Οι Κύπριοι και η Θάλασσα

Αρχαιολογικά ευρήματα προερχόμενα από υποβρύχιες ανασκαφές και τάφους, καθώς και αρχαίες επιγραφές και απεικονίσεις πάνω σε αγγεία, μας βοηθούν να οραματιστούμε πώς ήταν τα πλοία από την Κύπρο. Οι πρώτοι κάτοικοι της Κύπρου ήταν επιδέξιοι ναυπηγοί. Το νησί τους είχε πυκνά δάση, ενώ απάνεμοι όρμοι δημιουργούσαν φυσικά λιμάνια. Τα δέντρα τα έκοβαν όχι μόνο για τη ναυπήγηση πλοίων αλλά και για χρήση στην τήξη του χαλκού—ενός φυσικού πόρου που έκανε την Κύπρο πασίγνωστη στον αρχαίο κόσμο.

Το ακμάζον εξαγωγικό εμπόριο της Κύπρου δεν διέφυγε την προσοχή των Φοινίκων, οι οποίοι ίδρυαν αποικίες κατά μήκος των εμπορικών τους οδών. Ένας τέτοιος οικισμός ήταν το Κίτιο στην Κύπρο.—Ησαΐας 23:10-12.

Μετά την πτώση της Τύρου, μερικοί κάτοικοί της προφανώς κατέφυγαν στην Κιττίμ. Οι Φοίνικες άποικοι με τη ναυτιλιακή τους πείρα είναι πιθανό ότι πρόσφεραν πολλά στη ναυπηγική τεχνολογία των Κυπρίων. Η στρατηγική θέση του Κιτίου παρείχε επίσης άριστη προστασία στα φοινικικά πλοία.

Ανθηρό Διεθνές Εμπόριο

Η εμπορική δραστηριότητα στην ανατολική Μεσόγειο εκείνη την περίοδο της αρχαιότητας ήταν πολύπλευρη. Πολύτιμα είδη από την Κύπρο μεταφέρονταν με πλοία στην Κρήτη, στη Σαρδηνία και στη Σικελία καθώς και στα νησιά του Αιγαίου. Κιούπια και δοχεία από την Κύπρο έχουν ανακαλυφτεί σε αυτά τα μέρη, ενώ υπέροχα μυκηναϊκά αγγεία έχουν βρεθεί σε μεγάλες ποσότητες στην Κύπρο. Κατόπιν ανάλυσης ράβδων χαλκού που ανακαλύφτηκαν στη Σαρδηνία, κάποιοι μελετητές πιστεύουν ότι αυτές προήλθαν από την Κύπρο.

Το 1982 ανακαλύφτηκε κοντά στις νότιες ακτές της Τουρκίας ένα ναυάγιο που χρονολογείται από τα τέλη του 14ου αιώνα Π.Κ.Χ. Οι υποβρύχιες ανασκαφές έφεραν στο φως έναν θησαυρό αποτελούμενο από διάφορα είδη—ράβδους χαλκού προερχόμενες, όπως πιστεύεται, από την Κύπρο, ήλεκτρο, χαναανιτικά αγγεία, έβενο, ελεφαντόδοντο, μια συλλογή από χρυσά και ασημένια χαναανιτικά κοσμήματα και σκαραβαίους, καθώς και άλλα αντικείμενα από την Αίγυπτο. Με βάση τις αναλύσεις του πηλού των αγγείων, μερικές πηγές προσδιορίζουν το πλοίο ως κυπριακής προέλευσης.

Είναι ενδιαφέρον ότι, περίπου την εποχή κατά την οποία υπολογίζεται πως συνέβη αυτό το ναυάγιο, ο Βαλαάμ έκανε λόγο για πλοία από την Κιττίμ στα «παροιμιώδη του λόγια». (Αριθμοί 24:15, 24) Προφανώς, τα κυπριακά πλοία είχαν γίνει πολύ γνωστά στη Μέση Ανατολή. Πώς ήταν αυτά τα πλοία;

Εμπορικά Πλοία

Πολλά πήλινα ομοιώματα πλοίων έχουν ανακαλυφτεί σε ταφικούς θαλάμους στην αρχαία πόλη της Αμαθούντας στην Κύπρο. Αυτά παρέχουν πολύτιμες ενδείξεις όσον αφορά τα διάφορα είδη κυπριακών σκαφών, και μερικά εκτίθενται σε μουσεία.

Τα ομοιώματα αυτά δείχνουν ότι τα πρώτα πλοία χρησιμοποιούνταν προφανώς για εμπόριο σε καιρό ειρήνης. Τα μικρότερα σκάφη ήταν συνήθως επανδρωμένα με 20 κωπηλάτες. Τα φαρδιά, βαθιά αμπάρια τους ήταν σχεδιασμένα για να μεταφέρουν αγαθά και επιβάτες σε σύντομα ταξίδια κατά μήκος των ακτών της Κύπρου. Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος αναφέρει ότι οι Κύπριοι σχεδίασαν ένα μικρό, ελαφρύ πλοίο με κουπιά το οποίο μπορούσε να μεταφέρει μέχρι και 90 τόνους φορτίο.

Έπειτα υπήρχαν τα μεγαλύτερα εμπορικά πλοία σαν αυτό που βρέθηκε κοντά στις ακτές της Τουρκίας. Μερικά είχαν τη δυνατότητα να μεταφέρουν μέχρι και 450 τόνους φορτίο στις ανοιχτές θάλασσες. Τα μεγάλα πλοία θα μπορούσαν να διαθέτουν έως και 50 κωπηλάτες, 25 σε κάθε πλευρά, ενώ είχαν μήκος 30 μέτρα και κατάρτι ύψους 10 και πλέον μέτρων.

Τα Πολεμικά Πλοία της «Κιττίμ» στη Βιβλική Προφητεία

Υπό την κατεύθυνση του πνεύματος του Ιεχωβά έγινε η εξαγγελία: «Θα έρθουν πλοία από την ακτή της Κιττίμ, και θα ταλαιπωρήσουν την Ασσυρία». (Αριθμοί 24:2, 24) Επαληθεύτηκε αυτή η πρόρρηση; Πώς θα εμπλέκονταν πλοία από την Κύπρο στην εκπλήρωσή της; Εκείνα τα «πλοία από την ακτή της Κιττίμ» δεν ήταν ειρηνικά εμπορικά σκάφη που αρμένιζαν στη Μεσόγειο Θάλασσα. Ήταν πολεμικά πλοία που έφερναν ταλαιπωρίες.

Καθώς οι ανάγκες του πολέμου άλλαζαν, τα βασικά σχέδια προσαρμόζονταν ώστε τα σκάφη να γίνονται ταχύτερα και δυνατότερα. Τα παλαιότερα κυπριακά πολεμικά πλοία πιθανώς απεικονίζονται σε μια ζωγραφική αναπαράσταση που ανακαλύφτηκε στην Αμαθούντα. Αυτή παρουσιάζει ένα μακρύ, στενό πλοίο με την πρύμνη κυρτή προς τα πάνω και προς τα μέσα, παρόμοιο με φοινικικό πολεμικό πλοίο. Έχει έμβολο και κυκλικές ασπίδες σε κάθε πλευρά κοντά στην πρύμνη και προς την πλώρη.

Οι Κύπριοι υποστήριξαν τον Μέγα Αλέξανδρο κατά την πολιορκία της Τύρου (332 Π.Κ.Χ.), προσφέροντας έναν στόλο 120 πλοίων. Τρεις βασιλιάδες της Κύπρου ήταν επικεφαλής στόλων στο πλευρό του Αλεξάνδρου. Συμμετείχαν στην πολιορκία της Τύρου η οποία διήρκεσε εφτά μήνες. Η Τύρος έπεσε, και οι Βιβλικές προφητείες εκπληρώθηκαν. (Ιεζεκιήλ 26:3, 4· Ζαχαρίας 9:3, 4) Για να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του, ο Αλέξανδρος παραχώρησε ειδική εξουσία στους Κύπριους βασιλιάδες.

Αξιοσημείωτη Εκπλήρωση

Ο Στράβων, ιστορικός του πρώτου αιώνα, αφηγείται ότι ο Αλέξανδρος παρήγγειλε πλοία από την Κύπρο και τη Φοινίκη για την εκστρατεία του στην Αραβία. Αυτά τα πλοία ήταν ελαφριά και αποσυναρμολογούνταν εύκολα, και έτσι έφτασαν στη Θάψακο (Θιψά) της βόρειας Συρίας μέσα σε εφτά μόνο ημέρες. (1 Βασιλέων 4:24) Από εκεί μπόρεσαν να ταξιδέψουν μέσω του ποταμού μέχρι τη Βαβυλώνα.

[Εικόνα στη σελίδα 17]

Αγγείο που απεικονίζει κυπριακό πλοίο

[Ευχαριστίες]

Published by permission of the Director of Antiquities and the Cyprus Museum