ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΣΕ ΚΙΝΗΣΗ

Καθώς στέκεστε στο ήσυχο περιβάλλον του μουσείου, αναρωτιέστε αν και στον πυρήνα του κυττάρου είναι όλα έτσι ακίνητα. Τότε βλέπετε ένα άλλο έκθεμα. Πάνω από μια γυάλινη προθήκη που περιέχει ένα ομοίωμα τμήματος του DNA υπάρχει μια επιγραφή που λέει: «Πατήστε το Κουμπί για Παρουσίαση στην Οθόνη». Πατάτε το κουμπί και ο αφηγητής εξηγεί: «Το DNA κάνει τουλάχιστον δύο πολύ σημαντικές εργασίες. Η πρώτη ονομάζεται αντιγραφή. Το DNA πρέπει να αντιγράφεται ώστε κάθε νέο κύτταρο να έχει ένα πλήρες αντίγραφο των ίδιων γενετικών πληροφοριών. Παρακαλούμε δείτε την ακόλουθη προσομοίωση».

Μέσα από μια πόρτα στην άκρη της οθόνης βγαίνει ένας πολυσύνθετος μηχανισμός. Πρόκειται στην ουσία για μια ομάδα ρομπότ στενά συνδεδεμένων μεταξύ τους. Ο μηχανισμός αυτός πηγαίνει στο DNA, προσδένεται σε αυτό και αρχίζει να κινείται κατά μήκος του όπως το τρένο στη σιδηροτροχιά. Κινείται κάπως γρήγορα και δεν προλαβαίνετε να δείτε τι ακριβώς κάνει, αλλά διακρίνετε αμέσως ότι πίσω του υπάρχουν τώρα δύο πλήρη «σχοινιά» DNA αντί για ένα.

Ο αφηγητής εξηγεί: «Βλέπετε μια υπεραπλουστευμένη παρουσίαση του τι συμβαίνει κατά την αντιγραφή του DNA. Μια ομάδα μοριακών μηχανών που ονομάζονται ένζυμα κινείται κατά μήκος του DNA, το χωρίζει πρώτα στα δύο, και μετά χρησιμοποιεί τον κάθε κλώνο ως πρότυπο για να κατασκευάσει έναν νέο, συμπληρωματικό κλώνο. Δεν μπορούμε να σας δείξουμε όλα όσα περιλαμβάνονται στη διαδικασία​—λόγου χάρη τη μικροσκοπική συσκευή που τρέχει μπροστά από το μηχανισμό αντιγραφής και κόβει τη μια πλευρά του DNA ώστε αυτό να μπορεί να περιστρέφεται ελεύθερα αντί να τυλίγεται πολύ σφιχτά. Ούτε μπορούμε να σας δείξουμε πώς ελέγχεται το DNA για τυχόν λάθη και μάλιστα αρκετές φορές. Αφού εντοπιστούν τα λάθη, διορθώνονται με καταπληκτική ακρίβεια».​—Βλέπε διάγραμμα στις σελίδες 16 και 17.

Ο αφηγητής συνεχίζει: «Αυτό που μπορούμε να σας δείξουμε καθαρά είναι η ταχύτητα. Ασφαλώς προσέξατε ότι αυτό το ρομπότ κινείται αρκετά γρήγορα. Η πραγματική ενζυμική μηχανή κινείται κατά μήκος της “σιδηροτροχιάς” του DNA με ταχύτητα περίπου 100 σκαλοπάτια, δηλαδή ζευγάρια βάσεων, κάθε δευτερόλεπτο.²³ Αν η “σιδηροτροχιά” του DNA είχε το μέγεθος τροχιάς σιδηροδρόμου, η συγκεκριμένη “μηχανή” θα έτρεχε με ταχύτητα 80 και πλέον χιλιομέτρων την ώρα. Στα βακτήρια, αυτές οι μικρές μηχανές αντιγραφής μπορούν να κινούνται δέκα φορές πιο γρήγορα! Στο ανθρώπινο κύτταρο, ολόκληρες στρατιές από εκατοντάδες τέτοιες μηχανές αντιγραφής λειτουργούν σε διαφορετικά σημεία κατά μήκος της “σιδηροτροχιάς” του DNA. Αντιγράφουν ολόκληρο το γονιδίωμα μέσα σε οχτώ μόνο ώρες».²⁴ (Βλέπε το πλαίσιο «Ένα Μόριο που Διαβάζεται και Αντιγράφεται», στη σελίδα 20.)