Φέρνει η Σκληρή Εργασία την Ευτυχία;

«ΣΤΟ κάτω-κάτω, η εργασία είναι το παν για τον άνθρωπο, έτσι δεν είναι;» ρώτησε ο Μπουνπέι Οτσούκι, αρχιμεγιστάνας του ιαπωνικού επιχειρηματικού κόσμου. Αυτός εξηγούσε γιατί δεν ήθελε να πάει διακοπές το καλοκαίρι. Τα λόγια του είναι χαρακτηριστικά για τους Ιάπωνες που ανασυγκρότησαν τη χώρα από το μεταπολεμικό της χάος. Αφότου ο Πλοίαρχος Πέρι, από τις Ηνωμένες Πολιτείες, έβγαλε την Ιαπωνία από τη μακρόχρονη απομόνωσή της, οι Ιάπωνες περιγράφονται ως εργατικός λαός. Και αισθάνονται περήφανοι που εργάζονται σκληρά.

Ωστόσο, η Ιαπωνία επικρίνεται τώρα ότι εργάζεται υπερβολικά σκληρά—έχει ετήσια τις περισσότερες εργάσιμες ώρες ανάμεσα στα λεγόμενα βιομηχανικά κράτη. Η ιαπωνική κυβέρνηση προσπαθεί να σβήσει την εικόνα του Ιάπωνα που είναι αλκοολικός με την εργασία. «Το Υπουργείο Εργασίας Λέει ‘Σταματήστε να Εργάζεστε Τόσο Σκληρά’», γράφει ο τίτλος μιας εφημερίδας. Στο σύνθημα που χρησιμοποίησε στη διάρκεια της εκστρατείας για την περίοδο των καλοκαιρινών διακοπών του 1987, το υπουργείο έφτασε στο σημείο να πει: «Το να παίρνετε άδεια αποδεικνύει τις ικανότητές σας». Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση ρωτάει το λαό: «Γιατί να εργάζεστε τόσο σκληρά;»

Φυσικά, δεν είναι όλοι στην Ιαπωνία αφοσιωμένοι, σκληρά εργαζόμενοι. Μια έρευνα, που έκανε πρόσφατα το Ιαπωνικό Κέντρο Παραγωγικότητας σε περισσότερους από 7.000 νέους εργαζόμενους, αποκάλυψε ότι μόνο το 7 τοις εκατό από αυτούς έβαζαν τη δουλειά πριν από την ιδιωτική ζωή. Αυτή η τάση είναι φανερή και σε άλλες χώρες. Στη Γερμανία, το Ινστιτούτο Δημοσκοπήσεων Αλενσμπάχερ ανακάλυψε ότι μόνο το 19 τοις εκατό των Γερμανών, ηλικίας 18 ως 29 ετών, ισχυρίζονταν ότι δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους στην εργασία, άσχετα με την αμοιβή.

Συγκριτικά με την ανέμελη νεολαία, οι ξένοι εργαζόμενοι στην Ιαπωνία εργάζονται πολύ σκληρότερα. Κάποιος εργοδότης στο Τόκιο μιλάει με ενθουσιασμό για τον Αλγερινό υπάλληλό του, που κάνει χειρονακτική εργασία. Ο ίδιος λέει: «Οι Ιάπωνες δεν κάνουν αιτήσεις για τέτοιου είδους δουλειές, αλλά ακόμη κι αν έκαναν, θα παραιτούνταν αμέσως». Όχι, ακόμη και οι σκληρά εργαζόμενοι Ιάπωνες δεν είναι εκ φύσεως επιμελείς. Όταν οι άνθρωποι εργάζονται σκληρά, πρέπει να υπάρχει κάποιο ισχυρό κίνητρο.

Λόγοι για Σκληρή Εργασία

«Ο πλούτος, η σταθερότητα, τα αποκτήματα και το ‘να πάνε μπροστά’»—αυτά είναι τα πράγματα που επιδιώκουν οι σκληρά εργαζόμενοι Γερμανοί, αναφέρει το γερμανικό εβδομαδιαίο περιοδικό Der Spiegel. Ναι, πολλοί εργάζονται σκληρά για να κερδίσουν υλικό πλούτο και να απολαμβάνουν έτσι κάποια σταθερότητα στη ζωή. Άλλοι εργάζονται σκληρά με αντικειμενικό σκοπό ‘να πάνε μπροστά’ ή να σταδιοδρομήσουν στον κόσμο των επιχειρήσεων. Πολλοί, που υποκινούνται έντονα από το ανταγωνιστικό εκπαιδευτικό σύστημα για να επιδιώξουν τέτοιους στόχους, καταλήγουν δυστυχώς να μπουν στη ρουτίνα της βιομηχανικής κοινωνίας—εξαντλώντας τον εαυτό τους, χωρίς να καταλήγουν πουθενά.

Ωστόσο, τα χρήματα και η κοινωνική θέση δεν είναι οι μόνοι λόγοι για τους οποίους οι άνθρωποι εργάζονται σκληρά. Μερικοί εργάζονται απλώς ‘για χάρη της εργασίας’. Γι’ αυτούς, η εργασία είναι το παν. Άλλοι απολαμβάνουν την εργασία τους. «Ήμουν τόσο γοητευμένος με ό,τι έκανα στο εργαστήριό μου», παραδέχεται ο Χαρούο, «που οι πνευματικές επιδιώξεις είχαν καταπνιγεί».

Τέλος, υπάρχουν εκείνοι που είναι αφοσιωμένοι σε αξιόλογους σκοπούς για την εξυπηρέτηση και την ευημερία των άλλων. Εργάζονται σκληρά για να σώζουν ζωές. Για παράδειγμα, ένας πυροσβέστης εργάζεται σκληρά κάθε μέρα για να διατηρεί την εξάρτυσή του σε καλή κατάσταση.

Αλλά είναι όλοι αυτοί βάσιμοι λόγοι για να εργάζεται κανείς σκληρά; Οδηγούν στην ευτυχία; Στ’ αλήθεια, τι είδους εργασία μπορεί να σας κάνει πραγματικά ευτυχισμένους;

Εργασία που Μπορεί να σας Κάνει Ευτυχισμένους

«ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ αγαπούσα την εργασία μου ως τυπογράφος», λέει ο Αντόνιο από τη Γένουα της Ιταλίας. «Πληρωνόμουν καλά, κι αυτό με έκανε να εργάζομαι πολλές υπερωρίες. Σε λίγα μόνο χρόνια, παρ’ όλη τη νεαρή μου ηλικία, έγινα το δεξί χέρι του εργοδότη μου». Ο Αντόνιο φαινόταν να έχει πετύχει τους στόχους που κάνουν πολλούς να εργάζονται σκληρά: πλούτο, κοινωνική θέση, και μια συναρπαστική δουλειά που του άρεσε πολύ.

‘Απολάμβανε’, ο Αντόνιο, ‘καλό για όλη τη σκληρή εργασία του’; (Εκκλησιαστής 3:13, ΜΝΚ) Και τον έκανε τέτοιου είδους εργασία πραγματικά ευτυχισμένο; «Η ένταση που μας προκαλούσε ο έξαλλος τρόπος της ζωής μας», συνεχίζει, «άρχισε να μας δημιουργεί οικογενειακά προβλήματα. Αυτό μας έκανε δυστυχισμένους». Ούτε ο Αντόνιο ούτε η γυναίκα του ήταν ευτυχισμένοι, παρ’ όλο που είχαν ικανοποιητικές δουλειές. Τι συμβαίνει μ’ εσάς; ‘Απολαμβάνετε εσείς καλό για όλη τη σκληρή εργασία σας;’ Σας κάνει η εργασία σας πραγματικά ευτυχισμένους;

Ισχυρά Κίνητρα;

Ένας κύριος λόγος για τον οποίο εργάζεται κανείς είναι για να εξοικονομήσει τα προς το ζην. Σε ορισμένες χώρες, οι άνθρωποι πρέπει να εργάζονται πολλές ώρες απλώς για να τα βγάλουν πέρα. Μερικοί δουλεύουν σαν σκλάβοι μέρα και νύχτα, ώστε να εξασφαλίσουν μια καλύτερη ζωή για τα παιδιά τους. Τέλος, άλλοι εργάζονται μανιωδώς για να συσσωρεύσουν πλούτη.

Η Λεονίντα στις Φιλιππίνες είχε δυο δουλειές. Τη μέρα εργαζόταν σε κάποια τράπεζα και το βράδυ δίδασκε για τρεις ή τέσσερις ώρες σ’ ένα κολέγιο. Άξιζαν τον κόπο τα επιπλέον χρήματα; «Κοιτούσα συνέχεια το ρολόι», εξηγεί η ίδια. «Είχα βαρεθεί. Το έκανα χωρίς να βρίσκω καμιά ικανοποίηση».

Όχι, το να εργάζεται κανείς μόνο για τα χρήματα δεν καταλήγει σε αληθινή ικανοποίηση και ευτυχία. «Μη μερίμνα δια να γείνης πλούσιος», συμβουλεύει ο σοφός Βασιλιάς Σολομών, «διότι ο πλούτος κατασκευάζει βεβαίως εις εαυτόν πτέρυγας ως αετού και πετά προς τον ουρανόν». (Παροιμίαι 23:4, 5) Έχει αναφερθεί ότι ορισμένοι αετοί πετούν με ταχύτητα που φτάνει τα 130 χιλιόμετρα την ώρα. Το γεγονός αυτό δείχνει πολύ παραστατικά την ταχύτητα με την οποία μπορούν να χαθούν τα πλούτη που έχουν αποκτηθεί με πολλούς κόπους. Ακόμη κι αν κάποιος συσσωρεύσει πλούτο, όταν πεθάνει δεν μπορεί να πάρει τίποτα μαζί του.—Εκκλησιαστής 5:15· Λουκάς 12:13-21.

Το να είναι κανείς απορροφημένος από το να εξοικονομεί τα προς το ζην εγκυμονεί μερικές φορές θανάσιμους κινδύνους. Μπορεί να οδηγήσει σε φιλαργυρία. Τον πρώτο αιώνα, υπήρχε μια ομάδα θρησκευόμενων που ονομάζονταν Φαρισαίοι και ήταν γνωστοί για τη φιλαργυρία τους. (Λουκάς 16:14) Ως πρώην Φαρισαίος, ο Χριστιανός απόστολος Παύλος ήταν πλήρως ενήμερος του τρόπου ζωής τους. (Φιλιππησίους 3:5) «Όσοι δε θέλουσι να πλουτώσι», προειδοποιεί ο Παύλος, «πίπτουσιν εις πειρασμόν και παγίδα και εις επιθυμίας πολλάς ανοήτους και βλαβεράς, αίτινες βυθίζουσι τους ανθρώπους εις όλεθρον και απώλειαν. Διότι ρίζα πάντων των κακών είναι η φιλαργυρία, την οποίαν τινές ορεγόμενοι . . . διεπέρασαν εαυτούς με οδύνας πολλάς». (1 Τιμόθεον 6:9, 10) Ναι, «η φιλαργυρία», το να κάνει κάποιος οτιδήποτε για τα χρήματα, μπορεί να καταστρέψει τη ζωή του. Μια τέτοια πορεία δεν καταλήγει σε ευτυχία.

Για ορισμένους, το κίνητρο για το οποίο αγωνίζονται είναι να σταδιοδρομήσουν στον κόσμο των επιχειρήσεων. Εντούτοις, αντιμετωπίζουν τελικά την πραγματικότητα. «Εκείνοι που γεννήθηκαν στην Αμερική τη δεκαετία του 1950», λέει το περιοδικό Fortune, «που έκαναν θυσίες στα 20 και στα 30 τους χρόνια, με σκοπό να αναρριχηθούν σε μέσες διοικητικές θέσεις, φτάνουν στο άσχημο αλλά αναπόφευκτο σημείο να συνειδητοποιήσουν ότι, παρ’ όλο το σωρό της σκληρής εργασίας, δεν τα καταφέρνουν όλοι να φτάσουν στην κορυφή. Καταπονημένοι από τις σκληρές προσπάθειες, μπαίνουν στον πειρασμό να ρωτήσουν τι αξίζουν όλα αυτά. Γιατί να παλεύουν τόσο σκληρά; Ποιος νοιάζεται;»

Ένας τέτοιος άνθρωπος, ο Μιζουμόρι, είχε κάνει κύριο μέλημα της ζωής του το να ‘πάει μπροστά’. Καθώς επιδίωκε να σταδιοδρομήσει στις διοικητικές θέσεις μιας από τις μεγαλύτερες τράπεζες στην Ιαπωνία, δεν του έμενε χρόνος για την οικογένειά του. Ύστερα από 30 και πλέον χρόνια σκληρής εργασίας, η υγεία του είχε καταστραφεί και βέβαια δεν ήταν ευτυχισμένος. «Συνειδητοποίησα», λέει ο ίδιος, «ότι ο επαγγελματικός ανταγωνισμός ανάμεσα σε ανθρώπους που προσπαθούν να αναδειχτούν και να γίνουν διαπρεπείς ‘είναι ματαιότης και επιδίωξις ανέμου’».—Εκκλησιαστής 4:4, ΛΧ.

Αλλά τι θα πούμε γι’ αυτούς που, σαν τον Αντόνιο, τους αρέσει πολύ η εργασία τους; Συνεπαρμένος καθώς ήταν από την εργασία του, ο Αντόνιο θυσίαζε την οικογενειακή του ζωή στο βωμό της εργασίας. Άλλοι θυσιάζουν την υγεία τους, ακόμη και τη ζωή τους, όπως αποδεικνύεται από το γεγονός ότι στην Ιαπωνία πεθαίνουν ξαφνικά πολλά στελέχη επιχειρήσεων που έχουν διαπρέψει κι έχουν εργαστεί πάρα πολύ. Ήταν εκπληκτικό το ότι μια υπηρεσία που δίνει συμβουλές στους θλιμμένους συγγενείς τέτοιων ατόμων δέχτηκε 135 τηλεφωνήματα σε μια μόνο μέρα.

Ορισμένοι αφιερώνουν τη ζωή τους στο να βοηθούν άλλους. Ο Ιησούς ενθάρρυνε αυτό το πνεύμα. (Ματθαίος 7:12· Ιωάννης 15:13) Το να παραμένει κανείς απασχολημένος στο αξιόλογο έργο του να βοηθάει τους άλλους φέρνει πραγματικά ευτυχία.—Παροιμίαι 11:25.

Ωστόσο, οι ευγενείς προθέσεις μιας τέτοιας εργατικότητας δεν την απαλλάσσουν από παγίδες. Για παράδειγμα, ο Ιουδαίος βασιλιάς Οζίας ασχολήθηκε με το μαζικό κοινωνικό έργο της διάνοιξης φρεάτων στην έρημο. Ο Οζίας πρέπει να είχε κατά νου το όφελος του λαού του, ενώ ‘εκζητούσε τον Ιεχωβά’ εκείνον τον καιρό, και προφανώς τηρούσε τη θεϊκή εντολή, σύμφωνα με την οποία οι βασιλιάδες έπρεπε να είναι ανιδιοτελείς. (2 Χρονικών 26:5, 10· Δευτερονόμιον 17:14-20) Το γεγονός αυτό αύξησε τις στρατιωτικές επιτυχίες του, και «εξήλθε το όνομα αυτού μακράν». Αλλά όταν έγινε δυνατός, υπερηφανεύτηκε, πράγμα που οδήγησε στην πτώση του. (2 Χρονικών 26:15-20· Παροιμίαι 16:18) Κάποιος που αφοσιώνεται στο να βοηθάει άλλους, αλλά υποκινείται από αυτοϊκανοποίηση και υπερηφάνεια, μπορεί τελικά να συντριβεί κι αυτός. Γιατί λοιπόν να θέλει κανείς να εργάζεται σκληρά;

Ο Άνθρωπος Πλάστηκε για να Εργάζεται

Μπορούμε να μάθουμε πολλά για την εργασία από κάποιον, ο οποίος επιτέλεσε πολύ περισσότερα καλά πράγματα από οποιονδήποτε άλλον άνθρωπο που έζησε ποτέ στη γη. Αυτός είναι ο Ιησούς Χριστός. (Ματθαίος 20:28· Ιωάννης 21:25) Όταν πέθαινε πάνω στον πάσσαλο του μαρτυρίου, αναφώνησε: «Όλα τώρα εκπληρώθηκαν»! (Ιωάννης 19:30, ΝΔΜ) Η ζωή του, που διήρκεσε 33¹/₂ χρόνια, ήταν ικανοποιητική.

Η ζωή του Ιησού μάς βοηθάει να απαντήσουμε στο ερώτημα: «Τι είδους εργασία μπορεί να σας κάνει ευτυχισμένους;» Εκείνο που του έφερνε ασύγκριτη ευτυχία ήταν η εκπλήρωση του θελήματος του ουράνιου Πατέρα του. Παρόμοια, η εκτέλεση του θελήματος του Δημιουργού μας μπορεί να δώσει και σ’ εμάς το αίσθημα ότι επιτελούμε κάτι και να μας κάνει ευτυχισμένους. Γιατί; Επειδή Αυτός γνωρίζει την πλάση μας και τις ανάγκες μας καλύτερα από εμάς.

Όταν ο Θεός δημιούργησε τον πρώτο άνθρωπο, τον Αδάμ, του έδωσε να κάνει τόσο χειρονακτική όσο και πνευματική εργασία. (Γένεσις 2:15, 19) Με το να ‘εξουσιάζει’ όλα τα άλλα επίγεια πλάσματα, ο Αδάμ είχε να κάνει επίσης διοικητική εργασία. (Γένεσις 1:28) Όσον καιρό ο Αδάμ τηρούσε αυτή τη διευθέτηση, η εργασία του εξακολουθούσε να έχει νόημα και να είναι αξιόλογη. Κάθε μικρός διορισμός εργασίας ήταν άλλη μια ευκαιρία να ευαρεστήσει τον Ύψιστο.

Αυτό, ωστόσο, δεν συνέχισε να συμβαίνει με τον Αδάμ. Αυτός αποφάσισε να εγκαταλείψει τη διευθέτηση του Θεού. Ο Αδάμ δεν έβρισκε πια ευχαρίστηση στην εκτέλεση του θελήματος του Θεού, αλλά ήθελε να κάνει ό,τι ευχαριστούσε αυτόν τον ίδιο. Αμάρτησε ενάντια στον Δημιουργό. Σαν αποτέλεσμα της απόφασής του, ο Αδάμ, η σύζυγός του και όλοι οι απόγονοί του ‘υποτάχτηκαν στη ματαιότητα’. (Ρωμαίους 5:12· 8:20) Αντί να φέρνει ευτυχία, η εργασία έγινε αγγαρεία. Η καταδίκη που απηύθυνε ο Θεός ενάντια στον Αδάμ περιλάμβανε αυτά τα λόγια: «Κατηραμένη να ήναι η γη εξ αιτίας σου· με λύπας θέλεις τρώγει τους καρπούς αυτής πάσας τας ημέρας της ζωής σου· και ακάνθας και τριβόλους θέλει βλαστάνει εις σε· και θέλεις τρώγει τον χόρτον του αγρού· εν τω ιδρώτι του προσώπου σου θέλεις τρώγει τον άρτον σου, εωσού επιστρέψης εις την γην». (Γένεσις 3:17-19) Η εργασία που θα ήταν αξιοπρεπής, επειδή θα είχε ως τελικό σκοπό της την ευαρέστηση του Δημιουργού του ανθρώπου, σήμαινε τώρα μόνο οδυνηρό μόχθο, για να βγάζει απλώς κανείς το ψωμί του.

Τι συμπέρασμα μπορούμε να βγάλουμε από αυτά τα γεγονότα; Το εξής: Η σκληρή εργασία φέρνει διαρκή ικανοποίηση και ευτυχία μόνο όταν συγκεντρώνουμε τη ζωή μας γύρω από την εκτέλεση του θεϊκού θελήματος.

‘Απολαύστε Καλό’ με το να Εκτελείτε το Θέλημα του Θεού

Η εκτέλεση του θεϊκού θελήματος ήταν σαν τροφή για τον Ιησού Χριστό—κάτι το οποίο απολάμβανε και με το οποίο συντηρούσε την πνευματική του ζωή. (Ιωάννης 4:34) Πώς μπορείτε κι εσείς να απολαμβάνετε έτσι την εργασία;

Πρέπει να καταλάβετε ‘τι είναι το θέλημα του Ιεχωβά’ για εσάς. (Εφεσίους 5:17) Το θέλημά του είναι να αποκατασταθεί το ανθρώπινο γένος «εις την ελευθερίαν της δόξης των τέκνων του Θεού». (Ρωμαίους 8:21· 2 Πέτρου 3:9) Τώρα λαβαίνει χώρα το παγκόσμιο έργο σύναξης, που εκπληρώνει αυτό το θέλημα. Μπορείτε κι εσείς να πάρετε μέρος σ’ αυτό το απόλυτα ικανοποιητικό έργο. Αυτού του είδους το έργο σίγουρα θα σας κάνει ευτυχισμένους.

Ο Αντόνιο, που αναφέρθηκε στην αρχή αυτού του άρθρου, βρήκε αργότερα ικανοποίηση και ευτυχία. Όταν αυτός και η γυναίκα του έβαζαν τις «μάταιες» κοσμικές δουλειές τους πρώτες στη ζωή τους, και απορροφούνταν βαθιά απ’ αυτές, η πνευματική τους ζωή έπασχε. Τότε ήταν που άρχισαν να έχουν οικογενειακά προβλήματα. Συνειδητοποιώντας πώς είχε η κατάσταση, η γυναίκα του αποφάσισε να εγκαταλείψει τη δουλειά της και άρχισε να ‘αγωνίζεται σθεναρά’, κάνοντας το έργο κηρύγματος της Βασιλείας του Θεού ολοχρόνια.—Λουκάς 13:24, ΜΝΚ.

«Αμέσως», λέει ο Αντόνιο, «προσέξαμε μια μεγάλη αλλαγή. Δεν είχαμε πια συνεχείς καβγάδες. Η ειρήνη ξαναγύρισε στην οικογένειά μας». Η γυναίκα του είχε τη χαρά να βοηθάει άλλους να αποκτήσουν τη γνώση που συνεπάγεται ‘αιώνια ζωή’. (Ιωάννης 17:3) Η ευτυχία της υποκίνησε τον Αντόνιο να επανεκτιμήσει τι έχει πραγματικά αξία. Η επιθυμία του να υπηρετεί τον Θεό ολόψυχα επικράτησε. Απέρριψε μια πρόταση για προαγωγή και παραιτήθηκε από την κοσμική του εργασία. Αν και η αλλαγή που έκανε σήμαινε ότι έπρεπε να πιάσει μια πιο ταπεινή δουλειά, τόσο ο Αντόνιο όσο και η γυναίκα του είναι ευτυχισμένοι που δαπανούν τον περισσότερο χρόνο τους στη Χριστιανική διακονία, κάνοντας το θέλημα του Θεού.

Φυσικά, δεν είναι όλοι σε θέση να κάνουν τόσο μεγάλες αλλαγές. Ο Μιζουμόρι, ο Ιάπωνας τραπεζίτης που αναφέρθηκε πρωτύτερα, απολαμβάνει τη διακονία του ως πρεσβύτερος σε κάποια Χριστιανική εκκλησία και εξακολουθεί να συντηρεί την οικογένειά του με την κοσμική του δουλειά, στην οποία κατέχει κάποια διοικητική θέση. Ωστόσο, η ζωή του δεν συγκεντρώνεται πια γύρω από την κοσμική του εργασία, αλλά περιστρέφεται γύρω από την εκτέλεση του θελήματος του Θεού. Η κοσμική του εργασία είναι το μέσο που τον συντηρεί και που τον καθιστά ικανό να εκπληρώνει αυτόν τον αντικειμενικό σκοπό. Τώρα και η κοσμική εργασία έχει νόημα.

Όταν καλλιεργείτε αυτή την άποψη ως προς το επάγγελμά σας, θα αγωνίζεστε αναμφίβολα ‘όχι για τα μάτια, όπως κάνουν όσοι θέλουν να φανούν αρεστοί εις τους ανθρώπους, αλλά με ειλικρίνειαν της καρδιάς, φοβούμενοι τον Ιεχωβά’. (Κολοσσαείς 3:22, ΚΔΤΚ) Τέτοιου είδους ειλικρίνεια μπορεί να φαίνεται ότι ‘δεν έχει πέραση’ σ’ αυτή την ανταγωνιστική κοινωνία, αλλά όπως παραδέχεται ο Μιζουμόρι, αν εφαρμόζετε τέτοιες αρχές, θα σας εμπιστεύονται και θα σας εκτιμούν. Αν και ο ίδιος σταμάτησε να εργάζεται με σκοπό την προαγωγή, αυτή ήρθε από μόνη της.—Παροιμίαι 22:29.

Ναι, το να συγκεντρώνετε τη ζωή σας γύρω από την εκτέλεση του θελήματος του Θεού είναι το κλειδί για να βρίσκετε ευτυχία με τη σκληρή εργασία. Γι’ αυτό, ο σοφός Βασιλιάς Σολομών συμπέρανε: «Δεν είναι άλλο καλόν δι’ αυτούς, ειμή να ευφραίνηταί τις και να κάμνη καλόν εν τη ζωή αυτού. Και έτι το να τρώγη πας άνθρωπος και να πίνη και να απολαμβάνη καλόν εκ παντός του μόχθου αυτού [για όλη τη σκληρή εργασία του, ΜΝΚ], είναι χάρισμα Θεού».—Εκκλησιαστής 3:12, 13.

[Εικόνα στη σελίδα 7]

Το να συγκεντρώνετε την οικογενειακή σας ζωή γύρω από τη μελέτη της Αγίας Γραφής και την εκτέλεση του θελήματος του Θεού είναι το κλειδί για να απολαμβάνετε την καρποφορία της σκληρής εργασίας