Η Πιο Τρομακτική Ασθένεια του 19ου Αιώνα

Ήταν το έτος 1854. Το Λονδίνο ταλανιζόταν από ένα ακόμη ξέσπασμα χολέρας​—μιας εντερικής νόσου η οποία προκαλεί έντονη διάρροια και αφυδάτωση. Η ασθένεια δρούσε με ανησυχητική ταχύτητα. Πολλοί που ξυπνούσαν υγιείς το πρωί είχαν πεθάνει μέχρι να βραδιάσει. Δεν υπήρχε θεραπεία.

ΗΤΑΝ η πιο τρομακτική ασθένεια του αιώνα, τα δε αίτιά της παρέμεναν μυστήριο. Μερικοί πίστευαν ότι μεταδίδεται με την εισπνοή των αποκρουστικών οσμών που δημιουργεί η αποσύνθεση οργανικής ύλης. Οι υποψίες τους ήταν κατανοητές, διότι ο ποταμός Τάμεσης, ο οποίος διαρρέει το Λονδίνο, ανέδιδε μια φρικτή δυσωδία. Μετέφερε όντως ο βρωμερός αέρας την ασθένεια;

Πέντε χρόνια νωρίτερα, ένας γιατρός ονόματι Τζον Σνόου είχε διατυπώσει την άποψη ότι η χολέρα προκαλείται όχι από μολυσμένο αέρα αλλά από μολυσμένο νερό. Ένας άλλος γιατρός, ο Γουίλιαμ Μπαντ, πίστευε ότι φορέας της είναι ένας μυκητοειδής ζωντανός οργανισμός.

Στην επιδημία του 1854, ο Σνόου αποφάσισε να επαληθεύσει την ορθότητα της θεωρίας του μελετώντας τις συνθήκες ζωής όσων είχαν προσβληθεί από την ασθένεια στο Σόχο του Λονδίνου. “Τι κοινό έχουν όλοι αυτοί;” αναρωτιόταν. Η έρευνά του τον οδήγησε σε μια απρόσμενη ανακάλυψη. Όλοι όσοι κόλλησαν χολέρα σε εκείνη την περιοχή είχαν πιει νερό από την ίδια αντλία, το δε νερό ήταν μολυσμένο από λύματα που μετέφεραν την ασθένεια!a

Το ίδιο έτος υπήρξε άλλο ένα ορόσημο στον τομέα της ιατρικής, όταν ο Ιταλός επιστήμονας Φιλίπο Πατσίνι δημοσίευσε μια διατριβή στην οποία περιέγραφε το ζωντανό οργανισμό που προκαλεί τη χολέρα. Ως επί το πλείστον όμως η έρευνά του αγνοήθηκε, όπως και τα πορίσματα των Σνόου και Μπαντ. Η χολέρα συνέχισε τη φρενήρη πορεία της μέχρι το 1858.

«Η Μεγάλη Δυσωδία»

Το Κοινοβούλιο χρονοτριβούσε ως προς την κατασκευή ενός νέου αποχετευτικού συστήματος με το οποίο θα καθάριζε ο Τάμεσης, αλλά ο καύσωνας του 1858 επέσπευσε τις διαδικασίες. Η δυσοσμία από τον ποταμό που κυλούσε μπροστά από τη Βουλή των Κοινοτήτων ήταν τόσο αποπνικτική ώστε οι πολιτικοί κρεμούσαν στα παράθυρά τους κουρτίνες βουτηγμένες σε απολυμαντικό για να καλύψουν κάπως τη μυρωδιά. «Η Μεγάλη Δυσωδία», όπως ονομάστηκε, ανάγκασε το Κοινοβούλιο να αναλάβει δράση. Εντός 18 ημερών, βγήκε η διαταγή να κατασκευαστεί ένα νέο αποχετευτικό σύστημα.

Κατασκευάστηκαν τεράστιοι αποχετευτικοί αγωγοί οι οποίοι ανέκοπταν την έξοδο των λυμάτων στον ποταμό και τα μετέφεραν στα ανατολικά του Λονδίνου, από όπου εκβάλλονταν στη θάλασσα όταν είχε άμπωτη. Αυτό το έργο άλλαξε ριζικά την κατάσταση. Όταν όλο το Λονδίνο συνδέθηκε με το νέο σύστημα, οι επιδημίες σταμάτησαν.

Τώρα πια δεν υπήρχε καμία αμφιβολία: Η χολέρα προκαλούνταν όχι από το βρώμικο αέρα αλλά από μολυσμένο νερό ή φαγητό. Φάνηκε επίσης ξεκάθαρα τι χρειαζόταν για την πρόληψή της​—καλές συνθήκες υγιεινής.