Αόρατο, πονηρό, πνευματικό πλάσμα που έχει υπερανθρώπινες δυνάμεις. Η λέξη δαίμων υπάρχει μόνο μία φορά στο πρωτότυπο κείμενο των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών, στο εδάφιο Ματθαίος 8:31. Σε άλλες περιπτώσεις εμφανίζεται η λέξη δαιμόνιον. Η λέξη πνεῦμα εφαρμόζεται ορισμένες φορές σε πονηρά πνεύματα, δηλαδή δαίμονες. (Ματ 8:16) Εμφανίζεται επίσης συνοδευόμενη από προσδιορισμούς όπως “πονηρό”, “ακάθαρτο”, «άλαλο» και «κουφό».—Λου 7:21· Ματ 10:1· Μαρ 9:17, 25· βλέπε ΠΝΕΥΜΑ (Πνευματικά Πρόσωπα).

Οι δαίμονες δεν δημιουργήθηκαν ως δαίμονες από τον Θεό. Ο πρώτος που καταστάθηκε από μόνος του δαίμονας ήταν ο Σατανάς ο Διάβολος (βλέπε ΣΑΤΑΝΑΣ), ο οποίος έγινε ο άρχοντας άλλων αγγελικών γιων του Θεού που και αυτοί καταστάθηκαν από μόνοι τους δαίμονες. (Ματ 12:24, 26) Την εποχή του Νώε, ανυπάκουοι άγγελοι υλοποιήθηκαν, παντρεύτηκαν γυναίκες, απέκτησαν υβριδικούς απογόνους που έγιναν γνωστοί ως Νεφιλείμ (βλέπε ΝΕΦΙΛΕΙΜ) και στη συνέχεια, όταν ήρθε ο Κατακλυσμός, εγκατέλειψαν τα υλικά τους σώματα. (Γε 6:1-4) Ωστόσο, όταν επέστρεψαν στο πνευματικό βασίλειο, δεν ανέκτησαν την αρχική τους υψηλή θέση, γιατί η επιστολή του Ιούδα αναφέρει στο εδάφιο 6: «Τους αγγέλους που δεν κράτησαν την αρχική τους θέση αλλά εγκατέλειψαν την κατοικία που τους άρμοζε, τους έχει φυλάξει με αιώνια δεσμά σε πυκνό σκοτάδι για την κρίση της μεγάλης ημέρας». (1Πε 3:19, 20) Σε αυτή, λοιπόν, την κατάσταση του πυκνού πνευματικού σκοταδιού πρέπει τώρα να περιορίζουν τη δράση τους. (2Πε 2:4) Αν και προφανώς δεν τους επιτρέπεται να υλοποιούνται, αυτοί εξακολουθούν να έχουν μεγάλη δύναμη και επιρροή στη διάνοια και στη ζωή των ανθρώπων, διαθέτοντας μάλιστα την ικανότητα να μπαίνουν μέσα σε ανθρώπους και ζώα και να τους εξουσιάζουν, ενώ τα γεγονότα δείχνουν ότι χρησιμοποιούν και άψυχα πράγματα όπως σπίτια, φετίχ και φυλαχτά.—Ματ 12:43-45· Λου 8:27-33· βλέπε ΔΑΙΜΟΝΙΣΜΟΣ.

Ο σκοπός όλης αυτής της δαιμονικής δραστηριότητας είναι να στρέψει τους ανθρώπους εναντίον του Ιεχωβά Θεού και της αγνής λατρείας του. Γι’ αυτό, ο νόμος του Ιεχωβά απαγόρευε αυστηρά κάθε δραστηριότητα δαιμονικού χαρακτήρα. (Δευ 18:10-12) Ωστόσο, ο αχαλίνωτος Ισραήλ παρέκκλινε τόσο πολύ ώστε θυσίαζε τους γιους και τις κόρες του στους δαίμονες. (Ψλ 106:37· Δευ 32:17· 2Χρ 11:15) Όταν ο Ιησούς ήταν στη γη, η δαιμονική επιρροή ήταν πολύ διαδεδομένη και ορισμένα από τα σπουδαιότερα θαύματά του περιλάμβαναν την εκβολή πονηρών πνευμάτων από δαιμονόπληκτους ανθρώπους. (Ματ 8:31, 32· 9:33, 34· Μαρ 1:39· 7:26-30· Λου 8:2· 13:32) Ο Ιησούς έδωσε την ίδια αυτή δύναμη στους 12 αποστόλους του και στους 70 τους οποίους απέστειλε, ώστε να μπορούν και εκείνοι να εκβάλλουν δαίμονες στο όνομά του.—Ματ 10:8· Μαρ 3:14, 15· 6:13· Λου 9:1· 10:17.

Η δαιμονική επιρροή στις ανθρώπινες υποθέσεις δεν είναι λιγότερο έκδηλη σήμερα. Εξακολουθεί να αληθεύει ότι «αυτά που θυσιάζουν τα έθνη τα θυσιάζουν σε δαίμονες». (1Κο 10:20) Στο τελευταίο βιβλίο της Αγίας Γραφής, την «αποκάλυψη από τον Ιησού Χριστό, την οποία του έδωσε ο Θεός, για να δείξει στους δούλους του όσα πρέπει να γίνουν σύντομα», δίνεται προφητική προειδοποίηση για αυξημένη δαιμονική δραστηριότητα στη γη. (Απ 1:1) «Ρίχτηκε κάτω . . . ο μεγάλος δράκοντας, το αρχικό φίδι, εκείνος που αποκαλείται Διάβολος και Σατανάς, ο οποίος παροδηγεί ολόκληρη την κατοικημένη γη· ρίχτηκε κάτω στη γη, και οι άγγελοί του [οι δαίμονες] ρίχτηκαν μαζί του. Γι’ αυτόν το λόγο, . . . αλίμονο στη γη και στη θάλασσα, επειδή ο Διάβολος κατέβηκε σε εσάς, έχοντας μεγάλο θυμό, καθώς γνωρίζει ότι έχει μικρό χρονικό διάστημα». (Απ 12:9, 12) Οι ακάθαρτες, βατραχοειδείς εκφράσεις «στην πραγματικότητα . . . είναι εκφράσεις εμπνευσμένες από δαίμονες και εκτελούν σημεία, και κατευθύνονται προς τους βασιλιάδες ολόκληρης της κατοικημένης γης, για να τους συγκεντρώσουν στον πόλεμο της μεγάλης ημέρας του Θεού του Παντοδύναμου».—Απ 16:13, 14.

Επομένως, οι Χριστιανοί πρέπει να διεξάγουν σκληρό αγώνα ενάντια σε αυτά τα αόρατα πονηρά πνεύματα. Ο Ιάκωβος, υποστηρίζοντας το γεγονός ότι δεν αρκεί μόνο η πίστη, λέει: «Εσύ πιστεύεις ότι ένας Θεός υπάρχει, έτσι δεν είναι; Πολύ καλά κάνεις. Και οι δαίμονες όμως πιστεύουν και φρίττουν». (Ιακ 2:19) «Σε μεταγενέστερες χρονικές περιόδους», προειδοποίησε ο Παύλος, «μερικοί θα πέσουν από την πίστη, δίνοντας προσοχή σε παροδηγητικούς εμπνευσμένους λόγους και διδασκαλίες δαιμόνων». (1Τι 4:1) Δεν μπορεί να τρώει κάποιος από το τραπέζι του Ιεχωβά και συγχρόνως να τρέφεται από το τραπέζι των δαιμόνων. (1Κο 10:21) Συνεπώς, οι πιστοί πρέπει να αγωνίζονται σκληρά ενάντια στον Διάβολο και στους δαίμονές του, «ενάντια στους κοσμοκράτορες αυτού του σκοταδιού, ενάντια στις πονηρές πνευματικές δυνάμεις στους ουράνιους τόπους».—Εφ 6:12.

Για τους Έλληνες στους οποίους κήρυξε ο Παύλος, τι ήταν οι δαίμονες;

Αυτή η χρήση της λέξης «δαίμονας» είναι περιορισμένη και εξειδικευμένη σε σύγκριση με τις αντιλήψεις των αρχαίων φιλοσόφων και με τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούνταν η λέξη στην κλασική αρχαία ελληνική. Σχετικά με αυτό, το Θεολογικό Λεξικό της Καινής Διαθήκης ([Theologisches Wörterbuch zum Neuen Testament] 1935, Τόμ. 2, σ. 9), επιμέλεια Γκ. Κίτελ, σχολιάζει: «Η έννοια του επιθέτου [δαιμόνιος] καταδεικνύει σαφέστατα τις ιδιαίτερες πτυχές της ελληνικής αντίληψης περί δαιμόνων, επειδή υποδηλώνει κάτι που βρίσκεται πέρα από τις ανθρώπινες ικανότητες και ως εκ τούτου αποδίδεται στην παρέμβαση ανώτερων δυνάμεων, είτε προς το καλό είτε προς το κακό. Στους προχριστιανικούς συγγραφείς, [τό δαιμόνιον] μπορεί να χρησιμοποιείται εννοώντας το “θείο”». Μερικοί Επικούρειοι και Στωικοί φιλόσοφοι, διαφωνώντας με τον Παύλο σε μια συζήτηση που είχαν μαζί του, κατέληξαν στο συμπέρασμα: «Φαίνεται ότι είναι διαγγελέας ξένων θεοτήτων [δαιμονίων, Κείμενο]».—Πρ 17:18.

Απευθυνόμενος στους Αθηναίους, ο Παύλος χρησιμοποίησε μια σύνθετη λέξη που περιέχει τη λέξη δαίμων, και είπε: «Φαίνεται ότι έχετε μεγαλύτερο φόβο για τις θεότητες [δεισιδαιμονεστέρους, Κείμενο] από ό,τι άλλοι». (Πρ 17:22) Σχολιάζοντας αυτή τη σύνθετη λέξη, ο Φ. Φ. Μπρους παρατηρεί: «Τα συμφραζόμενα είναι που καθορίζουν αν η λέξη αυτή χρησιμοποιείται με την καλή ή την κακή της έννοια. Ήταν, στην πραγματικότητα, τόσο αόριστη όσο η λέξη “θρήσκος”, και στην προκειμένη περίπτωση μπορούμε κάλλιστα να τη μεταφράσουμε “πολύ θρήσκος”. Αλλά . . . για τον Παύλο η θρησκεία τους ήταν ως επί το πλείστον δεισιδαιμονική, όπως ήταν, για διαφορετικούς όμως λόγους, και για τους Επικούρειους».—Οι Πράξεις των Αποστόλων (The Acts of the Apostles), 1970, σ. 335.

Μιλώντας στον Βασιλιά Ηρώδη Αγρίππα Β΄, ο Φήστος είπε ότι οι Ιουδαίοι είχαν κάποιες λογομαχίες με τον Παύλο σχετικά με «τη λατρεία τους προς το θείο [δεισιδαιμονίας, Κείμενο]». (Πρ 25:19) Ο Φ. Φ. Μπρους επισημαίνει ότι η λέξη «δεισιδαιμονία», όπως χρησιμοποιείται σήμερα, έχει στενότερη έννοια από ό,τι στο πρωτότυπο κείμενο. «Το συγγενικό της επίθετο εμφανίζεται με διφορούμενη έννοια και στο εδάφιο [Πράξεις] 17:22».—Σχολιολόγιο του Βιβλίου των Πράξεων (Commentary on the Book of the Acts), 1971, σ. 483.

Βλέπε ΤΡΑΓΟΜΟΡΦΟΣ ΔΑΙΜΟΝΑΣ.

Η κατάσταση του ατόμου που βρίσκεται κάτω από τον έλεγχο και την επιρροή ενός αόρατου πονηρού πνεύματος. Στους Βιβλικούς χρόνους τα δαιμονισμένα άτομα επηρεάζονταν με διάφορους τρόπους: μερικοί δεν μπορούσαν να μιλήσουν, κάποιοι τυφλώνονταν, ορισμένοι φέρονταν σαν παράφρονες και άλλοι κατείχαν υπερανθρώπινη δύναμη. Όλοι τους βασανίζονταν οικτρά από αυτούς τους αόρατους καταπιεστές. (Ματ 9:32· 12:22· 17:15· Μαρ 5:3-5· Λου 8:29· 9:42· 11:14· Πρ 19:16) Μεταξύ των θυμάτων τους υπήρχαν τόσο άντρες όσο και γυναίκες και παιδιά. (Ματ 15:22· Μαρ 5:2) Μερικές φορές η κατάσταση γινόταν ακόμη πιο οδυνηρή όταν πολλοί δαίμονες καταλάμβαναν ένα άτομο ταυτόχρονα. (Λου 8:2, 30) Όταν εκβαλλόταν ο δαίμονας, το άτομο ξαναγινόταν φυσιολογικό και επανερχόταν στα λογικά του. Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο δαιμονισμό και στις συνήθεις σωματικές αρρώστιες, εφόσον ο Ιησούς θεράπευε και τις δύο αυτές μορφές διαταραχής.—Ματ 8:16· 17:18· Μαρ 1:32, 34.

Μερικά από τα σπουδαιότερα θαύματα του Ιησού περιλάμβαναν την απελευθέρωση δαιμονισμένων ατόμων από την αιχμαλωσία στους δαίμονες. Οι δαίμονες ήταν ανίσχυροι μπροστά του. Δεν χαίρονταν όμως όλοι όταν εκείνος εξέβαλλε τους δαίμονες. Οι Φαρισαίοι τον κατηγόρησαν ότι είχε συνεργασία με τον άρχοντα των δαιμόνων, τον Βεελζεβούλ, ενώ στην πραγματικότητα, όπως τόνισε ο Ιησούς, οι ίδιοι ήταν παιδιά του Διαβόλου. (Ματ 9:34· 12:24· Μαρ 3:22· Λου 11:15· Ιωα 7:20· 8:44, 48-52) Ο Ιησούς ήξερε από ποια πηγή προερχόταν η δύναμη που τον καθιστούσε ικανό να επιβάλλεται στους δαίμονες, και ομολόγησε ανοιχτά ότι αυτή η δύναμη ήταν το πνεύμα του Ιεχωβά. (Ματ 12:28· Λου 8:39· 11:20) Οι ίδιοι οι δαίμονες αναγνώρισαν την πραγματική ταυτότητα του Ιησού και τον αποκάλεσαν “Γιο του Θεού”, “Άγιο του Θεού” και “Ιησού, Γιο του Υψίστου Θεού”. (Ματ 8:29· Μαρ 1:24· 3:11· 5:7· Λου 4:34, 41· Πρ 19:15· Ιακ 2:19) Ωστόσο, σε καμιά περίπτωση δεν τους επέτρεψε ο Ιησούς να δώσουν μαρτυρία για αυτόν. (Μαρ 3:12) Από την άλλη πλευρά, κάποιος που ελευθερώθηκε από την εξουσία των δαιμόνων έλαβε την παρότρυνση να αναγγείλει στους συγγενείς του “όλα όσα είχε κάνει για αυτόν ο Ιεχωβά”.—Μαρ 5:18-20.

Ο Ιησούς έδωσε εξουσία επί των δαιμόνων και στους 12 αποστόλους του επίσης, αργότερα δε και στους 70 τους οποίους απέστειλε, ώστε να μπορούν και εκείνοι να θεραπεύουν στο όνομά του τους δαιμονισμένους. (Ματ 10:8· Μαρ 3:15· 6:13· Λου 9:1· 10:17) Ακόμη και κάποιος που δεν ήταν άμεσος συνεργάτης του Ιησού ή των αποστόλων του μπόρεσε να εξορκίσει δαίμονες με βάση το όνομα του Ιησού. (Μαρ 9:38-40· Λου 9:49, 50) Μετά το θάνατο του Ιησού, οι απόστολοι εξακολούθησαν να έχουν αυτή τη δύναμη. Ο Παύλος πρόσταξε «έναν δαίμονα μαντείας» να βγει από κάποια υπηρέτρια, προκαλώντας την οργή των φιλάργυρων κυρίων της. (Πρ 16:16-19) Όταν όμως κάποιοι απατεώνες, οι εφτά γιοι του ιερέα Σκευά, επιχείρησαν να εκβάλουν έναν δαίμονα στο όνομα του «Ιησού, τον οποίο κηρύττει ο Παύλος», ο δαιμονισμένος άνθρωπος άρπαξε και τους εφτά, τους κακοποίησε άσχημα και τους έγδυσε.—Πρ 19:13-16.

Πολλές φορές η άγρια και ανεξέλεγκτη συμπεριφορά ορισμένων ατόμων που παρουσιάζουν διανοητική ανισορροπία οφείλεται στο γεγονός ότι κατέχονται από αυτά τα αόρατα υποχείρια του Σατανά. Μερικές φορές ακούγεται ότι πνευματιστικοί μεσάζοντες εκβάλλουν τέτοιους δαίμονες—αυτό μας θυμίζει κάτι που είπε ο Ιησούς: «Πολλοί θα μου πουν εκείνη την ημέρα: “Κύριε, Κύριε, . . . δεν εκβάλαμε δαίμονες στο όνομά σου . . . ;” Και όμως, τότε θα ομολογήσω σε αυτούς: Ποτέ δεν σας γνώρισα!» (Ματ 7:22, 23) Υπάρχουν, λοιπόν, επιτακτικοί λόγοι να προσέξουμε τις συμβουλές: «Να είστε σε εγρήγορση» και «Ντυθείτε ολόκληρη την πανοπλία του Θεού για να μπορέσετε να μείνετε σταθεροί ενάντια στις μηχανορραφίες του Διαβόλου» και των δαιμόνων του.—1Πε 5:8· Εφ 6:11.