσα του δικαστηρίου για να προσθέσω και άλλα πρόσωπα στην εικόνα μου όταν καλείται ένας νέος μάρτυρας ή όταν μιλάει ο δικηγόρος υπεράσπισης στο δικαστήριο». Η Μπεθ πρόσθεσε με χαμόγελο: «Ναι, το ξέρω ότι πολλά από τα σχέδιά μου είναι τώρα αναρτημένα σε δικηγορικά γραφεία».

Παρατηρούσα με ενδιαφέρον τις εικόνες που υπήρχαν στο περίπτερό της. Όλες μου θύμιζαν έντονα διάφορες δικαστικές υποθέσεις αναφορικά με διάσημους αλλά και διαβόητους για τους οποίους είχα διαβάσει τα τελευταία χρόνια. Έπειτα από περίπου δέκα λεπτά, και καθώς ετοιμαζόμουν να φύγω, η Μπεθ μού έδωσε ευγενικά ένα σκίτσο με παστέλ χρώματα. Ήταν το δικό μου.

[Υποσημείωση]

[Εικόνες στη σελίδα 14, 15]

Σκίτσο αίθουσας δικαστηρίου όπως εμφανίστηκε σε μια εφημερίδα (αριστερά)

[Ευχαριστίες]

© The Guardian