Διαβήτης​—«Ο Σιωπηλός Δολοφόνος»

ΟΤΑΝ ήταν 21 ετών, ο Κεν παρουσίασε μια παράξενη, ακατάσχετη δίψα. Ένιωθε επίσης την ανάγκη να ουρεί συχνά—έφτασε στο σημείο να πηγαίνει στην τουαλέτα περίπου κάθε 20 λεπτά. Σύντομα, άρχισε να αισθάνεται βαριά τα άκρα του. Ένιωθε χρόνια κόπωση και η όρασή του ήταν θαμπή.

Το σημείο καμπής ήρθε όταν ο Κεν έπαθε ίωση. Η επίσκεψή του στο γιατρό επιβεβαίωσε ότι ο Κεν δεν είχε μόνο γρίπη​—είχε επίσης σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι—​για συντομία, διαβήτη. Αυτή η χημική διαταραχή προκαλεί ανωμαλία στην ικανότητα που έχει το σώμα να αξιοποιεί ορισμένα θρεπτικά στοιχεία, και κυρίως ένα σάκχαρο του αίματος που ονομάζεται γλυκόζη. Ο Κεν έμεινε έξι εβδομάδες στο νοσοκομείο μέχρι να σταθεροποιηθεί το επίπεδο του σακχάρου στο αίμα του.

Το περιστατικό συνέβη πριν από 50 και πλέον χρόνια, και στο διάστημα αυτό οι μέθοδοι αντιμετώπισης του διαβήτη έχουν βελτιωθεί σημαντικά. Ωστόσο, ο Κεν εξακολουθεί να πάσχει από διαβήτη, και δεν είναι ο μόνος. Υπολογίζεται ότι, σε όλο τον κόσμο, πάνω από 140 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν αυτή τη διαταραχή ενώ, σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, αυτός ο αριθμός είναι δυνατόν να διπλασιαστεί ως το έτος 2025. Εύλογα, οι ειδικοί ανησυχούν για την εξάπλωση του διαβήτη. «Με βάση τους αριθμούς που αρχίζουμε να βλέπουμε», λέει η Δρ Ρόμπιν Γκόλαντ, συνδιευθύντρια ενός θεραπευτικού κέντρου στις Ηνωμένες Πολιτείες, «ίσως να βρισκόμαστε στα πρόθυρα μιας επιδημίας».

Εξετάστε τις ακόλουθες σύντομες εκθέσεις από διάφορα μέρη του κόσμου.

ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ: Σύμφωνα με το Διεθνές Διαβητολογικό Ινστιτούτο της Αυστραλίας, «ο διαβήτης αποτελεί ένα από τα πιο πολύπλοκα προβλήματα υγείας του 21ου αιώνα».

ΙΝΔΙΑ: Τουλάχιστον 30 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν διαβήτη. «Πριν από 15 χρόνια, δεν είχαμε σχεδόν κανέναν διαβητικό κάτω των 40 ετών», λέει ένας γιατρός. «Σήμερα ο ένας στους δύο είναι άτομο αυτής της ηλικίας».

ΣΙΓΚΑΠΟΥΡΗ: Σχεδόν το ένα τρίτο του πληθυσμού ηλικίας 30 ως 69 ετών έχει διαβήτη. Πολλά παιδιά​—μερικά από την ηλικία των δέκα ετών—​έχει διαγνωστεί ότι πάσχουν από διαβήτη.

ΗΝΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ: Κατά προσέγγιση, 16 εκατομμύρια άτομα έχουν προσβληθεί, και κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται περίπου 800.000 νέα κρούσματα. Εκατομμύρια άνθρωποι έχουν την ασθένεια αλλά δεν το γνωρίζουν ακόμη.

Η ιατρική αντιμετώπιση του διαβήτη καθίσταται πιο δύσκολη επειδή μπορεί κάποιος να έχει αυτή την ασθένεια πολύ καιρό προτού γίνει η διάγνωσή της. «Επειδή τα αρχικά συμπτώματα είναι σχετικά ήπια», παρατηρεί το περιοδικό Έζιαγουίκ (Asiaweek), «ο διαβήτης συνήθως περνάει απαρατήρητος». Γι’ αυτόν το λόγο, έχει χαρακτηριστεί ο σιωπηλός δολοφόνος.

Λαβαίνοντας υπόψη την εξάπλωση και τη σοβαρότητα αυτής της διαταραχής, τα επόμενα άρθρα θα εξετάσουν τα ερωτήματα:

● Τι προκαλεί το διαβήτη;

● Πώς μπορούν τα άτομα που έχουν αυτή τη διαταραχή να την αντιμετωπίσουν;

[Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 4]

Πώς Πήρε το Όνομά Του

Ο όρος «σακχαρώδης διαβήτης» προέρχεται από τις λέξεις διαβήτης (σιφόνι) και σάκχαρο. Οι λέξεις αυτές περιγράφουν κατάλληλα τη διαταραχή, εφόσον το νερό περνάει μέσα από το διαβητικό άτομο σαν από αυλό διοχέτευσης καθώς ξεκινάει από το στόμα, διέρχεται από την ουροφόρο οδό και αποβάλλεται από το σώμα. Επιπλέον, τα ούρα είναι γλυκά διότι περιέχουν σάκχαρο. Μάλιστα, πριν από την ανακάλυψη πιο αποτελεσματικών μεθόδων, μια εξέταση που γινόταν για τη διάγνωση του διαβήτη ήταν το να χύνουν τα ούρα του ασθενούς κοντά σε κάποια μυρμηγκοφωλιά. Αν τα έντομα ελκύονταν, αυτό έδειχνε ότι υπήρχε σάκχαρο.

Οι Δυσκολίες της Θεραπείας

«Δεν υπάρχει διαβήτης που να μην είναι κακός. Όλες οι περιπτώσεις του είναι σοβαρές».​—Αν Ντάλι, Αμερικανική Διαβητολογική Εταιρία.

«ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ των αιματολογικών εξετάσεών σας δείχνουν σημαντικές αποκλίσεις. Χρειάζεστε άμεση ιατρική παρακολούθηση». Η Ντέμπορα άκουσε αποσβολωμένη τα λόγια του γιατρού. «Εκείνη τη νύχτα, σκεφτόμουν συνεχώς ότι θα πρέπει να έγινε κάποιο λάθος στο εργαστήριο», λέει η ίδια. «Έλεγα μέσα μου ότι δεν ήταν δυνατόν να είμαι άρρωστη».

Όπως πολλοί άνθρωποι, η Ντέμπορα πίστευε ότι ήταν σχετικά υγιής, και έτσι αγνοούσε τα ενοχλητικά συμπτώματα. Απέδιδε την επίμονη δίψα της στα αντιισταμινικά που έπαιρνε. Πίστευε πως η συχνουρία οφειλόταν στο ότι έπινε πολύ νερό. Όσον αφορά την κούραση​—ποια εργαζόμενη μητέρα δεν νιώθει εξάντληση;

Έπειτα όμως, μια εξέταση αίματος επιβεβαίωσε ότι η αιτία ήταν ο διαβήτης. Η Ντέμπορα δυσκολεύτηκε να δεχτεί τη διάγνωση. «Δεν είπα σε κανέναν για την αρρώστια μου», λέει. «Τη νύχτα, όταν η οικογένειά μου κοιμόταν, κοίταζα έξω στο σκοτάδι και έκλαιγα». Παρόμοια με την Ντέμπορα, μερικοί, όταν μαθαίνουν ότι έχουν διαβήτη, κατακλύζονται από έναν χείμαρρο συναισθημάτων, νιώθοντας κατάθλιψη, ακόμη και θυμό. «Για ένα διάστημα έκλαιγα και αρνιόμουν να το δεχτώ», λέει η Κάρεν.

Τέτοιες αντιδράσεις είναι φυσιολογικές όταν κάποιος δέχεται ένα πλήγμα που μοιάζει άδικο. Ωστόσο, λαβαίνοντας υποστήριξη, οι διαβητικοί μπορούν να προσαρμοστούν. «Η νοσοκόμα μου με βοήθησε να δεχτώ την κατάστασή μου», λέει η Κάρεν. «Με διαβεβαίωσε ότι δεν ήταν κακό να κλάψω. Αυτό το συναισθηματικό ξέσπασμα με βοήθησε να προσαρμοστώ».

Γιατί Είναι Σοβαρή Ασθένεια

Ο διαβήτης έχει χαρακτηριστεί ως «διαταραχή του ίδιου του μηχανισμού της ζωής», και δικαιολογημένα. Όταν το σώμα δεν μπορεί να μεταβολίσει τη γλυκόζη, αυτό μπορεί να προκαλέσει τη διακοπή ορισμένων ζωτικών λειτουργιών, μερικές φορές με απειλητικές για τη ζωή συνέπειες. «Οι άνθρωποι δεν πεθαίνουν ως άμεση συνέπεια του διαβήτη», λέει ο Δρ Χάρβεϊ Κατσέφ, «αλλά από τις επιπλοκές. Τα καταφέρνουμε καλά όσον αφορά την πρόληψη των επιπλοκών, αλλά όχι τόσο καλά όσον αφορά τη θεραπεία [τους] από τη στιγμή που εμφανίζονται».a

Υπάρχει ελπίδα για τους διαβητικούς; Ναι​—αν αναγνωρίσουν τη σοβαρότητα της διαταραχής και υποβληθούν σε πρόγραμμα θεραπείας.b

Διατροφή και Άσκηση

Μολονότι ο διαβήτης τύπου I δεν μπορεί να προληφθεί, οι επιστήμονες μελετούν τους γενετικούς παράγοντες κινδύνου και προσπαθούν να βρουν τρόπους για να εμποδίσουν μια ανοσολογική επίθεση. (Βλέπε το πλαίσιο «Ο Ρόλος της Γλυκόζης», στη σελίδα 8.) «Με το διαβήτη τύπου II, η εικόνα είναι πολύ πιο ευοίωνη», λέει το βιβλίο Διαβήτης​—Φροντίδα για τα Συναισθήματά σας και την Υγεία Σας (Diabetes​—Caring for Your Emotions as Well as Your Health). «Πολλοί από εκείνους που ίσως έχουν γενετική προδιάθεση αποφεύγουν την εκδήλωση οποιουδήποτε συμπτώματος της ασθένειας απλώς και μόνο με ισορροπημένη διατροφή και τακτική άσκηση, και με αυτόν τον τρόπο παραμένουν σε καλή φυσική κατάσταση και διατηρούν το βάρος τους μέσα στα φυσιολογικά όρια».c

Υπογραμμίζοντας την αξία της άσκησης, το Περιοδικό του Αμερικανικού Ιατρικού Συλλόγου (Journal of the American Medical Association) αναφέρθηκε σε μια εκτενή μελέτη που συμπεριέλαβε γυναίκες. Το συμπέρασμα της μελέτης ήταν ότι «ακόμη και ένα σύντομο πρόγραμμα άσκησης αυξάνει την υποβοηθούμενη από την ινσουλίνη απορρόφηση γλυκόζης [από τα κύτταρα του σώματος] για περισσότερο από 24 ώρες». Γι’ αυτό, το άρθρο ολοκληρώνει λέγοντας ότι «τόσο το βάδισμα όσο και η έντονη δραστηριότητα συνδέονται με ουσιαστική μείωση του κινδύνου για εμφάνιση διαβήτη τύπου II στις γυναίκες». Οι ερευνητές συστήνουν τουλάχιστον 30 λεπτά ήπιας σωματικής δραστηριότητας τις περισσότερες, αν όχι όλες, τις ημέρες της εβδομάδας. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει κάτι απλό, όπως είναι το βάδισμα, το οποίο σύμφωνα με τον Πλήρη Οδηγό για το Διαβήτη, από την Αμερικανική Διαβητολογική Εταιρία (American Diabetes Association Complete Guide to Diabetes), «είναι προφανώς η καλύτερη, η ασφαλέστερη και η οικονομικότερη μορφή άσκησης».

Εντούτοις, οι διαβητικοί θα πρέπει να ασκούνται υπό ιατρική επίβλεψη. Ένας λόγος για αυτό είναι ότι ο διαβήτης μπορεί να προκαλέσει βλάβη στο αγγειακό σύστημα και στα νεύρα, επηρεάζοντας έτσι την κυκλοφορία του αίματος και την αισθητικότητα. Ως αποτέλεσμα, μια απλή αμυχή στο πόδι μπορεί να περάσει απαρατήρητη, να μολυνθεί και να μετατραπεί σε έλκος​—μια σοβαρή κατάσταση η οποία πιθανόν να οδηγήσει σε ακρωτηριασμό αν δεν αντιμετωπιστεί αμέσως.d

Ωστόσο, ένα πρόγραμμα άσκησης μπορεί να βοηθήσει κάποιον να ελέγχει το διαβήτη. «Όσο περισσότερο μελετούν οι ερευνητές τα οφέλη της τακτικής άσκησης», λέει ο Πλήρης Οδηγός για το Διαβήτη, «τόσο περισσότερο διαπιστώνουν την ωφέλειά της».

Θεραπεία με Ινσουλίνη

Πολλοί διαβητικοί, εκτός από τη διατροφή και το πρόγραμμα άσκησης που ακολουθούν, πρέπει να ελέγχουν καθημερινά τα επίπεδα της γλυκόζης και να κάνουν πολλαπλές ενέσεις ινσουλίνης. Μερικοί που πάσχουν από διαβήτη τύπου II κατάφεραν, τουλάχιστον για κάποιο διάστημα, να διακόψουν τη λήψη ινσουλίνης επειδή η υγεία τους βελτιώθηκε με κατάλληλη διατροφή και ένα καλό πρόγραμμα άσκησης.e Η Κάρεν, που έχει διαβήτη τύπου I, διαπίστωσε ότι η άσκηση αυξάνει τη δραστικότητα της ινσουλίνης που παίρνει. Ως αποτέλεσμα, κατόρθωσε να μειώσει την καθημερινή λήψη ινσουλίνης κατά 20 τοις εκατό.

Ωστόσο, αν ο ασθενής χρειάζεται ινσουλίνη, δεν υπάρχει λόγος να νιώθει απογοήτευση. «Η ανάγκη για λήψη ινσουλίνης δεν σημαίνει ότι έχετε αποτύχει», λέει η Μαίρη Αν, διπλωματούχος νοσοκόμα που φροντίζει αρκετούς διαβητικούς. «Όποια μορφή διαβήτη και αν έχετε, ελέγχοντας προσεκτικά το σάκχαρο του αίματός σας, θα ελαχιστοποιήσετε άλλα μελλοντικά προβλήματα υγείας». Στην πραγματικότητα, μια πρόσφατη μελέτη αποκάλυψε ότι άτομα που έπασχαν από διαβήτη τύπου I και τα οποία έλεγχαν επιμελώς τα επίπεδα σακχάρου του αίματός τους «παρουσίασαν σημαντική μείωση στην εμφάνιση σχετικών με το διαβήτη παθήσεων των ματιών, των νεφρών και των νεύρων». Ο κίνδυνος οφθαλμικής πάθησης (αμφιβληστροειδοπάθεια), λόγου χάρη, μειώθηκε κατά 76 τοις εκατό! Οι διαβητικοί τύπου II οι οποίοι ελέγχουν αυστηρά τα επίπεδα σακχάρου του αίματός τους απολαμβάνουν παρόμοια οφέλη.

Για να γίνει η θεραπεία με ινσουλίνη ευκολότερη και λιγότερο τραυματική, οι σύριγγες και τα στυλό ινσουλίνης​—τα πιο κοινά μέσα που χρησιμοποιούνται—​έχουν πολύ λεπτές βελόνες οι οποίες προκαλούν ελάχιστη ενόχληση. «Συνήθως το πρώτο τσίμπημα είναι το χειρότερο», λέει η Μαίρη Αν. «Κατόπιν, οι περισσότεροι ασθενείς λένε ότι δεν νιώθουν σχεδόν τίποτα». Άλλες μέθοδοι έγχυσης περιλαμβάνουν αυτόματες συσκευές οι οποίες εισάγουν τη βελόνα στο δέρμα αστραπιαία και ανώδυνα, συσκευές με μηχανισμό συμπίεσης, ο οποίος στην κυριολεξία εκτοξεύει την ινσουλίνη στο δέρμα μέσω μιας λεπτής κεφαλής συμπίεσης, και συσκευές έγχυσης με τη βοήθεια καθετήρα ο οποίος παραμένει στη θέση του για δύο ή τρεις ημέρες. Η αντλία ινσουλίνης, που έχει περίπου το μέγεθος μιας συσκευής τηλεειδοποίησης τσέπης, έχει γίνει δημοφιλής τα πρόσφατα χρόνια. Αυτή η προγραμματιζόμενη συσκευή διαχέει ινσουλίνη μέσω ενός καθετήρα σε σταθερούς ρυθμούς ανάλογα με τις καθημερινές ανάγκες του σώματος, χορηγώντας ινσουλίνη με μεγαλύτερη ακρίβεια και ευκολία.

Συνεχίστε να Μαθαίνετε

Όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι δεν υπάρχει μία θεραπευτική αγωγή για όλες τις περιπτώσεις διαβήτη. Στο ζήτημα της επιλογής αγωγής, κάθε άτομο πρέπει να λάβει υπόψη ορισμένους παράγοντες προτού πάρει την προσωπική του απόφαση. «Ακόμη και αν σας επιβλέπει κάποια ιατρική ομάδα», λέει η Μαίρη Αν, «εσείς βρίσκεστε στο πηδάλιο». Μάλιστα, το περιοδικό Φροντίδα για το Διαβήτη (Diabetes Care) αναφέρει: «Η ιατρική αντιμετώπιση του διαβήτη χωρίς συστηματική εκπαίδευση για αυτοφροντίδα μπορεί να θεωρηθεί ανεπαρκής περίθαλψη, αντίθετη με τις αρχές της δεοντολογίας».

Όσο περισσότερα μαθαίνουν οι διαβητικοί για την ασθένειά τους, τόσο καλύτερα εξοπλισμένοι θα είναι για να φροντίσουν την υγεία τους και να αυξήσουν τις προοπτικές τους για πιο μακρόχρονη, υγιέστερη ζωή. Εντούτοις, η καλή εκπαίδευση προϋποθέτει υπομονή. Το βιβλίο Διαβήτης​—Φροντίδα για τα Συναισθήματά σας και την Υγεία Σας εξηγεί: «Αν προσπαθήσετε να μάθετε τα πάντα μονομιάς, το πιθανότερο είναι ότι θα περιέλθετε σε σύγχυση και δεν θα χρησιμοποιήσετε αποτελεσματικά τις πληροφορίες. Εκτός αυτού, πολλές από τις πιο χρήσιμες πληροφορίες που χρειάζεται να μάθετε δεν περιέχονται σε βιβλία ή φυλλάδια. Σχετίζονται με . . . τις διακυμάνσεις που παρουσιάζει το σάκχαρο του αίματός σας στις εναλλασσόμενες καθημερινές δραστηριότητές σας. Αυτό μαθαίνεται μόνο με το πέρασμα του χρόνου, με δοκιμές και πειραματισμούς».

Λόγου χάρη, μέσω προσεκτικής παρακολούθησης μαθαίνετε τις αντιδράσεις του σώματός σας στο άγχος, το οποίο μπορεί να προκαλέσει απότομη αύξηση στο επίπεδο σακχάρου του αίματός σας. «Ζω με το διαβήτη εδώ και 50 χρόνια», λέει ο Κεν, «και συλλαμβάνω τα μηνύματα που μου στέλνει το σώμα μου!» Το γεγονός ότι ο Κεν «ακούει» το σώμα του τον έχει ωφελήσει, εφόσον είναι ακόμη σε θέση να εργάζεται με πλήρες ωράριο​—αν και έχει περάσει τα 70!

Η Σημασία της Υποστήριξης από την Οικογένεια

Κάτι άλλο που δεν πρέπει να παραβλέπουμε όσον αφορά την ιατρική αντιμετώπιση του διαβήτη είναι η υποστήριξη από την οικογένεια. Ένα σύγγραμμα επισημαίνει μάλιστα ότι «η ποιότητα της κοινής οικογενειακής ζωής είναι ίσως ο σημαντικότερος παράγοντας» για την αντιμετώπιση του διαβήτη στα παιδιά και στους νεαρούς ενηλίκους.

Τα μέλη της οικογένειας είναι ωφέλιμο να μαθαίνουν για το διαβήτη, ίσως συνοδεύοντας εναλλάξ τον ασθενή στις επισκέψεις του στο γιατρό. Η γνώση θα τους βοηθάει να παρέχουν υποστήριξη, να διακρίνουν τα κύρια συμπτώματα και να γνωρίζουν πώς πρέπει να ανταποκρίνονται. Ο Τεντ, του οποίου η σύζυγος έχει διαβήτη τύπου I από τότε που ήταν τεσσάρων ετών, λέει: «Καταλαβαίνω πότε κατεβαίνει πολύ το σάκχαρο της Μπάρμπαρα. Ενώ συζητάμε, ξαφνικά σωπαίνει. Ιδρώνει υπερβολικά και εκνευρίζεται χωρίς λόγο. Επίσης, επιβραδύνονται οι αντιδράσεις της».

Παρόμοια, όταν η Κάθριν, η σύζυγος του Κεν, τον βλέπει να χλωμιάζει και να ιδρώνει, και όταν παρατηρεί ότι αλλάζει η διάθεσή του, του αναφέρει ένα απλό μαθηματικό πρόβλημα. Αν η απάντηση του Κεν είναι συγκεχυμένη, τότε η Κάθριν καταλαβαίνει ότι πρέπει να πάρει η ίδια την πρωτοβουλία στη λήψη αποφάσεων και να ενεργήσει γρήγορα για την αποκατάσταση του προβλήματος. Τόσο ο Κεν όσο και η Μπάρμπαρα εκτιμούν βαθιά το γεγονός ότι έχουν ενημερωμένους συντρόφους τους οποίους αγαπούν και εμπιστεύονται πλήρως.f

Τα στοργικά μέλη των οικογενειών πρέπει να αγωνίζονται να παρέχουν υποστήριξη και να δείχνουν καλοσύνη και υπομονή​—ιδιότητες που μπορούν να βοηθήσουν έναν ασθενή να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες της ζωής και μάλιστα να επηρεάσουν θετικά την πορεία της ασθένειάς του. Ο σύζυγος της Κάρεν τη διαβεβαίωνε για την αγάπη του, πράγμα που τη βοηθούσε πολύ, όπως λέει η ίδια: «Ο Νάιτζελ μου έλεγε: “Οι άνθρωποι χρειάζονται τροφή και νερό για να επιβιώσουν, όπως ακριβώς και εσύ χρειάζεσαι τροφή και νερό​—και μια μικρή δόση ινσουλίνης”. Αυτά τα θερμά αλλά και ρεαλιστικά λόγια ήταν ό,τι ακριβώς χρειαζόμουν».

Η οικογένεια και οι φίλοι χρειάζεται επίσης να καταλάβουν πως, επειδή το σάκχαρο του αίματος αυξομειώνεται, ο διαβήτης μπορεί να επηρεάσει τη διάθεση του ατόμου. «Όταν το σάκχαρο μου φέρνει κατάπτωση», λέει κάποια γυναίκα, «γίνομαι πολύ εσωστρεφής, μελαγχολική, ευέξαπτη και νιώθω απογοητευμένη. Έπειτα, αισθάνομαι πολύ άσχημα για το παιδιάστικο φέρσιμό μου. Αλλά με βοηθάει το να γνωρίζω ότι οι άλλοι καταλαβαίνουν το λόγο για αυτά τα αισθήματα​—τα οποία προσπαθώ να ελέγχω».

Ο διαβήτης μπορεί να αντιμετωπιστεί με επιτυχία, ιδιαίτερα αν ο ασθενής έχει τη συνεργασία των φίλων του και των μελών της οικογένειάς του. Κάτι άλλο που μπορεί να βοηθήσει είναι οι αρχές της Αγίας Γραφής. Πώς;

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 6]

Ασθένεια των Νέων;

Ο διαβήτης «εξελίσσεται σε ασθένεια των νέων», λέει ο Δρ Άρθουρ Ρουμπενστάιν, κορυφαίος ενδοκρινολόγος και πρύτανης της Ιατρικής Σχολής Μάουντ Σάιναϊ της Νέας Υόρκης. Πράγματι, η μέση ηλικία εμφάνισης του διαβήτη μειώνεται. «Πριν από δέκα χρόνια, διδάσκαμε στους φοιτητές της ιατρικής ότι αυτή η ασθένεια δεν εκδηλώνεται σε άτομα κάτω των 40 ετών», λέει η ειδική διαβητολόγος Δρ Ρόμπιν Σ. Γκόλαντ, αναφερόμενη στο διαβήτη τύπου II. «Τώρα τον συναντούμε σε άτομα κάτω των 10 ετών».

Γιατί αυξάνονται τα κρούσματα διαβήτη στους νέους; Μερικές φορές, περιλαμβάνεται η γενετική προδιάθεση. Αλλά κάτι που επίσης παίζει ρόλο είναι το βάρος και το περιβάλλον. Ο αριθμός των παχύσαρκων παιδιών διπλασιάστηκε τις περασμένες δύο δεκαετίες. Πού οφείλεται αυτό; «Τα τελευταία 20 χρόνια έχουν λάβει χώρα αρκετές αλλαγές στις συνήθειες διατροφής και σωματικής δραστηριότητας», λέει ο Δρ Γουίλιαμ Ντιτς από τα Κέντρα για τον Έλεγχο και την Πρόληψη των Ασθενειών στις ΗΠΑ. «Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι ολοένα και περισσότερο καταναλώνουν τροφές εκτός σπιτιού, παραλείπουν το πρωινό γεύμα, καταναλώνουν αναψυκτικά και έτοιμα φαγητά, ενώ στα σχολεία τα μαθήματα [φυσικής αγωγής] μειώνονται και τα διαλείμματα καταργούνται».

Ο διαβήτης δεν είναι αναστρέψιμος. Γι’ αυτό, είναι σοφό να δώσουμε προσοχή στη συμβουλή κάποιου έφηβου διαβητικού, ο οποίος δηλώνει με απλά λόγια: «Να αποφεύγετε τις άχρηστες τροφές και να παραμένετε σε καλή φυσική κατάσταση».

[Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 8, 9]

Ο Ρόλος της Γλυκόζης

Η γλυκόζη είναι η καύσιμη ύλη των τρισεκατομμυρίων κυττάρων του σώματος. Για να εισχωρήσει, όμως, στα κύτταρα χρειάζεται το «κλειδί»​—την ινσουλίνη, μια χημική ουσία την οποία εκκρίνει το πάγκρεας. Στο διαβήτη τύπου I, δεν υπάρχει διαθέσιμη ινσουλίνη. Στο διαβήτη τύπου II, το σώμα παράγει ινσουλίνη, αλλά αυτή συνήθως δεν επαρκεί.g Επιπλέον, τα κύτταρα δεν αφήνουν να εισχωρήσει η ινσουλίνη​—κατάσταση η οποία ονομάζεται αντίσταση στην ινσουλίνη. Και στις δύο μορφές διαβήτη, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο: πεινασμένα κύτταρα και επικίνδυνα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.

Στο διαβήτη τύπου I, το ανοσολογικό σύστημα του ατόμου επιτίθεται στα βήτα κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη στο πάγκρεας. Συνεπώς, ο διαβήτης τύπου I είναι αυτοάνοση νόσος και μερικές φορές αποκαλείται διαβήτης ανοσολογικού τύπου. Στους παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν ανοσολογική αντίδραση περιλαμβάνονται ιοί, τοξικές χημικές ουσίες και ορισμένα φάρμακα. Η γενετική κατασκευή μπορεί επίσης να παίζει ρόλο, διότι ο διαβήτης τύπου I πολλές φορές κάνει συχνά την εμφάνισή του μέσα σε οικογένειες, με τα περισσότερα κρούσματα ανάμεσα στους Καυκάσιους.

Στο διαβήτη τύπου II, ο γενετικός παράγοντας παίζει ακόμη μεγαλύτερο ρόλο, αλλά εμφανίζεται πιο συχνά σε μη Καυκάσιους. Ανάμεσα στους πιο ευπρόσβλητους είναι οι Αυστραλοί Αβορίγινες και οι Ιθαγενείς Αμερικανοί, με τους τελευταίους να έχουν την υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης διαβήτη τύπου II στον κόσμο. Οι ερευνητές μελετούν τη σχέση ανάμεσα στη γενετική και στην παχυσαρκία, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο το επιπλέον λίπος φαίνεται να ευνοεί την αντίσταση στην ινσουλίνη σε άτομα που έχουν γενετική προδιάθεση.h Ανόμοια με τον τύπο I, ο διαβήτης τύπου II προσβάλλει κυρίως άτομα άνω των 40 ετών.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα]

Μόριο γλυκόζης

[Ευχαριστίες]

Ευγενής παραχώρηση από: Pacific Northwest National Laboratory

[Πλαίσιο στη σελίδα 9]

Ο Ρόλος του Παγκρέατος

Το πάγκρεας, που έχει περίπου το μέγεθος μπανάνας, βρίσκεται ακριβώς πίσω από το στομάχι. Σύμφωνα με το βιβλίο Ο Ανεπίσημος Οδηγός για το Πώς να Ζείτε με το Διαβήτη (The Unofficial Guide to Living With Diabetes), «το υγιές πάγκρεας επιτελεί μια αδιάκοπη και θαυμαστή εξισορροπητική λειτουργία, διατηρώντας ομαλά και σταθερά τα επίπεδα σακχάρου του αίματος με το να εκκρίνει την κατάλληλη ποσότητα ινσουλίνης καθώς τα επίπεδα γλυκόζης αυξομειώνονται στη διάρκεια της ημέρας». Τα βήτα κύτταρα στο πάγκρεας είναι η πηγή της ορμόνης ινσουλίνη.

Όταν τα βήτα κύτταρα δεν παράγουν αρκετή ινσουλίνη, η γλυκόζη συσσωρεύεται στο αίμα, προκαλώντας υπεργλυκαιμία. Το αντίθετο​—το χαμηλό σάκχαρο του αίματος—​ονομάζεται υπογλυκαιμία. Σε συνεργασία με το πάγκρεας, το συκώτι βοηθάει στον έλεγχο των επιπέδων σακχάρου του αίματος αποθηκεύοντας το περίσσευμα της γλυκόζης σε μια μορφή που ονομάζεται γλυκογόνο. Το συκώτι, με εντολή του παγκρέατος, μετατρέπει το γλυκογόνο σε γλυκόζη για να χρησιμοποιηθεί από το σώμα.

[Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 9]

Ο Ρόλος του Σακχάρου

Μια κοινή παρανόηση είναι ότι η κατανάλωση πολλής ζάχαρης προκαλεί διαβήτη. Σύμφωνα με ιατρικά στοιχεία, το πάχος​—ανεξάρτητα από τη λήψη ζάχαρης—​αυξάνει τον κίνδυνο σε άτομα με γενετική προδιάθεση. Ωστόσο, η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας ζάχαρης είναι ανθυγιεινή συνήθεια, εφόσον παρέχει λίγες θρεπτικές ουσίες και συμβάλλει στην παχυσαρκία.

Μια άλλη κοινή παρανόηση είναι ότι οι διαβητικοί έχουν αφύσικη λαχτάρα για ζάχαρη. Στην πραγματικότητα, όμως, τα γλυκά τούς αρέσουν στον ίδιο βαθμό που αρέσουν και στους υπόλοιπους. Όταν δεν είναι ρυθμισμένος, ο διαβήτης μπορεί να προκαλεί πείνα​—αλλά όχι κατ’ ανάγκην για ζάχαρη. Οι διαβητικοί μπορούν να τρώνε γλυκά, αλλά πρέπει να συνυπολογίζουν την ποσότητα ζάχαρης που λαβαίνουν στο συνολικό πρόγραμμα διατροφής τους.

Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι ένα διαιτολόγιο πλούσιο σε φρουκτόζη​—ζάχαρη από φρούτα και λαχανικά—​μπορεί να συμβάλει σε αντίσταση στην ινσουλίνη και ακόμη και σε διαβήτη στα ζώα, ανεξάρτητα από το βάρος τους.

[Διαγράμματα/Εικόνες στη σελίδα 8, 9]

Ο Διαβήτης με Απλά Λόγια

ΠΑΓΚΡΕΑΣ

Υγιές Άτομο

Ύστερα από ένα γεύμα, το πάγκρεας αντιδρά στην αύξηση της γλυκόζης στο αίμα, εκκρίνοντας την κατάλληλη ποσότητα ινσουλίνης

Τα μόρια ινσουλίνης προσκολλούνται σε υποδοχείς των μυϊκών, καθώς και άλλων, κυττάρων. Αυτό, στη συνέχεια, ενεργοποιεί μηχανισμούς οι οποίοι επιτρέπουν την είσοδο των μορίων της γλυκόζης

Η γλυκόζη απορροφάται και καίγεται από τα μυϊκά κύτταρα. Ως αποτέλεσμα, το επίπεδο της γλυκόζης στην κυκλοφορία του αίματος επανέρχεται στο φυσιολογικό

Διαβήτης Τύπου Ι

Τα βήτα κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη στο πάγκρεας δέχονται επίθεση από το ανοσολογικό σύστημα. Ως αποτέλεσμα, δεν παράγεται ινσουλίνη

Χωρίς τη βοήθεια της ινσουλίνης, τα μόρια της γλυκόζης δεν μπορούν να εισέλθουν στα κύτταρα

Διαβήτης Τύπου ΙΙ

Στις περισσότερες περιπτώσεις, το πάγκρεας παράγει περιορισμένη ποσότητα ινσουλίνης

Αν οι υποδοχείς είναι λιγότερο δεκτικοί στην ινσουλίνη, οι πύλες εισόδου που απαιτούνται για να απορροφηθεί η γλυκόζη από το αίμα δεν ενεργοποιούνται

Η γλυκόζη συσσωρεύεται στην κυκλοφορία του αίματος, παρεμποδίζοντας ζωτικές λειτουργίες και προκαλώντας βλάβες στα τοιχώματα των αγγείων

[Διάγραμμα]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΚΥΤΤΑΡΟ

Υποδοχέας

Πύλη εισόδου

Ινσουλίνη

Πυρήνας

Γλυκόζη

[Διάγραμμα]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΑΙΜΟΦΟΡΟ ΑΓΓΕΙΟ

Ερυθρά αιμοσφαίρια

Γλυκόζη

[Ευχαριστίες]

Άνθρωπος: The Complete Encyclopedia of Illustration/J. G. Heck

[Εικόνα στη σελίδα 7]

Η σωστή διατροφή είναι ουσιώδης για τους διαβητικούς

[Εικόνες στη σελίδα 10]

Οι διαβητικοί μπορούν να απολαμβάνουν τις φυσιολογικές δραστηριότητες

Πώς Μπορεί η Αγία Γραφή να Βοηθήσει τους Διαβητικούς

Η ΕΓΚΡΑΤΕΙΑ και η θετική άποψη είναι ιδιαίτερα σημαντικοί παράγοντες για την υγεία και την ευημερία των διαβητικών. Αλλά για να καλλιεργούν τέτοιες ιδιότητες, οι διαβητικοί χρειάζονται συνεχή υποστήριξη. Έτσι λοιπόν, τα μέλη της οικογένειας και οι φίλοι δεν πρέπει να βάζουν το διαβητικό άτομο στον πειρασμό να τρώει βλαβερές τροφές, ίσως λέγοντας: “Αν φας μόνο μια φορά, δεν θα σου κάνει κακό”. «Έχω μεγάλη υποστήριξη από τη σύζυγό μου», λέει ο Χάρι, ο οποίος πάσχει από καρδιοπάθεια και διαβήτη τύπου II. «Δεν αφήνει σε εμφανή σημεία τροφές που δεν πρέπει να τρώω. Κάποιοι άλλοι, όμως, δεν καταλαβαίνουν, και δεν αντιλαμβάνονται πόσο δυσκολεύει αυτό τα πράγματα μερικές φορές».

Αν έχετε τακτική επαφή με κάποιον διαβητικό, να θυμάστε τις ακόλουθες δύο θαυμάσιες αρχές που υπάρχουν στη Γραφή: «Ο καθένας ας επιζητεί, όχι το δικό του συμφέρον, αλλά του άλλου» και «η αγάπη . . . δεν ζητάει τα δικά της συμφέροντα».​—1 Κορινθίους 10:24· 13:4, 5.

Όλοι όσοι ενδιαφέρονται για την υγεία τους​—είτε έχουν διαβήτη είτε όχι—​χρειάζεται να ασκούν αυτοσυγκράτηση όσον αφορά την τροφή. Η Γραφή βοηθάει σε αυτό, επειδή τονίζει ότι είναι ανάγκη να καλλιεργούμε όλοι εγκράτεια. Έχετε αποφασίσει εσείς να καλλιεργείτε αυτή την ιδιότητα στη ζωή σας; (Γαλάτες 5:22, 23) Επιπρόσθετη βοήθεια μπορούμε να λάβουμε από Γραφικά παραδείγματα, όπως του Χριστιανού αποστόλου Παύλου. «Εκείνος είχε ένα μόνιμο αγκάθι στη σάρκα του», λέει μια διαβητική, «αλλά αυτό δεν τον εμπόδιζε να υπηρετεί πιστά και πλήρως τον Θεό. Το ίδιο μπορώ να κάνω και εγώ!»

Ναι, ο Παύλος αποδεχόταν αυτά που δεν μπορούσε να αλλάξει και απολάμβανε μεγάλη επιτυχία ως ιεραπόστολος. (2 Κορινθίους 12:7-9) Ο 18χρονος Ντάστιν, εκ γενετής τυφλός και διαβητικός από τότε που ήταν 12 ετών, γράφει: «Γνωρίζω ότι για κανέναν σε αυτόν τον κόσμο δεν είναι τα πάντα τέλεια. Αποβλέπω στο νέο κόσμο του Θεού, τότε που δεν θα έχω διαβήτη. Για εμένα, αυτό είναι απλώς κάτι προσωρινό. Ίσως διαρκεί περισσότερο από ένα κρυολόγημα ή μια γρίπη, αλλά τελικά θα περάσει».

Ο Ντάστιν είπε αυτά τα λόγια έχοντας υπόψη του τη Γραφική ελπίδα για τέλεια υγεία σε μια παραδεισένια γη υπό τη Βασιλεία του Θεού. (Αποκάλυψη 21:3, 4) Ο Λόγος του Θεού υπόσχεται ότι υπό αυτή τη θεϊκή διακυβέρνηση, «κανένας κάτοικος δεν θα λέει: “Είμαι άρρωστος”». (Ησαΐας 33:24· Ματθαίος 6:9, 10) Θα θέλατε να μάθετε περισσότερα για αυτή τη Γραφική υπόσχεση; Επικοινωνήστε με τους Μάρτυρες του Ιεχωβά της περιοχής σας ή γράψτε στους εκδότες αυτού του περιοδικού χρησιμοποιώντας την κατάλληλη διεύθυνση από αυτές που υπάρχουν στη σελίδα 5.

[Εικόνα στη σελίδα 12]

Η εγκράτεια και η θετική άποψη είναι σημαντικοί παράγοντες