Οι Μπόερς ήταν Καλβινιστές της Ολλανδικής Μεταρρυθμιστικής Εκκλησίας. Διάβαζαν την Αγία Γραφή τακτικά, όμως πίστευαν ότι ήταν ανώτεροι από τους μαύρους—πολλοί πίστευαν ότι οι μαύροι ήταν καταραμένοι απ’ τον Θεό.

Η Εκκλησία Εγκρίνει το Απαρτχάιντ

Η αύξηση τον 19ο αιώνα σε προσήλυτους που δεν ανήκαν στη λευκή φυλή έκανε πολλούς λευκούς να μη νιώθουν άνετα. Το αποτέλεσμα ήταν να λάβει η Εκκλησιαστική Σύνοδος το 1857 μια ιστορική απόφαση: «Εξαιτίας της αδυναμίας μερικών [λευκών] . . . το εκκλησίασμα που έχει βγει από τους ειδωλολάτρες [τους μη λευκούς] . . . θα απολαμβάνει τα Χριστιανικά του προνόμια σε χωριστό κτίριο ή ίδρυμα». Έτσι, η εκκλησία ενέκρινε το διαχωρισμό.

Ο διαχωρισμός συνέχισε την πορεία του. Σήμερα υπάρχουν χωριστές Ολλανδικές Μεταρρυθμιστικές Εκκλησίες για λευκούς, μαύρους, μιγάδες και Ινδούς.

Τα τελευταία χρόνια του 19ου αιώνα είδαν μια περαιτέρω τάση για διαχωρισμό. Μέχρι τότε είχαν ήδη ιδρυθεί πολλές θρησκευτικές ιεραποστολές, κυρίως Βρετανικής προέλευσης, που ήταν κάτω από τον σταθερό έλεγχο των λευκών. Σύμφωνα με τον Τζέιμς Κύρναν, Καθηγητή Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου του Νατάλ, «οι μαύροι κληρικοί σ’ αυτές τις εκκλησίες όπου κυριαρχούν οι λευκοί, θεώρησαν αυτόν τον αποκλεισμό [των μαύρων κληρικών από την ηγεσία] ότι βασιζόταν σε διακρίσεις και αντέδρασαν εναντίον του ιδρύοντας δικές τους εκκλησίες». Η πρώτη σχηματίστηκε στο Γιοχάνεσμπουργκ το 1892. Σήμερα υπάρχουν κάπου 4.000 θρησκευτικοί όμιλοι στη Νότια Αφρική, κυρίως μαύρων.

Ο 20ός αιώνας άρχισε με «Χριστιανούς» λευκούς, Βρετανούς ιμπεριαλιστές και Μπόερς εθνικιστές, να πολεμούν μεταξύ τους για το ποιος θα επικρατήσει. Λόγω της συντριπτικής της δύναμης σε έμψυχο υλικό, η Βρετανία ανέλαβε την κυριαρχία στις Δημοκρατίες των Μπόερς, και μαζί σχημάτισαν αργότερα την Νοτιοαφρικανική Ένωση.

Αλλά οι Μπόερς που τώρα ονομάζονται Αφρικάνερς, πέτυχαν μια πολιτική νίκη όταν, ως Εθνικό Κόμμα, κέρδισαν στις εκλογές το 1948 και ανήλθαν στην εξουσία έχοντας ως πολιτικό τους προσανατολισμό το απαρτχάιντ (διαχωρισμός). Ένα σχόλιο στη Die Transvaler, μια καθημερινή εφημερίδα των Αφρικάνερς, έλεγε: «Ακολουθούμε την πολιτική του απαρτχάιντ . . . που βασίζεται στις Χριστιανικές αρχές της δικαιοσύνης και της αμεροληψίας». Ακολούθησε ένας χείμαρρος από νόμους και κανονισμούς για να εδραιωθεί ο διαχωρισμός των φυλών.

Τι λύσεις έχουν να προτείνουν οι εκκλησίες; Πνευματικές λύσεις; Τη Βασιλεία του Θεού; Όχι, έχουν μπει στον πολιτικό στίβο. Μερικοί κληρικοί συνιστούν ακόμη και την ανυπακοή στις αρχές, και διαπραγματεύονται με αρχηγούς απελευθερωτικών κινημάτων που είναι γνωστά για τις βιαιότητές τους. Σαν αποτέλεσμα, πολλοί εκκλησιαζόμενοι παραπονιούνται ότι ακούν ‘πάρα πολλά για τα πολιτικά και πάρα πολύ λίγα για τον Θεό’.

Τη σύγχυση τη μεγαλώνει και η ασυμφωνία μεταξύ των εκκλησιών. Στα διάφορα παρακλάδια της Ολλανδικής Μεταρρυθμιστικής Εκκλησίας γίνονται τώρα πάρα πολλά δυσμενή σχόλια εναντίον του απαρτχάιντ. Πολλοί πάστορες, και μαύροι και λευκοί, το έχουν καταδικάσει. Τον Οκτώβριο του 1983 η Σύνοδος του Δυτικού Κέηπ αποφάσισε ότι οι φυλετικές διακρίσεις είναι «αμαρτία» και ότι από εδώ και πέρα η εκκλησία θα πρέπει να είναι ανοιχτή για τους ανθρώπους όλων των φυλών.

Στις 29 Αυγούστου 1985, το Πρεσβυτέριο του Στέλεμπος, ένα άλλο περιφερειακό σώμα της Ολλανδικής Μεταρρυθμιστικής Εκκλησίας, αναγνώρισε επισήμως ότι οι φυλετικές διακρίσεις «αντιβαίνουν στις Βιβλικές αρχές της αγάπης για τον πλησίον και της δικαιοσύνης» και ότι «το απαρτχάιντ» έχει «οδηγήσει στην ανθρώπινη δυστυχία». Η ασυμφωνία στα φυλετικά ζητήματα μαστίζει επίσης και μερικές από τις Αγγλικές Εκκλησίες. Αυτό προξενεί κατάπληξη και σύγχυση σε ειλικρινείς ανθρώπους που ανατράφηκαν πιστεύοντας ότι το απαρτχάιντ είναι «Θεού θέλημα».