Ματιές στον Κόσμο

Τρύπα-Ρεκόρ στο Στρώμα του Όζοντος της Ανταρκτικής

Το Σεπτέμβριο του 1998, το μέγεθος της τρύπας που σχηματίζεται κάθε χρόνο στο στρώμα του όζοντος πάνω από την Ανταρκτική σημείωσε πρωτοφανές ρεκόρ, αναφέρει το έντυπο Δε Ουνέσκο Κούριερ (The UNESCO Courier). Οι δορυφορικές φωτογραφίες έδειξαν ότι η τρύπα είχε φτάσει περίπου δυόμισι φορές το μέγεθος της Ευρώπης. Το στρώμα του όζοντος στη στρατόσφαιρα προστατεύει τα ζωντανά πλάσματα και τα οικοσυστήματα ολόκληρου του πλανήτη από την υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου. Όσο αυξάνει η ακτινοβολία τόσο μεγαλύτερος γίνεται ο κίνδυνος να πάθουν οι άνθρωποι εγκαύματα από τον ήλιο, καρκίνο του δέρματος και καταρράκτη, σημειώνει το δημοσίευμα. Λέγεται ότι οι χλωροφθοράνθρακες (CFC), που χρησιμοποιούνται ως ψυκτικά και ως προωθητικά σε αεροζόλ, ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για τη βλάβη στο στρώμα του όζοντος. Το 1987, σε ένα συνέδριο στο Μόντρεαλ, 165 χώρες δεσμεύτηκαν να σταματήσουν τη χρήση τους. Παρ’ όλα αυτά, το ίδιο έντυπο παρατηρεί ότι «θα χρειαστούν τουλάχιστον 60 χρόνια για να εξαφανιστούν εντελώς από τη στρατόσφαιρα οι CFC».

Θερμότατη Χρονιά Παγκοσμίως

Η περασμένη χρονιά, το 1998, ήταν η θερμότερη από το 1860 και έπειτα, αναφέρει το περιοδικό Επιστημονικά Νέα (Science News). Υπολογίστηκε ότι η μέση θερμοκρασία στην επιφάνεια της γης ξεπέρασε κατά 0,58°C τη μέση θερμοκρασία που είχε σημειωθεί από το 1961 ως το 1990. «Για τους κλιματολόγους, οι οποίοι ανησυχούν για παγγήινες αλλαγές λίγων εκατοστών του βαθμού, η περσινή αύξηση της θερμοκρασίας είναι ασυνήθιστα υψηλή», λέει το περιοδικό. Το δημοσίευμα παρατηρεί επίσης ότι εφτά από τις θερμότερες χρονιές που έχουν καταγραφεί ήταν μετά το 1990, και οι δέκα θερμότερες χρονιές ήταν όλες μετά το 1983. Σύμφωνα με τον Τζόναθαν Όβερπεκ, της Εθνικής Ωκεανογραφικής και Ατμοσφαιρικής Υπηρεσίας των Η.Π.Α., οι περασμένες δύο δεκαετίες ίσως είναι οι θερμότερες τα τελευταία 1.200 χρόνια. Ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός αναφέρει ότι μόνο οι βόρειες περιοχές της Ευρώπης και της Ασίας δεν παρουσίασαν αύξηση. Οι νότιες Ηνωμένες Πολιτείες είχαν υπερβολική ζέστη το καλοκαίρι, και στην κεντρική Ρωσία ένας καύσωνας τον Ιούνιο προκάλεσε το θάνατο 100 και πλέον ανθρώπων και προξένησε μεγάλες πυρκαγιές.

Φελλός, Οικονομία και Άγρια Ζώα

Το ογδόντα τοις εκατό της παγκόσμιας παραγωγής φελλού προέρχεται από το φλοιό της φελλοφόρου δρυός που ευδοκιμεί στη νότια Ισπανία και στην Πορτογαλία. Εκεί, οι αγρότες αφαιρούν το φλοιό από τα μεγαλόπρεπα δέντρα τους κάθε εννιά χρόνια. Η φελλοφόρος δρυς είναι το μοναδικό δέντρο που ξαναδημιουργεί το φλοιό του με αυτόν τον τρόπο. Τελευταία, αυτό το πανάρχαιο επάγγελμα απειλείται επειδή χρησιμοποιούνται ολοένα και περισσότερα πλαστικά πώματα, αναφέρει η εφημερίδα Γκάρντιαν Γουίκλι (Guardian Weekly), που εκδίδεται στο Μάντσεστερ της Αγγλίας. Αν χαθεί η βιομηχανία του φυσικού φελλού, τότε οι αγρότες μπορεί να κόψουν τα δέντρα για να ασχοληθούν με πιο προσοδοφόρες καλλιέργειες. Οι υπέρμαχοι για τη διατήρηση του περιβάλλοντος φοβούνται πως, αν συμβεί αυτό, πολλά πουλιά θα χάσουν τα δάση στα οποία βασίζονται για την επιβίωσή τους. «Σαράντα δύο είδη εξαρτώνται από τις δρύες», δηλώνει η εφημερίδα, «περιλαμβανομένου και του απειλούμενου με εξαφάνιση ισπανικού αυτοκρατορικού αετού που φωλιάζει στις δρύες και από τον οποίο έχουν απομείνει συνολικά 130 ζευγάρια».

Καινούριος “Ψυχρός Πόλεμος”

«Οι καταστηματάρχες προσπαθούν να κρατήσουν τα ψυγεία τους γεμάτα με παγωτά, καθώς οι Σλοβένοι αγοράζουν μανιωδώς παγωτά όλων των ειδών και των γεύσεων που είναι διαθέσιμα», αναφέρει η εφημερίδα Ντέλο (Delo) της Λιουμπλιάνα. Σύμφωνα με την εφημερίδα, η μανία των Σλοβένων για τα παγωτά μεγαλώνει διαρκώς—οι παραγωγοί παγωτού σε αυτή τη χώρα είδαν τις ετήσιες πωλήσεις τους να αυξάνονται κατά 22 τοις εκατό. Αν συνεχιστεί αυτή η αύξηση, η ετήσια κατανάλωση παγωτού σε όλη τη χώρα, η οποία είναι τώρα 4,3 λίτρα το άτομο, θα ξεπεράσει τελικά το μέσο όρο της Δυτικής Ευρώπης που είναι 5,5 λίτρα. Ωστόσο, στον ευρωπαϊκό ανταγωνισμό της κατανάλωσης παγωτού, οι Σουηδοί εξακολουθούν να προηγούνται με μεγάλη διαφορά. Σύμφωνα με την υπηρεσία έρευνας αγοράς Γιουρομόνιτορ, ο κάθε Σουηδός καταναλώνει κατά μέσο όρο 16 λίτρα παγωτό το χρόνο. Σε παγκόσμια κλίμακα, οι Αμερικανοί κατέχουν την πρώτη θέση, εφόσον τρώνε κάθε χρόνο πάνω από 20 λίτρα παγωτό το άτομο.

Κηδείες που Επιτείνουν τη Φτώχεια

«Το κόστος της ζωής μεγαλώνει», αναφέρει η εφημερίδα Τάιμς οφ Ζάμπια (Times of Zambia), «αλλά . . . το κόστος του θανάτου μεγαλώνει ακόμη περισσότερο». Σε πολλά μέρη της Αφρικής, περιλαμβανομένης και της Ζάμπιας, οι κηδείες συχνά καθυστερούν για να μπορέσουν οι φίλοι και οι συγγενείς που μένουν μακριά να έρθουν και να συμμετάσχουν στις τελετουργίες πένθους οι οποίες διαρκούν μία εβδομάδα ή και περισσότερο. Συχνά, όλοι όσοι παρευρίσκονται αναμένουν να τους προσφερθεί τροφή και κατάλυμα. Επίσης, αναμένεται από την οικογένεια του νεκρού να δώσει χρήματα σε όσους δεν μπορούν να καλύψουν τα έξοδα της επιστροφής στα σπίτια τους. Τέτοιες κηδείες βυθίζουν ακόμη πιο βαθιά στη φτώχεια πολλές οικογένειες που χάνουν κάποιο μέλος τους. «Οι σύγχρονες κηδείες», λέει το δημοσίευμα, «γίνονται πιο δαπανηρές εξαιτίας του μεγάλου αριθμού πενθούντων οι οποίοι δεν βοηθούν με κανέναν τρόπο». Η εφημερίδα συστήνει να γίνονται οι κηδείες σύντομα μετά το θάνατο του ατόμου, για να μειώνεται έτσι το βάρος που πέφτει στην οικογένεια του νεκρού.

Πώς το Πράσινο Τσάι Ίσως να Καταπολεμά τα Καρκινικά Κύτταρα

Οι μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που πίνουν πράσινο τσάι προσβάλλονται λιγότερο από καρκίνο, και ότι παρόμοια οφέλη προκύπτουν και για τα ζώα στα οποία χορηγείται το ίδιο τσάι. Πρόσφατα, κάποιοι ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Περντού της Ιντιάνα, στις Η.Π.Α., ανακάλυψαν κάτι που μπορεί να εξηγεί εν μέρει γιατί συμβαίνει αυτό, αναφέρει το περιοδικό Επιστημονικά Νέα (Science News). Η ουσία epigallocatechin gallate (EGCg) που βρίσκεται στο πράσινο τσάι διακόπτει τη δράση ενός ενζύμου το οποίο χρειάζονται τα καρκινικά κύτταρα για να διαιρεθούν. Από ό,τι φαίνεται, αυτή η ουσία δεν επιδρά με τον ίδιο τρόπο στη διαίρεση των φυσιολογικών κυττάρων. Το μαύρο τσάι, που προτιμάται περίπου από το 80 τοις εκατό των φίλων του τσαγιού σε όλο τον κόσμο, περιέχει λιγότερη EGCg. Σύμφωνα με τους ερευνητές, το γεγονός αυτό μπορεί να εξηγεί το λόγο για τον οποίο το μαύρο τσάι είναι δέκα ως εκατό φορές λιγότερο αποτελεσματικό από το πράσινο τσάι, όταν χρησιμοποιείται για να αναστείλει την αντίδραση του συγκεκριμένου ενζύμου σε καρκινικά κύτταρα που αναπτύσσονται στο δοκιμαστικό σωλήνα.

Δαγκώματα Σκύλων και Παιδιά

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι σκύλοι δαγκώνουν συχνότερα τα μικρά παιδιά, αναφέρει το Ενημερωτικό Δελτίο του Πανεπιστημίου Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας (UC Berkeley Wellness Letter). Ωστόσο, όπως επισημαίνει το δημοσίευμα, τα περισσότερα δαγκώματα μπορούν να αποφευχθούν. Για να μειωθεί ο κίνδυνος, το Ενημερωτικό Δελτίο συστήνει στους γονείς να ξεκινούν διαλέγοντας ένα κουτάβι με καλό χαρακτήρα. Κατόπιν, πρέπει να το ευνουχίσουν και έπειτα να το εκπαιδεύσουν με καλοσύνη, αλλά και σταθερότητα, ώστε να υπακούει και να είναι φιλικό με τους ανθρώπους, κυρίως δε με τα παιδιά. Το ίδιο έντυπο δηλώνει: «Ποτέ μη θεωρείτε δεδομένο ότι ακόμη και ο πιο ήμερος σκύλος θα καλοδεχτεί ένα καινούριο μωρό ή θα “σεβαστεί” ένα παιδάκι που μπουσουλάει. Υπάρχει ανάγκη επίβλεψης». Τα παιδιά πρέπει να διδάσκονται να μην πλησιάζουν σκύλους μόνα τους. Αφήστε τον ιδιοκτήτη του σκύλου να τον φέρει κοντά σας. Μιλήστε στο σκύλο, και δώστε του την σφιγμένη γροθιά σας για να τη μυρίσει. Αν ο σκύλος αρχίσει να μουγκρίζει ή αν του σηκωθούν οι τρίχες, τότε πρέπει να μείνετε ήσυχοι και όχι να γυρίσετε και να τρέξετε. Το Ενημερωτικό Δελτίο λέει: «Οι σκύλοι, όπως και οι λύκοι, ενστικτωδώς κυνηγούν ένα στόχο που προσπαθεί να ξεφύγει και του επιτίθενται».

Άρωμα για το Μετρό;

Οι υπεύθυνοι για τις συγκοινωνίες της Γαλλίας φρόντισαν να αρχίσει να χρησιμοποιείται ένα καινούριο άρωμα προκειμένου να βελτιωθεί η όχι και τόσο ευχάριστη οσμή του υπόγειου σιδηρόδρομου του Παρισιού. Το άρωμα, που ονομάστηκε Μαντλέν, από το όνομα ενός από τους σταθμούς του μετρό, προστίθεται στα προϊόντα καθαρισμού τα οποία χρησιμοποιούνται στο μετρό, αναφέρει το ειδησεογραφικό πρακτορείο Ρόιτερ. Ο διευθυντής του μετρό, Ζακ Ράποπορτ, εξήγησε ότι χρειάστηκαν πέντε χρόνια ερευνών οι οποίες οδήγησαν σταδιακά σε αυτό το άρωμα, και είπε: «Έπρεπε να βρούμε μια μυρωδιά η οποία να είναι γλυκιά και όχι βαριά, να διαρκεί δύο εβδομάδες και να μεταδίδει μια αίσθηση καθαριότητας και ευεξίας». Οι υπεύθυνοι του μετρό σχολίασαν ότι με το Μαντλέν σκοπεύουν να φέρουν στο μετρό την ευωδιά «της υπαίθρου, των δασών, των λουλουδιών και των φρούτων».

Ασκήσεις Ισορροπίας για την Αποφυγή Πτώσεων

«Το ένα τρίτο των ανθρώπων ηλικίας άνω των 65 ετών πέφτουν τουλάχιστον μία φορά το χρόνο, και πολλοί από αυτούς υφίστανται τραυματισμούς, όπως κατάγματα στη λεκάνη, που ποτέ δεν θεραπεύονται πλήρως», αναφέρει η εφημερίδα Δε Νιου Γιορκ Τάιμς (The New York Times). Καθώς γερνάμε, μειώνεται η ικανότητα του σώματός μας να αντιλαμβάνεται τη θέση στην οποία βρίσκεται, πράγμα που μας δυσκολεύει περισσότερο να κρατάμε την ισορροπία μας. Μια πρόσφατη μελέτη που έγινε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Κονέκτικατ δείχνει ότι οι τακτικές ασκήσεις ισορροπίας, όπως το να στέκονται οι ηλικιωμένοι όρθιοι με το ένα πόδι ή να περπατάνε πάνω σε μια ξύλινη δοκό τοποθετημένη χαμηλά, μπορούν να βελτιώσουν την ισορροπία τους. Ωστόσο, η Τζίνα Όλτσιν, του γυμναστηρίου Σάλιβαν και Κρόμγουελ, συμβουλεύει να ξεκινάει κανείς σιγά-σιγά, κάνοντας ασκήσεις ισορροπίας επί δέκα λεπτά, δύο ή τρεις φορές την εβδομάδα, και προσθέτει: «Αν και αυτού του είδους οι ασκήσεις φαίνονται ότι αποτελούν μια συναρπαστική πρόκληση, είναι δύσκολες και μπορεί να αποδειχτούν εξαντλητικές και επώδυνες αν το παρακάνετε».

Εκπαίδευση και Παιδική Θνησιμότητα

«Την επόμενη δεκαετία, θα απαιτούνται μόνο 7 δισεκατομμύρια δολάρια [περ. 2,1 τρισ. δρχ.] επιπλέον κάθε χρόνο για να καταφέρουμε [να εγγραφούν στο δημοτικό σχολείο] όλα τα παιδιά του κόσμου ως το έτος 2010», λέει μια έκθεση του Ταμείου των Ηνωμένων Εθνών για τα Παιδιά (UNICEF) με τίτλο Η Κατάσταση των Παιδιών του Κόσμου—1999: Εκπαίδευση (The State of the World’s Children 1999—Education). «Αυτό το ποσό είναι μικρότερο από τα χρήματα που ξοδεύουν κάθε χρόνο οι Ευρωπαίοι για παγωτά και οι Αμερικανοί για καλλυντικά». Σύμφωνα με την εφημερίδα Δε Τάιμς οφ Ίντια (The Times of India), στην Ινδία μόνο το 66 τοις εκατό των ενήλικων αντρών και το 38 τοις εκατό των γυναικών ξέρουν γράμματα. Όπου αυξάνεται ο αριθμός των κοριτσιών που εγγράφονται στο δημοτικό σχολείο, η παιδική θνησιμότητα μειώνεται. Μπορεί να δει κανείς τα αποτελέσματα αυτής της βασικής εκπαίδευσης στην Κέραλα, μια από τις νότιες πολιτείες της Ινδίας, όπου σχεδόν το 90 τοις εκατό των κατοίκων ξέρουν γράμματα και «το ποσοστό παιδικής θνησιμότητας είναι το μικρότερο σε ολόκληρο τον αναπτυσσόμενο κόσμο».