Ανεύρεση Ελευθερίας στο «Νησί των Μοναχικών Ανθρώπων»
Η ΑΚΑΤΟΣ που έσχιζε τα κυματάκια του Κόλπου της Νικόγια δεν ήταν γεμάτη. Αλλά αυτό δεν οφειλόταν σε έλλειψη τουριστών. Εδώ, στην ακτή της Κόστα Ρίκα που βρέχεται από τον Ειρηνικό, ο ασυννέφιαστος ουρανός, το σμαραγδοπράσινο νερό, οι άσπρες αμμουδιές και οι κοκκοφοίνικες που λικνίζονται από τον αέρα ελκύουν πάντοτε αυτούς που αναζητούν κάποιο τροπικό παράδεισο. Αλλά εγώ δεν ήμουν εδώ για διακοπές—και το ίδιο συνέβαινε και με τους άλλους επιβάτες.
«Το Νησί των Μοναχικών Ανθρώπων»
Κατευθυνόμασταν προς το Νησί Σαν Λούκας, μια αποικία καταδίκων που λειτουργεί υπό τη διεύθυνση του Υπουργείου Δικαιοσύνης της Κόστα Ρίκα. Κάποτε, το Νησί Σαν Λούκας ήταν μια από τις πιο διαβόητες φυλακές στη Λατινική Αμερική. Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού του απαρτιζόταν από πωρωμένους εγκληματίες, κι εκείνοι που στέλνονταν εδώ μάθαιναν γρήγορα τους σκληρούς όρους της επιβίωσης. Οι αρχές παρείχαν τα απολύτως αναγκαία, ενώ οι τρόφιμοι εγκαθίδρυαν τη δική τους ιεραρχία, η οποία βασιζόταν στη βία, και αγωνίζονταν να βελτιώσουν τη θέση τους. Συχνά, εκείνοι που προσπαθούσαν να δραπετεύσουν παρασύρονταν στο πέλαγος από τα ισχυρά ρεύματα ή έβρισκαν το θάνατο από τους καρχαρίες.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1950, ένας πρώην τρόφιμος του Νησιού Σαν Λούκας, ο Χοσέ Λεόν Σάντσεζ, έγραψε ένα βιβλίο που βασιζόταν στις προσωπικές του εμπειρίες από τη ζωή σ’ αυτή την αποικία. Η ωμή, βίαιη, αλλά ρεαλιστική ιστορία του, La Isla de los Hombres Solos (Το Νησί των Μοναχικών Ανθρώπων) έγινε γρήγορα μπεστ σέλερ στο Μεξικό και στην Κεντρική Αμερική. Στην Κόστα Ρίκα προκάλεσε δημόσια κατακραυγή.
Εκείνον τον καιρό η κυβέρνηση βρισκόταν στο στάδιο εκσυγχρονισμού των σωφρονιστικών της ιδρυμάτων. Η έμφαση δόθηκε στην αναμόρφωση μάλλον παρά στην τιμωρία, και η θανατική ποινή καταργήθηκε. Με την προσοχή που έλκυσε το βιβλίο του Σάντσεζ, έγιναν αλλαγές και στο Νησί Σαν Λούκας. Οι φυλακισμένοι διδάσκονταν την εκτροφή βοοειδών και χοίρων, την αλιεία, καθώς και άλλες τέχνες. Καλλιεργούσαν επίσης σοδειές που πουλιούνταν τοις μετρητοίς και τους επέτρεπαν να έχουν μερίδιο απ’ το κέρδος. Έγιναν επίσης βελτιώσεις στις εγκαταστάσεις των καταλυμάτων. Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, το Σαν Λούκας είχε γίνει πρότυπο αναμορφωτικό κέντρο για τροφίμους ελάχιστης ασφάλειας.
Όταν κατέβηκα από την άκατο, πάνω σε μια μικρή αποβάθρα, ήξερα καλά τη διαβόητη ιστορία του νησιού. Αλλά εγώ βρισκόμουν εδώ ως δεσμοφύλακας, όχι ως φυλακισμένος. Είχα καταταγεί στην Εθνική Αστυνομική Δύναμη όταν ήμουν 18 χρονών και, επειδή ήμουν μεγαλόσωμος για την ηλικία μου, ο πρώτος μου διορισμός ήταν η υπηρεσία φύλακα στο Νησί Σαν Λούκας.
Φυλακισμένος κι όμως Ελεύθερος
Μεγαλωμένος καθώς ήμουν από Καθολικές καλόγριες και ιερείς, με τρομοκρατούσε πάντα η σκέψη της πύρινης κόλασης. Για μένα, το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή ήταν να αποφύγω την κατάληξη στην κόλαση. Αλλά με προβλημάτιζε το γεγονός ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν φαίνονταν να νοιάζονται και πολύ γι’ αυτήν. Μπορεί ο ιερέας να μιλούσε γι’ αυτή στην τάξη, αλλά έξω από την αίθουσα, κανείς δεν ήθελε να συζητάει για τη θρησκεία ή την Αγία Γραφή. Ισχυρίζονταν ότι πίστευαν στην πύρινη κόλαση, αλλά αυτό ελάχιστα τους έκανε να χαλιναγωγούν τη διαγωγή τους.
Η κατάσταση στο Σαν Λούκας δεν ήταν και πολύ διαφορετική. Μολονότι πολλοί από τους φύλακες και τους τροφίμους ισχυρίζονταν ότι είχαν την ίδια πίστη, αυτή φαινόταν να έχει μικρή επίδραση πάνω τους. Η πρόστυχη ομιλία και οι ακάθαρτες συνήθειες ήταν κοινά πράγματα. Κάποτε έπιασαν ένα φύλακα να βάζει λαθραία στο νησί μαριχουάνα και κατέληξε να είναι κι ο ίδιος τρόφιμος! Ο αμέσως ανώτερός μου επόπτης ήταν φοβερά οξύθυμος και δυο φορές προκάλεσε κάποιους ανυπότακτους τροφίμους να παλέψουν. Μια και είχα ελεύθερο χρόνο, συχνά έκανα βαθιές σκέψεις για τα πράγματα που παρατηρούσα να συμβαίνουν στο νησί. Ως άπειρος νεαρός, ήμουν μπερδεμένος κι απογοητευμένος.
Ένα απόγευμα, ο Φράνκλιν, ένας έμπιστος τρόφιμος, με προσκάλεσε να ακούσω μια Βιβλική συζήτηση. Παρ’ όλο που δεν ενδιαφερόμουν και πολύ, η κουβέντα άναψε γρήγορα.
«Πρέπει να είναι δύσκολο να είσαι φυλακισμένος και να μελετάς την Αγία Γραφή», παρατήρησα. Δεν ξέχασα ποτέ την απάντηση του Φράνκλιν.
«Από σωματική άποψη είμαι φυλακισμένος», είπε, «αλλά από πνευματική άποψη είμαι ελεύθερος».
Πόσο ήθελα να καταλάβω αυτό το είδος ελευθερίας!
Μάρτυρες στο Σαν Λούκας
Αποδείχτηκε ότι ο Φράνκλιν μελετούσε την Αγία Γραφή με τους Μάρτυρες του Ιεχωβά. Τις Κυριακές, επιτρεπόταν να έρχονται στο νησί συγγενείς και φίλοι. Συχνά, δυο-τρεις βάρκες έφερναν από την άλλη μεριά του κόλπου μέχρι και 30 Μάρτυρες από την Εκκλησία Πουνταρένας. Επειδή ήμουν καινούριος εκεί, μου προξενούσε κατάπληξη το γεγονός ότι οι αξιωματούχοι απλώς έκαναν νόημα στους Μάρτυρες να περάσουν από τα σημεία ελέγχου, ενώ έψαχναν όλους τους άλλους εξονυχιστικά. Αυτό που μου προξενούσε ακόμη μεγαλύτερη κατάπληξη ήταν το γεγονός ότι οι Μάρτυρες συμπεριφέρονταν με σεβασμό τόσο στους τροφίμους όσο και στους φύλακες και μιλούσαν σε όλους για το άγγελμά τους που βασίζεται στην Αγία Γραφή.
Αρκετοί τρόφιμοι έκαναν τακτικές, προσωπικές Γραφικές μελέτες με τους Μάρτυρες εκείνες τις Κυριακές. Ο Φράνκλιν ήταν ένας απ’ αυτούς, και πάνω του υπήρχε κάτι που με εντυπωσίασε. Έμαθα ότι ο Φράνκλιν είχε καταδικαστεί σε 12χρονη φυλάκιση για το φόνο ενός ανταγωνιστή συναδέλφου του. Στη φυλακή είχε σπουδάσει λογιστικά δι’ αλληλογραφίας. Επειδή δεν έπινε, δεν κάπνιζε, ούτε έπαιρνε ναρκωτικά, έγινε υπεύθυνος για τη βιβλιοθήκη της φυλακής. Αργότερα, του δόθηκε δικό του κελί και ακόμη μεγαλύτερη ευθύνη.
Ενόσω ήταν ακόμη στο σχολείο, ο Φράνκλιν είχε μερικούς φίλους που ήταν Μάρτυρες του Ιεχωβά. Πρόσεξε ότι αυτοί δεν μπλέκονταν ποτέ σε καβγάδες και τσακωμούς, ακόμη κι όταν οι άλλοι έριχναν το φταίξιμο σ’ αυτούς. Μολονότι δεν έπαιρνε τη θρησκεία στα σοβαρά, ήξερε ότι οι Μάρτυρες ήταν ειρηνικός και ηθικά καθαρός λαός. Έτσι, αυτό που άκουσε, ότι ανάμεσα στους τροφίμους υπήρχε ένας Αταλάγια («Σκοπιά», όπως ονόμαζαν μερικοί τους Μάρτυρες του Ιεχωβά), του κίνησε την περιέργεια.
Μια μέρα, πριν από το φαγητό, ο Φράνκλιν είδε ένα φυλακισμένο να κάθεται μόνος του έξω από την τραπεζαρία. Η ευπρεπής εμφάνισή του έκανε τον Φράνκλιν να τον ρωτήσει αν ήταν αυτός ο Αταλάγια. Όταν ο άλλος του απάντησε θετικά, η πρώτη αντίδραση του Φράνκλιν ήταν: «Γιατί βρίσκεσαι εδώ;» Ο άντρας εξήγησε ότι πρώτα είχε καταδικαστεί στις Κεντρικές Φυλακές στη Σαν Χοσέ, την πρωτεύουσα, κι ότι ενόσω βρισκόταν εκεί είχε αρχίσει να μελετάει την Αγία Γραφή με τους Μάρτυρες του Ιεχωβά. Αφού μεταφέρθηκε στο Σαν Λούκας, συνέχισε τις μελέτες του μ’ ένα Μάρτυρα από την Πουνταρένας. Με το πέρασμα του χρόνου βαφτίστηκε εκεί, στην Ακτή Κόκο του Νησιού Σαν Λούκας.
Αυτή η συνάντηση αποτέλεσε σημείο στροφής στη ζωή του Φράνκλιν. Από τότε κι έπειτα, όποτε έρχονταν οι Μάρτυρες για επίσκεψη, εκείνος έκανε μαζί τους ζωηρές συζητήσεις. Άρχισε επίσης να μιλάει και σ’ άλλους τροφίμους καθώς και σε φύλακες γι’ αυτά που μάθαινε. Η διαγωγή του, το ντύσιμό του και η εμφάνισή του άρχισαν να βελτιώνονται. Τόσο αυτός όσο και ο βαφτισμένος σύντροφός του κέρδισαν το σεβασμό όλων.
Τελικά, η 12χρονη ποινή του Φράνκλιν μειώθηκε σε 3 χρόνια και 4 μήνες. Αυτός και ο σύντροφός του συνέχιζαν να μελετούν την Αγία Γραφή. Παρ’ όλη την άσχημη ατμόσφαιρα της φυλακής, εκείνοι ήταν ευτυχισμένοι, κι αυτό φαινόταν στα πρόσωπά τους. Προφανώς, παρατήρησαν ότι εγώ ήμουν διαφορετικός από τους άλλους φύλακες, μια και δεν έπαιρνα μέρος σε βρώμικα αστεία και πρόστυχα πειράγματα. Έτσι, με προσκαλούσαν στα κελιά τους για Βιβλικές συζητήσεις. Αυτά που άκουγα από εκείνους και από τους επισκέπτες Μάρτυρες παρουσίαζαν μεγάλο ενδιαφέρον για μένα, ειδικά όσα αφορούσαν την κατάσταση των νεκρών και το ότι στην πραγματικότητα δεν υπάρχει πύρινη κόλαση. Μου έδωσαν ένα αντίτυπο του βιβλίου Η Αλήθεια Που Οδηγεί στην Αιώνιο Ζωή και άρχισα να το διαβάζω. Μολονότι τότε δεν το είχα συνειδητοποιήσει, σπέρνονταν στην καρδιά μου σπόροι της αλήθειας, που αργότερα θα παρήγαν καρπό.
Επιτέλους, Αληθινή Ελευθερία
Αφού έφυγα από την Εθνική Αστυνομική Δύναμη, έμεινα για λίγο καιρό στο Μαϊάμι της Φλόριντα. Μια μέρα, ένας συνάδελφος άρχισε να μου μιλάει για την Αγία Γραφή. Η ομιλία, το ντύσιμο και η εμφάνισή του μού έδωσαν να καταλάβω ότι είχα συναντηθεί και πάλι με τους Μάρτυρες του Ιεχωβά. Αυτή η συνάντηση μου ξανάφερε αναμνήσεις από το Νησί Σαν Λούκας, και τον ρώτησα γιατί κανείς δεν φαινόταν να δείχνει ενδιαφέρον για τις συζητήσεις γύρω από πνευματικά πράγματα. Μου έδωσε μια σύντομη απάντηση και πρότεινε να κάνουμε μια συζήτηση στο σπίτι μου. Αυτό οδήγησε σε μια τακτική Γραφική μελέτη και αργότερα σε αφιέρωση και βάφτισμα.
Το 1975, επέστρεψα στην Κόστα Ρίκα και παρακολούθησα μια συνέλευση περιφερείας στη Σαν Χοσέ. Ακόμη και τώρα δεν είμαι απόλυτα βέβαιος για το ποιος δοκίμασε τη μεγαλύτερη έκπληξη, όταν ο Φράνκλιν κι εγώ συναντηθήκαμε τυχαία στη συνέλευση. Τώρα ήταν ελεύθερος από σωματική άποψη, καθώς επίσης βαφτισμένος. Όταν έφυγα από το Σαν Λούκας, ο Φράνκλιν δεν ήταν βέβαιος για το πόσο ισχυρό ήταν το ενδιαφέρον μου για την Αγία Γραφή. Αλλά να, τώρα ήμασταν εδώ, ένας άλλοτε φυλακισμένος κι ένας πρώην φύλακας, αληθινά ενωμένοι στην ελευθερία που προέρχεται από τη λατρεία του αληθινού Θεού Ιεχωβά!
Για ορισμένους, το «Νησί των Μοναχικών Ανθρώπων», που ήταν φυλακή, σήμανε μόνο αηδιαστικές αναμνήσεις. Για μένα, σήμανε την αρχή της πνευματικής ελευθερίας. Τώρα, ως Χριστιανός πρεσβύτερος, παίρνω μέρος στην προσφορά ελευθερίας σ’ αυτούς που νομίζουν πως είναι ελεύθεροι, αλλά στην πραγματικότητα είναι φυλακισμένοι, όπως ήταν εκείνοι οι άντρες που φρουρούσα κάποτε.—Όπως το αφηγήθηκε ο Ντέιβιντ Ρόμπινσον.
[Χάρτης στη σελίδα 25]
(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)
Νικαράγουα
ΚΑΡΑΪΒΙΚΗ ΘΑΛΑΣΣΑ
Κόστα Ρίκα
Πουνταρένας
Κόλπος της Νικόγια
Σαν Χοσέ
ΠΑΝΑΜΑΣ
ΕΙΡΗΝΙΚΟΣ ΩΚΕΑΝΟΣ
Χλμ. 0 50 100
Μίλ. 0 50 100