«ΟΤΑΝ ήμουν 12 χρονών», θυμάται ο Τζέιμς,a «ξύπνησα ένα πρωί, κάθησα στην άκρη του κρεβατιού μου και σκέφτηκα: “Λες να πεθάνω σήμερα;”» Ο Τζέιμς υπέφερε από βαριά κατάθλιψη. «Σε όλη μου τη ζωή», λέει τώρα, 30 χρόνια αργότερα, «κάθε μέρα πάλευα με αυτή τη συναισθηματική και ψυχική ασθένεια». Ο Τζέιμς ένιωθε τόσο άχρηστος στα νιάτα του ώστε έσκισε τις παιδικές του φωτογραφίες. «Πίστευα ότι δεν άξιζα να με θυμούνται», εξηγεί.

Επειδή όλοι αντιμετωπίζουμε κατά καιρούς αισθήματα λύπης, ίσως νομίζουμε ότι καταλαβαίνουμε τι θα πει κατάθλιψη. Αλλά πώς είναι άραγε το να ζει κάποιος με την κλινική κατάθλιψη;

Αδίστακτος Εισβολέας

Η κλινική κατάθλιψη δεν είναι απλή παροδική μελαγχολία, αλλά μια κατάσταση έντονης δυσφορίας που πολλές φορές εμποδίζει το άτομο να εκτελεί τις καθημερινές του δραστηριότητες.

Λόγου χάρη, επί 40 και πλέον χρόνια, ο Άλβαρο υποφέρει από «φόβο, διανοητική σύγχυση, έντονη θλίψη και βαθιά στενοχώρια». Εξηγεί την κατάστασή του ως εξής: «Εξαιτίας της κατάθλιψης, επηρεαζόμουν πολύ από τις απόψεις των άλλων. Είχα πάντα την εντύπωση πως έφταιγα εγώ για ό,τι πήγαινε στραβά». Περιγράφει την κατάθλιψη σαν «έναν τρομερό πόνο που δεν ξέρεις πού ακριβώς εντοπίζεται, έναν ανεξήγητο φόβο, αλλά το χειρότερο είναι πως δεν θέλεις καν να μιλάς για αυτό». Τώρα, όμως, ο Άλβαρο έχει ηρεμήσει κάπως. Γνωρίζει την αιτία αυτών των συμπτωμάτων. Όπως λέει ο ίδιος: «Το ότι γνωρίζω πως έχουν και άλλοι το ίδιο πρόβλημα με έχει κάνει να νιώθω καλύτερα».

Η 49χρονη Μαρία από τη Βραζιλία έπασχε από κατάθλιψη η οποία της προκαλούσε αϋπνία, πόνο, ευερεθιστότητα και «ένα φαινομενικά ατέλειωτο αίσθημα λύπης». Όταν η Μαρία πρωτοάκουσε τη διάγνωση για την κατάστασή της, ένιωσε ανακούφιση γιατί επιτέλους έμαθε από τι έπασχε. «Αλλά τότε άρχισα να ανησυχώ ακόμη περισσότερο», εξηγεί, «επειδή ελάχιστοι καταλαβαίνουν τι σημαίνει κατάθλιψη, και είναι μια ασθένεια που σε στιγματίζει».

Λύπη Χωρίς Λόγο;

Μολονότι η κατάθλιψη έχει μερικές φορές εύλογη αιτία, συχνά εισβάλλει στη ζωή ενός ατόμου απροειδοποίητα. «Ξαφνικά η ζωή σου σκοτεινιάζει από σύννεφα λύπης χωρίς προφανή λόγο», εξηγεί ο Ρίτσαρντ από τη Νότια Αφρική. «Δεν πέθανε κάποιος γνωστός σου ούτε συνέβη κάτι θλιβερό. Και όμως, εσύ είσαι λυπημένος και άκεφος. Τίποτα δεν μπορεί να διώξει αυτά τα σύννεφα. Σε κατακλύζουν αισθήματα απόγνωσης χωρίς να ξέρεις το γιατί».

Η κατάθλιψη δεν είναι κάτι για το οποίο πρέπει να ντρέπεται κανείς. Εντούτοις, η Άνα από τη Βραζιλία ένιωσε ντροπή όταν διαπιστώθηκε ότι έπασχε από κατάθλιψη. «Στην πραγματικότητα, ακόμη και τώρα, οχτώ χρόνια αργότερα, ντρέπομαι για τον εαυτό μου», παραδέχεται. Εκείνο που δυσκολεύεται ιδιαίτερα να αντιμετωπίσει είναι η συναισθηματική της οδύνη. «Αυτή η οδύνη είναι μερικές φορές τόσο έντονη που μου προκαλεί πόνους σε όλους τους μυς μου», εξηγεί η ίδια. Σε αυτές τις περιπτώσεις τής είναι σχεδόν αδύνατον να σηκωθεί από το κρεβάτι. Άλλοτε πάλι η Άνα κλαίει ασταμάτητα. «Σπαράζω στο κλάμα», λέει, «και εξαντλούμαι τόσο πολύ ώστε νιώθω πως το αίμα έχει σταματήσει να κυλάει μέσα μου».

Η Αγία Γραφή αναγνωρίζει ότι οι άνθρωποι που υποφέρουν από κατάθλιψη μπορεί να αντιμετωπίσουν σοβαρό κίνδυνο. Για παράδειγμα, ο απόστολος Παύλος ανησυχούσε για κάποιον μήπως τον «καταπιεί η υπερβολική λύπη». (2 Κορινθίους 2:7) Μερικά καταθλιμμένα άτομα φτάνουν σε τέτοια απόγνωση ώστε εύχονται να πεθάνουν για να ησυχάσουν. Πολλοί νιώθουν όπως ο προφήτης Ιωνάς: «Είναι καλύτερα να πεθάνω παρά να ζω».​—Ιωνάς 4:3.

Τι μπορούν να κάνουν τα καταθλιμμένα άτομα για να αντιμετωπίσουν αυτή τη βασανιστική νόσο και να τα βγάλουν πέρα;

«ΜΑΖΙ με το σύζυγό μου αναζητήσαμε ιατρική βοήθεια, κάναμε αλλαγές στον τρόπο της ζωής μας και αγωνιστήκαμε για να διαμορφώσουμε ένα καθημερινό πρόγραμμα με το οποίο μπορώ να τα βγάζω πέρα», λέει η Ρουθ, η οποία υποφέρει πολλά χρόνια από κατάθλιψη. «Φαίνεται πως η αγωγή που βρήκαμε είναι αποτελεσματική, και τώρα πάω καλύτερα. Τότε όμως που τίποτε άλλο δεν φαινόταν να βοηθάει, η αγάπη που μου έδειχναν ανελλιπώς ο σύζυγός μου και οι φίλοι μου με στήριξε ώστε να μην τα παρατήσω».

Όπως δείχνει η εμπειρία της Ρουθ, οι ασθενείς που πάσχουν από κλινική κατάθλιψη χρειάζονται κάθε διαθέσιμη υποστήριξη, συμπεριλαμβανομένης οποιασδήποτε ενδεδειγμένης ιατρικής θεραπείας. Το να αγνοεί κάποιος την κατάθλιψη μπορεί να εγκυμονεί κινδύνους, επειδή αν αυτή δεν αντιμετωπιστεί μπορεί ενίοτε να αποτελέσει απειλή για τη ζωή. Πριν από δύο χιλιάδες χρόνια περίπου, ο Ιησούς Χριστός αναγνώρισε ότι άτομα με ιατρική κατάρτιση μπορούν να παράσχουν την αναγκαία βοήθεια, όταν είπε πως “εκείνοι που είναι άρρωστοι χρειάζονται γιατρό”. (Μάρκος 2:17) Και όντως οι γιατροί μπορούν να κάνουν αρκετά για να απαλύνουν τον πόνο πολλών ατόμων που πάσχουν από κατάθλιψη.a

Μερικές Χρήσιμες Επιλογές

Υπάρχουν αρκετές θεραπευτικές αγωγές για την κατάθλιψη, ανάλογα με τα συμπτώματα και τη σοβαρότητα της ασθένειας. (Βλέπε το πλαίσιο «Μορφές Κατάθλιψης») Πολλοί ίσως λαβαίνουν βοήθεια από τον οικογενειακό τους γιατρό, αλλά κάποιοι άλλοι χρειάζονται πιο εξειδικευμένη αγωγή. Ο γιατρός ενδέχεται να συστήσει αντικαταθλιπτικά φάρμακα ή άλλου είδους βοήθεια. Μερικοί έχουν δει καλά αποτελέσματα χρησιμοποιώντας σκευάσματα από βότανα, προσαρμόζοντας το διαιτολόγιό τους ή ακολουθώντας κάποιο συστηνόμενο πρόγραμμα άσκησης.

Συνήθη Προβλήματα

1. Καλοπροαίρετοι φίλοι με λίγη ή καθόλου ιατρική κατάρτιση ίσως προσπαθήσουν να σας υποδείξουν ποια θεραπευτική μέθοδο να δεχτείτε και ποια να απορρίψετε. Ίσως μάλιστα να έχουν ισχυρές απόψεις για το αν χρειάζεται να πάρετε σκευάσματα από βότανα, φάρμακα ή να μην πάρετε τίποτε απολύτως.

Σκεφτείτε: Να βεβαιώνεστε ότι οποιαδήποτε συμβουλή αποδέχεστε προέρχεται από αξιόπιστη πηγή. Άλλωστε, εσείς καλείστε να κάνετε την επιλογή κατόπιν επαρκούς πληροφόρησης.

2. Η αποθάρρυνση μπορεί να κάνει τους ασθενείς να διακόψουν την αγωγή που έχουν επιλέξει επειδή η κατάστασή τους δεν φαίνεται να βελτιώνεται ή λόγω κάποιων ανεπιθύμητων παρενεργειών.

Σκεφτείτε: «Τα σχέδια ανατρέπονται όπου δεν υπάρχει εμπιστευτική συζήτηση, αλλά στο πλήθος των συμβούλων υπάρχει επιτυχία». (Παροιμίες 15:22) Οι πιθανότητες να έχει επιτυχία η θεραπευτική αγωγή είναι μεγαλύτερες αν η επικοινωνία ανάμεσα στο γιατρό και στον ασθενή είναι καλή. Εξηγήστε ειλικρινά τις ανησυχίες σας ή περιγράψτε στο γιατρό σας τα συμπτώματα που έχετε και ρωτήστε τον αν χρειάζεται να προσαρμόσετε την αγωγή ή αν απλώς πρέπει να επιμείνετε μέχρι να αρχίσετε να βλέπετε οφέλη.

3. Η υπερβολική αυτοπεποίθηση μπορεί να κάνει τους ασθενείς να σταματήσουν απότομα τη θεραπευτική τους αγωγή έπειτα από λίγες εβδομάδες επειδή νιώθουν καλύτερα. Ίσως ξεχνούν πόσο εξουθενωτικά ήταν τα συμπτώματα που είχαν προτού αρχίσουν τη συγκεκριμένη αγωγή.

Σκεφτείτε: Η απότομη διακοπή της θεραπευτικής αγωγής χωρίς τη συμβουλή του γιατρού μπορεί να έχει σοβαρές ή και επικίνδυνες για τη ζωή συνέπειες.

Αν και η Αγία Γραφή δεν είναι ιατρικό εγχειρίδιο, Εκείνος που ενέπνευσε τη συγγραφή της, ο Ιεχωβά Θεός, είναι ο Δημιουργός μας. Το επόμενο άρθρο θα εξετάσει την παρηγοριά και την καθοδήγηση που παρέχει ο Λόγος του Θεού σε όσους πάσχουν από κατάθλιψη καθώς και σε εκείνους που τους φροντίζουν.

Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΔΑΒΙΔ βίωσε πολλή οδύνη και πολλές “ανησυχητικές σκέψεις”. Ωστόσο, ποτέ δεν αμφέβαλε για το ότι ο Δημιουργός μάς καταλαβαίνει από κάθε άποψη. «Ιεχωβά, ερεύνησες πλήρως μέσα μου και με γνωρίζεις», έγραψε. «Είτε κάθομαι είτε σηκώνομαι εσύ το γνωρίζεις. Έχεις εξετάσει τη σκέψη μου από μακριά. Διότι δεν έχει έρθει ακόμη λόγος στη γλώσσα μου, και εσύ, Ιεχωβά, ήδη τον γνωρίζεις πλήρως».​—Ψαλμός 139:1, 2, 4, 23.

Και εμείς επίσης μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι ο Δημιουργός μας καταλαβαίνει τόσο εμάς όσο και την εξουθενωτική επίδραση που μπορεί να έχει η κατάθλιψη στην ατελή μας διάνοια και στο ατελές μας σώμα. Εκείνος γνωρίζει τι προκαλεί την κατάθλιψη και πώς μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε όσο το δυνατόν καλύτερα υπό τις παρούσες συνθήκες. Επιπλέον, έχει αποκαλύψει με ποιον τρόπο θα θεραπεύσει την κατάθλιψη για πάντα. Κανείς δεν θα μπορούσε να μας βοηθήσει καλύτερα από ό,τι ο συμπονετικός μας «Θεός, που δίνει παρηγοριά και ενθάρρυνση και αναζωογόνηση και χαρά στους καταθλιμμένους».​—2 Κορινθίους 7:6, Η Επαυξημένη Βίβλος (The Amplified Bible).

Ωστόσο, τα καταθλιμμένα άτομα ίσως αναρωτιούνται πώς μπορεί να τους βοηθήσει ο Θεός όταν νιώθουν έντονη συναισθηματική θλίψη.

Είναι ο Θεός προσιτός στα καταθλιμμένα άτομα;

Ο Θεός είναι τόσο κοντά στους καταθλιμμένους υπηρέτες του ώστε είναι σαν να κατοικεί με “αυτούς που έχουν συντετριμμένο και ταπεινό πνεύμα, για να αναζωογονήσει το πνεύμα των ταπεινών και να αναζωογονήσει την καρδιά εκείνων που συντρίβονται”. (Ησαΐας 57:15) Πόσο παρηγορητικό είναι να γνωρίζουμε ότι «ο Ιεχωβά είναι κοντά σε εκείνους που έχουν συντετριμμένη καρδιά· και σώζει εκείνους που έχουν καταθλιμμένο πνεύμα»!​—Ψαλμός 34:18.

Πώς μπορούν τα καταθλιμμένα άτομα να λάβουν παρηγοριά από τον Θεό;

Οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας, οι λάτρεις του Θεού μπορούν να πλησιάζουν “Εκείνον που ακούει προσευχή” και ο οποίος μπορεί να μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε επιτυχώς αισθήματα και καταστάσεις που προκαλούν στενοχώρια. (Ψαλμός 65:2) Η Αγία Γραφή μάς παρακινεί να ανοίγουμε την καρδιά μας σε αυτόν, καθώς μας λέει: «Μην ανησυχείτε για τίποτα, αλλά στο καθετί με προσευχή και δέηση μαζί με ευχαριστία ας γνωστοποιούνται τα αιτήματά σας στον Θεό· και η ειρήνη του Θεού η οποία υπερέχει από κάθε σκέψη θα περιφρουρήσει τις καρδιές σας και τις διανοητικές σας δυνάμεις μέσω του Χριστού Ιησού».​—Φιλιππησίους 4:6, 7.

Τι μπορεί να γίνει αν εξαιτίας αισθημάτων αναξιότητας νομίζουμε ότι οι προσευχές μας δεν εισακούονται;

Η κατάθλιψη ίσως μας κάνει να συμπεράνουμε ότι οι προσπάθειες που καταβάλλουμε για να ευαρεστούμε τον Θεό δεν είναι επαρκείς. Ωστόσο, ο ουράνιος Πατέρας μας κατανοεί πόσο ευάλωτοι είμαστε συναισθηματικά, “ενθυμούμενος ότι είμαστε χώμα”. (Ψαλμός 103:14) Ακόμη και αν «μας καταδικάζει η καρδιά μας», μπορούμε να «πείσουμε την καρδιά μας» ότι «ο Θεός είναι μεγαλύτερος από την καρδιά μας και γνωρίζει τα πάντα». (1 Ιωάννη 3:19, 20, υποσημείωση στη ΜΝΚ) Έτσι λοιπόν, μπορείτε να χρησιμοποιείτε στις προσευχές σας εκφράσεις που έχετε σταχυολογήσει από Γραφικές περικοπές όπως τα εδάφια Ψαλμός 9:9, 10· 10:12, 14, 17 και 25:17.

Τι μπορεί να γίνει αν βρισκόμαστε σε τέτοια σύγχυση ώστε δεν μπορούμε να εκφράσουμε τα αισθήματά μας με λόγια;

Όταν σας κατακλύζουν οδυνηρά συναισθήματα με αποτέλεσμα να δυσκολεύεστε να αρθρώσετε λογικές προτάσεις, μην παραιτείστε! Συνεχίστε να πλησιάζετε “τον Πατέρα του τρυφερού ελέους και τον Θεό κάθε παρηγοριάς”, αναγνωρίζοντας ότι εκείνος κατανοεί τα αισθήματα και τις ανάγκες σας. (2 Κορινθίους 1:3) Η Μαρία, η οποία αναφέρθηκε νωρίτερα σε αυτή τη σειρά άρθρων, λέει: «Μερικές φορές, όταν αισθάνομαι μεγάλη σύγχυση, δεν ξέρω για ποιο πράγμα να προσευχηθώ. Γνωρίζω όμως ότι ο Θεός με καταλαβαίνει και με βοηθάει».

Πώς απαντάει ο Θεός στις προσευχές μας;

Η Αγία Γραφή δεν υπονοεί ότι ο Θεός μάς απαλλάσσει τώρα από όλες τις δυσκολίες μας. Αυτό που όντως κάνει ο Θεός είναι να παρέχει τη δύναμη για να αντεπεξέλθουμε σε «όλα τα πράγματα»​—περιλαμβανομένης και της κατάθλιψης. (Φιλιππησίους 4:13) «Όταν άρχισα να υποφέρω από την κατάθλιψη», παραδέχεται η Μαρτίνα, «προσευχήθηκα στον Ιεχωβά να με θεραπεύσει αμέσως, επειδή νόμιζα ότι δεν μπορούσα να αντέξω άλλο πια. Τώρα μου αρκεί να προσεύχομαι για δύναμη κάθε μέρα».

Οι Γραφές αποτελούν ζωτική πηγή πνευματικής δύναμης για τους πάσχοντες ώστε να αντιμετωπίζουν επιτυχώς την κατάθλιψη. Η Σάρα, η οποία παλεύει με την κατάθλιψη εδώ και 35 χρόνια, διαπίστωσε προσωπικά την πρακτική αξία της καθημερινής ανάγνωσης της Γραφής. Η ίδια αναφέρει: «Εκτιμώ πραγματικά αυτά που έχουν κάνει για εμένα οι γιατροί. Πάνω από όλα, όμως, αναγνωρίζω την πνευματική και την πρακτική αξία που έχει η ανάγνωση του Λόγου του Θεού, γι’ αυτό και την έχω κάνει συνήθειά μου».

Ποτέ Πια Κατάθλιψη!

Όταν ο Ιησούς Χριστός ήταν στη γη, έδειξε ότι είχε τη θεόδοτη δύναμη να θεραπεύει οδυνηρές ασθένειες. Ο Ιησούς λαχταρούσε να προσφέρει ανακούφιση σε ανθρώπους που υπέφεραν από βασανιστικές αρρώστιες. Επιπλέον, γνωρίζει και ο ίδιος το συναισθηματικό πόνο που προξενεί η ψυχική ταραχή. Τη νύχτα προτού πεθάνει με επώδυνο τρόπο, «ο Χριστός πρόσφερε δεήσεις καθώς και ικεσίες σε Εκείνον που μπορούσε να τον σώσει από το θάνατο, με δυνατές κραυγές και δάκρυα». (Εβραίους 5:7) Παρότι ο Ιησούς υπέφερε τότε, εμείς ωφελούμαστε σήμερα επειδή αυτός «είναι ικανός να προστρέξει σε βοήθεια εκείνων που υποβάλλονται σε δοκιμή».​—Εβραίους 2:18· 1 Ιωάννη 2:1, 2.

Η Αγία Γραφή αποκαλύπτει ότι ο Θεός έχει σκοπό να εξαλείψει όλες τις οδυνηρές καταστάσεις που συντελούν στην κατάθλιψη. Όπως υπόσχεται ο ίδιος: «Εγώ δημιουργώ νέους ουρανούς και νέα γη· και τα παλιά δεν θα έρχονται στη μνήμη ούτε θα ανεβαίνουν στην καρδιά. Αλλά να αγάλλεστε και να χαίρεστε παντοτινά για αυτό που δημιουργώ». (Ησαΐας 65:17, 18) Οι “νέοι ουρανοί”, δηλαδή η Βασιλεία του Θεού, θα ανυψώσουν τη «νέα γη», δηλαδή μια κοινωνία δίκαιων ανθρώπων στη γη, σε τέλεια φυσική, συναισθηματική και πνευματική υγεία. Όλες οι αρρώστιες θα αφανιστούν για πάντα.