Σκληρά Λόγια, Καταρρακωμένο Πνεύμα

«Ανόητη, αργοκίνητο καράβι!»a Μια γυναίκα στην Ιαπωνία θυμάται πολύ καλά αυτά τα λόγια—τα εκτόξευαν συχνά εναντίον της όταν ήταν παιδί. Ποιοι; Οι συμμαθητές της; Τα αδέλφια της; Όχι. Οι γονείς της. Θυμάται: «Με έπιανε κατάθλιψη, επειδή αυτοί οι χαρακτηρισμοί με πλήγωναν βαθιά».

Ένας άντρας στις Ηνωμένες Πολιτείες θυμάται ότι όταν ήταν παιδί ένιωθε φόβο και αγωνία όποτε ερχόταν ο πατέρας του στο σπίτι. «Μέχρι σήμερα ακούω ακόμα τον ήχο τού αυτοκινήτου που ανηφόριζε το δρομάκι», θυμάται, «και ανατριχιάζω. Η μικρή μου αδελφή κρυβόταν. Ο πατέρας μου ήταν τελειομανής και διαρκώς μας επέκρινε γιατί δεν κάναμε αρκετά καλά όλες τις δουλειές που είχαμε να κάνουμε».

Η αδελφή αυτού του άντρα προσθέτει: «Δεν θυμάμαι κανέναν από τους δυο γονείς μας να μας αγκάλιασε, να μας φίλησε ή να μας είπε ποτέ: ‘Σ’ αγαπώ’ ή ‘Είμαι περήφανος για εσένα’. Και για ένα παιδί, το να μην ακούει ποτέ του τη φράση ‘σ’ αγαπώ’ είναι το ίδιο σαν να ακούει ‘σε μισώ’—κάθε μέρα στη ζωή του».

ΜΕΡΙΚΟΙ ίσως πουν ότι η στενοχώρια που πέρασαν αυτά τα άτομα όταν ήταν παιδιά είναι μηδαμινή. Ασφαλώς δεν είναι ασυνήθιστο για τα παιδιά να δέχονται σκληρές και αγενείς κουβέντες καθώς και άσχημη μεταχείριση. Όλα αυτά δεν φτάνουν να γίνουν πηχυαίοι τίτλοι στις εφημερίδες ούτε εντυπωσιακές ειδήσεις στις φτηνές τηλεοπτικές εκπομπές. Η βλάβη δεν είναι φανερή. Αλλά αν οι γονείς κακομεταχειρίζονται τα παιδιά τους με τέτοιους τρόπους κάθε μέρα, οι συνέπειες μπορεί να είναι αναπόφευκτα καταστροφικές—και να διαρκέσουν μια ζωή.

Προσέξτε μια μελέτη που άρχισε το 1951 και συνεχίστηκε το 1990, η οποία εξέταζε τις μεθόδους ανατροφής που χρησιμοποιούσαν οι γονείς μερικών πεντάχρονων παιδιών. Οι ερευνητές κατάφεραν να εντοπίσουν πολλά από εκείνα τα παιδιά—τα οποία τώρα πια ήταν μεσήλικοι—με σκοπό να κατανοήσουν ποιες μακρόχρονες συνέπειες είχε πάνω τους η ανατροφή τους. Η καινούρια μελέτη συμπέρανε ότι τα παιδιά που είχαν τα περισσότερα προβλήματα στη μετέπειτα ζωή τους, τα οποία δεν απόλαυσαν συναισθηματική ευημερία και είχαν δυσκολίες στο γάμο, στις φιλίες, ακόμα και στην εργασία, δεν ήταν κατ’ ανάγκην τα παιδιά των φτωχών ή των πλούσιων γονέων, ούτε και των γονέων που προφανώς είχαν προβλήματα. Ήταν παιδιά των οποίων οι γονείς ήταν απόμακροι και ψυχροί, και εκδήλωναν λίγη ή καθόλου στοργή.

Αυτά τα συμπεράσματα αποτελούν μόνο αμυδρή αντανάκλαση της αλήθειας που καταγράφτηκε σχεδόν πριν από 2.000 χρόνια: «Εσείς, πατέρες, μην εξοργίζετε τα παιδιά σας, για να μην αποκαρδιώνονται». (Κολοσσαείς 3:21) Είναι σίγουρο ότι η προφορική και η συναισθηματική κακομεταχείριση από τους γονείς εξοργίζει τα παιδιά και μπορεί πραγματικά να τα αποκαρδιώσει.

Σύμφωνα με το βιβλίο Μεγαλώνοντας με Θλίψη (Growing Up Sad), δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που οι γιατροί νόμιζαν ότι δεν υπήρχε παιδική κατάθλιψη. Αλλά ο χρόνος και η πείρα απέδειξαν το αντίθετο. Σήμερα, υποστηρίζουν οι συγγραφείς, η παιδική κατάθλιψη είναι αναγνωρισμένη και καθόλου ασυνήθιστη. Στις αιτίες της περιλαμβάνεται η απόρριψη και η κακομεταχείριση από τους γονείς. Οι συγγραφείς εξηγούν: «Σε μερικές περιπτώσεις ο γονέας έχει υποβάλει το παιδί σε συνεχή καταιγισμό επικρίσεων και ταπεινώσεων. Σε άλλες περιπτώσεις υπάρχει απλώς ένα κενό στη σχέση γονέα-παιδιού: η αγάπη του γονέα για το παιδί δεν εκφράζεται ποτέ. . . . Το αποτέλεσμα είναι ιδιαίτερα τραγικό για τα παιδιά τέτοιων γονέων, επειδή για ένα παιδί—ή ακόμα και για έναν ενήλικο—η αγάπη είναι ό,τι είναι ο ήλιος και το νερό για τα φυτά».

Μέσω της αγάπης των γονέων, αν αυτή εκφράζεται ξεκάθαρα και ανοιχτά, τα παιδιά μαθαίνουν μια σημαντική αλήθεια: Είναι αξιαγάπητα· έχουν αξία. Πολλοί συγχέουν αυτή την έννοια με κάποιο βαθμό αλαζονείας, φιλαυτίας. Αλλά σε αυτή την περίπτωση, δεν πρόκειται για κάτι τέτοιο. Μια συγγραφέας λέει τα εξής στο βιβλίο της που πραγματεύεται αυτό το θέμα: «Η γνώμη που έχει το παιδί σας για τον εαυτό του επηρεάζει το είδος των φίλων που διαλέγει, τις σχέσεις του με τους άλλους, το είδος του ανθρώπου που θα παντρευτεί και το πόσο παραγωγικό άτομο θα γίνει». Η Αγία Γραφή αναγνωρίζει πόσο σημαντικό είναι να έχουμε ισορροπημένη, ανιδιοτελή άποψη για τον εαυτό μας όταν αναφέρει ως δεύτερη σε σπουδαιότητα εντολή την εξής: «Πρέπει να αγαπάς τον πλησίον σου όπως τον εαυτό σου».—Ματθαίος 22:38, 39.

Είναι δύσκολο να φανταστούμε ότι ένας φυσιολογικός γονέας θα ήθελε να συντρίψει κάτι τόσο σημαντικό και εύθραυστο όσο η αυτοπεποίθηση ενός παιδιού. Γιατί, λοιπόν, συμβαίνει αυτό τόσο συχνά; Και πώς μπορεί να αποφευχθεί;

[Υποσημειώσεις]