Οι διάστιχες μεταφράσεις βρίσκονται στο ένα άκρο του φάσματος. Αυτές οι μεταφράσεις περιέχουν το κείμενο στην πρωτότυπη γλώσσα, καθώς και μια κατά λέξη απόδοση στην εκάστοτε γλώσσα.

Είναι οι Κατά Λέξη Μεταφράσεις οι Καλύτερες;

Η αυστηρώς κατά λέξη μετάφραση δεν είναι συνήθως ο καλύτερος δυνατός τρόπος για να μεταδοθεί το νόημα του κάθε εδαφίου της Γραφής. Γιατί; Για διάφορους λόγους. Ακολουθούν δύο από αυτούς:

1. Δεν υπάρχουν δύο γλώσσες που να είναι πανομοιότυπες στη γραμματική, στο λεξιλόγιο και στο συντακτικό. Ο καθηγητής της εβραϊκής γλώσσας Σ. Ρ. Ντράιβερ λέει ότι οι γλώσσες «διαφέρουν, όχι μόνο ως προς τη γραμματική και τις ρίζες, αλλά επίσης . . . ως προς τον τρόπο με τον οποίο οι ιδέες δομούνται για να σχηματίσουν προτάσεις». Οι άνθρωποι που μιλούν διαφορετικές γλώσσες σκέφτονται και διαφορετικά. «Συνεπώς», συνεχίζει ο καθηγητής Ντράιβερ, «οι μορφές που παίρνει η πρόταση σε διαφορετικές γλώσσες δεν είναι οι ίδιες».

Εφόσον καμία γλώσσα δεν αντανακλά επακριβώς το λεξιλόγιο και τη γραμματική της Βιβλικής εβραϊκής και ελληνικής, μια κατά λέξη μετάφραση της Γραφής θα ήταν ασαφής ή μπορεί ακόμη και να μετέδιδε λάθος νόημα. Εξετάστε τα ακόλουθα παραδείγματα.

Στην επιστολή του προς τους Εφεσίους, ο απόστολος Παύλος χρησιμοποίησε στο πρωτότυπο κείμενο την έκφραση ἐν τῇ κυβίᾳ τῶν ἀνθρώπων. (Εφεσίους 4:14)a Αυτή η έκφραση αναφέρεται στη συνήθεια που είχαν κάποιοι να εξαπατούν άλλους όταν χρησιμοποιούσαν “κύβους”, δηλαδή ζάρια. Στις περισσότερες γλώσσες, όμως, μια κυριολεκτική απόδοση αυτού του υπαινιγμού δεν έχει και πολύ νόημα. Η απόδοση της εν λόγω έκφρασης ως «μέσω του δόλου των ανθρώπων» μεταδίδει σαφέστερα το νόημα.

Όταν έγραφε στους Ρωμαίους, ο Παύλος χρησιμοποίησε στο πρωτότυπο κείμενο την έκφραση τῷ πνεύματι ζέοντες, που κυριολεκτικά σημαίνει «βράζοντας στο πνεύμα». (Ρωμαίους 12:11) Έχει νόημα αυτή η κυριολεκτική διατύπωση; Η έκφραση ουσιαστικά σημαίνει «να φλέγεστε με το πνεύμα».

Σε μία από τις πιο φημισμένες ομιλίες του Ιησού, χρησιμοποιείται στο πρωτότυπο κείμενο η έκφραση μακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύματι, η οποία συχνά μεταφράζεται κατά λέξη. (Ματθαίος 5:3) Αλλά η κυριολεκτική απόδοση αυτής της έκφρασης είναι δυσνόητη σε πολλές γλώσσες. Μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις, η αυστηρώς κυριολεκτική μετάφραση υπονοεί ότι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύματι είναι άνθρωποι διανοητικά ανισόρροποι ή στερούμενοι ζωντάνιας και αποφασιστικότητας. Εντούτοις, ο Ιησούς δίδασκε εδώ τους ανθρώπους ότι η ευτυχία τους εξαρτόταν, όχι από την ικανοποίηση των υλικών τους αναγκών, αλλά από την αναγνώριση της ανάγκης που είχαν για την καθοδήγηση του Θεού. (Λουκάς 6:20) Συνεπώς, αποδόσεις όπως «εκείνοι που έχουν συναίσθηση της πνευματικής τους ανάγκης» ή «όσοι νιώθουν την πνευματική τους φτώχεια» μεταδίδουν ακριβέστερα το νόημα της συγκεκριμένης έκφρασης.—Ματθαίος 5:3· Η Καινή Διαθήκη—Εγχειρίδιο Μελέτης και Ζωής.

2. Η έννοια μιας λέξης ή έκφρασης μπορεί να αλλάζει ανάλογα με τα συμφραζόμενα στα οποία χρησιμοποιείται. Λόγου χάρη, η εβραϊκή έκφραση που αναφέρεται κανονικά στο ανθρώπινο χέρι μπορεί να έχει πολλές και διάφορες έννοιες. Ανάλογα με τα συμφραζόμενα, αυτή η λέξη μπορεί, για παράδειγμα, να αποδοθεί “έλεγχος”, «απλοχεριά» ή «δύναμη». (2 Σαμουήλ 8:3· 1 Βασιλέων 10:13· Παροιμίες 18:21) Στην πραγματικότητα, η συγκεκριμένη λέξη μεταφράζεται με 40 και πλέον διαφορετικούς τρόπους στην αγγλική έκδοση της Μετάφρασης Νέου Κόσμου των Αγίων Γραφών.

Επειδή τα συμφραζόμενα μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο μεταφράζεται μια λέξη, η αγγλική έκδοση της Μετάφρασης Νέου Κόσμου χρησιμοποιεί σχεδόν 16.000 αγγλικές εκφράσεις για να αποδώσει περίπου 5.500 λέξεις της Βιβλικής ελληνικής, καθώς και 27.000 και πλέον αγγλικές εκφράσεις για να αποδώσει περίπου 8.500 λέξεις της Βιβλικής εβραϊκής.b Γιατί υπάρχει αυτή η ποικιλία στον τρόπο με τον οποίο μεταφράζονται οι λέξεις; Η επιτροπή μετάφρασης έκρινε ότι η απόδοση αυτών των λέξεων σύμφωνα με την έννοια που ταιριάζει περισσότερο στα συμφραζόμενα ήταν πιο σημαντική από τη δημιουργία μιας αυστηρώς κυριολεκτικής μετάφρασης. Και πάλι, όμως, η Μετάφραση Νέου Κόσμου είναι όσο το δυνατόν πιο συνεπής καθώς αποδίδει τις πρωτότυπες εβραϊκές και ελληνικές λέξεις.

Είναι ξεκάθαρο ότι η μετάφραση της Γραφής περιλαμβάνει περισσότερα από την απλή απόδοση μιας λέξης της πρωτότυπης γλώσσας με ομοιόμορφο τρόπο κάθε φορά που εμφανίζεται. Οι μεταφραστές πρέπει να χρησιμοποιούν καλή κρίση για να επιλέγουν λέξεις που αντανακλούν τις ιδέες του κειμένου της πρωτότυπης γλώσσας με ακρίβεια και σαφήνεια. Επιπρόσθετα, χρειάζεται να συναρμολογούν στη μετάφρασή τους τις λέξεις και τις προτάσεις με τρόπο σύμφωνο προς τους γραμματικούς κανόνες της εκάστοτε γλώσσας.