‘Κηρύττοντας το Ευαγγέλιο’ Μέσω Κοινωνικών Υπηρεσιών

Ο ΚΟΥΟ ΤΟΥΝΓΚ, ένας νεαρός Βουδιστής από το Χονγκ Κονγκ, έλαβε πανεπιστημιακή μόρφωση. Η Σου Γινγκ, μια μητέρα από την Ταϊβάν, βρήκε την αναγκαία θεραπεία για τη σοβαρή ασθένεια του γιου της. Ποιο κοινό σημείο έχουν αυτά τα δυο φαινομενικά άσχετα περιστατικά;

Κάτω από φυσιολογικές συνθήκες, η πανεπιστημιακή μόρφωση θα ήταν αδύνατη για τον Κούο Τουνγκ. Όμως, του δόθηκε η ευκαιρία μέσω της εκκλησίας στην οποία ανήκει. Παρόμοια, η περίπλοκη ιατρική θεραπεία που χρειαζόταν ο γιος της Σου Γινγκ ήταν διαθέσιμη μόνο στο νοσοκομείο της περιοχής της που ανήκε στην εκκλησία. Πάλι, μέσω επαφών με την εκκλησία, λύθηκε το πρόβλημα.

Οι εμπειρίες του Κούο Τουνγκ και της Σου Γινγκ δεν είναι καθόλου ασυνήθιστες. Σχολεία, νοσοκομεία, ορφανοτροφεία και άλλα κοινωνικά ιδρύματα που χρηματοδοτούνται από εκκλησίες, έχουν προσελκύσει χιλιάδες ανθρώπους σε αναπτυσσόμενες χώρες. Με αυτόν τον τρόπο οι άνθρωποι έχουν αποκομίσει για τους εαυτούς τους αρκετά υλικά οφέλη. Και παράλληλα, με το να προσχωρούν στην εκκλησία πολλοί απ’ αυτούς, έχουν συμβάλει στην αύξηση των μελών της.

Μια Παλιά Συνήθεια

Τα σχολεία και τα νοσοκομεία που χρηματοδοτούνται από εκκλησίες δεν είναι βέβαια κάτι το καινούργιο. Στην πραγματικότητα, όταν από πολύ παλιά έστελναν ιεραποστόλους σε χώρες που μερικοί έχουν ονομάσει εχθρικές ή ειδωλολατρικές, χρησιμοποιούσαν την ίδρυση σχολείων και νοσοκομείων ως το αποτελεσματικότερο μέσο για να ανοιχτούν νέοι τομείς και να κερδηθεί η εμπιστοσύνη και η φιλία του τοπικού πληθυσμού.

Περιγράφοντας, για παράδειγμα, την κατάσταση στην Ινδία στις αρχές του 19ου αιώνα, το βιβλίο Nineteen Centuries of Missions (1899), στην Αγγλική, (Δεκαεννιά Αιώνες με Ιεραποστολές) αναφέρει: «Οι ιεραπόστολοι δεν εργάζονται ευσυνείδητα μόνο στο ευαγγελιστικό έργο, αλλά εργάζονται επίσης με αξιόλογη επιτυχία σε εκπαιδευτικά και ιατρικά έργα, καθώς και στα ζενάνα (οικοτροφεία για την εκπαίδευση γυναικών)». Με ποιο αποτέλεσμα; «Κάθε ιεραποστολή έχει τα ημερήσια σχολεία της, τις τεχνικές σχολές και τα οικοτροφεία,  ένα γυμνάσιο ή κολέγιο, και σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις, μια θεολογική σχολή».

Σχολιάζοντας το ρόλο της ιατρικής περίθαλψης στην «ιεραποστολική δραστηριότητα», το βιβλίο συνεχίζει: «Ο γιατρός είναι πάντα ευπρόσδεκτος, και η ανακούφιση που προσφέρει από τον σωματικό πόνο δεν εμπνέει μόνο την εμπιστοσύνη στο γιατρό, αλλά συχνά ακολουθείται και από πίστη στη θρησκεία που διδάσκει. Συχνά, σαν αποτέλεσμα της ιατρικής θεραπείας, ολόκληρα χωριά οδηγούνται να απαρνηθούν την ειδωλολατρία και να δεχθούν τη Χριστιανική διδασκαλία».

Αυτό που συνέβη στην Ινδία συνέβη επίσης σε άλλες χώρες της Άπω Ανατολής, της Νότιας Αμερικής, και της Αφρικής. Σαν ιδέα, το κήρυγμα του ευαγγελίου με κοινωνικά μέσα σημείωσε επιτυχία. Καθολικοί και Προτεσταντικοί ιεραποστολικοί σύλλογοι από την Ευρώπη και την Αμερική έστειλαν εργάτες σε αυτές τις περιοχές και ίδρυσαν τις ιεραποστολές τους μαζί με τα σχολεία τους, τα νοσοκομεία και άλλα ιδρύματα. Τα περισσότερα απ’ αυτά αποδείχθηκαν τόσο επιτυχημένα στην προσέλκυση του τοπικού πληθυσμού ώστε οι κοινωνικές υπηρεσίες αυτού του είδους έγιναν σύντομα ένα αναπόσπαστο μέρος του ιεραποστολικού έργου στο εξωτερικό που χρηματοδοτείται από τις εκκλησίες.

Με το πέρασμα του χρόνου, αυτά τα ιδρύματα που διευθύνονται από εκκλησίες, έχουν φτάσει να κατέχουν μια πολύ σημαντική θέση στις τοπικές κοινότητες. Οι σχολές τους και τα πανεπιστήμιά τους είναι συνήθως τα πιο εντυπωσιακά και τα πιο περιζήτητα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης. Τα νοσοκομεία τους είναι γενικά τα πιο καλά εξοπλισμένα και τα πιο σύγχρονα. Και σε πολλούς τόπους όπου οι κυβερνήσεις πιέζονται φοβερά από συνταρακτικά κοινωνικά προβλήματα, αυτά τα ιδρύματα είναι ευπρόσδεκτα και χαίρουν σεβασμού.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι υπηρεσίες που παρέχονται από τέτοια προγράμματα έχουν προσφέρει πολύ καλό στις κοινότητες που υπηρετούν. Τα σχολεία και τα πανεπιστήμια που διευθύνονται από εκκλησίες έχουν προσφέρει μόρφωση σε κυριολεκτικά χιλιάδες φοιτητές που ίσως να μην μπορούσαν να μορφωθούν διαφορετικά. Τέτοιου είδους νοσοκομεία και ιατρικές υπηρεσίες έχουν βοηθήσει αμέτρητους ανθρώπους που ζουν σε απόμερες και υπανάπτυκτες περιοχές. Για παράδειγμα, τα ανθρωπιστικά έργα του Άλμπερτ Σβάιτσερ και της «Μητέρας» Τερέζας είναι διεθνώς γνωστά, και έχουν κερδίσει και οι δυο τους το βραβείο Νόμπελ ειρήνης.

Εξάλλου, πρέπει να αναρωτηθεί κανείς: Έχει πραγματικά επιτελέσει το σκοπό του το κοινωνικό ευαγγέλιο; Έχει μετατρέψει σε αληθινούς Χριστιανούς αυτούς που ωφελήθηκαν από τα φιλανθρωπικά έργα; Έχει δώσει στους ανθρώπους αληθινή πίστη και ελπίδα; Ακόμη πιο σπουδαίο είναι να αναρωτηθούμε: Μήπως είχε αυτό υπόψη ο Ιησούς όταν παράγγειλε στους ακολούθους του ‘να κηρυχθεί τούτο το ευαγγέλιο σε όλη την οικουμένη’;—Ματθαίος 24:14, Μετάφραση Βασιλέως Ιακώβου.

Κοινωνικές Υπηρεσίες—Πώς Επηρεάζουν τους Ανθρώπους

ΞΕΚΙΝΩΝΤΑΣ με πέντε μόνο κριθαρένια ψωμιά και δυο μικρά ψάρια, ο Ιησούς έθρεψε θαυματουργικά πάνω από 5.000 άντρες, γυναίκες και παιδιά, περίπου τον καιρό του Πάσχα (Μάρτιος-Απρίλιος) το 32 μ.Χ. (Ματθαίος 14:14-21· Ιωάννης 6:1-13) Αναγνωρίζοντας τις καταπληκτικές δυνατότητες που είχε ο Ιησούς, οι άνθρωποι θέλησαν να τον κάνουν βασιλιά τους. Πιθανόν να πίστευαν ότι θα τους απελευθέρωνε από τον Ρωμαϊκό ζυγό και θα καλυτέρευαν έτσι τη μοίρα τους στη ζωή. Ποια ήταν η αντίδραση του Ιησού;

Αντί να υποκύψει στις απαιτήσεις του λαού, ο Ιησούς «ανεχώρησε πάλιν εις το όρος αυτός μόνος». (Ιωάννης 6:15) Όμως, το πλήθος δεν εγκατέλειψε τόσο εύκολα τις προσπάθειες. Ήρθαν σ’ αυτόν και πάλι την επόμενη ημέρα. Διακρίνοντας την υστεροβουλία τους, ο Ιησούς τους είπε: «Με ζητείτε, ουχί διότι είδετε θαύματα, αλλά διότι εφάγετε εκ των άρτων και εχορτάσθητε». Έπειτα πρόσθεσε: «Εργάζεσθε μη δια την τροφήν την φθειρομένην, αλλά δια την τροφήν την μένουσαν εις ζωήν αιώνιον».—Ιωάννης 6:25-27.

Τι μπορούμε να μάθουμε από αυτή την αφήγηση; Μεταξύ των άλλων, η αφήγηση δείχνει καθαρά ότι είναι σχετικά εύκολο να ελκυστούν οι άνθρωποι από υλικά οφέλη. Ωστόσο, η ανάπτυξη γνήσιας εκτίμησης για τα πνευματικά πράγματα—πράγματα που είναι μόνιμης αξίας—είναι εντελώς διαφορετικό ζήτημα. Σήμερα, η τάση των ανθρώπων να βλέπουν τα πράγματα από μια καθαρά υλιστική άποψη είναι ακόμη μεγαλύτερη.

Η Μεγάλη Απήχηση των Κοινωνικών Υπηρεσιών

Για τους ανθρώπους των αναπτυσσόμενων χωρών, τα προηγμένα έθνη της Δύσης αντιπροσωπεύουν όλες τις ευκαιρίες και τα υλικά οφέλη που θα μπορούσε κάποιος να θέλει—ευκαιρίες που δεν είναι διαθέσιμες στη δική τους χώρα. Ζηλεύουν αυτήν την ευημερία και αντιγράφουν τον τρόπο ζωής. Η ευκαιρία για ανώτερη εκπαίδευση στην ουσία μπαίνει μπροστά στον κάθε φοιτητή σαν διαβατήριο για την πρόοδο και την επιτυχία. Με ένα τέτοιο προηγούμενο, δεν είναι δύσκολο να κατανοηθεί γιατί τα κοινωνικά προγράμματα των ξένων εκκλησιών είχαν τόση μεγάλη απήχηση σ’ αυτές τις χώρες. Όμως, ποια είναι τα αποτελέσματα;

Για παράδειγμα, στην Άπω Ανατολή, λόγω της προθυμίας των ανθρώπων να κάνουν σχεδόν οτιδήποτε ζητήσουν οι εκκλησίες προκειμένου να μπορέσουν να λάβουν από τα δώρα ή τις προσφορές, τους έχει δοθεί ο περιφρονητικός χαρακτηρισμός «Χριστιανοί του ρυζιού». Το πιο λυπηρό, βέβαια, είναι ότι όταν παύει αυτού του είδους η βοήθεια ή υποστήριξη, παύει και το ενδιαφέρον των ανθρώπων. Πολλοί Χριστιανοί του ρυζιού απλώς εξαφανίζονται από τη σκηνή. Έτσι, υπάρχει μεταξύ των κατοίκων της Καντόνας μια λαϊκή παροιμία που μεταφράζεται κάπως έτσι: «Ο Θεός αγαπάει τον κόσμο, αλλά ο κόσμος αγαπάει το γάλα σκόνη».

Μολονότι οι περισσότερες εκκλησιαστικές ομάδες δεν χρησιμοποιούν πια τα προγράμματα βοήθειας παρά μόνο σε περιπτώσεις μεγάλων καταστροφών, αυτό που συνέβαινε στο παρελθόν έχει αφήσει το σημάδι του. Σύμφωνα με πολλούς κατοίκους της Άπω Ανατολής, οι εκκλησίες μοιάζουν με φιλανθρωπικούς οργανισμούς, και ο μόνος λόγος που πάει κάποιος στην εκκλησία είναι για να πάρει και όχι να δώσει. Δεν βλέπουν την ανάγκη να κάνουν οποιαδήποτε προσωπική θυσία για την εκκλησία. Για παράδειγμα, αυτή η στάση φαίνεται από την απροθυμία τους να συνεισφέρουν για Γραφικά έντυπα επειδή ενδόμυχα σκέφτονται ότι κάτι που προέρχεται από την εκκλησία πρέπει να είναι δωρεάν.

Το ότι χρησιμοποιείται η εκκλησία σαν το μέσο για κάποιο σκοπό, είναι ολοφάνερο στον τομέα της εκπαίδευσης. Σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες, η απόκτηση εκπαίδευσης Δυτικού τύπου θεωρείται ως ο σίγουρος δρόμος προς τη δόξα και την επιτυχία. Σύμφωνα με μια πηγή, τον καιρό που η Ινδία κέρδισε την ανεξαρτησία της από τη Βρετανία, 85 τοις εκατό των βουλευτών αυτής της χώρας, είχαν παρακολουθήσει «Χριστιανικά σχολεία». Και σύμφωνα με τα ιδανικά του Κομφούκιου, στην Άπω Ανατολή, η απόκτηση μιας καλής μόρφωσης είναι ένας από τους υψηλότερους στόχους της ζωής. Επειδή τα σχολεία που χρηματοδοτούνται από εκκλησίες συνήθως χρησιμοποιούν Δυτικούς τρόπους και κανόνες, είναι φυσικό πολλοί να αποβλέπουν σ’ αυτά σαν μέσο για ατομική πρόοδο. Και πολλοί γονείς στην Άπω Ανατολή, που συνήθως ακολουθούν τις παραδοσιακές θρησκείες, πηγαίνουν με προθυμία στην εκκλησία και προτρέπουν τα παιδιά τους να κάνουν το ίδιο, ελπίζοντας ότι έτσι θα μπουν τα παιδιά τους σε ένα από τα σχολεία που διευθύνονται από την εκκλησία και αργότερα ίσως και στο εξωτερικό.

Ποια Είναι η Καρποφορία;

Στις εκκλησίες των ιεραποστολών πηγαίνουν αρκετά άτομα αν τις συγκρίνουμε με τις εκκλησίες της έδρας τους. Παρουσιάζονται έτσι σε πολλούς οι διδασκαλίες της εκκλησίας καθώς και κάποια γενική ιδέα της Χριστιανοσύνης. Αλλά μήπως αυτή η ενημέρωση τους έχει βοηθήσει να κατανοήσουν την Αγία Γραφή και το άγγελμά της; Μήπως τους έχει κάνει πραγματικά Χριστιανούς, δηλαδή, ακολούθους του Ιησού Χριστού;

Πάρτε για παράδειγμα τον Κούο Τουνγκ, τον νεαρό άντρα που αναφέρθηκε νωρίτερα. Όταν ρωτήθηκε αν πιστεύει τώρα στον Θεό, μετά από τόσο καιρό που πηγαίνει στην εκκλησία, απάντησε: «Όχι. Ποτέ δεν συζητήθηκαν αποδείξεις για την ύπαρξη του Θεού». Στην πραγματικότητα, ομολόγησε ότι δεν ήταν σίγουρος αν κάποιος από τους φίλους του πίστευε στον Θεό ως πρόσωπο, παρά το γεγονός ότι πήγαιναν μαζί στην εκκλησία. Είπε ότι πήγαιναν απλώς λόγω της ευκαιρίας που είχαν να μάθουν Αγγλικά.

Ένας άλλος νεαρός άντρας γύρισε στο σπίτι του για διακοπές από το κολέγιο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Όταν τον επισκέφθηκε ένας Μάρτυρας του Ιεχωβά, ρώτησε αν οι Μάρτυρες έχουν τις συναθροίσεις τους στα Αγγλικά. Γιατί; «Για να μπορέσω να εξασκήσω τα Αγγλικά μου», απάντησε. Όταν του ειπώθηκε ότι οι συναθροίσεις γίνονταν στην τοπική γλώσσα για να μπορούν όλοι να ωφελούνται πνευματικά, ο νεαρός άντρας είπε ότι θα πήγαινε εκεί που γίνονταν συναθροίσεις στα Αγγλικά δυο φορές την εβδομάδα.

Ακόμη και αυτοί που έχουν γίνει μέλη εκκλησιών και βαφτίστηκαν δεν δείχνουν σημαντική αλλαγή νοοτροπίας. Πολλοί απ’ αυτούς εμμένουν στις προηγούμενες πεποιθήσεις τους ή στα έθιμά τους, και αυτό συχνά γίνεται με την επιδοκιμασία, αν όχι και με την ευλογία της εκκλησίας τους. Στην Κίνα, για παράδειγμα, επιτρέπουν στους Ρωμαιοκαθολικούς να συνεχίζουν τη λατρεία των προγόνων τους, μολονότι αυτό απαγορεύεται σε άλλα μέρη. Γύρω από τις πόρτες «Χριστιανικών» σπιτιών συχνά βλέπει κανείς πινακίδες με ικεσίες που απευθύνονται στον Θεό της πόρτας για να τους ευλογήσει. Και στην Οκινάβα, βάζουν στις γωνίες της στέγης απεικονίσεις ζώων που αντιπροσωπεύουν ντόπιους θεούς τους για να προστατεύσουν την οικογένεια.

Τι θα λεχθεί γι’ αυτούς που έχουν ωφεληθεί από τα προγράμματα των εκκλησιών; Λόγω της οικονομικής και υλικής ασφάλειας που πρόσφατα απέκτησαν, δεν είναι ασυνήθιστο να τους ακούει κανείς να λένε ότι η απάντηση στα σημερινά προβλήματα βρίσκεται στο να βασίζεται κανείς στον εαυτό του. Το αποτέλεσμα είναι ότι πολλοί έχουν τελείως αποχωριστεί από οποιαδήποτε ανάμειξη με την εκκλησία, ή στην καλύτερη περίπτωση, κρατούν τους εαυτούς τους σε μια ορισμένη απόσταση.

Οι ιεραπόστολοι των εκκλησιών είχαν πολλές καλές ευκαιρίες να εκπαιδεύσουν τους ανθρώπους σύμφωνα με τις διδασκαλίες της Αγίας Γραφής. Αλλά, αντί να τους διδάξουν να ακολουθήσουν τη νουθεσία του Χριστού που είπε «ζητείτε πρώτον την βασιλείαν του Θεού και την δικαιοσύνην αυτού, και ταύτα πάντα [τα άλλα πράγματα (ΜΝΚ)] θέλουσι σας προστεθή», έχουν δώσει την έμφαση στα ‘άλλα πράγματα’. (Ματθαίος 6:33) Μέσω των κοινωνικών τους προγραμμάτων, έχουν βοηθήσει πολύ τους ανθρώπους από σωματική, και ιατρική άποψη όπως και στον εκπαιδευτικό τομέα, αλλά αυτά τα οφέλη είναι κατά κύριο λόγο προσωρινά. Επειδή δεν προσφέρουν καμιά πνευματική προοπτική, τέτοια προγράμματα συχνά τους υποκινούν να αγωνίζονται για περισσότερα προσωρινά ή κοσμικά πλεονεκτήματα.

Οι εκκλησίες ξεκίνησαν με σκοπό να κηρύξουν το ευαγγέλιο. Αλλά το αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις ήταν η προώθηση του Δυτικού, υλιστικού τρόπου ζωής. Ναι, έχουν κερδίσει πολλούς προσήλυτους. Αλλά όπως είδαμε, πολλοί απ’ αυτούς κατέληξαν να γίνουν πιο κοσμικοί και υλιστικοί στη νοοτροπία από ποτέ. Ο Ιησούς είπε για τους θρησκευτικούς ηγέτες της εποχής του: «Περιέρχεσθε την θάλασσαν και την ξηράν δια να κάμητε ένα προσήλυτον, και όταν γείνη, κάμνετε αυτόν υιόν της γεέννης διπλότερον υμών». (Ματθαίος 23:15) Με αυτήν την έννοια, η προσπάθεια του Χριστιανικού κόσμου να κηρύξει το ευαγγέλιο με κοινωνικά μέσα έχει αποτύχει. Έχει αποτύχει κατά πολύ να εκπληρώσει τη μεγάλη εντολή που έδωσε ο Ιησούς Χριστός: «Πορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη, . . . διδάσκοντες αυτούς να φυλάττωσι πάντα όσα παρήγγειλα εις εσάς».—Ματθαίος 28:19, 20.