Μόδα—Αρχαίο Ελληνικό Στιλ

ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΓΙΑΤΙ χρειάστηκε να δώσουν οι Χριστιανοί συγγραφείς Παύλος και Πέτρος συγκεκριμένες συμβουλές σχετικά με τη γυναικεία ενδυμασία τον πρώτο αιώνα; Για παράδειγμα, ο Παύλος έγραψε: «Θέλω οι γυναίκες να στολίζονται με εύτακτη ενδυμασία, με μετριοφροσύνη και σωφροσύνη, όχι με πλεξίματα των μαλλιών και χρυσάφι ή μαργαριτάρια ή πολύ ακριβά ρούχα». (1 Τιμόθεο 2:9) Παρόμοια, ο Πέτρος το θεώρησε απαραίτητο να μιλήσει για «το εξωτερικό πλέξιμο των μαλλιών», ‘την τοποθέτηση χρυσών κοσμημάτων’ και «το ντύσιμο με εξωτερικά ενδύματα».—1 Πέτρου 3:3.

Αυτοί έγραφαν σε Χριστιανούς που ζούσαν υπό την επιρροή του ελληνιστικού πολιτισμού, ο οποίος προερχόταν απευθείας από τον αρχαίο κλασικό ελληνικό πολιτισμό. Υπήρχε στην αρχαία Ελλάδα η ιδέα της μόδας; Όταν πολλοί άνθρωποι σκέφτονται κάποιο χαρακτηριστικό αρχαίο Έλληνα, μπορεί πιθανότατα να τον φανταστούν να φοράει τον ευρέως διαδεδομένο χιτώνα—ένα ρούχο που έμοιαζε με μανδύα—άσχετα με την υπό εξέταση χρονική περίοδο ή το φύλο του ατόμου καθώς και το μέρος από το οποίο καταγόταν.a Είναι αυτή η εικόνα σωστή; Όχι!

Κατασκευή και Χρήση του Εσωτερικού Ενδύματος

Μια προσεκτική εξέταση των αγαλμάτων, των κεραμικών παραστάσεων και των κλασικών συγγραμμάτων αποκαλύπτει ότι η αρχαία ελληνική ενδυμασία δεν αποτελούνταν απλώς από μακριά άσπρα φορέματα σε ριχτή γραμμή. Υπήρχε μεγάλη ποικιλία στα είδη, στα υφάσματα, στα χρώματα και στα σχέδια, καθώς επίσης και στα αξεσουάρ. Ιδιαίτερα οι γυναίκες χρησιμοποιούσαν πάρα πολλά ευφυή τεχνάσματα για να βελτιώσουν την εμφάνισή τους.

Όσοι έχουν διαβάσει την Οδύσσεια, το έπος του Ομήρου, η οποία περιγράφει τη δεκαετή περιπλάνηση του μυθικού ήρωα Οδυσσέα, ίσως θυμούνται ότι ενώ η Πηνελόπη, η σύζυγος του ήρωα, τον περίμενε να επιστρέψει στο σπίτι συνέχιζε να υφαίνει και να ξηλώνει το ίδιο κομμάτι ύφασμα όλα αυτά τα χρόνια. Ο Όμηρος κάνει μερικές ακόμα αναφορές στην ενδυμασία, υπονοώντας ότι η κατασκευή ρούχων ήταν μια από τις κύριες ασχολίες των γυναικών στο σπίτι από αρχαιοτάτων χρόνων.

Αφού ύφαιναν το ύφασμα, το έκοβαν για να φτιάξουν το χιτώνα—ένα λινό, και αργότερα επίσης μάλλινο, είδος ενδύματος που έμοιαζε με πουκαμίσα—ο οποίος αποτελούσε τη βάση τόσο του αντρικού όσο και του γυναικείου ντυσίματος. Στην αρχαϊκή περίοδο (περίπου 630 ως 480 Π.Κ.Χ.), ο γυναικείος χιτών (τότε ονομαζόταν εσθής) αποτελούνταν από ένα απλό κομμάτι ύφασμα που είχε μήκος περίπου όσο το ύψος της γυναίκας και πλάτος δύο φορές το άνοιγμα των χεριών της. (Παράβαλε Ιωάννης 19:23· Πράξεις 10:30, Κείμενο). Το χιτώνα τον στερέωναν με πόρπες, τις οποίες αρχικά τις κατασκεύαζαν από τα κόκαλα των ποδιών μικρών ζώων και αργότερα από μέταλλο. Ο χιτών ήταν ανοιχτός στις δύο πλευρές και τον ένωναν στη μέση με μια ζώνη, και έτσι έμοιαζε με δύο ξεχωριστά ρούχα.

Αργότερα, στις αρχές του έκτου αιώνα Π.Κ.Χ., ο ιωνικός χιτών έμοιαζε περισσότερο με φόρεμα παρά με μανδύα, ήταν ραμμένος στα πλάγια και δεν τον δίπλωναν στο πάνω μέρος· συνεπώς, ήταν πιο οικονομικός επειδή απαιτούσε λιγότερο ύφασμα. Αντί να είναι ομοιόμορφα λευκό, το ύφασμα μερικές φορές είχε μακριές λεπτές ρίγες διαφόρων χρωμάτων ή του πρόσθεταν κρόσσια. Στα χρώματα που προτιμούσαν να χρησιμοποιούν περιλαμβανόταν το βαθυκίτρινο και το κόκκινο. Στην ελληνιστική περίοδο, η ασιατική επίδραση έφερε νέα φωτεινά χρώματα, όπως είναι το ροζ, το γαλάζιο, το βιολετί και το κίτρινο. Η χρήση άλλων υφασμάτων, τα οποία ήταν διακοσμημένα με χρυσές κλωστές ή είχαν κεντημένα λουλούδια, αρχικά περιοριζόταν στα αγάλματα των θεών και στους ηθοποιούς που τους υποδύονταν.

Τι Άλλο Φορούσε μια Αθηναία;

Καμιά Αθηναία η οποία σεβόταν τον εαυτό της δεν θα έφευγε από το σπίτι της χωρίς να φορέσει το ιμάτιόν της. Αυτό το ορθογώνιο κομμάτι ύφασμα μπορούσαν να το φορέσουν με διάφορους τρόπους—να το ρίξουν στους ώμους σαν σάλι, να τυλίξουν με αυτό το δεξί ώμο, ώστε να σχηματίζει πτυχές, και να το περάσουν κάτω από το αριστερό χέρι, ή να καλύψουν με αυτό το κεφάλι τους για να προστατευτούν από τον ήλιο. Τα ιμάτια υπήρχαν επίσης σε διάφορα μεγέθη, και τα μεγαλύτερα που προορίζονταν για τον κρύο καιρό έμοιαζαν περισσότερο με πανωφόρι. Το ιμάτιον συχνά είχε διακοσμητικά τελειώματα, και πρέπει να απαιτούσε μεγάλη επιδεξιότητα ο τρόπος που το δίπλωναν και έπεφτε πάνω στο σώμα ώστε οι πτυχώσεις του να σχηματίζουν πιέτες.

Μερικές φορές αντί για το ιμάτιον φορούσαν την κυπασσίδα, ένα είδος κοντού χιτώνα που κούμπωνε μπροστά. Οι γυναίκες δεν φορούσαν καπέλα όπως τα ξέρουμε σήμερα, αν και σε κάποια ιδιαίτερα ζεστή μέρα, μπορεί να βαστούσαν ένα σκιάδιον, δηλαδή ομπρέλα για τον ήλιο. Οι εύπορες Ελληνίδες συνήθως φορούσαν τον πέπλο, ή μάλλινο ένδυμα. Στις Ελληνικές Γραφές επίσης γίνεται μια αναφορά στο «κάλυμμα του κεφαλιού» (περιβόλαιον, Κείμενο) στα γραπτά του Παύλου.—1 Κορινθίους 11:15.

Οι αρχαίοι Έλληνες συνήθως δεν φορούσαν παπούτσια μέσα στο σπίτι, και ορισμένες φορές δεν φορούσαν ούτε έξω από το σπίτι. Σύμφωνα με τον ποιητή Ησίοδο, οι αγρότες φορούσαν σανδάλια κατασκευασμένα από δέρμα βοδιού τα οποία ήταν επενδυμένα με τσόχα. Οι κοντές γυναίκες μερικές φορές φορούσαν παπούτσια με χοντρό πάτο από φελλό για να φαίνονται ψηλότερες.

Δεξιά: Κόρη με «ιμάτιον»

Κάτω δεξιά: Χρυσό διάδημα

Άκρη αριστερά: Θεά ντυμένη με «χιτώνα» και «ιμάτιον»