Διπολική Διαταραχή​—Σταθερή Αστάθεια

Η κλινική κατάθλιψη αποτελεί πράγματι μεγάλο πρόβλημα. Αλλά αν σε αυτήν προσθέσουμε και τη μανία, το αποτέλεσμα είναι η διπολική διαταραχή.c «Το μόνο σταθερό χαρακτηριστικό της διπολικής διαταραχής είναι η αστάθειά της», λέει μια ασθενής ονόματι Λουσία. Κατά τη διάρκεια της μανίας, επισημαίνει Το Υπόμνημα του Χάρβαρντ για την Ψυχική Υγεία (The Harvard Mental Health Letter), οι ασθενείς με διπολική διαταραχή «μπορεί να είναι ανυπόφορα φορτικοί και καταπιεστικοί, ενώ η παράτολμη και σπασμωδική ευφορία τους ίσως ξαφνικά να μετατρέπεται σε ευερεθιστότητα ή οργή».

Η Λενόρ θυμάται την ευφορία που ένιωθε κατά την περίοδο της μανίας. «Ήμουν πλημμυρισμένη από ενέργεια», λέει η ίδια. «Πολλοί με αποκαλούσαν γυναίκα-υπεράνθρωπο. Κάποιοι έλεγαν: “Μακάρι να σου έμοιαζα”. Συχνά ένιωθα ότι είχα πολλή δύναμη, σαν να μπορούσα να καταφέρω τα πάντα. Γυμναζόμουν σκληρά. Κοιμόμουν πολύ λίγο​—δύο με τρεις ώρες τη νύχτα. Ωστόσο, ξυπνούσα με τα ίδια υψηλά επίπεδα ενέργειας».

Έπειτα από λίγο καιρό, όμως, ένα σκοτεινό σύννεφο άρχισε να αιωρείται πάνω από τη Λενόρ. «Στο ζενίθ της ευφορίας μου», λέει, «ένιωθα μια ταραχή κάπου βαθιά μέσα μου, σαν να υπήρχε μια μηχανή που δεν μπορούσε να σβήσει. Μέσα σε μια στιγμή, η ευχάριστη διάθεσή μου γινόταν επιθετική και καταστροφική. Μιλούσα άσχημα σε κάποιο μέλος της οικογένειάς μου χωρίς να υπάρχει προφανής λόγος. Ήμουν εξαγριωμένη, γεμάτη μίσος και εντελώς εκτός ελέγχου. Έπειτα από αυτή την τρομακτική φάση, ξαφνικά αισθανόμουν εξαντλημένη, έκλαιγα και έπεφτα σε βαριά κατάθλιψη. Ένιωθα ανάξια και αχρεία. Έπειτα πάλι, επέστρεφα στον εκπληκτικά εύθυμο εαυτό μου σαν να μην είχε συμβεί ποτέ τίποτα».

Η απρόβλεπτη συμπεριφορά της διπολικής διαταραχής δημιουργεί σύγχυση στα μέλη της οικογένειας. Η Μαίρη, ο σύζυγος της οποίας πάσχει από διπολική διαταραχή, αναφέρει: «Με αναστατώνει να βλέπω το σύζυγό μου ευτυχισμένο και ομιλητικό και μετά ξαφνικά απελπισμένο και εσωστρεφή. Διεξάγουμε πραγματικό αγώνα για να αποδεχτούμε το γεγονός ότι αυτό είναι κάτι που εκείνος δεν μπορεί να ελέγξει».

Η ειρωνεία είναι ότι η διπολική διαταραχή προκαλεί συνήθως την ίδια​—αν όχι περισσότερη—​δυστυχία σε εκείνον που πάσχει. «Ζηλεύω όσους έχουν ισορροπημένη και σταθερή ζωή», λέει η Γκλόρια, η οποία πάσχει από διπολική διαταραχή. «Η σταθερότητα είναι ένας χώρος τον οποίο τα άτομα με διπολική διαταραχή απλώς επισκέπτονται. Κανένας μας δεν μένει εκεί μόνιμα».

Τι προκαλεί τη διπολική διαταραχή; Υπάρχει ο παράγοντας της κληρονομικότητας​—σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι στην περίπτωση της κατάθλιψης. «Σύμφωνα με κάποιες επιστημονικές μελέτες», λέει ο Αμερικανικός Ιατρικός Σύλλογος, «τα άμεσα μέλη της οικογένειας​—γονείς, αδέλφια ή παιδιά—​ατόμων με διπολική κατάθλιψη έχουν 8 έως 18 φορές περισσότερες πιθανότητες να πάθουν αυτή την ασθένεια από ό,τι οι στενοί συγγενείς των υγιών ατόμων. Επιπρόσθετα, αν κάποιο κοντινό μέλος της οικογένειάς σας έχει διπολική κατάθλιψη, αυτό μπορεί να σας κάνει πιο ευάλωτους σε βαριά κατάθλιψη».

Σε αντίθεση με την κατάθλιψη, η διπολική διαταραχή φαίνεται πως πλήττει εξίσου άντρες και γυναίκες. Συχνότερα εμφανίζεται σε νεαρούς ενηλίκους, αλλά έχουν διαγνωστεί περιστατικά διπολικής διαταραχής σε εφήβους, ακόμη και σε παιδιά. Εντούτοις, η ανάλυση των συμπτωμάτων και η κατάληξη σε σωστά συμπεράσματα μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολη υπόθεση ακόμη και για κάποιον ειδικευμένο γιατρό. «Η διπολική διαταραχή είναι ο χαμαιλέοντας των ψυχιατρικών διαταραχών, αλλάζοντας τα συμπτώματά της από τον έναν ασθενή στον άλλον και από το ένα επεισόδιο στο επόμενο ακόμη και στον ίδιο ασθενή», γράφει ο Δρ Φράνσις Μαρκ Μόντιμορ από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς. «Είναι ένα φάντασμα το οποίο μπορεί να πλησιάσει το θύμα του καλυμμένο με το σκοτεινό μανδύα της μελαγχολίας και μετά να εξαφανιστεί για χρόνια—​μόνο και μόνο για να επιστρέψει με το επιβλητικό αλλά πύρινο ένδυμα της μανίας».