Πόσο Σπουδαία Είναι η Εκπαίδευση του Παιδιού στα Πρώτα Χρόνια;

Η ΦΛΟΡΕΝΣ ήταν 40 χρονών και ήθελε οπωσδήποτε να αποκτήσει παιδί. Στη διάρκεια της εγκυμοσύνης της, ωστόσο, ένας γιατρός την προειδοποίησε ότι το μωρό της ίσως να γεννιόταν με κάποια διαταραχή της μάθησης. Εκείνη δεν πτοήθηκε, και γέννησε ένα υγιές μωρό.

Λίγο μετά τη γέννηση του γιου της, του Στίβεν, η Φλόρενς άρχισε να του διαβάζει και να του μιλάει σε κάθε ευκαιρία. Καθώς εκείνος μεγάλωνε, έπαιζαν παιχνίδια, πήγαιναν εκδρομές, έκαναν διάφορες πράξεις αριθμητικής και τραγουδούσαν. «Ακόμη και την ώρα που τον έκανα μπάνιο, παίζαμε κάτι», θυμάται εκείνη. Τα αποτελέσματα άξιζαν τον κόπο.

Μόλις στα μέσα της εφηβείας του, ο Στίβεν αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο του Μαϊάμι με τιμητικές διακρίσεις. Δύο χρόνια αργότερα, σε ηλικία 16 χρονών, τελείωσε τη νομική και, σύμφωνα με τη βιογραφία του, έγινε αργότερα ο νεότερος δικηγόρος στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η μητέρα του, η Δρ Φλόρενς Μπάκους​—πρώην εκπαιδευτικός και συνταξιούχος σχολική σύμβουλος—​έχει αφιερώσει πολύ χρόνο στη μελέτη της μάθησης κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού. Είναι πεπεισμένη ότι η προσοχή και τα ερεθίσματα που έδωσε στο γιο της όταν ήταν βρέφος άλλαξαν το μέλλον του.

Φύση και Ανατροφή

Ένα ζήτημα στο οποίο επικρατεί σημαντική αντιλογία ανάμεσα στους παιδοψυχολόγους τα πρόσφατα χρόνια είναι ο ρόλος που παίζει στην ανάπτυξη του παιδιού η «φύση», δηλαδή αυτά που έχει κληρονομήσει το παιδί, και η «ανατροφή», η αγωγή και η εκπαίδευση που έχει λάβει. Οι περισσότεροι ερευνητές είναι πεπεισμένοι ότι η ανάπτυξη του παιδιού επηρεάζεται από έναν συνδυασμό αυτών των δύο παραγόντων.

Ο ειδικός σε θέματα ανάπτυξης του παιδιού Δρ Τζ. Φρέιζερ Μάσταρντ εξηγεί: «Αυτό που γνωρίζουμε τώρα από κλινικές παρατηρήσεις είναι ότι οι εμπειρίες στις οποίες εκτίθεται ένα παιδί τα πρώτα χρόνια της ζωής του επηρεάζουν τον τρόπο ανάπτυξης του εγκεφάλου του». Η καθηγήτρια Σούζαν Γκρίνφιλντ δηλώνει παρόμοια: «Γνωρίζουμε, λόγου χάρη, ότι στους βιολιστές αναπτύσσεται περισσότερο η περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με τα δάχτυλα του αριστερού χεριού από ό,τι στους άλλους ανθρώπους».

Τι Είδους Εκπαίδευση Πρέπει να Δοθεί

Ωθούμενοι από αυτές τις διαπιστώσεις, πολλοί γονείς, όχι μόνο κάνουν το παν για να στείλουν τα παιδιά τους στον καλύτερο παιδικό σταθμό, αλλά και ξοδεύουν αφειδώς χρήματα για μαθήματα μουσικής και καλών τεχνών. Ορισμένοι πιστεύουν ότι, αν ένα παιδί εξασκείται στα πάντα, όταν μεγαλώσει θα είναι σε θέση να κάνει τα πάντα. Τα προγράμματα ιδιαίτερων μαθημάτων και τα νηπιαγωγεία αυξάνονται. Μερικοί γονείς είναι διατεθειμένοι να κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους προκειμένου να έχουν τα παιδιά τους το προβάδισμα έναντι των άλλων παιδιών.

Αποδεικνύεται άραγε από κάθε άποψη ωφέλιμη τέτοιου είδους αφοσίωση; Μολονότι ίσως φαίνεται ότι προσφέρεται στα παιδιά ένα είδος ανατροφής που τους ανοίγει απεριόριστες ευκαιρίες, σε πολλές περιπτώσεις αυτά τα παιδιά στερούνται το καθοριστικό μέρος της μαθησιακής εμπειρίας το οποίο επιτυγχάνεται μέσω του ελεύθερου παιχνιδιού. Το αυθόρμητο παιχνίδι, λένε οι εκπαιδευτικοί, κεντρίζει τη δημιουργικότητα και αναπτύσσει τις κοινωνικές, διανοητικές και συναισθηματικές ικανότητες του παιδιού.

Μερικοί ειδικοί σε θέματα ανάπτυξης του παιδιού πιστεύουν ότι το παιχνίδι υπό την καθοδήγηση του γονέα δημιουργεί ένα νέο είδος προβληματικού παιδιού​—τα παιδιά που η ζωή τους ρυθμίζεται με κάθε λεπτομέρεια από τους γονείς, που είναι αγχωμένα και κυκλοθυμικά, που δεν μπορούν να κοιμηθούν και που παραπονιούνται για κάθε λογής πόνους. Ένας ψυχολόγος επισημαίνει ότι πολλά από αυτά τα παιδιά, όταν φτάνουν στην εφηβεία, δεν έχουν μάθει να αναπτύσσουν ικανότητες επίλυσης προβλημάτων και είναι «εξαντλημένα, αντικοινωνικά και στασιαστικά».

Έτσι λοιπόν, πολλοί γονείς βρίσκονται σε σύγχυση. Θέλουν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να φτάσουν στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους. Ωστόσο, μπορούν να διακρίνουν πόσο ανόητο είναι να επιβάλλουν στα μικρά παιδιά πολύ έντονους και γρήγορους ρυθμούς. Υπάρχει τρόπος να βρεθεί μια λογική ισορροπία; Ποιες δυνατότητες ανάπτυξης έχουν τα μικρά παιδιά, και πώς μπορούν αυτές να καλλιεργηθούν; Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να εξασφαλίσουν την επιτυχία των παιδιών τους; Τα επόμενα άρθρα θα ασχοληθούν με αυτά τα ερωτήματα.

[Εικόνα στη σελίδα 3]

Οι εμπειρίες στα πρώτα χρόνια της ζωής μπορούν να επηρεάσουν την ανάπτυξη του εγκεφάλου ενός παιδιού

[Εικόνα στη σελίδα 4]

Το παιχνίδι κεντρίζει τη δημιουργικότητα και αναπτύσσει τις ικανότητες του παιδιού

Η Σπουδαιότητα της Ανατροφής που Δίνετε στο Παιδί Σας

ΑΥΤΑ που μαθαίνει ή δεν μαθαίνει ένα άτομο στη διάρκεια των παιδικών του χρόνων μπορούν να επηρεάσουν τις μελλοντικές ικανότητές του. Τι χρειάζονται, λοιπόν, τα παιδιά από τους γονείς τους για να γίνουν ισορροπημένοι, επιτυχημένοι ενήλικοι; Εξετάστε τα συμπεράσματα στα οποία έχουν οδηγηθεί μερικοί με βάση έρευνες που έχουν γίνει τις πρόσφατες δεκαετίες.

Ο Ρόλος των Συνάψεων

Οι εξελίξεις στην τεχνολογία απεικόνισης του εγκεφάλου παρέχουν στους επιστήμονες τη δυνατότητα να μελετήσουν την ανάπτυξη του εγκεφάλου με μεγαλύτερη λεπτομέρεια από οποτεδήποτε άλλοτε. Τέτοιες μελέτες δείχνουν ότι τα πρώτα χρόνια του παιδιού είναι κρίσιμος καιρός για την ανάπτυξη των εγκεφαλικών λειτουργιών που είναι απαραίτητες για το χειρισμό πληροφοριών, τη φυσιολογική έκφραση συναισθημάτων και την επιδέξια χρήση της γλώσσας. «Οι συνδέσεις του εγκεφάλου σχηματίζονται με ασυνήθιστα γοργό ρυθμό τα πρώτα χρόνια, καθώς η δομή του εγκεφάλου διαμορφώνεται από τη συνεχή αλληλεπίδραση των γενετικών πληροφοριών και των ερεθισμάτων του περιβάλλοντος», αναφέρει το περιοδικό Νέισον (Nation).

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η πλειονότητα αυτών των συνδέσεων, των λεγόμενων συνάψεων, σχηματίζονται τα πρώτα λίγα χρόνια της ζωής. Τότε είναι που «τίθενται οι βάσεις για τις μελλοντικές προοπτικές του μωρού όσον αφορά τη νοημοσύνη, τη συναίσθηση της ταυτότητάς του, την εμπιστοσύνη στους άλλους και τα κίνητρα για μάθηση», σύμφωνα με τον Δρ Τ. Μπέρι Μπρέιζελτον, ειδικό στον τομέα της ανάπτυξης του παιδιού.

Ο εγκέφαλος ενός μωρού αναπτύσσεται εντυπωσιακά όσον αφορά το μέγεθος, τη δομή και τις λειτουργίες τα πρώτα λίγα χρόνια. Σε ένα περιβάλλον πλούσιο σε ερεθίσματα και μαθησιακές εμπειρίες, οι συνάψεις πολλαπλασιάζονται, δημιουργώντας ένα εκτεταμένο δίκτυο νευρικών οδών στον εγκέφαλο. Αυτές οι οδοί καθιστούν δυνατή τη σκέψη, τη μάθηση και τη λογίκευση.

Είναι πιθανό ότι, όσο περισσότερα ερεθίσματα δέχεται ο εγκέφαλος του βρέφους, τόσο περισσότερα νευρικά κύτταρα ενεργοποιούνται και τόσο περισσότερες συνδέσεις σχηματίζονται ανάμεσά τους. Το ενδιαφέρον είναι ότι δεν πρόκειται μόνο για διανοητικά ερεθίσματα, αποκτούμενα με την έκθεση σε γεγονότα, αριθμούς ή γλώσσες. Οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι χρειάζονται και συναισθηματικά ερεθίσματα. Οι έρευνες δείχνουν ότι τα βρέφη που δεν τα κρατούν αγκαλιά, δεν τα αγγίζουν, δεν παίζουν μαζί τους ούτε τους δίνουν ερεθίσματα θα σχηματίσουν λιγότερες τέτοιες συνάψεις.

Ανατροφή και Δυνατότητες

Τελικά, καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, λαβαίνει χώρα ένα είδος «κλαδέματος». Φαίνεται πως το σώμα αποβάλλει τις συνάψεις που ίσως δεν είναι απαραίτητες. Αυτό θα μπορούσε να ασκήσει βαθιά επίδραση στις δυνατότητες ενός παιδιού. «Αν το παιδί δεν λάβει το κατάλληλο ερέθισμα στην κατάλληλη ηλικία», λέει ο ερευνητής εγκεφάλου Μαξ Κίναντερ, «τότε τα νευρικά κυκλώματα δεν θα αναπτυχθούν σωστά». Σύμφωνα με τον Δρ Τζ. Φρέιζερ Μάσταρντ, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι χαμηλότερος δείκτης νοημοσύνης, ανεπαρκείς ικανότητες στην ομιλία και στα μαθηματικά, προβλήματα υγείας στην ενήλικη ζωή, ακόμη και προβλήματα συμπεριφοράς.

Φαίνεται, λοιπόν, ότι οι εμπειρίες που έχει κανείς ως βρέφος μπορούν να ασκήσουν καθοριστική επίδραση στην ενήλικη ζωή του. Το αν θα είναι ανθεκτικό ή ευπαθές άτομο, αν θα μάθει να σκέφτεται αφηρημένες έννοιες ή δεν θα έχει αυτή την ικανότητα, καθώς και το αν θα γίνει συμπονετικό άτομο ή όχι μπορεί να επηρεαστεί από τις εμπειρίες των πρώτων παιδικών του χρόνων. Επομένως, ο ρόλος των γονέων είναι ιδιαίτερα σημαντικός. «Ένας από τους πιο κρίσιμους παράγοντες αυτών των πρώτων εμπειριών», παρατηρεί κάποιος παιδίατρος, «είναι η παρουσία ενός ευαισθητοποιημένου γονέα».

Ίσως αυτό ακούγεται αρκετά απλό. Να ανατρέφετε και να φροντίζετε τα παιδιά σας, και αυτά θα ευημερούν. Δυστυχώς, οι γονείς γνωρίζουν ότι το να καταλαβαίνει κάποιος πώς πρέπει να φροντίζει κατάλληλα τα παιδιά του δεν είναι πάντα τόσο απλό. Το να είναι κάποιος αποτελεσματικός γονέας δεν είναι πάντα θέμα διαίσθησης.

Σύμφωνα με μια μελέτη, το 25 τοις εκατό των γονέων που ρωτήθηκαν δεν γνώριζαν ότι αυτά τα οποία έκαναν σε σχέση με το παιδί τους μπορούσαν να προαγάγουν ή να παρεμποδίσουν τη νοημοσύνη, την αυτοπεποίθηση και την αγάπη του για μάθηση. Αυτό εγείρει τα εξής ερωτήματα: Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να αναπτύξετε τις δυνατότητες του παιδιού σας; Και πώς μπορείτε να δημιουργήσετε την κατάλληλη ατμόσφαιρα; Ας δούμε.

[Εικόνα στη σελίδα 6]

Τα βρέφη που αφήνονται μόνα χωρίς ερεθίσματα μπορεί να μην αναπτύσσονται τόσο καλά όσο άλλα

Ο Ρόλος σας ως Γονέα

«ΑΝ ΚΑΝΕΤΕ το παιδί να νιώθει ότι το αγαπούν, ότι ανήκει κάπου, αν του παρέχετε σκοπό και ερεθίσματα, τότε ο εγκέφαλός του θα αναπτυχθεί», λέει ο Πίτερ Γκόρσκι, από την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ. «Ο ρόλος μας ως γονέων δεν είναι να τελειοποιήσουμε το κύκλωμα του εγκεφάλου, αλλά να προαγάγουμε την ανάπτυξη υγιών, λογικών ανθρώπων που νοιάζονται για τους άλλους».

Πόσο ανταμειφτικό είναι για εσάς ως γονέα να βλέπετε το παιδί σας να μεγαλώνει και να γίνεται ένα ηθικά ακέραιο άτομο που λαβαίνει υπόψη του τους άλλους! Για να πετύχετε ένα τέτοιο αποτέλεσμα, πολλά εξαρτώνται από την πρωτοβουλία που παίρνετε στο να δίνετε το παράδειγμα στο παιδί σας, να του κρατάτε συντροφιά, να επικοινωνείτε μαζί του και να το διδάσκετε. Μολονότι όλα τα παιδιά γεννιούνται με τη βασική ικανότητα να ενεργούν με ηθικό τρόπο, οι γονείς πρέπει προοδευτικά να μεταδίδουν ηθικές αξίες καθώς τα παιδιά τους ωριμάζουν.

Ποιος Διαπλάθει τα Παιδιά;

Οι γνώμες των ερευνητών διαφέρουν όσον αφορά το ποιος ασκεί τη μεγαλύτερη επιρροή στη διάπλαση των παιδιών. Μερικοί πιστεύουν ότι τα παιδιά διαπλάθονται πρωτίστως από τους συνομηλίκους τους. Ωστόσο, οι δόκτορες Τ. Μπέρι Μπρέιζελτον και Στάνλι Γκρίνσπαν, ειδικοί σε θέματα ανάπτυξης του παιδιού, πιστεύουν ότι ο ρόλος του γονέα στη στοργική ανατροφή του παιδιού κατά τα πρώτα χρόνια είναι ανεκτίμητος.

Οι μεταγενέστερες εμπειρίες στη ζωή και οι επιρροές των συνομηλίκων συμπληρώνουν την αρχική ανάπτυξη του παιδιού. Είναι σπουδαίο να βρίσκουν τα παιδιά συμπόνια και κατανόηση στο οικογενειακό περιβάλλον. Χρειάζεται επίσης να διδαχτούν πώς μπορούν να αντιμετωπίζουν τα συναισθήματά τους με ώριμο τρόπο. Τα παιδιά που λαβαίνουν τέτοια βοήθεια είναι γενικά καλύτερα προετοιμασμένα να εργάζονται με αρμονικό, συμπονετικό και γεμάτο κατανόηση τρόπο με τους άλλους.

Η εκπαίδευση των παιδιών από τη βρεφική ηλικία είναι δύσκολο έργο. Για να έχετε επιτυχία​—ιδιαίτερα αν είστε νέοι γονείς—​είναι σοφό να ζητάτε κατεύθυνση από άλλους οι οποίοι είναι πιο έμπειροι και κατόπιν να ακολουθείτε μια καθορισμένη πορεία ενέργειας. Διάφοροι ειδικοί έχουν γράψει αναρίθμητα βιβλία για την ανάπτυξη του παιδιού. Πολύ συχνά τα όσα λένε απηχούν τις αξιόπιστες συμβουλές που περιέχονται στην Αγία Γραφή. Οι ωφέλιμες αρχές του Λόγου του Θεού, όταν εφαρμόζονται, βοηθούν τους γονείς να ανατρέφουν τα παιδιά τους αποτελεσματικά. Εξετάστε τις επόμενες πρακτικές υποδείξεις.

Να Εκδηλώνετε Αγάπη Γενναιόδωρα

Τα παιδιά μοιάζουν με νεαρά φυτά που αναπτύσσονται και ευημερούν όταν λαβαίνουν τακτική, στοργική φροντίδα. Το νερό και το φως του ήλιου τρέφουν το νεαρό φυτό και συμβάλλουν στην υγιή ανάπτυξη και στη σταθερότητά του. Παρόμοια, οι γονείς που κατακλύζουν τα παιδιά τους με προφορικές και σωματικές εκδηλώσεις αγάπης θα προάγουν τη διανοητική και τη συναισθηματική ανάπτυξη και σταθερότητα των παιδιών τους.

Η Γραφή δηλώνει απλά: «Η αγάπη εποικοδομεί». (1 Κορινθίους 8:1) Οι γονείς που εκδηλώνουν γενναιόδωρα αγάπη στα παιδιά τους στην πραγματικότητα μιμούνται τον Δημιουργό τους, τον Ιεχωβά Θεό. Η Γραφή αναφέρει πως, όταν ο Ιησούς βαφτιζόταν, άκουσε τη φωνή του Πατέρα του ο οποίος εξέφρασε επιδοκιμασία και αγάπη για εκείνον ως Γιο Του. Τι διαβεβαίωση ήταν αυτή, ακόμη και για τον ενήλικο Ιησού!​—Λουκάς 3:22.

Η στοργή που δείχνετε, οι ιστορίες που διαβάζετε στο παιδί σας προτού κοιμηθεί, ακόμη και τα παιχνίδια που παίζετε είναι καθοριστικά στοιχεία για την ανάπτυξη του παιδιού σας. “Το καθετί που κάνει το παιδί”, λέει ο Δρ Τζ. Φρέιζερ Μάσταρντ, “είναι μια ακόμη εμπειρία που αναπτύσσει. Αν ένα παιδί μαθαίνει να μπουσουλάει, ο τρόπος με τον οποίο το ενθαρρύνετε και ανταποκρίνεστε παίζει σημαντικό ρόλο”. Η αγάπη και η προσοχή που δείχνετε ως γονείς θέτουν σταθερό θεμέλιο προκειμένου να αναπτυχθεί το παιδί σας και να γίνει υπεύθυνος και ώριμος ενήλικος.

Συντροφιά και Επικοινωνία με τα Παιδιά Σας

Ο χρόνος που δαπανάτε με τα παιδιά σας δημιουργεί έναν δεσμό. Επιπλέον, προάγει τις ικανότητες επικοινωνίας. Αυτή η στενή σχέση—στο σπίτι και οπουδήποτε αλλού, καθώς και σε οποιαδήποτε κατάλληλη στιγμή—ενθαρρύνεται στις Γραφές.​—Δευτερονόμιο 6:6, 7· 11:18-21.

Οι ειδικοί σε θέματα ανάπτυξης του παιδιού συμφωνούν ότι ο χρόνος που δαπανούν οι γονείς με τα παιδιά τους είναι πολύ πιο σημαντικός από τα εντυπωσιακά παιχνίδια ή οποιαδήποτε άλλη ιδιαίτερη δραστηριότητα. Οι ανέξοδες, καθημερινές δραστηριότητες μπορούν να προσφέρουν τέτοιες ευκαιρίες για επικοινωνία με τα παιδιά σας. Για παράδειγμα, μια απλή βόλτα στο πάρκο μαζί με τα παιδιά με σκοπό την παρατήρηση της φύσης μπορεί να αποτελέσει ιδανική ευκαιρία για να κάνουν οι γονείς εύστοχες ερωτήσεις και να προαγάγουν την επικοινωνία.

Οι Γραφές λένε ότι υπάρχει «καιρός να χοροπηδάει» κανείς. (Εκκλησιαστής 3:1, 4) Ναι, το ξένοιαστο παιχνίδι είναι αναγκαίο για την ανάπτυξη των διανοητικών, συναισθηματικών και κοινωνικών ικανοτήτων του παιδιού. Σύμφωνα με τον Δρ Μάσταρντ, το παιχνίδι δεν είναι μόνο πολύτιμο αλλά και απολύτως αναγκαίο. Ο ίδιος λέει: «Οι συνδέσεις του εγκεφάλου των παιδιών οι οποίες επιτελούν μια μεγάλη ποικιλία λειτουργιών σχηματίζονται κυρίως μέσω του παιχνιδιού». Τα παιχνίδια που χρησιμοποιεί ένα παιδί όταν παίζει αυθόρμητα μπορεί να είναι πολύ απλά, όπως ένα άδειο χαρτόκουτο. Τα ασφαλή αντικείμενα καθημερινής οικιακής χρήσης είναι εξίσου εντυπωσιακά για τα βρέφη όσο και τα ακριβά παιχνίδια υψηλής τεχνολογίας.a

Οι ειδικοί πιστεύουν ότι το να παραφορτώνονται τα παιδιά με ένα πρόγραμμα που περιλαμβάνει αναρίθμητες δραστηριότητες υπό την επίβλεψη των ενηλίκων θα μπορούσε να καταπνίξει τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους. Συστήνεται ισορροπία. Αφήστε το παιδί σας να εξερευνήσει το δικό του μικρό κόσμο και να δοκιμάσει την εφευρετικότητά του. Συχνά, το παιδί θα βρει κάτι να κάνει για να ψυχαγωγηθεί. Ωστόσο, αυτό δεν σας απαλλάσσει από την ευθύνη που έχετε να γνωρίζετε τι κάνει και πού παίζει το παιδί σας ώστε να μην πάθει κάτι κακό.

Αφιερώστε Χρόνο για Αυτό

Η διδασκαλία είναι αναπόσπαστο μέρος της ανατροφής και της εκπαίδευσης ευπροσάρμοστων παιδιών. Πολλοί γονείς ξεχωρίζουν χρόνο κάθε μέρα για να διαβάζουν μεγαλόφωνα στα παιδιά τους. Αυτό τους παρέχει ευκαιρίες να διδάσκουν μαθήματα σχετικά με το ποια συμπεριφορά είναι αποδεκτή καθώς και να μεταδίδουν στο παιδί ηθικές αξίες βασισμένες σε αυτά που λέει ο Δημιουργός μας. Η Αγία Γραφή αναφέρει ότι ο πιστός δάσκαλος και ιεραπόστολος Τιμόθεος “γνώριζε τα άγια συγγράμματα από τη βρεφική ηλικία”.​—2 Τιμόθεο 3:15.

Το να διαβάζετε στο μωρό σας μπορεί να του δώσει ερεθίσματα για τη δημιουργία συνάψεων. Βασικός παράγοντας είναι να γίνεται η ανάγνωση από κάποιον που δείχνει ενδιαφέρον και στοργή. Η Λίντα Σίγκελ, καθηγήτρια παιδαγωγικής, προειδοποιεί σχετικά με την ύλη που διαβάζετε: «Θα πρέπει να είναι σε επίπεδο που απολαμβάνουν τα παιδιά». Επίσης, προσπαθήστε να διαβάζετε τακτικά και την ίδια ώρα κάθε μέρα. Έτσι, το παιδί αρχίζει να αποβλέπει σε αυτό.

Η διδασκαλία περιλαμβάνει διαπαιδαγώγηση. Τα μικρά παιδιά μπορούν να ωφεληθούν από τη στοργική διαπαιδαγώγηση. «Ο γιος είναι σοφός όταν υπάρχει η διαπαιδαγώγηση του πατέρα», λέει το εδάφιο Παροιμίες 13:1. Να θυμάστε, ωστόσο, ότι η διαπαιδαγώγηση περιλαμβάνει πολλά πράγματα. Για παράδειγμα, μπορεί να σημαίνει διόρθωση με λόγια ή στέρηση προνομίων ή άλλες μορφές τιμωρίας. Ο Δρ Μπρέιζελτον, ο οποίος προαναφέρθηκε, λέει ότι η διαπαιδαγώγηση έχει «σκοπό να διδάξει ένα παιδί πώς να ελέγχει τα αισθήματά του και να απέχει από ανεξέλεγκτη συμπεριφορά. Κάθε παιδί ψάχνει απεγνωσμένα για καθορισμό ορίων. Μετά την αγάπη, η διαπαιδαγώγηση είναι το πιο σημαντικό πράγμα που του παρέχετε».

Πώς μπορείτε εσείς ως γονέας να διαπιστώσετε αν η διαπαιδαγώγησή σας είναι αποτελεσματική; Κατ’ αρχάς, τα παιδιά σας πρέπει να καταλαβαίνουν γιατί παρέχεται η διαπαιδαγώγηση. Όταν δίνετε διόρθωση, να το κάνετε αυτό έτσι ώστε τα παιδιά σας να αντιλαμβάνονται ότι είστε ένας στοργικός γονέας που παρέχει υποστήριξη.

Προσπάθειες που Αποδεικνύονται Επιτυχείς

Ο Φρεντ είναι ένας πατέρας που είχε ως καθημερινή του συνήθεια να διαβάζει στην κόρη του από τη βρεφική της ηλικία προτού τη βάλει για ύπνο. Έπειτα από κάποιο διάστημα, παρατήρησε ότι εκείνη είχε απομνημονεύσει πολλές ιστορίες και παρακολουθούσε από το βιβλίο, αναγνωρίζοντας λέξεις και συναφείς ήχους. Ο Κρις είναι ένας άλλος γονέας ο οποίος διάβαζε συστηματικά στα παιδιά του. Προσπαθούσε ώστε η ύλη που διάβαζε να έχει ποικιλία. Όταν τα παιδιά ήταν πολύ μικρά, χρησιμοποιούσε τις εικόνες από βιβλία όπως Το Βιβλίο Μου με τις Βιβλικές Ιστορίες για να διδάσκει ηθικά και πνευματικά μαθήματα.b

Άλλοι γονείς προσπαθούν να εξισορροπούν την ανάγνωση με συμπληρωματικές δραστηριότητες​—σχέδιο, ζωγραφική, μουσική, κατασκήνωση ή οικογενειακές επισκέψεις σε μέρη όπως είναι οι ζωολογικοί κήποι. Μπορούν να χρησιμοποιούν αυτές τις περιστάσεις ως ευκαιρίες για να διδάξουν μαθήματα και να ενσταλάξουν καλές ηθικές αξίες και τρόπους συμπεριφοράς στην ευεπηρέαστη καρδιά και διάνοια ενός παιδιού.

Αξίζει όλος αυτός ο κόπος και η προσπάθεια; Οι γονείς οι οποίοι κάνουν το καλύτερο που μπορούν για να εφαρμόσουν τις παραπάνω πρακτικές οδηγίες σε ένα ειρηνικό και ασφαλές περιβάλλον έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να δουν τα παιδιά τους να αναπτύσσουν θετική στάση. Αν καλλιεργείτε τις διανοητικές ικανότητες και τις ικανότητες επικοινωνίας των παιδιών σας στα πρώτα τους χρόνια, θα συμβάλετε τα μέγιστα στο να οικοδομήσουν ηθική και πνευματική προσωπικότητα.

Πριν από αιώνες, η Γραφή δήλωνε ξεκάθαρα στο εδάφιο Παροιμίες 22:6: «Εκπαίδευσε το αγόρι σύμφωνα με την οδό που είναι κατάλληλη για αυτό· ακόμη και όταν γεράσει δεν θα απομακρυνθεί από αυτήν». Οι γονείς ασφαλώς παίζουν καθοριστικό ρόλο στην εκπαίδευση του παιδιού. Να εκδηλώνετε την αγάπη σας για τα παιδιά σας γενναιόδωρα. Να αφιερώνετε χρόνο για αυτά, να τα ανατρέφετε και να τα διδάσκετε. Αυτό θα φέρει ευτυχία τόσο σε εκείνα όσο και σε εσάς.​—Παροιμίες 15:20.

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο στη σελίδα 7]

Όταν Παίζετε με το Μωρό Σας

◼ Τα βρέφη έχουν εξαιρετικά μικρό εύρος προσοχής, γι’ αυτό να παίζετε μόνο όταν φαίνεται να το απολαμβάνουν.

◼ Αν χρησιμοποιείτε παιχνίδια, βεβαιωθείτε ότι είναι ασφαλή και ότι κεντρίζουν τις αισθήσεις του παιδιού.

◼ Να παίζετε παιχνίδια που περιλαμβάνουν δράση. Τα βρέφη χαίρονται όταν σας κάνουν να επαναλαμβάνετε κάτι ξανά και ξανά, όπως το να μαζεύετε κάποιο παιχνίδι που ρίχνουν κάτω.

[Ευχαριστίες]

Πηγή: Clinical Reference Systems

[Πλαίσιο/​Εικόνα στη σελίδα 10]

Τι να Προσέχετε Όταν Διαβάζετε στο Παιδί Σας

◼ Να μιλάτε με καλή άρθρωση και προφορά. Το παιδί μαθαίνει τη γλώσσα ακούγοντας τους γονείς να μιλάνε.

◼ Στα πολύ μικρά παιδιά, να δείχνετε τους ανθρώπους και τα αντικείμενα που απεικονίζονται στα βιβλία τα οποία περιέχουν ιστορίες και να λέτε τα ονόματά τους.

◼ Όταν το παιδί είναι μεγαλύτερο, να διαλέγετε βιβλία που ασχολούνται με τα εκάστοτε αγαπημένα του θέματα.

[Ευχαριστίες]

Πηγή: Pediatrics for Parents

[Εικόνες στη σελίδα 8, 9]

Να αφιερώνετε χρόνο για απολαυστική ψυχαγωγία μαζί με τα παιδιά σας