Έτσι, το 1716, ο Πέτρος διέταξε τη βασιλική αυλή του να φροντίσουν να τυπωθεί μια Αγία Γραφή στο Άμστερνταμ με δικά του έξοδα. Σε κάθε σελίδα θα υπήρχε μία στήλη με ρωσικό κείμενο και μία στήλη με ολλανδικό. Ένα μόνο χρόνο αργότερα, το 1717, ήταν έτοιμο το τμήμα των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών, που λέγεται αλλιώς «Καινή Διαθήκη».

Το 1721 τυπώθηκε επίσης το ολλανδικό τμήμα μιας τετράτομης μετάφρασης των Εβραϊκών Γραφών. Η μία στήλη είχε αφεθεί κενή για να προστεθεί σε αυτήν αργότερα το ρωσικό κείμενο. Ο Πέτρος παρέδωσε τις Γραφές στην «Ιερά Σύνοδο» της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας—την υπέρτατη θρησκευτική αρχή της εκκλησίας—για να ολοκληρώσει την εκτύπωση και να αναλάβει τη διανομή. Εντούτοις, η σύνοδος δεν συνέχισε το έργο.

Λιγότερο από τέσσερα χρόνια αργότερα, ο Πέτρος πέθανε. Τι απέγιναν οι Γραφές του; Οι άδειες στήλες οι οποίες προορίζονταν για το ρωσικό κείμενο δεν γέμισαν ποτέ. Οι Άγιες Γραφές συγκεντρώθηκαν σε μεγάλες στοίβες σε ένα υπόγειο, όπου σάπισαν—ούτε ένα ακέραιο αντίγραφο δεν βρέθηκε αργότερα! Η απόφαση της συνόδου ήταν να «πουληθεί ό,τι απέμεινε στους εμπόρους».

Αρχίζουν Προσπάθειες για τη Μετάφραση

Το 1812, ο Τζον Πάτερσον, ένα μέλος της Βιβλικής Εταιρίας για τη Βρετανία και το Εξωτερικό, ήρθε στη Ρωσία. Ο Πάτερσον ξεσήκωσε μέσα στους κύκλους των διανοουμένων της Αγίας Πετρούπολης το ενδιαφέρον για την ίδρυση μιας Βιβλικής εταιρίας. Στις 6 Δεκεμβρίου 1812—το ίδιο έτος κατά το οποίο ο ρωσικός στρατός απώθησε τα στρατεύματα εισβολής του Ναπολέοντα Α΄—ο Τσάρος Αλέξανδρος Α΄ ενέκρινε το καταστατικό της Ρωσικής Βιβλικής Εταιρίας. Το 1815 ο τσάρος παρήγγειλε στον πρόεδρο της εταιρίας, τον Πρίγκιπα Αλεξάντερ Γκολίτσιν, να εισηγηθεί στη διοικούσα σύνοδο ότι «και οι Ρώσοι θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να διαβάζουν το Λόγο του Θεού στη δική τους μητρική γλώσσα, τη ρωσική».

Είναι αξιέπαινο το ότι δόθηκε η έγκριση για τη μετάφραση των Εβραϊκών Γραφών στη ρωσική απευθείας από την πρωτότυπη εβραϊκή. Η αρχαία ελληνική Μετάφραση των Εβδομήκοντα είχε αποτελέσει τη βάση για μεταφράσεις των Εβραϊκών Γραφών στη σλαβονική. Σε αυτούς που επρόκειτο να μεταφράσουν την Αγία Γραφή στη ρωσική ειπώθηκε ότι οι βασικές αρχές της μετάφρασης έπρεπε να είναι η ακρίβεια, η σαφήνεια και η γνησιότητα. Τι απέγινε με εκείνες τις αρχικές προσπάθειες για τη μετάφραση της Αγίας Γραφής στη ρωσική γλώσσα;

Καίριο Πλήγμα στη Μετάφραση της Αγίας Γραφής;

Ορισμένα συντηρητικά στοιχεία τόσο στην εκκλησία όσο και στην κυβέρνηση άρχισαν σύντομα να έχουν επιφυλάξεις απέναντι στην ξένη θρησκευτική και πολιτική επιρροή. Μερικοί εκκλησιαστικοί ηγέτες ισχυρίστηκαν μάλιστα ότι η σλαβονική—η γλώσσα των θρησκευτικών τελετουργιών—εξέφραζε το άγγελμα της Αγίας Γραφής καλύτερα από ό,τι η ρωσική.

Έτσι, η Ρωσική Βιβλική Εταιρία διαλύθηκε το 1826. Αρκετές χιλιάδες αντίτυπα των μεταφράσεων που εξέδωσε η Βιβλική εταιρία παραδόθηκαν στην πυρά. Ως αποτέλεσμα, η Αγία Γραφή υποσκελίστηκε από το τελετουργικό και τις παραδόσεις. Ακολουθώντας το υπόδειγμα που έθεσε η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, η σύνοδος διέταξε το 1836: «Κάθε πιστός λαϊκός μπορεί να ακούει τις Γραφές, αλλά κανένας δεν επιτρέπεται να διαβάζει ορισμένα μέρη των Γραφών, ιδιαίτερα της Παλαιάς Διαθήκης, χωρίς καθοδηγία». Η μετάφραση της Αγίας Γραφής φαινόταν πως είχε δεχτεί ένα καίριο πλήγμα.

Το Έργο του Πάβσκι

Στο μεταξύ, ο Γκεράσιμ Πάβσκι, ένας καθηγητής της εβραϊκής γλώσσας, ανέλαβε το έργο της μετάφρασης των Εβραϊκών Γραφών στη ρωσική. Το 1821 ολοκλήρωσε τη μετάφραση των Ψαλμών. Ο τσάρος έδωσε αμέσως την έγκρισή του, και τον Ιανουάριο του 1822 το βιβλίο των Ψαλμών είχε ήδη κυκλοφορήσει στο κοινό. Η ανταπόκριση και η αποδοχή ήταν άμεσες, και χρειάστηκε να ανατυπωθεί 12 φορές—σε 100.000 αντίτυπα συνολικά!

Οι προσπάθειες του Πάβσκι ως λογίου απέσπασαν το σεβασμό πολλών γλωσσολόγων και θεολόγων. Ο Πάβσκι περιγράφεται ως ευθύς και έντιμος άντρας, που δεν είχε καμία σχέση με τις ραδιουργίες των γύρω του. Παρά την εναντίωση της εκκλησίας στη Ρωσική Βιβλική Εταιρία και το γεγονός ότι μερικοί νόμιζαν πως αυτή εκπροσωπούσε ξένα συμφέροντα, ο καθηγητής Πάβσκι συνέχισε να μεταφράζει στη ρωσική Γραφικά εδάφια τα οποία παρέθετε στις διαλέξεις του. Οι σπουδαστές του που τον θαύμαζαν αντέγραφαν με το χέρι τις αποδόσεις του και, με τον καιρό, μπόρεσαν να συγκεντρώσουν το έργο του. Το 1839 τόλμησαν να τυπώσουν 150 αντίτυπα στο πιεστήριο της ακαδημίας—χωρίς την άδεια των λογοκριτών.

Η μετάφραση του Πάβσκι έκανε εξαιρετική εντύπωση στους αναγνώστες του και η ζήτησή της αυξανόταν συνεχώς. Αλλά το 1841, έγινε κάποια ανώνυμη διαμαρτυρία στη σύνοδο σχετικά με τον «κίνδυνο» που εγκυμονούσε αυτή η μετάφραση, με τον ισχυρισμό ότι παρέκκλινε από το Ορθόδοξο δόγμα. Έπειτα από δύο χρόνια, η σύνοδος εξέδωσε ένα διάταγμα: «Να κατασχεθούν και να καταστραφούν όλα τα υπάρχοντα χειρόγραφα και τυπωμένα αντίτυπα της Παλαιάς Διαθήκης που έχει μεταφράσει ο Γκ. Πάβσκι».

Ο Μακάριος είχε ήδη μεταφράσει τα βιβλία της Αγίας Γραφής Ησαΐας και Ιώβ. Εντούτοις, η σύνοδος αρνήθηκε να του δώσει την άδεια να μεταφράσει τις Εβραϊκές Γραφές στη ρωσική. Μάλιστα, ειπώθηκε στον Μακάριο ότι έπρεπε να βγάλει από το μυαλό του έστω και την ιδέα ότι θα μετέφραζε τις Εβραϊκές Γραφές στη ρωσική γλώσσα. Η σύνοδος εξέδωσε μια απόφαση, με ημερομηνία 11 Απριλίου 1841, παραγγέλλοντας στον Μακάριο «να μείνει τρεις ως έξι εβδομάδες στο σπίτι ενός επισκόπου στο Τομσκ, ως επιτίμιο, για να καθαρίσει τη συνείδησή του με προσευχές και γονυκλισίες».

Η Θαρραλέα Στάση του Μακαρίου

Από το Δεκέμβριο του 1841 ως τον Ιανουάριο του 1842, ο Μακάριος απέδωσε το επιτίμιό του. Μόλις όμως αυτό ολοκληρώθηκε, άρχισε αμέσως να μεταφράζει τις υπόλοιπες Εβραϊκές Γραφές. Είχε βρει ένα αντίγραφο της μετάφρασης των Εβραϊκών Γραφών του Πάβσκι και το χρησιμοποίησε για να ελέγξει τις δικές του αποδόσεις. Όπως και ο Πάβσκι, αρνήθηκε να αποκρύψει το θεϊκό όνομα. Το όνομα Ιεχωβά υπάρχει μάλιστα στη μετάφραση του Μακαρίου πάνω από 3.500 φορές!

Ο Μακάριος έστειλε αντίγραφα του έργου του σε μερικούς φίλους που τον υποστήριζαν. Αν και κυκλοφόρησαν κάποια ελάχιστα χειρόγραφα αντίτυπα, η εκκλησία συνέχισε να εμποδίζει την έκδοση του έργου του. Ο Μακάριος έκανε σχέδια για την προώθηση της Αγίας Γραφής του στο εξωτερικό. Την παραμονή της αναχώρησής του αρρώστησε και, λίγο αργότερα, το έτος 1847, πέθανε. Η μετάφρασή του της Αγίας Γραφής δεν εκδόθηκε ποτέ στη διάρκεια της ζωής του.

Τελικά, οι πολιτικοί και θρησκευτικοί άνεμοι άλλαξαν κατεύθυνση. Ένας νέος φιλελευθερισμός άρχισε να πνέει σε όλη τη χώρα, και το 1856 η σύνοδος ενέκρινε για μια ακόμη φορά τη μετάφραση της Αγίας Γραφής στη ρωσική. Μέσα σε αυτό το βελτιωμένο κλίμα, η Αγία Γραφή του Μακαρίου εκδόθηκε τμηματικά στο περιοδικό Επιθεώρηση της Ορθοδοξίας ανάμεσα στα έτη 1860 και 1867, κάτω από τον τίτλο Μια Πειραματική Μετάφραση στη Ρωσική Γλώσσα.

Ο Αρχιεπίσκοπος Φιλάρετος του Τσερνίγκοφ, ένας λόγιος της ρωσικής θρησκευτικής λογοτεχνίας, έπλεξε το εγκώμιο της Αγίας Γραφής του Μακαρίου με τα εξής λόγια: «Η μετάφρασή του είναι πιστή στο Εβραϊκό κείμενο και η γλώσσα της μετάφρασης είναι ανόθευτη και κατάλληλη για το θέμα».

Εντούτοις, η Αγία Γραφή του Μακαρίου δεν κυκλοφόρησε ποτέ στο ευρύ κοινό. Στην πραγματικότητα, ήταν σχεδόν ξεχασμένη. Το 1876, ολόκληρη η Αγία Γραφή, και οι Εβραϊκές και οι Ελληνικές Γραφές, μεταφράστηκε τελικά στη ρωσική με την έγκριση της συνόδου. Αυτή η ολοκληρωμένη Αγία Γραφή συνήθως ονομάζεται συνοδική μετάφραση. Η ειρωνεία είναι ότι η μετάφραση του Μακαρίου και η μετάφραση του Πάβσκι χρησίμευσαν ως η βασική πηγή αυτής της «επίσημης» μετάφρασης της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ωστόσο, το θεϊκό όνομα χρησιμοποιήθηκε μόνο σε λίγες από τις περιπτώσεις στις οποίες εμφανίζεται στην εβραϊκή γλώσσα.

Αφού επισήμανε ότι, για πρώτη φορά, κυκλοφόρησε Αγία Γραφή στη ρωσική γλώσσα «πριν από 120 χρόνια» περίπου, αυτή η εφημερίδα ανέφερε σε λυπηρό τόνο: «Επί πολλά χρόνια η εκκλησία εναντιωνόταν στη μετάφραση των αγίων βιβλίων σε μια ευκολονόητη γλώσσα. Έχοντας απορρίψει πολλές μεταφράσεις, η εκκλησία ενέκρινε τελικά το 1876 μία από αυτές, η οποία ονομάστηκε συνοδική μετάφραση. Εντούτοις, δεν επιτρεπόταν να υπάρχει στις εκκλησίες. Εκεί, μέχρι και σήμερα, η μόνη Αγία Γραφή που αναγνωρίζεται είναι η σλαβονική».