Υποχρεωτική Υπηρεσία

Αποδείξεις σχετικά με την υποχρεωτική υπηρεσία, ή αλλιώς αγγαρεία, στην Εγγύς Ανατολή υπάρχουν από το 18ο αιώνα Π.Κ.Χ. Διοικητικά κείμενα από την αρχαία συριακή πόλη Αλαλάχ αναφέρονται σε ομάδες αγγαρείας που επιστρατεύονταν από την κυβέρνηση για να προσφέρουν προσωπική υπηρεσία. Στην Ουγκαρίτ, στις συριακές ακτές, οι αγρότες υπόκειντο σε παρόμοια καθήκοντα, εκτός αν ο βασιλιάς χορηγούσε ασυλία.

Φυσικά, οι κατακτημένοι ή υποδουλωμένοι λαοί υποβάλλονταν συχνά σε καταναγκαστική εργασία. Οι Αιγύπτιοι επιστάτες υποχρέωναν τους Ισραηλίτες να εργάζονται ως δούλοι φτιάχνοντας τούβλα. Αργότερα, οι Ισραηλίτες υπέβαλλαν τους Χαναναίους κατοίκους της Υποσχεμένης Γης σε δουλική εργασία, και παρόμοιες συνήθειες συνεχίστηκαν επί βασιλείας του Δαβίδ και του Σολομώντα.—Έξοδος 1:13, 14· 2 Σαμουήλ 12:31· 1 Βασιλέων 9:20, 21.

Όταν οι Ισραηλίτες ζήτησαν βασιλιά, ο Σαμουήλ τούς εξήγησε ποια θα ήταν τα νόμιμα δικαιώματα του βασιλιά. Θα έπαιρνε τους υπηκόους του για να υπηρετούν ως αρματηλάτες και ιππείς, για να οργώνουν και να θερίζουν, για να κατασκευάζουν όπλα και ούτω καθεξής. (1 Σαμουήλ 8:4-17) Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της οικοδόμησης του ναού του Ιεχωβά, ενώ οι αλλοεθνείς υποβάλλονταν σε δουλική καταναγκαστική εργασία, «κανέναν από τους γιους του Ισραήλ δεν κατέστησε ο Σολομών δούλο· διότι αυτοί ήταν οι πολεμιστές και οι υπηρέτες του και οι άρχοντές του και οι υπασπιστές του και οι αρχηγοί στους αρματηλάτες του και στους ιππείς του».—1 Βασιλέων 9:22.

Όσο για τους Ισραηλίτες που χρησιμοποιούνταν σε οικοδομικά προγράμματα, τα εδάφια 1 Βασιλέων 5:13, 14 λένε: «Ο Βασιλιάς Σολομών έφερνε τους επιστρατευμένους για καταναγκαστική εργασία από όλο τον Ισραήλ· και οι επιστρατευμένοι για καταναγκαστική εργασία έφταναν τους τριάντα χιλιάδες άντρες. Και τους έστελνε στον Λίβανο ανά βάρδιες των δέκα χιλιάδων το μήνα. Έναν μήνα παρέμεναν στον Λίβανο και δύο μήνες στο σπίτι τους». «Δεν μπορεί να υπάρξει αμφιβολία», λέει κάποιος λόγιος, «ότι οι βασιλιάδες του Ισραήλ και του Ιούδα χρησιμοποιούσαν την αγγαρεία προκειμένου να εξασφαλίζουν άμισθη εργασία για τις οικοδομικές τους δραστηριότητες καθώς και για την καλλιέργεια των βασιλικών κτημάτων».

Το φορτίο ήταν βαρύ υπό τον Σολομώντα. Ήταν τόσο οδυνηρό ώστε, όταν ο Ροβοάμ απείλησε να αυξήσει τα βάρη του λαού, όλος ο Ισραήλ εξεγέρθηκε και λιθοβόλησε τον αξιωματούχο που ήταν υπεύθυνος των επιστρατευμένων για καταναγκαστική εργασία. (1 Βασιλέων 12:12-18) Εντούτοις, ο θεσμός δεν καταργήθηκε. Ο Ασά, εγγονός του Ροβοάμ, κάλεσε ανθρώπους από τον Ιούδα για να οικοδομήσουν τις πόλεις Γααβά και Μισπά, και «κανείς δεν εξαιρέθηκε».—1 Βασιλέων 15:22.

Υπό τη Ρωμαϊκή Κυριαρχία

Η Επί του Όρους Ομιλία δείχνει ότι οι Ιουδαίοι του πρώτου αιώνα ήταν εξοικειωμένοι με την πιθανότητα να τους “επιβάλουν αγγαρεία”. Αυτή η φράση αποδίδει το ρήμα ἀγγαρεύω του πρωτότυπου κειμένου, το οποίο συνδεόταν αρχικά με τη δράση των Περσών ταχυδρόμων. Αυτοί είχαν εξουσία να επιτάσσουν άντρες, άλογα, πλοία ή οτιδήποτε άλλο χρειάζονταν προκειμένου να διεκπεραιώσουν ταχύτερα δημόσιες υποθέσεις.

Στις ημέρες του Ιησού ο Ισραήλ βρισκόταν υπό την κατοχή των Ρωμαίων, οι οποίοι είχαν υιοθετήσει ένα παρόμοιο σύστημα. Στις επαρχίες της Ανατολής, εκτός από τους κανονικούς φόρους, μπορούσε να απαιτηθεί από το λαό υποχρεωτική εργασία σε τακτική ή περιστασιακή βάση. Στην καλύτερη περίπτωση αυτά τα καθήκοντα θα ήταν αντιδημοφιλή. Επιπλέον, ήταν συνηθισμένο να επιτάσσονται με αυθαίρετο τρόπο ζώα, αμαξηλάτες ή άμαξες για τη μεταφορά επισήμων. Σύμφωνα με τον ιστορικό Μάικλ Ροστόφτσιφ, οι διοικητές «προσπαθούσαν να ρυθμίσουν και να συστηματοποιήσουν [το θεσμό], αλλά χωρίς επιτυχία, διότι όσο διατηρούνταν αυτή η συνήθεια ήταν αναπόφευκτο να έχει κακές συνέπειες. Οι έπαρχοι, οι οποίοι προσπαθούσαν ειλικρινά να σταματήσουν την αυθαιρεσία και την καταπίεση που ήταν εγγενή στοιχεία του συστήματος, εξέδιδαν το ένα έδικτο μετά το άλλο . . . Αλλά ο θεσμός παρέμενε καταπιεστικός».

«Ο καθένας θα μπορούσε να επιταχθεί για να μεταφέρει αποσκευές του στρατού σε ορισμένη απόσταση», λέει κάποιος λόγιος της ελληνικής γλώσσας, και «ο καθένας θα μπορούσε να εξαναγκαστεί να επιτελέσει οποιαδήποτε υπηρεσία θα επέλεγαν να του αναθέσουν οι κατακτητές». Αυτό συνέβη στον Σίμωνα από την Κυρήνη, τον οποίο «αγγάρεψαν» Ρωμαίοι στρατιώτες να μεταφέρει το ξύλο του βασανισμού του Ιησού.—Ματθαίος 27:32.

Τα ραβινικά κείμενα επίσης αναφέρονται σε αυτόν τον αντιδημοφιλή θεσμό. Παραδείγματος χάρη, ένας ραβίνος επιτάχθηκε για να μεταφέρει ξύλα μυρτιάς σε κάποιο παλάτι. Μπορούσαν να πάρουν εργάτες από τους εργοδότες τους και να τους χρησιμοποιήσουν σε άλλες εργασίες, ενώ το μισθό έπρεπε να τον πληρώνουν οι ίδιοι οι εργοδότες. Μπορούσαν να επιτάξουν υποζύγια ή βόδια. Αν ποτέ τα επέστρεφαν, ήταν απίθανο να βρίσκονται αυτά σε κατάλληλη κατάσταση για περαιτέρω εργασία. Αντιλαμβάνεστε τώρα γιατί η επίταξη ήταν συνώνυμη της κατάσχεσης. Γι’ αυτό, μια ιουδαϊκή παροιμία επιβεβαίωνε: «Η αγγαρεία είναι σαν θάνατος». Κάποιος ιστορικός λέει: «Ένα χωριό θα μπορούσε να ρημάξει αν επιτάσσονταν για αγγαρεία βόδια που όργωναν αντί για τα ενδεδειγμένα υποζύγια».

Μπορείτε, λοιπόν, να φανταστείτε πόσο αντιδημοφιλή ήταν τέτοια καθήκοντα, ιδιαίτερα εφόσον πολλές φορές επιβάλλονταν με αλαζονικό και άδικο τρόπο. Λαμβανομένου υπόψη του μίσους τους για τις δυνάμεις των Εθνικών που τους εξουσίαζαν, οι Ιουδαίοι δυσανασχετούσαν έντονα με την ταπείνωση που υφίσταντο εξαναγκαζόμενοι να εκτελούν τέτοια φορτική εργασία. Δεν έχει διασωθεί κάποιος νόμος που να μας πληροφορεί πόσο μακριά μπορούσε να εξαναγκάσει κανείς κάποιον πολίτη να μεταφέρει ένα φορτίο. Πιθανότατα πολλοί δεν θα ήταν πρόθυμοι να κάνουν ούτε βήμα περισσότερο από αυτό που απαιτούσε ο νόμος.

Ωστόσο, αυτός ήταν ο θεσμός στον οποίο αναφέρθηκε ο Ιησούς όταν είπε: «Αν κάποιος που έχει εξουσία σου επιβάλει αγγαρεία για ένα μίλι, πήγαινε μαζί του δύο μίλια». (Ματθαίος 5:41)

[Πλαίσιο στη σελίδα 25]

ΚΑΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΓΓΑΡΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

Το γεγονός ότι η αγγαρεία χρησιμοποιούνταν συχνά ως πρόφαση να επιβάλλονται αθέμιτες υπηρεσίες για προσωπικό συμφέρον φαίνεται από τους κανονισμούς που απέτρεπαν τέτοιες καταχρήσεις. Το 118 Π.Κ.Χ., ο Πτολεμαίος ο Ευεργέτης Β΄ της Αιγύπτου εξέδωσε διάταγμα σύμφωνα με το οποίο οι αξιωματούχοι του δεν έπρεπε «να αγγαρεύουν κανέναν κάτοικο της χώρας για προσωπικές τους υπηρεσίες ούτε να επιτάσσουν βοοειδή για οποιονδήποτε δικό τους σκοπό». Και πρόσθετε: «Κανείς δεν πρέπει να επιτάσσει . . . πλοία για δική του χρήση με οποιαδήποτε πρόφαση». Σε μια επιγραφή που χρονολογείται από το 49 Κ.Χ., στο Ναό της Μεγάλης Όασης στην Αίγυπτο, ο Ρωμαίος έπαρχος Βεργίλιος Καπίτων αναγνώρισε ότι οι στρατιώτες είχαν κάνει παράνομες επιτάξεις και πρόσταξε ότι «κανένας δεν πρέπει να παίρνει ή να επιτάσσει . . . οτιδήποτε, εκτός αν έχει γραπτή εξουσιοδότηση από εμένα».