Μπορούμε να Ελέγξουμε τον Τρόπο Σκέψης Μας

Πολλοί οι οποίοι εργάζονται στον τομέα της ψυχικής υγείας υποστηρίζουν ότι τα αισθήματά μας προκαλούνται από τις σκέψεις μας. Για παράδειγμα, ο Δρ Γουέιν Γ. Ντάιερ επισημαίνει τα εξής: «Δεν μπορείς να έχεις κάποιο αίσθημα (συναίσθημα) αν προηγουμένως δεν έχεις βιώσει κάποια σκέψη». Ο Δρ Ντέιβιντ Ντ. Μπερνς δηλώνει περαιτέρω: «Κάθε κακό αίσθημα που έχει κάποιος είναι αποτέλεσμα του διαστρεβλωμένου αρνητικού τρόπου σκέψης του».

Είναι ενδιαφέρον ότι παρόμοια η Αγία Γραφή αποδίδει μεγάλο μέρος των όσων αισθανόμαστε στην εκλογή των σκέψεών μας, δίνοντας έτσι έμφαση στην ανάγκη να ελέγχουμε τον τρόπο σκέψης μας. Προσέξτε τα ακόλουθα εδάφια:

«Πάσαι αι ημέραι του τεθλιμμένου είναι κακαί· ο δε ευφραινόμενος την καρδίαν έχει ευωχίαν παντοτεινήν».—Παροιμίαι 15:15.

‘Σταματήστε να διαπλάθεστε σύμφωνα με αυτό το σύστημα πραγμάτων, αλλά να μεταμορφώνεστε ανακαινίζοντας το νου σας για να αποδεικνύετε στον εαυτό σας το καλό και ευπρόσδεκτο και τέλειο θέλημα του Θεού’.—Ρωμαίους 12:2, ΜΝΚ.

«Πιάνομεν αιχμάλωτη κάθε σκέψιν δια να την κάνωμεν να υπακούση εις τον Χριστόν».—2 Κορινθίους 10:5, ΚΔΤΚ.

‘Πρέπει να βγάλετε την παλιά προσωπικότητα που συμμορφώνεται με την προηγούμενη πορεία διαγωγής σας . . . · πρέπει να ανανεώνεστε στη δύναμη που ενεργοποιεί το νου σας, και πρέπει να φορέσετε τη νέα προσωπικότητα που δημιουργήθηκε σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, με αληθινή δικαιοσύνη και οσιότητα’.—Εφεσίους 4:22-24, ΜΝΚ.

‘Όσα πράγματα είναι αληθινά, όσα είναι σοβαρού ενδιαφέροντος, όσα είναι δίκαια, όσα είναι καθαρά, όσα είναι αξιαγάπητα, όσα έχουν καλή φήμη, όποια αρετή υπάρχει και ό,τι αξιέπαινο υπάρχει, αυτά να συλλογίζεστε’.—Φιλιππησίους 4:8, ΜΝΚ.

‘Να κρατάτε το νου σας προσηλωμένο στα πράγματα που βρίσκονται πάνω, όχι στα πράγματα που βρίσκονται στη γη’.—Κολοσσαείς 3:2, ΜΝΚ.

Εφόσον τα αισθήματά σας είναι κατά κύριο λόγο προϊόν του τρόπου σκέψης σας, το κλειδί για να υπερνικήσετε τα αρνητικά συναισθήματά σας είναι να ελέγχετε τις σκέψεις οι οποίες τα υποστηρίζουν. Με επαρκή προσπάθεια και χρόνο, μπορείτε να μάθετε να θέτετε τις σκέψεις σας κάτω από μεγαλύτερο έλεγχο. Συνεπώς, μπορείτε να κάνετε το ίδιο και στα αισθήματά σας.

Πράγματι, είναι εύκολο να λέμε ότι μπορούμε να υπερνικήσουμε τα αρνητικά συναισθήματά μας. Αλλά είναι διαφορετικό το να το κάνουμε αυτό στην πράξη. Πώς, λοιπόν, μπορούμε να αρχίσουμε να αντιμετωπίζουμε αυτά τα συναισθήματα που μπορούν να μας προκαλέσουν τόσο πολλές δυσκολίες;

Αρνητικά Συναισθήματα—Πώς Μπορούν να Υπερνικηθούν;

ΤΟ ΠΡΩΤΟ βήμα για τον έλεγχο των αρνητικών συναισθημάτων είναι το εξής: Εντοπίστε τις αρνητικές σκέψεις.

Δεύτερο: Εργαστείτε στο να διορθώσετε τις αρνητικές σκέψεις. Αν, για παράδειγμα, σκεφτόσασταν: ‘Ποτέ δεν κάνω κάτι σωστά’, αντικαταστήστε το με τη σκέψη: ‘Είμαι απλώς όπως όλοι οι άλλοι· κάνω πολλά πράγματα σωστά, αλλά κάνω και λάθη επίσης’.

Μην περιμένετε να αισθανθείτε καλύτερα αμέσως μετά τη διόρθωση αυτή (μολονότι μπορεί να συμβεί αυτό), και μη συνεχίζετε να επεξεργάζεστε με το μυαλό σας το θέμα. Απλώς κάντε τη διαπίστωση και προχωρήστε στο επόμενο βήμα.

Το τρίτο βήμα είναι να εργάζεστε για να αποβάλετε την προβληματική σκέψη από το μυαλό σας. Προσπαθήστε να τη βγάλετε από το μυαλό σας δυναμικά και με πεποίθηση, όπως θα κάνατε και στη σκέψη να διαπράξετε ένα σοβαρό έγκλημα. Μολονότι είναι πιθανό να μπορέσετε να το κάνετε αυτό με ισχυρή διανοητική προσπάθεια, μεγάλη βοήθεια θα σας προσφέρει το τέταρτο βήμα: Απορροφηθείτε από κάτι άλλο, κάτι εποικοδομητικό.

Αυτό είναι ζωτικό επειδή οι αρνητικές σας σκέψεις θα προσπαθούν επανειλημμένα να εισχωρήσουν και πάλι δυναμικά στο μυαλό σας. Αλλά έχετε το εξής πλεονέκτημα: Μπορείτε να συγκεντρώνεστε πλήρως μόνο σε ένα πράγμα κάθε φορά. Μπορείτε να βεβαιωθείτε για αυτό αν προσπαθήσετε να συγκεντρωθείτε πλήρως σε δυο θέματα ταυτόχρονα. Αν το μυαλό σας είναι ήδη πλήρως απασχολημένο με κάτι άλλο, θα είναι δύσκολο να επιστρέψουν οι αρνητικές σκέψεις σας.

Ο τρόπος με τον οποίο οι αρνητικές σκέψεις μπορούν να αντικατασταθούν από θετικές δείχνεται παραστατικά από τον Δρ Μάξγουελ Μολτς, ο οποίος δηλώνει: «Όταν το πικ απ σας παίζει μουσική που δεν σας αρέσει, δεν δοκιμάζετε να το αναγκάσετε να παίξει καλύτερα. . . . Απλώς αλλάζετε το δίσκο που έπαιζε και η μουσική αναλαμβάνει τα υπόλοιπα. Χρησιμοποιήστε την ίδια τεχνική με τη ‘μουσική’ που βγαίνει από το εσωτερικό σας μηχάνημα».

Ναι, οι αρνητικές σκέψεις συχνά είναι πάρα πολύ ισχυρές και έτσι δεν μπορείτε απλώς να τις αγνοήσετε. Αυτές πρέπει να διωχτούν δυναμικά μέσω αντικατάστασης. Βάλτε άλλο «δίσκο», έναν θετικό. Βρείτε κάποια άλλη, εποικοδομητική «συχνότητα», άλλο «σταθμό», και απορροφηθείτε από αυτόν.

Θα Είναι Δύσκολο

Τα παραπάνω τέσσερα βήματα εξηγούνται εύκολα, αλλά πόσο δύσκολο μπορεί να είναι να εφαρμοστούν! Επομένως, μην εκπλαγείτε αν στην αρχή είναι δύσκολο να υπερνικήσετε τις αρνητικές σκέψεις και τα αρνητικά συναισθήματα. Να αναμένετε ότι θα είναι δύσκολο, αλλά να γνωρίζετε ότι με τον καιρό θα γίνει ευκολότερο.

Εξετάστε το παράδειγμα της Σίντι, μιας δασκάλας, η οποία ανατράφηκε από αλκοολική μητέρα. Επί χρόνια η Σίντι υπέφερε από αισθήματα ενοχής και ανασφάλειας. Κατόπιν αποφάσισε να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Τι έκανε;

Η Σίντι εξηγεί: «Αρχικά εργάστηκα για να εντοπίσω τις συγκεκριμένες σκέψεις που προκαλούσαν τα αρνητικά μου αισθήματα. Όποτε αυτές οι σκέψεις έρχονταν στην επιφάνεια, τις ανέλυα, λογικά και αντικειμενικά. Κατόπιν εργαζόμουν στο να κάνω τις θετικές σκέψεις να αφθονούν. Πίεζα το μυαλό μου να παραμένει απασχολημένο με τους μαθητές μου και με το πώς μπορούσα να τους βοηθήσω. Σταδιακά, αυτό έγινε ευκολότερο, και εγώ αισθανόμουν ότι έλεγχα περισσότερο τα αισθήματά μου».

Ωστόσο, μπορεί να αναρωτιέστε . . .

Γιατί Είναι Τόσο Δύσκολο;

Κόβονται εύκολα οι κακές συνήθειες, όπως η πολυφαγία ή το κάπνισμα; Σε καμιά περίπτωση! Υπερνικούνται μόνο με συνειδητή, αποφασιστική προσπάθεια επί μια περίοδο χρόνου. Για πολλούς, ο αρνητικός τρόπος σκέψης είναι συνήθεια και, όπως συμβαίνει και με άλλες κακές συνήθειες, είναι δύσκολο να την κόψεις.

Αν ο αρνητικός τρόπος σκέψης έχει γίνει συνήθειά σας, η υπερνίκησή του πιθανώς θα χρειαστεί την ίδια αποφασιστικότητα που χρειάζεται κάποιος για να κάνει δίαιτα ή για να αποφασίσει να κόψει το κάπνισμα.

Το σημείο είναι το εξής: μη σταματήσετε τις προσπάθειες και μην αποφασίσετε να μείνετε καταθλιμμένοι επειδή αυτό είναι πιο εύκολο. Μείνετε σταθεροί στον αγώνα σας ενάντια στον αρνητικό τρόπο σκέψης, ακόμη και αν αυτό συνεπάγεται πολλούς μήνες πειραματισμού και πιθανώς υποτροπή. Συνεχίστε την προσπάθειά σας σαν να γυμναζόσασταν για μια αθλητική αναμέτρηση. Να αποβλέπετε στα μακροχρόνια αποτελέσματα μάλλον παρά στην άμεση ικανοποίηση.

Μπορούν να Εξαλειφτούν Εντελώς;

Μπορούν να εξαλειφτούν εντελώς τα αρνητικά συναισθήματα; Αν αναμένετε να αποκτήσετε τέλεια ευτυχία τώρα, θα διαψευστείτε και θα απογοητευτείτε. Η ευτυχία αυτόν τον καιρό είναι σχετική και ελλιπής. Αλλά αυτό είναι κατά πολύ καλύτερο από το να παραμένετε εγκλωβισμένοι σε μια ζωή επίμονων και εξουθενωτικών αρνητικών συναισθημάτων.

Μήπως αυτό σημαίνει ότι τα αρνητικά συναισθήματα δεν θα υπερνικηθούν ποτέ; Όχι βέβαια. Η Αγία Γραφή εξηγεί ρεαλιστικά ότι θα υφιστάμεθα αυτές τις ατελείς συνθήκες λίγο καιρό ακόμη, αλλά επίσης ότι υπάρχει κάποιος καθορισμένος καιρός οπότε θα εξαλειφτούν για πάντα. Αυτό θα λάβει χώρα σύντομα όταν η Βασιλεία του Θεού, δηλαδή η ουράνια κυβέρνησή του στα χέρια του Ιησού Χριστού, θα αναλάβει πλήρως εξουσία στις υποθέσεις αυτής της γης και θα αρχίσει τη διαδικασία της ανόρθωσης του ανθρωπίνου γένους σε ανθρώπινη τελειότητα. Ο Ιησούς αποκάλεσε αυτή τη διαδικασία ‘αναδημιουργία [ή ‘αναγέννηση’, υποσημείωση]’.—Ματθαίος 19:28, ΜΝΚ· βλέπε επίσης Ψαλμός 37:29· Ματθαίος 6:9, 10· Αποκάλυψις 21:3-5.

Προς το παρόν, όμως, το να δέχεστε τους περιορισμούς που επιβάλλει επάνω μας η ανθρώπινη ατέλεια θα σας κάνει πιο ευτυχισμένους. Αντί να φτάνετε στα άκρα σε αναζήτηση τέλειας ψυχικής υγείας, θα είστε ελεύθεροι να επιδιώξετε άλλα ζητήματα της ζωής. Και θα βρείτε πολύ μεγαλύτερη ειρήνη διάνοιας και ευτυχία γνωρίζοντας ότι η τελική λύση για τα αρνητικά συναισθήματα έγκειται στα ικανά χέρια του Παντοδύναμου Θεού.

Μήπως αυτές οι υποδείξεις είναι απλώς υποθετικές; Φέρνουν πράγματι αποτελέσματα; Ναι, φέρνουν, όπως δείχνουν οι ακόλουθες πραγματικές εμπειρίες.

Πώς Μερικοί Έμαθαν να Υπερνικούν τα Αρνητικά Συναισθήματα

ΚΑΤΑ καιρούς όλοι έχουν αρνητικά συναισθήματα. Εξαιτίας σημαντικών προβλημάτων, όπως κάποια σοβαρή ασθένεια, η προχωρημένη ηλικία ή ο θάνατος αγαπημένων προσώπων, μερικοί ίσως να έχουν βαθιά ριζωμένα αρνητικά συναισθήματα τα οποία μπορούν να επηρεάσουν δυσμενώς τη ζωή τους.

Ωστόσο, ακόμη και ανάμεσα σε αυτά τα άτομα, υπάρχουν εκείνοι που έμαθαν να θέτουν αυτά τα συναισθήματα υπό έλεγχο, ώστε να μπορούν να διεκπεραιώνουν με επιτυχία τις καθημερινές τους δραστηριότητες. Τα ακόλουθα είναι παραδείγματα τέτοιων ατόμων, τα οποία παραχώρησαν συνέντευξη στο περιοδικό Ξύπνα!

Η Τζάνις βρίσκεται υπό ιατρική θεραπεία για κάποια ασθένεια που επηρεάζει τα συναισθήματά της. Ωστόσο, δηλώνει: «Διαπίστωσα ότι ο αποτελεσματικότερος τρόπος για να αντιμετωπίσω το πρόβλημα είναι να ελέγχω τις σκέψεις μου. Το πετυχαίνω αυτό κάνοντας πράγματα για τους άλλους, όπως να ψήνω και να ράβω. Επίσης προσπαθώ ιδιαίτερα να στοχάζομαι ευχάριστες αναμνήσεις και μελλοντικά γεγονότα στα οποία αποβλέπω. Λόγω της ασθένειάς μου τίποτα από αυτά δεν είναι εύκολο. Μερικές φορές θα ήταν ευκολότερο να εγκαταλείψω την προσπάθεια και να αισθανθώ άσχημα. Αλλά τα καλά αποτελέσματα αξίζουν τον κόπο».

Έπειτα από 45 χρόνια γάμου, ο σύζυγος της Έθελ πέθανε. Μολονότι δεν έχει ξεπεράσει ακόμα τη διαδικασία της θλίψης, η Έθελ καταφέρνει να ελέγχει τα συναισθήματά της. Η ίδια εξηγεί: «Είμαι πάντα απασχολημένη κάνοντας πράγματα για τους άλλους. Για παράδειγμα, απολαμβάνω το να διδάσκω σε άλλους τους σκοπούς του Θεού όπως εκτίθενται στην Αγία Γραφή. Μια νεαρή κυρία χάρηκε τόσο πολύ για τα καλά πράγματα που μάθαινε ώστε η εκτίμησή της με βοήθησε να είμαι πιο χαρούμενη. Καθώς συγκεντρώνομαι στα θετικά πράγματα που βρίσκονται στην Αγία Γραφή με σκοπό να διδάσκω άλλους, αυτό βοηθάει να διώχνω δυναμικά τις αρνητικές σκέψεις από το μυαλό μου. Επίσης, οι νεαρότερες γυναίκες με πλησιάζουν για βοήθεια σε διάφορα προβλήματα, και το να συζητώ για τα θετικά πράγματα που μπορούν να κάνουν στη ζωή τους με βοηθάει επίσης να υπερνικώ τα αρνητικά συναισθήματα».

Ο Άρθουρ είχε επί πολλά χρόνια μια δραστήρια, ενεργητική ζωή. Κατόπιν, εξαιτίας κάποιας σοβαρής ασθένειας, αναγκάστηκε να διακόψει την κοσμική εργασία και να περιορίσει κάθε δραστηριότητα έξω από το σπίτι. Επί πολλούς μήνες ο Άρθουρ αισθανόταν άχρηστος και καταθλιμμένος. Πώς αντιμετώπισε αυτά τα αισθήματα; «Έπαψα να στοχάζομαι αυτά που δεν μπορούσα πια να κάνω. Αντίθετα, επικέντρωσα την προσοχή μου σε ό,τι μπορούσα να κάνω για να βοηθήσω άλλους ανθρώπους να βελτιωθούν και να τους ενθαρρύνω όταν ήταν καταθλιμμένοι. Επειδή είμαι περιορισμένος στο σπίτι μου, χρησιμοποιώ πολύ το τηλέφωνο. Καθώς άρχισα να απασχολούμαι σε μεγάλο βαθμό βοηθώντας και ενθαρρύνοντας άλλους, είχα ελάχιστο χρόνο για να αισθάνομαι αυτολύπηση».

Έπειτα από μια σειρά κρίσιμων καταστάσεων, περιλαμβανομένου και του θανάτου του συζύγου της, η Νίτα εύλογα ένιωσε έντονη λύπη και κατάθλιψη. Με τον καιρό έμαθε να ελέγχει εκείνα τα αισθήματα: «Όταν με κυριεύει ένα αίσθημα λύπης, αναζητώ κάποια δημιουργική διέξοδο. Πιέζω τον εαυτό μου να περπατήσει, να τηλεφωνήσει σε κάποιον καλό φίλο, να ακούσει μουσική ή να κάνει οτιδήποτε που από την πείρα μου γνωρίζω ότι θα καταπραΰνει την κατάθλιψη. Προσπαθώ να φέρομαι στον εαυτό μου συμπονετικά, όπως θα φερόμουν σε κάποιον καλό φίλο».

Η Μαίρη είχε σοβαρά προβλήματα υγείας 32 χρόνια. Καθηλωμένη σε μια αναπηρική καρέκλα, βγαίνει από το σπίτι μόνο για να πάει στο γιατρό. Πώς αποφεύγει η Μαίρη να κυριευτεί από απογοήτευση; Η ίδια εξηγεί: «Ο σύζυγός μου είναι πηγή μεγάλης υποστήριξης. Επίσης, συχνά διαβάζω εποικοδομητική ύλη. Τηλεφωνώ τακτικά στους φίλους μου και πολλές φορές παίρνω την πρωτοβουλία να τους προσκαλέσω στο σπίτι μου. Απολαμβάνω τις επισκέψεις τους και δεν χρησιμοποιώ αυτές τις περιστάσεις για να παραπονεθώ ή να ενδώσω στην αυτολύπηση. Δεν αφιερώνω χρόνο στο να στοχάζομαι τα αρνητικά πράγματα της ζωής μου επειδή έχω με το μέρος μου τόσο πολλά θετικά πράγματα».

Η Μάργκαρετ από τη φύση της σκέφτεται ρεαλιστικά. «Όταν έρχονται στην επιφάνεια αρνητικά αισθήματα», λέει αυτή, «επιζητώ τη συντροφιά κάποιου που σκέφτεται θετικά—όχι κάποιον ιδεαλιστή—αλλά κάποιον που με ξέρει καλά και θα μου θυμίσει τις επιτυχίες μου και θα με ενθαρρύνει».

Η Ρόουζ Μαρί έχει υποβληθεί σε πέντε σοβαρές εγχειρήσεις, και αυτή και ο σύζυγός της είδαν εφτά μέλη των οικογενειών τους να πεθαίνουν τον τελευταίο ενάμιση χρόνο. Ασφαλώς, αυτό το βάρος προκάλεσε αρνητικά συναισθήματα. Ωστόσο, δεν στοχάζονται αυτά τα πράγματα. Επειδή είναι Μάρτυρες του Ιεχωβά, ενισχύονται από τη θετική και παρηγορητική ελπίδα που δίνει η Αγία Γραφή για ένα δίκαιο νέο κόσμο που βρίσκεται κοντά, και στον οποίο ο Θεός «θέλει εξαλείψει . . . παν δάκρυον από των οφθαλμών αυτών, και ο θάνατος δεν θέλει υπάρχει πλέον, ούτε πένθος ούτε κραυγή ούτε πόνος δεν θέλουσιν υπάρχει πλέον». Ακόμη και οι νεκροί θα αναστηθούν, επειδή όπως είπε ο Ιησούς, ‘έρχεται ώρα, καθ’ ην πάντες οι εν τοις μνημείοις θέλουσιν ακούσει [τη φωνή του Γιου του Θεού], και θέλουσιν εξέλθει’.—Αποκάλυψις 21:4· Ιωάννης 5:28, 29.