ΟΙ ΕΞΟΡΜΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΖΟΥΓΚΛΑ ΑΠΟΦΕΡΟΥΝ ΚΑΡΠΟ

Παρότι η Πόλη της Μπελίζ και οι μεγαλύτερες πόλεις της χώρας καλύπτονταν διεξοδικά, ο αγροτικός τομέας δεν καλλιεργούνταν τακτικά. Κάποιοι από τους πρώτους ιεραποστόλους είχαν κάνει ταξίδια με πλοίο στις νότιες πόλεις, αλλά αργότερα κατασκευάστηκε ένας δρόμος που συνέδεε τις νότιες περιφέρειες του Σταν Κρικ και του Τολέδο με την υπόλοιπη χώρα. Τότε, στις αρχές του 1971, το γραφείο τμήματος οργάνωσε ετήσιες εκστρατείες κηρύγματος, οι οποίες αποκαλούνταν εξορμήσεις στη ζούγκλα. Σκοπός τους ήταν να μεταδοθεί το άγγελμα της Βασιλείας στις φυλετικές ομάδες Μόπαν και Κέκτσι των Μάγια, σε απομονωμένα μέρη του βροχερού δάσους της Μπελίζ.

Χρησιμοποιώντας νοικιασμένα οχήματα και μονόξυλα κανό, οι αδελφοί και οι αδελφές μπορούσαν να φτάνουν σε χωριά και πόλεις από την Ντανγκρίγκα ως την Πούντα Γκόρντα και, ακόμη νοτιότερα, ως το Μπαράνκο, κοντά στα σύνορα με τη Γουατεμάλα. Σε μερικές εξορμήσεις, μια ομάδα αδελφών ταξίδευαν με φορτηγάκι και τους συνόδευαν δύο ως τέσσερις μοτοσικλετιστές. Κάθε νύχτα σταματούσαν σε διαφορετικό χωριό, και την ημέρα η μεγαλύτερη ομάδα έκανε έργο στο χωριό, ενώ οι μοτοσικλετιστές πήγαιναν ανά δύο σε απομονωμένα αγροκτήματα.

Στην περιοχή της Πούντα Γκόρντα, οι αδελφοί πεζοπορούσαν από χωριό σε χωριό. Συχνά, πριν κηρύξουν στους υπόλοιπους χωρικούς, έπρεπε να πάνε στο καμπίλντο, τον τόπο συνάντησης των γερόντων του χωριού, και να μιλήσουν στον αλκάλντε (αρχηγό).

«Σε ένα χωριό», θυμάται ο ιεραπόστολος Ράινερ Τόμπσον, «οι αδελφοί έφτασαν όταν οι άντρες ήταν συγκεντρωμένοι στο καμπίλντο και συζητούσαν τη διαδικασία για τη συγκομιδή του καλαμποκιού. Μετά τη συγκέντρωση, οι άντρες ζήτησαν από τους αδελφούς να ψάλουν έναν ύμνο της Βασιλείας. Οι αδελφοί ήταν κουρασμένοι και πεινασμένοι και δεν είχαν υμνολόγιο». Ο αδελφός Τόμπσον προσθέτει: «Έψαλαν με όλη τους την καρδιά, πράγμα που ευχαρίστησε πολύ εκείνους τους άντρες». Με τον καιρό, σχηματίστηκαν εκκλησίες στο Μάνγκο Κρικ και αργότερα στο Σαν Αντόνιο, ένα από τα μεγαλύτερα χωριά των Μάγια.

«Μερικές φορές περπατούσαμε από χωριό σε χωριό μέσα στη νύχτα για να μην ξεφύγουμε από το πρόγραμμά μας», εξηγεί ο Σαντιάγκο Σόσα. «Μάθαμε να περπατάμε ο ένας πίσω από τον άλλον στη μέση του δρόμου, όχι στις άκρες, επειδή οι θάμνοι κατά μήκος του δρόμου έκρυβαν φίδια. Επίσης, μάθαμε να πίνουμε νερό από αγριοκλήματα όταν τελείωναν τα αποθέματά μας».

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ομάδα χωριζόταν στα δύο ή στα τέσσερα για να κηρύξουν σε διαφορετικά μέρη του χωριού. Έπειτα συναντιούνταν όλοι ξανά το βράδυ. Δύο έμεναν πίσω για να φτιάξουν φαγητό. «Μερικές φορές το αποτέλεσμα ήταν σκέτη καταστροφή», θυμάται ο Σαντιάγκο χαμογελώντας, «επειδή κάποιοι δεν είχαν ιδέα από μαγειρική. Μια φορά, κοιτώντας το φαγητό που είχε φτιάξει ένας αδελφός, ρώτησα: “Τι είναι αυτό;” Ο μάγειρας είπε: “Δεν ξέρω, αλλά είναι φαγητό”. Εφόσον ούτε ο μάγειρας δεν ήξερε τι ήταν αυτό που έφτιαξε, σκεφτήκαμε ότι ήταν καλύτερα να το δοκιμάσει πρώτα ένα κοκαλιάρικο αδέσποτο σκυλί. Αλλά ούτε και το πεινασμένο σκυλί ήθελε να το φάει!»

ΟΙ ΚΕΚΤΣΙ ΔΕΧΟΝΤΑΙ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ

Ο Ροντόλφο Κόκομ και η σύζυγός του, η Οφίλια, μετακόμισαν από την Κοροσάλ στο Κρικ Σάρκο, ένα απομονωμένο χωριό των Κέκτσι στο νότο. Η Οφίλια είχε μεγαλώσει σε αυτό το χωριό, το οποίο οι Μάρτυρες επισκέπτονταν μόνο κατά τη διάρκεια των ετήσιων εξορμήσεων στη ζούγκλα. Όταν ήταν περίπου 14 ετών, η Οφίλια βρήκε το βιβλίο Η Αλήθεια που Οδηγεί στην Αιώνιο Ζωή κάτω από μια πορτοκαλιά και άρχισε να το διαβάζει. Ήθελε να μάθει περισσότερα, αλλά μόνο μετά το γάμο της άρχισε μαζί με το σύζυγό της τον Ροντόλφο να μελετάει τη Γραφή στην Κοροσάλ με δύο ειδικούς σκαπανείς, τον Μαρθιάλ και τη Μανουέλα Κέι.

Όταν το ζεύγος Κόκομ μετακόμισαν στο Κρικ Σάρκο το 1981, ήθελαν να συνδεθούν και πάλι με τους Μάρτυρες, και έτσι ο Ροντόλφο πήγε στην Πούντα Γκόρντα για να τους αναζητήσει, ταξιδεύοντας επί έξι και πλέον ώρες πρώτα με τα πόδια και έπειτα με πλοίο σε ποτάμι και θάλασσα. Στην Πούντα Γκόρντα συνάντησε έναν σκαπανέα, τον Ντόναλντ Νίμπραχ, ο οποίος διευθέτησε να κάνει μελέτη με το ζευγάρι δι’ αλληλογραφίας. Υπήρχε όμως ένα πρόβλημα. Το Κρικ Σάρκο δεν είχε ταχυδρομείο.

«Στο ταχυδρομείο της Πούντα Γκόρντα, ρώτησα πώς θα μπορούσα να στέλνω επιστολές στο Κρικ Σάρκο», εξηγεί ο Ντόναλντ, «και μου είπαν ότι ο ιερέας πήγαινε εκεί μία φορά την εβδομάδα». Έτσι λοιπόν, επί έξι περίπου μήνες, ο ιερέας πηγαινοέφερνε την αλληλογραφία με τη Γραφική μελέτη χωρίς να γνωρίζει ότι στην πραγματικότητα εξυπηρετούσε Μάρτυρες του Ιεχωβά.

«Όταν ο ιερέας ανακάλυψε τι μετέφερε», λέει ο Ντόναλντ, «ενοχλήθηκε πολύ και αρνήθηκε να μεταφέρει πια τα γράμματά μας».

Στη διάρκεια εκείνων των μηνών ο Ντόναλντ έκανε αρκετά ταξίδια στο Κρικ Σάρκο για να μελετήσει με το ζευγάρι. Όταν έγινε η επόμενη εξόρμηση στη ζούγκλα, ο Ροντόλφο άρχισε να συμμετέχει στην υπηρεσία αγρού. «Τον πήραμε μαζί μας για τέσσερις μέρες», συνεχίζει ο Ντόναλντ, «και κηρύξαμε σε αρκετά χωριά. Η συναναστροφή με τους αδελφούς σε εκείνη την εξόρμηση τον βοήθησε πολύ να κάνει πρόοδο».

«Η Οφίλια και εγώ πηγαίναμε μόνοι μας να κηρύξουμε στο χωριό μας για να μεταδώσουμε αυτά που είχαμε μάθει», εξηγεί ο Ροντόλφο. «Εκείνοι με τους οποίους μελετούσα αντιμετώπιζαν μεγαλύτερη εναντίωση από ό,τι εμείς. Μερικούς τους απέκλειαν από τη δωρεάν διανομή φαρμάκων, τροφίμων και ρουχισμού στο χωριό. Και η πεθερά μου επίσης εναντιώθηκε πολύ σε αυτό που κάναμε. Η Οφίλια και εγώ συνειδητοποιήσαμε ότι δεν θα μπορούσαμε να προοδεύσουμε πνευματικά στο Κρικ Σάρκο. Χρειαζόμασταν τις συναθροίσεις. Γι’ αυτό, μετακομίσαμε στην Πούντα Γκόρντα ώστε να συνεχίσουμε τη μελέτη μας. Εκεί κάναμε πνευματική πρόοδο και βαφτιστήκαμε το 1985». Σήμερα η οικογένεια Κόκομ είναι συνταυτισμένη με την Εκκλησία Λέιντιβιλ, όπου ο Ροντόλφο υπηρετεί ως διακονικός υπηρέτης.

ΤΟΜΕΙΣ ΠΟΥ ΚΑΛΥΠΤΟΝΤΑΙ ΣΠΑΝΙΑ ΠΑΡΑΓΟΥΝ ΚΑΛΟ ΚΑΡΠΟ

Η Περιφέρεια του Τολέδο, στη νότια Μπελίζ, είναι μια περιοχή με κυματιστούς λόφους και πυκνό βροχερό δάσος. Εκεί υπάρχουν διάσπαρτα χωριά των Μόπαν και των Κέκτσι, οι οποίοι ζουν σε σπίτια με αχυροσκεπές και χωματένια δάπεδα. Ως επί το πλείστον, η ζωή είναι σκληρή για τους χωρικούς, οι οποίοι κάνουν βαριά αγροτική εργασία με απλά εργαλεία. Κατά την περίοδο της ξηρασίας είναι αναγκασμένοι να μεταφέρουν το νερό με τα χέρια για να καλλιεργήσουν καλαμπόκι, φασόλια και κακάο. Πολλές από τις γυναίκες κάνουν παραδοσιακά κεντήματα κέκτσι και πλέκουν καλάθια για τα τουριστικά καταστήματα που υπάρχουν σε όλη τη χώρα. Ολοένα και περισσότεροι νέοι εγκαταλείπουν τα χωριά για να σπουδάσουν ή να εργαστούν σε πιο πυκνοκατοικημένα κέντρα της χώρας.

Το 1995, ο Φρανκ και η Άλις Καρντόζα προσκλήθηκαν να υπηρετήσουν ως προσωρινοί ειδικοί σκαπανείς τους μήνες Απρίλιο και Μάιο για να βοηθήσουν να διανεμηθεί στην Περιφέρεια του Τολέδο το φυλλάδιο Νέα της Βασιλείας Αρ. 34, με θέμα «Γιατί Έχει η Ζωή Τόσο Πολλά Προβλήματα;» «Είχα ήδη συμμετάσχει σε μια ετήσια εξόρμηση στη ζούγκλα σε εκείνη την περιοχή», θυμάται ο Φρανκ, «και διέκρινα ότι θα ήταν ευκολότερο για τους Μάγια να ακούσουν τα καλά νέα αν κάποιος μετακόμιζε στην περιοχή τους. Το γραφείο τμήματος μου συνέστησε να νοικιάσω ένα μέρος για να μείνουμε, να ξεκινήσω έναν όμιλο μελέτης της Γραφής και να κάνω την ειδική ομιλία στο Σαν Αντόνιο. Είχαμε να διανείμουμε το φυλλάδιο Νέα της Βασιλείας τόσο σε αυτό όσο και σε άλλα οχτώ χωριά».

Οι Καρντόζα οργάνωσαν μια ομαδική μελέτη την οποία διεξήγαν μια φορά την εβδομάδα στη νοικιασμένη υπόγεια γκαρσονιέρα τους, και μέσα σε λίγες εβδομάδες άρχισαν να την παρακολουθούν τρεις με τέσσερις οικογένειες. Αυτά τα ενδιαφερόμενα άτομα πήγαιναν επίσης μαζί με τους Καρντόζα στην Πούντα Γκόρντα για τη Σχολή Θεοκρατικής Διακονίας και τη Συνάθροιση Υπηρεσίας, ταξιδεύοντας επί μία ώρα σε χωματόδρομο γεμάτο αυλακιές πάνω σε ένα σαραβαλιασμένο φορτηγάκι. Τον πρώτο μήνα, ο Φρανκ εκφώνησε την ειδική ομιλία στο Σαν Αντόνιο. Ο Γεζούς Ιχ, ένας από αυτούς που παρευρέθηκαν για πρώτη φορά, άκουγε με αμέριστη προσοχή. Ως μέλος της Ναζαρηνής Εκκλησίας, εντυπωσιάστηκε ιδιαίτερα όταν έμαθε ότι η διδασκαλία της πύρινης κόλασης έχει ειδωλολατρικές ρίζες και ότι ο Άδης της Γραφής είναι ο κοινός τάφος. Μετά τη συνάθροιση πήρε τον Φρανκ παράμερα και άρχισε να τον κατακλύζει με ερωτήσεις για το θέμα. Ως αποτέλεσμα, ξεκίνησε Γραφική μελέτη και βαφτίστηκε έναν χρόνο αργότερα.

Στο τέλος του δίμηνου διορισμού τους ως προσωρινών ειδικών σκαπανέων, οι Καρντόζα έπρεπε να πάρουν μια σημαντική απόφαση. «Είχαμε αρχίσει τόσο πολλές μελέτες», θυμάται ο Φρανκ, «ώστε δεν τις προλαβαίναμε. Η καρδιά μας και η συνείδησή μας δεν μας επέτρεπαν να επιστρέψουμε πίσω στο άνετο σπίτι μας στη Λέιντιβιλ. Αν αποφασίζαμε να παραμείνουμε στο Σαν Αντόνιο, θα μπορούσαμε να νοικιάσουμε τον πάνω όροφο του σπιτιού όπου μέναμε αντί για το υπόγειο, ώστε να έχουμε καλύτερες συνθήκες διαβίωσης. Θα μπορούσα να εγκαταστήσω έναν μικρό νεροχύτη, μια υδρορροή για να συλλέγουμε βρόχινο νερό και, με τον καιρό, ίσως μια τουαλέτα με καζανάκι, καθώς και ηλεκτρικό ρεύμα. Προσευχηθήκαμε για αυτό στον Ιεχωβά, πεπεισμένοι ότι με την ευλογία του ήταν δυνατόν να σχηματιστεί μια εκκλησία στην περιοχή. Τότε γράψαμε στο γραφείο τμήματος, κάνοντας γνωστό πως ήμασταν πρόθυμοι να μείνουμε στο Σαν Αντόνιο ως τακτικοί σκαπανείς».

Η ευλογία του Ιεχωβά στην απόφαση των Καρντόζα φάνηκε πολύ σύντομα. Μέσα σε έξι μόλις μήνες, το Νοέμβριο, διεξήγαγαν την πρώτη τους Δημόσια Συνάθροιση στο σπίτι που είχαν νοικιάσει. Τον Απρίλιο του επόμενου έτους, άρχισαν να διεξάγουν στο Σαν Αντόνιο τη Σχολή Θεοκρατικής Διακονίας και τη Συνάθροιση Υπηρεσίας. Πόση ανακούφιση ένιωθε εκείνος ο μικρός όμιλος που δεν χρειαζόταν πια να κάνουν κάθε εβδομάδα το ταξίδι των 64 χιλιομέτρων για να παρακολουθούν τις συναθροίσεις στην Πούντα Γκόρντα!

«ΟΙ ΑΠΕΙΛΕΣ ΤΟΥ ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΣΑΝ ΝΑ ΜΕ ΣΤΑΜΑΤΗΣΟΥΝ»

Ο όμιλος εκείνων των ειλικρινών σπουδαστών της Γραφής στο Σαν Αντόνιο άρχισε σύντομα να προοδεύει, και η αγάπη τους για την αλήθεια ήταν πραγματικά συγκινητική. «Σε αυτά τα χωριά», εξηγεί ο Φρανκ, «ιδίως οι γυναίκες είναι πολύ συνεσταλμένες και κατά παράδοση υποτάσσονται στους πατέρες και στους συζύγους τους. Δεν συνηθίζουν να μιλούν σε ξένους. Επομένως, ήταν πολύ δύσκολο για αυτές να συμμετέχουν στη διακονία από πόρτα σε πόρτα».

Η 20χρονη τότε Πρισίλιαν Σο ήταν αβάφτιστη ευαγγελιζόμενη και ήθελε πολύ να κηρύξει στους γείτονές της στη γύρω περιοχή. Σε μια περίπτωση, η Πρισίλιαν έκανε επανεπισκέψεις μαζί με μια από τις νύφες της, την Αμάλια Σο, όταν ξαφνικά αντιμετώπισαν μια ιδιαίτερα δύσκολη κατάσταση.

Η Πρισίλιαν θυμάται: «Δεν είχα πει στον πατέρα μου ότι κήρυττα δημόσια επειδή μου το είχε απαγορεύσει και τον φοβόμουν. Εκείνο το κυριακάτικο πρωινό καθώς κηρύτταμε, είδαμε ξαφνικά τον πατέρα μου μπροστά στην εκκλησία των Βαπτιστών στην οποία ανήκε. Στην αρχή, σκύψαμε ανάμεσα στα χόρτα για να μη μας δει. Αλλά μετά είπα: “Ξέρεις, Αμάλια, ο Ιεχωβά μάς βλέπει. Δεν είναι σωστό να φοβόμαστε τον πατέρα μου. Τον Ιεχωβά πρέπει να φοβόμαστε”».

Ο πατέρας της Πρισίλιαν έγινε έξω φρενών, αλλά τα πράγματα δυσκόλεψαν ακόμη περισσότερο αργότερα, όταν εκείνος εναντιώθηκε σφοδρά στην επιθυμία της να γίνει Μάρτυρας του Ιεχωβά. Η Πρισίλιαν προσευχόταν συνεχώς για αυτό το ζήτημα ώσπου, μία μέρα πριν από τη συνέλευση στην οποία επρόκειτο να βαφτιστεί, βρήκε τελικά το θάρρος να το πει στον πατέρα της.

«Αύριο, θα πάω στην Πόλη της Μπελίζ», του είπε.

«Τι θα κάνεις εκεί;» ρώτησε εκείνος.

«Θα βαφτιστώ», απάντησε η Πρισίλιαν. «Θα κάνω αυτό που θέλει ο Ιεχωβά από εμένα. Σε αγαπάω, αλλά οφείλω να αγαπάω και τον Ιεχωβά».

«Μιλάς σοβαρά τώρα;» απάντησε εκείνος θυμωμένα.

«Ναι», είπε η Πρισίλιαν. «Το εδάφιο Πράξεις 5:29 λέει ότι πρέπει να υπακούω στον Θεό μάλλον παρά στους ανθρώπους».

Ο πατέρας της Πρισίλιαν έφυγε εξοργισμένος. «Ένιωσα ασφαλής μόνο όταν βρέθηκα στο φορτηγάκι, έτοιμη να φύγω για τη συνέλευση», θυμάται η Πρισίλιαν. «Δεν ήξερα τι θα έκανε όταν θα γύριζα σπίτι μετά τη συνέλευση. Αλλά ήξερα ότι θα ήμουν πλέον βαφτισμένη, οπότε ακόμα και αν με σκότωνε, θα είχα κάνει το σωστό».

Παρότι ο πατέρας της Πρισίλιαν δεν της έκανε κακό όταν γύρισε σπίτι, αργότερα απείλησε να τη σκοτώσει. «Αλλά είδε ότι οι απειλές του δεν μπορούσαν να με σταματήσουν», λέει η ίδια, «και από τότε η στάση του έχει μαλακώσει απέναντί μου».

ΕΝΑΣ ΕΝΑΝΤΙΟΥΜΕΝΟΣ ΤΑΣΣΕΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΙΕΧΩΒΑ

Ο νεοσχηματισμένος όμιλος των ζηλωτών ευαγγελιζομένων στο Σαν Αντόνιο ευημερούσε πνευματικά, όταν ξαφνικά το τοπικό συμβούλιο του χωριού ενημέρωσε το ζεύγος Καρντόζα μέσω επιστολής ότι έπρεπε να εγκαταλείψουν το Σαν Αντόνιο. Νωρίτερα, ο Φρανκ είχε υποβάλει αίτηση στο συμβούλιο, πληρώνοντας το ανάλογο ποσό, και είχε λάβει την άδεια να μείνει στο χωριό. Τώρα, ένα εξέχον μέλος του χωριού είχε βάλει στόχο να διώξει τους Καρντόζα. Σε μια από τις συναντήσεις του συμβουλίου, τρεις σπουδαστές με τους οποίους ο Φρανκ μελετούσε τη Γραφή μίλησαν υπέρ του. Κατόπιν μίλησε ο σπιτονοικοκύρης του Φρανκ, προειδοποιώντας το συμβούλιο ότι, αν έδιωχναν τους Καρντόζα, θα έπρεπε να του καταβάλλουν το ενοίκιο που πλήρωναν εκείνοι. Ο ίδιος ο Φρανκ παρουσίασε έπειτα μια επιστολή από το αρμόδιο υπουργείο, η οποία δήλωνε ότι ο ενοικιαστής ιδιωτικής ιδιοκτησίας δεν μπορούσε να υποχρεωθεί να φύγει. Τελικά, το συμβούλιο επέτρεψε στους Καρντόζα να μείνουν.

Ο άνθρωπος που ήθελε να διώξει τους Καρντόζα ήταν ο Μπασίλιο Εχ, ένας πρώην αλκάλντε (αρχηγός) ο οποίος εξακολουθούσε να έχει ενεργό ρόλο στην πολιτική. Ο Μπασίλιο χρησιμοποιούσε την επιρροή του για να εναντιώνεται στους Μάρτυρες του Ιεχωβά στο Σαν Αντόνιο με όποιον τρόπο μπορούσε. Όταν ο μικρός όμιλος θέλησε να αποκτήσει ένα οικόπεδο για να χτίσει Αίθουσα Βασιλείας, εκείνος προειδοποίησε: «Ποτέ δεν θα χτίσετε Αίθουσα Βασιλείας σε αυτό το χωριό!» Και όμως, οι αδελφοί απέκτησαν ένα οικόπεδο και έχτισαν μια λιτή και ελκυστική Αίθουσα Βασιλείας. Όλως παραδόξως, ένας από τους παρόντες στην αφιέρωση της Αίθουσας Βασιλείας το Δεκέμβριο του 1998 ήταν και ο Μπασίλιο. Τι είχε συμβεί;

Δύο από τους παντρεμένους γιους του Μπασίλιο είχαν οικογενειακά προβλήματα. Ο Μπασίλιο είχε ζητήσει δύο φορές από την εκκλησία του να βοηθήσει τους γιους του, αλλά και τις δύο φορές δεν είχε λάβει καμιά απάντηση. Έπειτα οι γιοι του άρχισαν να μελετούν τη Γραφή με τους Μάρτυρες του Ιεχωβά. Η σύζυγος του Μπασίλιο, η Μαρία, παρατηρούσε ότι οι γιοι της έκαναν αλλαγές προς το καλύτερο και ότι η οικογενειακή τους ζωή βελτιωνόταν. Γι’ αυτό, ζήτησε και η ίδια να μελετήσει τη Γραφή με τους Μάρτυρες.

«Ήθελα πραγματικά να γνωρίσω τον Ιεχωβά Θεό», λέει η Μαρία, «και είπα στον άντρα μου ότι έπρεπε να πάμε στην Αίθουσα Βασιλείας για να μάθουμε περισσότερα σχετικά με τον Θεό». Παρότι ο Μπασίλιο δεν υπερνίκησε εύκολα τα ισχυρά του αισθήματα κατά των Μαρτύρων του Ιεχωβά και του Φρανκ Καρντόζα, τον οποίο αποκαλούσε «εκείνος ο ξένος», ήταν εντυπωσιασμένος με τις θετικές αλλαγές που έκαναν οι γιοι του καθώς εφάρμοζαν τις Γραφικές αλήθειες στη ζωή τους. Ο Μπασίλιο αποφάσισε να αποκτήσει προσωπική γνώμη για τους Μάρτυρες του Ιεχωβά, και ύστερα από μερικές συζητήσεις, συμφώνησε να κάνει Γραφική μελέτη​—με ποιον άραγε; Ναι, με “εκείνον τον ξένο”, τον Φρανκ Καρντόζα!

«Αυτά που διάβασα στην Αγία Γραφή με έκαναν να αλλάξω γνώμη», εξηγεί ο Μπασίλιο. «Ήμουν Καθολικός επί 60 χρόνια και έκαιγα θυμίαμα μπροστά στα είδωλα στην εκκλησία. Τώρα αυτά που μάθαινα για τον Ιεχωβά βρίσκονταν μέσα στο δικό του βιβλίο, την Αγία Γραφή. Ντρέπομαι για τον τρόπο με τον οποίο φέρθηκα στον Φρανκ Καρντόζα, που τώρα είναι αδελφός μου. Δεν φοβάμαι να πω ότι έσφαλα. Υποστήριζα με ζήλο ό,τι πίστευα πως ήταν σωστό για το χωριό μου και τη θρησκεία μου. Τελικά όμως, σταμάτησα να τηρώ τις παραδόσεις των Μάγια που σχετίζονται με πνευματιστικές θεραπείες και είναι κοινές στα χωριά μας. Έπαψα επίσης να αναμειγνύομαι στα πολιτικά κινήματα των Μάγια». Σήμερα ο Μπασίλιο και η Μαρία Εχ υπηρετούν χαρούμενα τον Ιεχωβά ως βαφτισμένοι ευαγγελιζόμενοι.

Οι υπηρέτες του Ιεχωβά είναι γνωστοί για το στοργικό, χαρούμενο και γεμάτο ζήλο πνεύμα τους. Σε απομονωμένες περιοχές της Μπελίζ, πολλοί ευαγγελιζόμενοι ανεβοκατεβαίνουν απότομους λόφους για να φτάσουν στους ανθρώπους, περπατώντας τρεις ώρες ή και περισσότερο. Επίσης, δεν τους αρέσει να χάνουν συναθροίσεις. Για παράδειγμα, ένα βράδυ η Άντρεα Ιχ είχε το διορισμό να είναι οικοδέσποινα στη Σχολή Θεοκρατικής Διακονίας. Εκείνη τη μέρα είχε περπατήσει 4 με 5 χιλιόμετρα μέσα στη ζούγκλα για να μαζέψει αβοκάντο με τους γιους της. Στη διάρκεια αυτής της εργασίας δέχτηκε 23 τσιμπήματα από σφίγγες. Παρ’ όλα αυτά, γύρισε σπίτι, ετοίμασε φαγητό για την οικογένειά της, πήγε στη συνάθροιση και έκανε το μέρος της στο πρόγραμμα. Το πρόσωπό της, αν και πρησμένο από τα τσιμπήματα των εντόμων, ήταν χαρούμενο. Είναι πάντα ενθαρρυντικό να βλέπει κανείς στις συνελεύσεις τους αγαπητούς αδελφούς και αδελφές από το λαό των Μάγια να είναι πανευτυχείς που λατρεύουν ενωμένα τον αληθινό Θεό, τον Ιεχωβά, παρότι ίσως έχουν ταξιδέψει όλη μέρα μέσα σε φορτηγό ή λεωφορείο για να παρευρίσκονται εκεί.

[Πλαίσιο/​Εικόνα στη σελίδα 227, 228]

Εξορμήσεις στη Ζούγκλα​—Κήρυγμα στο Βροχερό Δάσος

«Το Μάρτιο του 1991, 23 αδελφοί και αδελφές από όλη τη χώρα συγκεντρωθήκαμε στην Πούντα Γκόρντα για μια δεκαήμερη εκστρατεία κηρύγματος στα βάθη του βροχερού δάσους», αφηγείται η Μάρθα Σίμονς. «Στα σακίδιά μας μεταφέραμε, όχι μόνο ρούχα, κουβέρτες και αιώρες, αλλά και έντυπα στην αγγλική, στην ισπανική και στην κέκτσι. Επίσης κουβαλούσαμε τρόφιμα, στα οποία περιλαμβάνονταν 200 πακέτα μπισκότα.

»Το επόμενο πρωί μπήκαμε σε ένα μονόξυλο κανό φτιαγμένο από τον κορμό μιας μεγάλης κεΐβης (είδος βόμβακα) και αρχίσαμε να ταξιδεύουμε στα ταραγμένα νερά. Στο χωριό Κρικ Σάρκο, ξεφορτώσαμε τις αποσκευές μας και κατασκηνώσαμε. Ενώ οι αδελφοί έστηναν τις αιώρες, οι αδελφές μαγείρεψαν ένα από τα αγαπημένα μας φαγητά​—χοιρινή ουρά μαγειρεμένη μαζί με κασσάβα, γλυκοπατάτες, πράσινο πλαντάγο, καρύδα και βραστά αβγά. Η άφιξή μας έγινε αντιληπτή, και σύντομα άρχισαν να καταφθάνουν οι κάτοικοι αυτού του χωριού των Κέκτσι για να μας χαιρετήσουν. Ως εκ τούτου, μπορέσαμε να δώσουμε μαρτυρία σε ολόκληρο το χωριό μέσα σε δύο ώρες. Εκείνη τη νύχτα, οι αδελφοί κοιμήθηκαν σε αιώρες κάτω από το ανυψωμένο σε πασσάλους κτίσμα όπου στεγαζόταν το αστυνομικό τμήμα, ενώ οι αδελφές κοιμήθηκαν μέσα σε ένα καμπίλντο, τον τόπο συνάντησης των γερόντων του χωριού.

»Την άλλη μέρα φορτώσαμε πάλι το κανό μας και πλεύσαμε ακόμη πιο βαθιά στη ζούγκλα, όπου σε κάποια σημεία το ποτάμι καλυπτόταν από ρίζες μαγκρόβιων δέντρων που έκαναν το τοπίο σκοτεινό και τρομακτικό. Έπειτα από περίπου μισή ώρα, αφήσαμε το κανό μας και περπατήσαμε άλλη μιάμιση ώρα μέσα στη ζούγκλα ως το χωριό Σάντεϊγουντ. Οι άνθρωποι εκεί ήταν μικροκαμωμένοι με σκουρόχρωμο δέρμα και ίσια μαύρα μαλλιά. Οι περισσότεροι από αυτούς ήταν ξυπόλητοι και οι γυναίκες φορούσαν παραδοσιακές φούστες και κοσμήματα με χάντρες. Τα σπίτια ήταν με αχυροσκεπές και χωμάτινα δάπεδα και δεν είχαν εσωτερικούς τοίχους ούτε έπιπλα εκτός από αιώρες. Κοντά στα σπίτια υπήρχε μια κοινόχρηστη εστία μαγειρέματος.

»Οι άνθρωποι ήταν πολύ φιλικοί και βρήκαμε μεγάλο ενδιαφέρον. Εντυπωσιάστηκαν ιδιαίτερα από το γεγονός ότι είχαμε έντυπα στη γλώσσα κέκτσι και μπορούσαμε να τους δείξουμε εδάφια από τη Γραφή στη γλώσσα τους.

»Το επόμενο πρωί ξυπνήσαμε από τους κόκορες, τα πουλιά του δάσους και τους πιθήκους μυκητές. Έπειτα από ένα πλούσιο πρόγευμα, κάναμε επανεπισκέψεις σε όλους όσους είχαν δείξει ενδιαφέρον την προηγούμενη μέρα. Αρχίσαμε αρκετές Γραφικές μελέτες και τους παροτρύναμε όλους να συνεχίσουν να μελετούν μόνοι τους ωσότου επιστρέψουμε την επόμενη χρονιά. Κάπως έτσι κύλησαν και οι υπόλοιπες μέρες, καθώς προχωρούσαμε βαθιά μέσα στο βροχερό δάσος για να προσεγγίσουμε απομονωμένα χωριά.

»Έπειτα από δέκα χαρούμενες μέρες στο δάσος, η σκέψη μας ταξίδεψε πίσω στις μακρινές αποστάσεις που διανύσαμε, στα πολλά χωριά που επισκεφτήκαμε και σε όλους τους ανθρώπους που συναντήσαμε. Προσευχηθήκαμε στον Ιεχωβά να προστατέψει τους σπόρους της αλήθειας τους οποίους φυτέψαμε ωσότου επιστρέψουμε την επόμενη χρονιά. Τα πόδια μας πονούσαν και το σώμα μας ήταν κουρασμένο, αλλά η καρδιά μας ξεχείλιζε από ευγνωμοσύνη προς τον Ιεχωβά που μας έδωσε τη χαρά να συμμετάσχουμε σε αυτή την ετήσια εξόρμηση στη ζούγκλα».

[Πλαίσιο/​Εικόνες στη σελίδα 235, 236]

Κάποιοι Μάγια που Αγαπούν τον Ιεχωβά

ΧΟΡΧΕ ΚΑΙ ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΟ (ΜΕ ΤΗΝ ΑΔΕΛΦΗ ΤΟΥΣ, ΤΗΝ ΠΡΙΣΙΛΙΑΝ)

ΓΕΝΝΗΘΗΚΑΝ 1969 και 1971

ΒΑΦΤΙΣΤΗΚΑΝ 1997

ΧΡΗΣΙΜΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Οι παραδόσεις των Μάγια δίνουν έμφαση στο σεβασμό και στην πλήρη υπακοή προς τους γονείς, ακόμα και όταν πρόκειται για παντρεμένους ενηλίκους.

◼ ΟΤΑΝ ο Νίκολας και ο Χόρχε γνώρισαν και αγάπησαν τον Ιεχωβά, ο πατέρας τους εναντιώθηκε σφοδρά στις Χριστιανικές τους δραστηριότητες.

«Εξήγησα στον πατέρα μου ότι μάθαινα ωφέλιμα πράγματα», λέει ο Νίκολας, «αλλά εκείνος ήταν μέλος της Εκκλησίας των Βαπτιστών και δεν συμμερίστηκε τον ενθουσιασμό μου. Σταμάτησα αρκετές φορές τη Γραφική μου μελέτη επειδή δεν ήθελα να τον πληγώνω. Αλλά γνώριζα επίσης ότι, μεθώντας με τον πατέρα μου, δεν έθετα καλό παράδειγμα για τα παιδιά μου. Η γυναίκα μου και τα παιδιά μου ήταν τόσο δυστυχισμένοι ώστε δεν χαμογελούσαν ποτέ.

»Μόλις άρχισα να μελετάω την Αγία Γραφή και να παρακολουθώ τακτικά τις Χριστιανικές συναθροίσεις, η αλήθεια με βοήθησε να ελευθερωθώ από την κακή διαγωγή. Τώρα πια, η οικογένειά μου ωφελούνταν πλήρως από το εισόδημα που έβγαζα εργαζόμενος σκληρά. Σήμερα, ως οικογένεια, είμαστε πολυάσχολοι στην υπηρεσία του Ιεχωβά και υπάρχει χαρά και γέλιο στο σπίτι μας».

Η κατάσταση του Χόρχε ήταν παρόμοια. Η συνήθεια που είχε να μεθάει και η άσχημη γλώσσα του προκαλούσαν προβλήματα στην οικογένειά του και δεν ήταν ποτέ στο σπίτι τα σαββατοκύριακα. Αλλά η Γραφική του μελέτη τον βοήθησε να βελτιώσει σημαντικά τη διαγωγή του.

«Καθώς σημείωνα πρόοδο», αφηγείται ο Χόρχε, «ο πατέρας μου εναντιωνόταν όλο και περισσότερο. Μας αποκαλούσε ψευδοπροφήτες. Μάλιστα μας απείλησε με το μεγάλο του μαχαίρι, και όχι μόνο μια φορά. Ο αδελφός Καρντόζα, με τον οποίο μελετούσα τη Γραφή, είχε προσπαθήσει να μας προετοιμάσει πολύ νωρίτερα. “Τι θα κάνατε αν ο πατέρας σας σάς έλεγε να φύγετε από το πατρικό σπίτι;” μας ρωτούσε. “Ο πατέρας μου με αγαπάει”, του έλεγα, “και δεν θα κάνει κάτι τέτοιο”. Αλλά δυστυχώς, αυτό ακριβώς έκανε.

»Εντούτοις», συνεχίζει ο Χόρχε, «αγαπούσα αυτά που μάθαινα και η ζωή μου βελτιωνόταν. Η οικογένειά μου ωφελούνταν από τη νέα μου Χριστιανική προσωπικότητα. Σεβόμασταν ο ένας τον άλλον και ήμασταν ευτυχισμένοι. Σήμερα, το έργο κηρύγματος μου φέρνει πολλή χαρά και, με τη βοήθεια του Ιεχωβά, είμαι τακτικός σκαπανέας».

[Εικόνα]

Ο Φρανκ Καρντόζα έδωσε μαρτυρία στον Χόρχε

[Εικόνα στη σελίδα 230]

Χαρακτηριστικό χωριό των Μάγια, Περιφέρεια Τολέδο

[Εικόνα στη σελίδα 240]

Μαρία και Μπασίλιο Εχ