Τι δείχνουν τα κείμενα; Εξετάστε για παράδειγμα την πινακίδα VAT 4956. Η πρώτη γραμμή της αναφέρει: «Έτος 37 του Ναβουχοδονόσορα, βασιλιά της Βαβυλώνας».¹⁶ Στη συνέχεια, περιγράφει λεπτομερώς τη θέση της σελήνης και κάποιων πλανητών σε συνάρτηση με διάφορα άστρα και αστερισμούς. Περιλαμβάνει επίσης μια σεληνιακή έκλειψη. Οι λόγιοι λένε ότι όλες αυτές οι θέσεις σημειώθηκαν το 568/567 Π.Κ.Χ., πράγμα που θα σήμαινε ότι το 18ο έτος του Ναβουχοδονόσορα Β΄, οπότε αυτός κατέστρεψε την Ιερουσαλήμ, ήταν το 587 Π.Κ.Χ. Αλλά υποδεικνύουν αδιάσειστα αυτές οι αστρονομικές αναφορές μόνο το έτος 568/567 Π.Κ.Χ.;

Η πινακίδα κάνει λόγο για μια σεληνιακή έκλειψη που, βάσει υπολογισμών, συνέβη τη 15η μέρα του τρίτου βαβυλωνιακού μήνα, του Σιμάνου. Και όντως, συνέβη μια σεληνιακή έκλειψη τη βαβυλωνιακή ημερομηνία που αντιστοιχεί στις 4 Ιουλίου (σύμφωνα με το Ιουλιανό ημερολόγιο) του 568 Π.Κ.Χ. Εντούτοις, συνέβη και μια άλλη 20 χρόνια νωρίτερα, στις 15 Ιουλίου του 588 Π.Κ.Χ.¹⁷

Αν το 37ο έτος του Ναβουχοδονόσορα Β΄ ήταν το 588 Π.Κ.Χ., τότε το 18ο έτος του ήταν το 607 Π.Κ.Χ.​—αυτό ακριβώς που υποδηλώνει η Βιβλική χρονολόγηση ως το έτος καταστροφής της Ιερουσαλήμ! (Βλέπε το χρονοδιάγραμμα κάτω.) Μήπως, όμως, η πινακίδα VAT 4956 περιέχει και άλλα στοιχεία που τεκμηριώνουν το έτος 607 Π.Κ.Χ.;

Εκτός από την προαναφερθείσα έκλειψη, στην ίδια πινακίδα εμφανίζονται 13 παρατηρήσεις για τη σελήνη και 15 παρατηρήσεις για διάφορους πλανήτες. Αυτές περιγράφουν τη θέση της σελήνης ή κάποιων πλανητών σε συνάρτηση με ορισμένα άστρα ή αστερισμούς.¹⁸ Ακόμη, επισημαίνονται οχτώ χρονικά διαστήματα ανάμεσα σε κάποια ανατολή και σε κάποια δύση του ήλιου και της σελήνης.^18α

Επειδή οι θέσεις της σελήνης είναι πιο αξιόπιστες, οι μελετητές ανέλυσαν προσεκτικά τις 13 θέσεις της που αναφέρει η πινακίδα VAT 4956. Έκαναν ανάλυση των δεδομένων με τη βοήθεια ενός ηλεκτρονικού προγράμματος που έχει τη δυνατότητα να δείχνει πού βρίσκονταν διάφορα ουράνια σώματα σε μια συγκεκριμένη ημερομηνία στο παρελθόν.¹⁹ Τι αποκάλυψε η ανάλυσή τους; Αν και δεν αντιστοιχούν όλες αυτές οι θέσεις της σελήνης στο έτος 568/567 Π.Κ.Χ., και οι 13 αντιστοιχούν στις θέσεις όπου, βάσει υπολογισμών, είχε βρεθεί η σελήνη 20 χρόνια νωρίτερα, δηλαδή το έτος 588/587 Π.Κ.Χ.

Ένα από τα σημεία όπου οι παρατηρήσεις για τη σελήνη ταιριάζουν ακόμη καλύτερα στο 588 Π.Κ.Χ. από ό,τι στο 568 Π.Κ.Χ. επισημαίνεται στην πινακίδα που εικονίζεται σε αυτές τις σελίδες. Στη γραμμή 3 αυτής της πινακίδας, διαβάζουμε ότι η σελήνη βρέθηκε σε μια ορισμένη θέση τη «νύχτα της 9ης [Νισάνου]». Ωστόσο, οι λόγιοι που για πρώτη φορά τοποθέτησαν χρονικά αυτό το γεγονός στο 568 Π.Κ.Χ. (αστρονομικό -567) παραδέχτηκαν ότι εκείνο το έτος η σελήνη βρέθηκε σε αυτή τη θέση «την 8η Νισάνου και όχι την 9η». Για να υποστηρίξουν ότι η πινακίδα αναφέρεται στο 568 Π.Κ.Χ., αποφάνθηκαν ότι ο γραφέας έγραψε εσφαλμένα «9» αντί για «8».²⁰ Αλλά η θέση της σελήνης σύμφωνα με τη γραμμή 3 αντιστοιχεί ακριβώς στις 9 Νισάνου του 588 Π.Κ.Χ.²¹

Αναμφίβολα, λοιπόν, πολλά αστρονομικά δεδομένα της πινακίδας VAT 4956 ταιριάζουν στο έτος 588 Π.Κ.Χ., υποδεικνύοντας αυτό ως το 37ο έτος του Ναβουχοδονόσορα Β΄. Επομένως, υποστηρίζουν τη χρονολογία 607 Π.Κ.Χ. ως το έτος καταστροφής της Ιερουσαλήμ​—όπως ακριβώς υποδηλώνει η Γραφή.

[Πλαίσιο/​Εικόνες στις σελίδες 26, 27]

ΤΙ ΛΕΕΙ ΣΤΗΝ ΟΥΣΙΑ Η ΠΙΝΑΚΙΔΑ VAT 4956;

Γιατί τίθεται θέμα; Η τρίτη γραμμή αυτής της πινακίδας αναφέρει ότι, τη «νύχτα της 9ης» του πρώτου μήνα (Νισάνου/Νισάν), η «σελήνη στάθηκε 1 πήχη μπροστά από τον β της Παρθένου». Ωστόσο, οι Νόιγκεμπάουερ και Βάιντνερ έγραψαν το 1915 σχετικά με το έτος 568 Π.Κ.Χ. (το οποίο θα υποδείκνυε το 587 Π.Κ.Χ. ως το έτος καταστροφής της Ιερουσαλήμ) ότι «η σελήνη στάθηκε 1 πήχη μπροστά από αυτόν τον αστέρα στις 8 Νισάν, και όχι στις 9 Νισάν». (Τα πλάγια γράμματα δικά μας.) Εντούτοις, αυτή η περιγραφή αντιστοιχεί ακριβώς στη θέση της σελήνης στις 9 Νισάν του 588 Π.Κ.Χ., έτος που υποδεικνύει τη χρονολογία 607 Π.Κ.Χ.

Πρέπει να είναι η 9η μέρα ή η 8η;

(1) Όπως φαίνεται στη συνοδευτική φωτογραφία, το ακκαδικό σύμβολο του αριθμού 9 διακρίνεται καθαρά.

(2) Όταν οι Νόιγκεμπάουερ και Βάιντνερ μετέγραψαν φωνητικά αυτό το κείμενο σφηνοειδούς γραφής, άλλαξαν το «9» σε «8».

(3) Μόνο η υποσημείωση δείχνει ότι στο πρωτότυπο κείμενο υπήρχε «9».

(4) Ακόμη και όταν μετέφρασαν το κείμενο στη γερμανική, έβαλαν «8».

(5) Το 1988, οι Ζαξ και Χούνγκερ δημοσίευσαν το κείμενο αυτούσιο, με τον αριθμό «9».

(6) Όταν, όμως, το μετέφρασαν στην αγγλική, διατήρησαν την αλλαγή, σημειώνοντας ότι γράφτηκε «9η» ενώ «το σωστό είναι: 8η».

[Ευχαριστίες]

bpk/​Vorderasiatisches Museum, SMB/​Olaf M. Teßmer

16. Astronomical Diaries and Related Texts From Babylonia, Τόμος I, του Abraham J. Sachs, ολοκλήρωση και επιμέλεια Hermann Hunger, έκδοση 1988, σελίδα 47.

17. Babylonian Eclipse Observations From 750 BC to 1 BC, των Peter J. Huber και Salvo De Meis, έκδοση 2004, σελίδα 186. Σύμφωνα με την πινακίδα VAT 4956, αυτή η έκλειψη συνέβη στις 15 του τρίτου βαβυλωνιακού μήνα, άρα ο μήνας Σιμάνου είχε αρχίσει 15 μέρες νωρίτερα. Αν η έκλειψη σημειώθηκε στις 15 Ιουλίου του 588 Π.Κ.Χ., σύμφωνα με το Ιουλιανό ημερολόγιο, τότε η πρώτη μέρα του Σιμάνου συμπίπτει με την 30ή Ιουνίου/1η Ιουλίου του 588 Π.Κ.Χ. Συνεπώς, ο πρώτος βαβυλωνιακός μήνας (ο Νισάνου) θα είχε σημάνει την έναρξη του νέου έτους δύο μήνες νωρίτερα, στις 2/3 Μαΐου. Αν και κανονικά το έτος αυτής της έκλειψης θα είχε αρχίσει στις 3/4 Απριλίου, η πινακίδα VAT 4956 αναφέρει στη γραμμή 6 ότι προστέθηκε ένας επιπλέον μήνας (εμβόλιμος) μετά το δωδέκατο (τελευταίο) μήνα (τον Αντάρου) του προηγούμενου έτους. (Η πινακίδα αναφέρει: «8η του μήνα XII₂ [13ου μήνα]».) Επομένως, αυτό σημαίνει ότι στην ουσία το νέο έτος δεν άρχισε παρά μόνο στις 2/3 Μαΐου. Άρα, η ημερομηνία αυτής της έκλειψης το 588 Π.Κ.Χ. ταιριάζει απόλυτα στα δεδομένα της πινακίδας.

18. Σύμφωνα με το έργο Berichte über die Verhandlungen der Königl. Sächsischen Gesellschaft der Wissenschaften zu Leipzig· Τόμος 67· 1 Μαΐου 1915· στο άρθρο “Ein astronomischer Beobachtungstext aus dem 37. Jahre Nebukadnezars II”, των Paul V. Neugebauer και Ernst F. Weidner, σελίδες 67-​76, υπάρχουν 13 παρατηρήσεις για τη σελήνη, όπου αυτή περιγράφεται σε συνάρτηση με ορισμένο άστρο ή αστερισμό. Παραθέτουν επίσης 15 παρατηρήσεις για πλανήτες. (Σελίδες 72-76) Μολονότι το σφηνοειδές σύμβολο για τη σελήνη είναι ευδιάκριτο και σαφές, κάποια σύμβολα για τα ονόματα των πλανητών και για τις θέσεις τους είναι δυσδιάκριτα. (Mesopotamian Planetary Astronomy​—Astrology, του David Brown, έκδοση 2000, σελίδες 53-​57) Λόγω αυτού, οι παρατηρήσεις για τους πλανήτες επιδέχονται εικασίες και αρκετές διαφορετικές ερμηνείες. Εφόσον η τροχιά και οι φάσεις της σελήνης ακολουθούνται εύκολα, οι θέσεις των άλλων ουράνιων σωμάτων που αναφέρονται στην πινακίδα VAT 4956 και συνδέονται με τη σελήνη προσδιορίζονται και τοποθετούνται χρονικά με αρκετή βεβαιότητα.

18α. Αυτά τα ενδιάμεσα χρονικά διαστήματα δείχνουν, για παράδειγμα, πόσος χρόνος περνάει από τη δύση του ήλιου ως τη δύση της σελήνης την πρώτη μέρα του μήνα, καθώς και σε δύο άλλες περιόδους τον ίδιο μήνα. Οι λόγιοι έχουν συσχετίσει αυτές τις χρονικές μετρήσεις με συγκεκριμένες ημερομηνίες. (“The Earliest Datable Observation of the Aurora Borealis”, των F. R. Stephenson και David M. Willis, στο έργο Under One Sky​—Astronomy and Mathematics in the Ancient Near East, επιμέλεια John M. Steele και Annette Imhausen, έκδοση 2002, σελίδες 420-​428) Για να μετρήσουν οι αρχαίοι παρατηρητές αυτή την περίοδο χρησιμοποιούσαν κάποιου είδους ρολόι. Τέτοιες μετρήσεις δεν ήταν αξιόπιστες. (Archimedes, Volume 4, New Studies in the History and Philosophy of Science and Technology, “Observations and Predictions of Eclipse Times by Early Astronomers”, του John M. Steele, έκδοση 2000, σελίδες 65, 66) Από την άλλη, ο υπολογισμός της θέσης της σελήνης σε συνάρτηση με άλλα ουράνια σώματα γινόταν με μεγαλύτερη βεβαιότητα.

19. Αυτή η ανάλυση έγινε με το λογισμικό TheSky6™ που χρησιμοποιείται στην αστρονομία. Επιπρόσθετα, η ανάλυση επαυξήθηκε από το λεπτομερές δωρεάν λογισμικό πρόγραμμα Cartes du Ciel/Sky Charts (CDC) και με ένα πρόγραμμα μετατροπής ημερομηνίας του Ναυτικού Αστεροσκοπείου των ΗΠΑ. Επειδή τα σφηνοειδή σύμβολα για πολλές θέσεις των πλανητών επιδέχονται εικασίες και αρκετές ερμηνείες, αυτές οι θέσεις δεν χρησιμοποιήθηκαν στην εν λόγω έρευνα για να προσδιοριστεί το έτος που υποδηλώνεται από αυτό το αστρονομικό ημερολόγιο.

20. Berichte über die Verhandlungen der Königl. Sächsischen Gesellschaft der Wissenschaften zu Leipzig· Τόμος 67· 1 Μαΐου 1915· “Ein astronomischer Beobachtungstext aus dem 37. Jahre Nebukadnezars II, (-567/66)”, των Paul V. Neugebauer και Ernst F. Weidner, σελίδα 41.

21. Η πινακίδα VAT 4956 αναφέρει στη γραμμή τρία: «Η σελήνη στάθηκε 1 πήχη [δηλαδή 2 μοίρες] μπροστά από τον β της Παρθένου». Η προαναφερθείσα ανάλυση έδειξε ότι, στις 9 Νισάνου, η σελήνη βρέθηκε 2°04ʹ μπροστά και 0° κάτω από τον αστέρα β της Παρθένου. Αυτό θεωρήθηκε ακριβής αντιστοιχία.

[Πίνακας στη σελίδα 25]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΠΟΙΟ ΕΤΟΣ ΥΠΟΔΕΙΚΝΥΕΙ Η ΠΙΝΑΚΙΔΑ VAT 4956 ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ​—ΤΟ 587 Π.Κ.Χ. Ή ΤΟ 607 Π.Κ.Χ.;

◼ Η πινακίδα περιγράφει αστρονομικά συμβάντα που έλαβαν χώρα το 37ο έτος της διακυβέρνησης του Βασιλιά Ναβουχοδονόσορα Β΄.

◼ Ο Ναβουχοδονόσορ Β΄ κατέστρεψε την Ιερουσαλήμ το 18ο βασιλικό του έτος.​—Ιερεμίας 32:1.

Αν το 37ο έτος του Ναβουχοδονόσορα Β΄ ήταν το 568 Π.Κ.Χ., τότε η Ιερουσαλήμ καταστράφηκε το 587 Π.Κ.Χ.

610 Π.Κ.Χ.

600

590

580

570

560

Αν το 37ο έτος του ήταν το 588 Π.Κ.Χ., τότε η Ιερουσαλήμ καταστράφηκε το 607 Π.Κ.Χ, το έτος που υποδηλώνει η Βιβλική χρονολόγηση.

◼ Η πινακίδα VAT 4956 υποδεικνύει πιο πειστικά το 607 Π.Κ.Χ.