Είναι λυπηρό, ωστόσο, το γεγονός ότι η ανάμιξη αυτή των φυλών έχει φέρει προβλήματα. «Η Νότια Αφρική», έγραψε ο Σερ Λώρενς φαν ντερ Ποστ, «έχει τη μεγαλύτερη ποικιλία ανθρώπινων εντάσεων απ’ οποιαδήποτε άλλη χώρα του κόσμου: υπάρχουν εντάσεις ανάμεσα στους λευκούς και στους Ασιάτες, τους μαύρους και τους Ασιάτες, τους λευκούς και τους έγχρωμους του Κέηπ, τους Αφρικάνερ* και τους Βρετανούς, και ανάμεσα στους Αφρικάνερ και στους Βρετανούς απ’ τη μια μεριά και τους μαύρους απ’ την άλλη».

Ποιοι πρωτοήρθαν εδώ; Είναι εκπληκτικό ότι καμιά από τις παραπάνω αναφερόμενες ομάδες δεν είναι ντόπια! «Είναι αδιαφιλονίκητο το γεγονός ότι οι φυλές των σημερινών Βουσμάνων είναι ‘οι πιο αρχαίοι κάτοικοι’ και ότι οι άλλοι είναι μετανάστες, οι μαύροι από το βορρά και οι λευκοί από το νότο», έγραψε ο Δρ Τύρρελ στο Tribal Peoples of Southern Africa (Φυλετικοί Λαοί της Νότιας Αφρικής). Οι Βουσμάνοι είναι μια φυλή με κίτρινο δέρμα που βρίσκεται σε κίνδυνο εξάλειψης παρόμοια σε μέγεθος με τους Πυγμαίους της κεντρικής Αφρικής. Είναι ανάμεσα στους τελευταίους λαούς της γης που επιβιώνουν αποκλειστικά και μόνο από το κυνήγι και τη συλλογή καρπών.

Περίπου όμοιοι με τους Βουσμάνους ήταν οι Οττεντότοι—που πιστεύεται ότι είναι μίγμα Βουσμάνων και μαύρων. Αυτοί επίσης κυνηγούσαν αλλά, διαφορετικά από τους Βουσμάνους, ανέτρεφαν δικά τους βοοειδή και πρόβατα. Κατοικώντας στις νότιες ακταίες περιοχές, οι Οττεντότοι ήταν οι πρώτοι που ήρθαν σε επαφή με τους λευκούς—οι οποίοι αποίκισαν το νοτιότερο άκρο της Αφρικής από το έτος 1652.

Από τον τέταρτο αιώνα και μετά, οι μαύρες Αφρικάνικες φυλές άρχισαν να έρχονται στη νότια Αφρική. Με τον καιρό οι μαύροι έφτασαν να αριθμούν εκατομμύρια—χωρισμένοι σε εκατοντάδες φυλές, η καθεμιά με το δικό της αρχηγό. Ορισμένες φυλές είχαν την ίδια γλώσσα κι έτσι σχημάτισαν ευρύτερες εθνικές ομάδες, όπως οι Ζουλού, οι Κόζα, οι Σούτου, οι Τσουάνα, οι Πέντι, οι Βέντα, και οι Τσόγκα.

Η Ώθηση για Γη

Ο τρόπος ζωής του Βουσμάνου δεν συμβιβαζόταν με τον τρόπο ζωής των Οττεντότων και των μελών των Αφρικανών φυλών. Ο πόλεμος για τη γη εντάθηκε με την άφιξη των Ευρωπαίων, οι οποίοι απαιτούσαν μεγάλα αγροκτήματα για τα ποίμνιά τους. Παρ’ ότι απίστευτα θαρραλέος, ο μικρός κυνηγός αναγκάστηκε να υποχωρήσει, υποκύπτοντας τελικά στα εξειδικευμένα όπλα του λευκού. Μερικοί απορροφήθηκαν από άλλα έθνη, όπως οι Σούτου, ενώ άλλοι επέζησαν στην αφιλόξενη Καλαχάρι.

Μετά τον αρχικό πόλεμο, οι Οττεντότοι ήταν περισσότερο πρόθυμοι να παραδοθούν και να υπηρετήσουν τους λευκούς άποικους. Με τον καιρό, σχημάτισαν μέρος της έγχρωμης κοινότητας του Κέηπ, ένα φιλικό λαό ανάμικτης φυλής—περιλαμβανομένων και Ευρωπαίων προγόνων—οι οποίοι ποικίλλουν σε χρώμα από το λευκό μέχρι το σκούρο καφέ.

Η εξάλειψη του Βουσμάνου και η καθυπόταξη του Οττεντότου δεν έφερε ειρήνη στη Νότια Αφρική. Όπως εξηγεί το βιβλίο Gold and Workers (Χρυσάφι και Εργάτες): «Άρχισαν μια σκληρή διαμάχη για τη γη, πρώτα στο ανατολικό Κέηπ ανάμεσα στους Κόζα και στους Ολλανδούς και αργότερα στους Βρετανούς, και μετά στο Νατάλ ανάμεσα στους Ζουλού και στους Ολλανδούς και στους Βρετανούς . . . Το σημείο στροφής ήρθε όταν η Βρετανία έστειλε μεγάλα στρατεύματα στη Νότια Αφρική. Αυτοί καθόρισαν την έκβαση. Με τα άλογά τους, τα σύγχρονα όπλα τους και τα κανόνια τους, τελικά κατάφεραν να συντρίψουν τους Κόζα στο ανατολικό Κέηπ και τους Ζουλού στο Νατάλ».

Το 1899, 20 χρόνια αργότερα, άρχισε ο πόλεμος Εγγλέζων-Μπόερ που διήρκεσε σχεδόν τέσσερα χρόνια. Επρόκειτο για μια διαμάχη ανάμεσα στους λευκούς Αγγλικής και Ολλανδικής καταγωγής, που κόστισε πάνω από 40.000 ζωές. Αναλογισθείτε το θέαμα το οποίο είδαν οι μαύροι. Εδώ επρόκειτο για «Χριστιανούς», οι οποίοι τους έφεραν τη Βίβλο, και έσφαζαν ο ένας τον άλλο.

Μαύροι και Ασιάτες

Τι θα πούμε για τους μαύρους, οι οποίοι απαρτίζουν την πλειονότητα στη Νότια Αφρική; Είναι ενωμένοι; Στις αρχές του 19ου αιώνα, ο ισχυρός Ζουλού πολεμιστής, Σάκα, κατέκτησε μια σειρά από γειτονικές φυλές. Οι κατακτήσεις του προξένησαν μια αλυσιδωτή αντίδραση διαφυλετικών πολέμων που κατέληξαν σε εκατομμύρια θανάτους.

Τον αιώνα μας, με την ανακάλυψη των πλούσιων χρυσωρυχείων και την πρόοδο της βιομηχανίας, οι ιθαγενείς μαύροι προοδευτικά κινήθηκαν προς τις πόλεις των λευκών για εργασιακή απασχόληση. Το ένα τρίτο του μαύρου πληθυσμού, που εκπροσωπούσε πολλές και διάφορες γλώσσες, ζει τώρα μαζί σε πόλεις κοντά στις κοινότητες των λευκών. Ένα παράδειγμα είναι το Σοβέτο, με περίπου ένα εκατομμύριο μαύρους, που βρίσκεται λίγο έξω από τη μεγαλύτερη πόλη της Νότιας Αφρικής, του Γιοχάνεσμπουργκ. Οι μαύροι που ζουν σ’ αυτές τις πόλεις έχουν υιοθετήσει πολλούς Ευρωπαϊκούς τρόπους, αλλά οι αρχαίες φυλετικές πεποιθήσεις εξακολουθούν να παραμένουν.

Εκτός από την πλούσια ποικιλία φυλών, υπάρχουν πάνω από εκατό χιλιάδες μαύροι εργάτες ορυχείων που έχουν προσληφθεί με συμβόλαιο από τις γειτονικές Μποτσουάνα, Λεσούτου, Σουαζιλάνδη, Μαλάουι, και Μοζαμβίκη. Οι άνθρωποι αυτοί έρχονται για να κερδίσουν χρήματα για την οικογένειά τους που βρίσκεται πίσω στην πατρίδα τους. Ζουν σε περιτοιχισμένους χώρους γύρω από τα ορυχεία, όπου συχνά ξεσπούν μάχες ανάμεσα στις διάφορες εθνικότητες.

Τελικά, υπάρχουν παραπάνω από πεντακόσιες χιλιάδες Ασιάτες στη Νότια Αφρική. Πώς έφτασαν εκεί; Το 19ο αιώνα, η Βρετανία κυριαρχούσε στην ακταία περιοχή του Νατάλ της Νότιας Αφρικής. Η δύναμη των Ζουλού δεν είχε καταβληθεί ακόμη, και ήταν απρόθυμοι να εργαστούν στις φυτείες ζάχαρης που είχαν οι λευκοί. Έτσι μισθώθηκαν εργάτες από την Ινδία από το 1860 και μετά, και οι περισσότεροι απ’ αυτούς προτίμησαν να μείνουν και αφού τέλειωσαν τα συμβόλαιά τους και μετά. Η μετανάστευση από την Ινδία συνεχίστηκε μέχρι το 1911, οπότε πάνω από 150.000 άντρες, γυναίκες, και παιδιά είχαν κάνει τη Νότια Αφρική πατρίδα τους, συμβάλλοντας στην πλούσια ποικιλία φυλών. Το λυπηρό είναι ότι ούτε και αυτοί έχουν ενότητα. Ανάμεσά τους βρίσκονται Ινδουιστές, Μουσουλμάνοι, και ένας αριθμός που ανήκουν σε διάφορες εκκλησίες του Χριστιανικού κόσμου, και η εχθρότητα ανάμεσα σε μερικούς μαύρους και Ινδούς συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Ίσως οι αναγνώστες να μπορούν τώρα να κατανοήσουν γιατί ο Νοτιοαφρικανός συγγραφέας που παραθέσαμε προηγουμένως είπε ότι η χώρα αυτή «έχει τη μεγαλύτερη ποικιλία ανθρώπινων εντάσεων απ’ οποιαδήποτε άλλη χώρα του κόσμου». Πρόσφατα η αποκλειστικά λευκή κυβέρνηση έκανε νέα σχέδια με την ελπίδα να ικανοποιήσει τους Ινδούς και τους Έγχρωμους. Αλλά πολλοί λευκοί αντιτάχθηκαν ισχυρά, οδηγώντας στον σχηματισμό ενός νέου πολιτικού κόμματος.

Ο Ισαάκ Λάνγκα, ένας Νοτιοαφρικάνος, ανατράφηκε στη μαύρη πόλη Αλεξάνδρα του Γιοχάνεσμπουργκ. Έχοντας ισχυρό ρατσιστικό πνεύμα, μισούσε τους λευκούς και θεωρούσε το έθνος των Ζουλού σαν ανώτερο από τους υπόλοιπους μαύρους. Παρακολουθώντας συγκεντρώσεις που διευθετούνταν από μια εκτός νόμου αντικυβερνητική οργάνωση, ο Ισαάκ αναμίχθηκε στις Νοτιοαφρικανικές εξεγέρσεις του 1976. Θυμάται: «Πολλοί πυροβολήθηκαν και πέθαναν από την αστυνομία· μερικοί έμειναν ανάπηροι για όλη τους τη ζωή. Καθώς τα έβλεπα όλα αυτά, ανέπτυξα το πνεύμα της εκδίκησης. Ήθελα να πάρω ένα αυτόματο και να πυροβολήσω όσους πιο πολλούς μπορούσα προτού με σκοτώσουν. Ανίκανος να βρω ένα τέτοιο όπλο, αποφάσισα να ακολουθήσω το παράδειγμα άλλων οι οποίοι έφευγαν στις γειτονικές χώρες προκειμένου να αποκτήσουν στρατιωτική εκπαίδευση».

Ένα άλλο παράδειγμα είναι εκείνο ενός Αφρικάνερ ο οποίος ανατράφηκε με μίσος για τους μαύρους. Το βράδι αυτός και δυο σύντροφοί του συχνά χτυπούσαν οποιουσδήποτε μαύρους συναντούσαν στο δρόμο.