● Πινακίδες οικονομικού περιεχομένου.

Περί τίνος πρόκειται; Οι περισσότερες πινακίδες οικονομικού περιεχομένου από τη νεοβαβυλωνιακή περίοδο είναι νόμιμες αποδείξεις. Οι πινακίδες έφεραν ως ημερομηνία τη μέρα, το μήνα, καθώς και το έτος του εκάστοτε βασιλιά. Για παράδειγμα, κάποια πινακίδα αναφέρει ότι μια συναλλαγή έλαβε χώρα «τον Νισάν, την 27η μέρα, το 11ο έτος του [Ναβουχοδονόσορα], βασιλιά της Βαβυλώνας».⁴

Όταν ο βασιλιάς πέθαινε ή καθαιρούνταν και ένας νέος βασιλιάς ανέβαινε στο θρόνο, οι υπόλοιποι μήνες εκείνου του βασιλικού έτους θεωρούνταν ως το έτος ανάρρησης του νέου ηγεμόνα.d⁵ Με άλλα λόγια, η μετάβαση από τον έναν βασιλιά στον επόμενο γινόταν μέσα στο ίδιο βαβυλωνιακό ημερολογιακό έτος. Επομένως, οι πινακίδες από το έτος ανάρρησης του νέου ηγεμόνα πρέπει λογικά να φέρουν ημερομηνίες των μηνών μετά τον τελευταίο μήνα του προηγούμενου βασιλιά.

Τι έχουν πει οι ειδικοί; Ο Ρ. Χ. Σακ εξέτασε πολλές πινακίδες οικονομικού περιεχομένου από τη νεοβαβυλωνιακή περίοδο. Το 1972, έγραψε ότι νέα αδημοσίευτα κείμενα από το Βρετανικό Μουσείο που τέθηκαν στη διάθεσή του «ανατρέπουν εντελώς» προηγούμενα συμπεράσματα σχετικά με τη μετάβαση εξουσίας από τον Ναβουχοδονόσορα Β΄ στο γιο του, τον Αμίλ-Μαρντούκ (γνωστό και ως Εβίλ-μερωδάχ).⁶ Γιατί; Ο Σακ ήξερε ότι, σύμφωνα με τις πινακίδες, ο Ναβουχοδονόσορ Β΄ κυβερνούσε ακόμη τον έκτο μήνα του τελευταίου (43ου) έτους του. Αλλά αυτές οι πρόσφατα αποκρυπτογραφημένες πινακίδες από το έτος ανάρρησης του επόμενου βασιλιά, του Αμίλ-Μαρντούκ, έφεραν ημερομηνίες του τέταρτου και του πέμπτου μήνα του υποτιθέμενου ίδιου έτους.⁷ Όπως είναι σαφές, λοιπόν, υπήρχε ανακολουθία.

Τι δείχνουν τα κείμενα; Υπάρχουν και άλλες ανακολουθίες όσον αφορά τη μετάβαση από τον έναν βασιλιά στον άλλον. Για παράδειγμα, ένα κείμενο δείχνει ότι ο Ναβουχοδονόσορ Β΄ κυβερνούσε ακόμη το δέκατο μήνα του​—έξι μήνες αφότου υποτίθεται ότι είχε αρχίσει να βασιλεύει ο διάδοχός του.⁸ Παρόμοια ανακολουθία υπάρχει και στη μετάβαση από τον Αμίλ-Μαρντούκ στο διάδοχό του, τον Νηριγλίσαρο.⁹

Γιατί είναι σημαντικές αυτές οι ανακολουθίες; Όπως προαναφέρθηκε, τα κενά στην καταγραφή της ιστορίας σύμφωνα με τα βαβυλωνιακά χρονικά αφήνουν να εννοηθεί ότι ίσως δεν έχουμε συνεχές χρονολογικό υπόμνημα.¹⁰ Θα μπορούσαν άραγε να είχαν παρεμβληθεί και άλλοι βασιλιάδες ανάμεσα σε αυτούς; Αν ισχύει κάτι τέτοιο, πρέπει να προστεθούν επιπλέον χρόνια στη νεοβαβυλωνιακή περίοδο. Άρα, ούτε τα βαβυλωνιακά χρονικά ούτε οι πινακίδες οικονομικού περιεχομένου τεκμηριώνουν με βεβαιότητα ότι η Ιερουσαλήμ καταστράφηκε το 587 Π.Κ.Χ.e