ΤΟ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΟ ΤΕΙΧΟΣ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ

Για να ξεναγηθείτε σε ένα προκαρυωτικό κύτταρο, θα χρειαζόταν να συρρικνωθείτε σε μέγεθος εκατοντάδες φορές μικρότερο από την τελεία στο τέλος αυτής της πρότασης. Την πρόσβασή σας στο κύτταρο εμποδίζει μια ανθεκτική, εύκαμπτη μεμβράνη η οποία λειτουργεί σαν το χτιστό περιτοίχισμα ενός εργοστασίου. Αυτή η μεμβράνη είναι τόσο λεπτή ώστε θα χρειάζονταν γύρω στα 10.000 στρώματα για να φτάσει το πάχος ενός φύλλου χαρτιού. Ωστόσο, είναι πολύ πιο περίπλοκη από ένα περιτοίχισμα. Από ποιες απόψεις;

Σαν το περιτοίχισμα ενός εργοστασίου, η μεμβράνη του κυττάρου θωρακίζει το εσωτερικό του από ένα ενδεχομένως εχθρικό περιβάλλον. Εντούτοις, δεν είναι συμπαγής. Επιτρέπει στο κύτταρο να «αναπνέει» αφήνοντας μικρά μόρια, όπως του οξυγόνου, να μπαίνουν και να βγαίνουν. Μολαταύτα, εμποδίζει ορισμένα πιο σύνθετα, ενδεχομένως επιβλαβή μόρια να μπουν χωρίς την άδεια του κυττάρου. Η μεμβράνη αποτρέπει επίσης την έξοδο των χρήσιμων μορίων από το κύτταρο. Πώς τα κατορθώνει όλα αυτά;

Σκεφτείτε πάλι το παράδειγμα του εργοστασίου. Αυτό μπορεί να έχει φύλακες οι οποίοι ελέγχουν τα προϊόντα που μπαίνουν και βγαίνουν από τις πύλες του. Παρόμοια, η κυτταρική μεμβράνη έχει ενσωματωμένα ειδικά πρωτεϊνικά μόρια τα οποία λειτουργούν όπως οι πύλες και οι φύλακες στο εργοστάσιο.

Μερικές από αυτές τις πρωτεΐνες (1) έχουν ένα άνοιγμα στο κέντρο τους, το οποίο επιτρέπει μόνο σε συγκεκριμένους τύπους μορίων να μπαίνουν και να βγαίνουν από το κύτταρο. Άλλες πρωτεΐνες είναι ανοιχτές από τη μία πλευρά της κυτταρικής μεμβράνης (2) και κλειστές από την άλλη. Έχουν έναν «χώρο φορτοεκφόρτωσης» (3) του οποίου το σχήμα είναι ανάλογο με το σχήμα μιας συγκεκριμένης ουσίας. Όταν παραλαμβάνεται αυτή η ουσία, η άλλη άκρη της πρωτεΐνης ανοίγει και αδειάζει το φορτίο διαμέσου της μεμβράνης (4). Όλη αυτή η δραστηριότητα λαμβάνει χώρα στην επιφάνεια ακόμη και του απλούστερου κυττάρου.