Με τον Ιδρώτα των Παιδιών

«Τα παιδιά, τα οποία αποτελούν τώρα μέρος της διαδικασίας παραγωγής, αντιμετωπίζονται σαν οικονομικά αγαθά και όχι ως το μέλλον της κοινωνίας».—Χιρά Χονγκλανταρόμ, διευθυντής του Ινστιτούτου Ανθρώπινων Πόρων της Ταϋλάνδης.

ΤΗΝ επόμενη φορά που θα αγοράσετε μια κούκλα για την κόρη σας, θυμηθείτε ότι μπορεί να την έχουν κατασκευάσει κάποια παιδάκια στη νοτιοανατολική Ασία. Την επόμενη φορά που ο γιος σας θα κλωτσήσει μια μπάλα του ποδοσφαίρου, συλλογιστείτε ότι μπορεί να την έχει ράψει ένα τρίχρονο κοριτσάκι το οποίο, μαζί με τη μητέρα του και τις τέσσερις αδελφές του, κερδίζει 75 σεντς (περ. 225 δρχ.) τη μέρα. Την επόμενη φορά που θα αγοράσετε ένα χαλί, σκεφτείτε ότι ίσως το έχουν υφάνει τα ευκίνητα δάχτυλα εξάχρονων αγοριών τα οποία εργάζονται πολλές ώρες κάθε μέρα κάτω από βάναυσες συνθήκες.

Πόσο διαδεδομένη είναι η παιδική εργασία; Πώς επηρεάζει τα παιδιά; Τι μπορεί να γίνει για να διορθωθεί η κατάσταση;

Η Έκταση του Προβλήματος

Σύμφωνα με τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (Δ.Ο.Ε.), ο αριθμός των εργαζόμενων παιδιών ηλικίας 5 ως 14 ετών στις αναπτυσσόμενες χώρες υπολογίζεται ότι φτάνει τα 250 εκατομμύρια.a Πιστεύεται ότι το 61 τοις εκατό αυτών των παιδιών βρίσκεται στην Ασία, το 32 τοις εκατό στην Αφρική και το 7 τοις εκατό στη Λατινική Αμερική. Η παιδική εργασία είναι φαινόμενο που παρατηρείται και στις βιομηχανοποιημένες χώρες.

Στη νότια Ευρώπη, ένας μεγάλος αριθμός παιδιών απασχολούνται σε κάποια αμειβόμενη εργασία, ιδίως εποχιακού χαρακτήρα, όπως είναι η γεωργία, και ορισμένα από αυτά δουλεύουν σε μικρά εργαστήρια. Πρόσφατα, η παιδική εργασία παρουσίασε αύξηση στην Κεντρική και στην Ανατολική Ευρώπη αφότου έγινε η μετάβαση από τον κομμουνισμό στον καπιταλισμό. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο επίσημος αριθμός των εργαζόμενων παιδιών είναι 5,5 εκατομμύρια, αλλά αυτός δεν περιλαμβάνει τα πολλά παιδιά κάτω των 12 ετών που δουλεύουν παράνομα είτε σε άθλια εργοστάσια είτε ως εποχιακοί και μετακινούμενοι εργάτες σε μεγάλα αγροκτήματα. Πώς γίνονται αυτά τα εκατομμύρια παιδιά μέρος του εργατικού δυναμικού;

Τα Αίτια της Παιδικής Εργασίας

Εκμετάλλευση της φτώχειας. «Η πιο ισχυρή δύναμη που οδηγεί τα παιδιά σε επικίνδυνη, εξουθενωτική εργασία είναι η εκμετάλλευση της φτώχειας», αναφέρει η έκθεση Η Κατάσταση των Παιδιών του Κόσμου—1997 (The State of the World’s Children 1997). «Για τις φτωχές οικογένειες, ο μικρός μισθός που συνεισφέρει ένα παιδί, ή η βοήθεια που προσφέρει στο σπίτι επιτρέποντας έτσι στους γονείς να εργάζονται, μπορεί να σημάνει τη διαφορά ανάμεσα στην πείνα και στην εξασφάλιση των απολύτως αναγκαίων». Οι γονείς των εργαζόμενων παιδιών είναι πολλές φορές άνεργοι ή υποαπασχολούνται. Χρειάζονται απεγνωσμένα ένα σίγουρο εισόδημα. Γιατί, λοιπόν, οι δουλειές προσφέρονται στα παιδιά τους και όχι στους ίδιους; Επειδή τα παιδιά μπορούν να πληρωθούν λιγότερο. Επειδή τα παιδιά είναι πιο πειθήνια και εύπλαστα—πολλά κάνουν ό,τι τους λένε, ενώ σπάνια αμφισβητούν την εξουσία. Επειδή τα παιδιά είναι λιγότερο πιθανό να οργανωθούν προκειμένου να αντισταθούν στην καταπίεση. Και επειδή δεν αντεπιτίθενται όταν τα κακοποιούν σωματικά.

Έλλειψη εκπαίδευσης. Ο Σουντχίρ, ένα 11χρονο αγόρι από την Ινδία, είναι ένα από τα εκατομμύρια παιδιά που σταμάτησαν το σχολείο και άρχισαν να εργάζονται. Γιατί; «Στο σχολείο, οι δάσκαλοι δεν δίδασκαν καλά», απαντάει. «Όταν τους ζητούσαμε να μας μάθουν το αλφάβητο, μας χτυπούσαν. Κοιμούνταν μέσα στην τάξη. . . . Όταν δεν καταλαβαίναμε κάτι, δεν μας το εξηγούσαν». Δυστυχώς, η περιγραφή του Σουντχίρ για το σχολείο είναι ακριβής. Στις αναπτυσσόμενες χώρες, οι περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες έχουν πλήξει σοβαρά την εκπαίδευση. Μια έρευνα του Ο.Η.Ε., η οποία διεξάχθηκε το 1994 σε 14 από τις ελάχιστα αναπτυγμένες χώρες του κόσμου, αποκάλυψε ορισμένα ενδιαφέροντα στοιχεία. Για παράδειγμα, στις μισές από αυτές τις χώρες, οι αίθουσες διδασκαλίας για την πρώτη τάξη έχουν θρανία μόνο για 4 στους 10 μαθητές. Οι μισοί από τους μαθητές δεν έχουν βιβλία, και οι μισές από τις αίθουσες δεν έχουν πίνακες. Δεν προκαλεί έκπληξη το ότι πολλά παιδιά που πηγαίνουν σε αυτά τα σχολεία καταλήγουν να εργάζονται.

Παραδοσιακές προσδοκίες. Όσο πιο επικίνδυνη και πιο σκληρή είναι η δουλειά, τόσο πιθανότερο είναι ότι θα την κάνουν άτομα που ανήκουν σε εθνικές μειονότητες ή σε κατώτερες τάξεις, άτομα που βρίσκονται σε μειονεκτική θέση, καθώς και φτωχοί. Σύμφωνα με το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Παιδιά (UNICEF), σε μια ασιατική χώρα «επικρατεί η άποψη ότι μερικοί άνθρωποι είναι γεννημένοι για να κυβερνούν και να εργάζονται με το μυαλό τους ενώ άλλοι, η συντριπτική πλειονότητα, είναι γεννημένοι για να εργάζονται με το σώμα τους». Στη Δύση, η νοοτροπία δεν είναι πάντοτε πολύ καλύτερη. Εκείνοι που ανήκουν στην κυριαρχούσα ομάδα μπορεί να μη θέλουν να κάνουν τα δικά τους παιδιά επικίνδυνες εργασίες, αλλά δεν θα χάσουν τον ύπνο τους αν κάνουν αυτές τις εργασίες νεαρά άτομα που ανήκουν σε φυλετικές, εθνικές ή οικονομικές μειονότητες. Στη βόρεια Ευρώπη, για παράδειγμα, τα εργαζόμενα παιδιά πιθανώς είναι τουρκικής ή αφρικανικής καταγωγής· στις Ηνωμένες Πολιτείες, ίσως είναι ασιατικής ή λατινοαμερικανικής καταγωγής. Το πρόβλημα της παιδικής εργασίας επιδεινώνεται από τη σύγχρονη κοινωνία, η οποία είναι απορροφημένη στον καταναλωτισμό. Η ζήτηση για φτηνά προϊόντα είναι υψηλή. Λίγοι είναι εκείνοι που φαίνεται να ενδιαφέρονται για το αν αυτά τα προϊόντα τα κατασκευάζουν εκατομμύρια ανώνυμα παιδιά τα οποία πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης.

Μορφές Παιδικής Εργασίας

Τι μορφές παίρνει η παιδική εργασία; Γενικά, τα περισσότερα εργαζόμενα παιδιά δουλεύουν ως οικιακοί βοηθοί. Αυτοί οι εργάτες έχουν ονομαστεί «τα πιο ξεχασμένα παιδιά του κόσμου». Οι οικιακές εργασίες δεν είναι κατ’ ανάγκην επικίνδυνες, αλλά πολλές φορές είναι. Τα παιδιά που εργάζονται σαν σκλάβοι σε σπίτια συνήθως κακοπληρώνονται—ή δεν πληρώνονται καθόλου. Τα αφεντικά καθορίζουν τους όρους και τις συνθήκες εργασίας αυτών των παιδιών όπως ακριβώς τους αρέσει. Εκείνα στερούνται τη στοργή, τη σχολική εκπαίδευση, το παιχνίδι και τις κοινωνικές δραστηριότητες. Είναι επίσης ευάλωτα σε σωματική και σεξουαλική κακοποίηση.

Άλλα παιδιά τα χρησιμοποιούν σε καταναγκαστική εργασία και ως δέσμιο εργατικό δυναμικό. Στη νότια Ασία, καθώς και σε άλλες περιοχές, οι γονείς δίνουν ενέχυρο τα παιδιά τους, πολλά από τα οποία είναι μόλις οχτώ ή εννιά χρονών, σε εργοστασιάρχες ή σε εκπροσώπους τους για να πάρουν μικρά δάνεια. Η ισόβια υποδούλωση των παιδιών δεν καταφέρνει σε καμιά περίπτωση ούτε καν να μειώσει το χρέος.

Τι θα πούμε για τη σεξουαλική εμπορική εκμετάλλευση των παιδιών; Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο τουλάχιστον ένα εκατομμύριο κορίτσια παρασύρονται και εμπλέκονται στο εμπόριο του σεξ, σε παγκόσμια κλίμακα. Τα αγόρια, επίσης, πέφτουν πολλές φορές θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης. Η σωματική και συναισθηματική βλάβη που επιφέρει αυτού του είδους η κακοποίηση—για να μην αναφερθούμε στη μόλυνση από τον ιό του AIDS (HIV)—την κάνει μια από τις πιο επικίνδυνες μορφές παιδικής εργασίας. «Στην κοινωνία έχουμε την ίδια θέση με τους αλήτες», λέει μια 15χρονη πόρνη από τη Σενεγάλη. «Κανένας δεν θέλει να μας ξέρει ούτε θέλει να τον δουν μαζί μας».b

Πολλά από τα εργαζόμενα παιδιά τα εκμεταλλεύονται σε βιομηχανίες και φυτείες. Αυτά τα παιδιά μοχθούν σε ορυχεία τα οποία θα θεωρούνταν πολύ επικίνδυνα για ενηλίκους. Πολλά υποφέρουν από φυματίωση, βρογχίτιδα και άσθμα. Τα παιδιά που εργάζονται σε φυτείες είναι εκτεθειμένα σε παρασιτοκτόνα, σε δαγκώματα φιδιών και σε τσιμπήματα εντόμων. Μερικά έχουν ακρωτηριαστεί ενώ έκοβαν ζαχαροκάλαμο με μεγάλα μαχαίρια. Εκατομμύρια άλλα παιδιά έχουν κάνει τους δρόμους χώρο εργασίας τους. Πάρτε για παράδειγμα τη δεκάχρονη Σιρίν, που είναι επαγγελματίας ρακοσυλλέκτρια. Δεν πήγε ποτέ στο σχολείο, αλλά ξέρει καλά την οικονομική πλευρά της επιβίωσης. Αν πουλήσει χαρτιά και πλαστικές σακούλες αξίας 30 ως 50 σεντς (περ. 90 ως 150 δρχ.), θα φάει μεσημεριανό. Αν κερδίσει λιγότερα, δεν θα φάει. Τα παιδιά του δρόμου, τα οποία πολλές φορές φεύγουν από το σπίτι τους για να γλιτώσουν την κακοποίηση ή την παραμέληση, υφίστανται περισσότερη κακοποίηση και εκμετάλλευση στους δρόμους. «Κάθε μέρα προσεύχομαι να μην καταλήξω σε κακά χέρια», λέει η Τζόσι, μια δεκάχρονη που πουλάει καραμέλες στους μεγάλους δρόμους μιας ασιατικής πόλης.

Καταστρέφεται η Παιδική τους Ηλικία

Εξαιτίας αυτών των μορφών παιδικής εργασίας, δεκάδες εκατομμύρια παιδιά εκτίθενται σε σοβαρούς κινδύνους. Αυτοί μπορεί να πηγάζουν από τη φύση της δουλειάς που κάνουν ή από τις κακές συνθήκες εργασίας. Τα παιδιά και άλλοι νεαροί εργαζόμενοι τείνουν να παθαίνουν πιο σοβαρά επαγγελματικά ατυχήματα από τους ενηλίκους. Αυτό συμβαίνει επειδή η ανατομία του παιδιού είναι διαφορετική από εκείνη του ενηλίκου. Η σπονδυλική του στήλη ή η λεκάνη του μπορεί εύκολα να παραμορφωθεί από τη σκληρή δουλειά. Επίσης, τα παιδιά υποφέρουν περισσότερο από τους ενηλίκους όταν εκτίθενται σε επικίνδυνες χημικές ουσίες ή σε ακτινοβολία. Επιπλέον, τα παιδιά δεν έχουν τη σωματική ικανότητα να εργάζονται επί πολλές ώρες σε κοπιαστικές και μονότονες δουλειές, όπως συμβαίνει συχνά. Συνήθως δεν ξέρουν τους κινδύνους ούτε έχουν μεγάλη γνώση για τις προφυλάξεις που πρέπει να παίρνουν.

Οι επιπτώσεις της παιδικής εργασίας στην ψυχολογική, συναισθηματική και διανοητική ανάπτυξη των θυμάτων είναι επίσης ολέθριες. Αυτά τα παιδιά στερούνται τη στοργή. Οι ξυλοδαρμοί, οι προσβολές, η τιμωρία με τη μορφή στέρησης της τροφής και η σεξουαλική κακοποίηση είναι πολύ συνηθισμένα πράγματα. Σύμφωνα με μια μελέτη, σχεδόν τα μισά από τα περίπου 250 εκατομμύρια εργαζόμενα παιδιά έχουν σταματήσει το σχολείο. Επιπρόσθετα, έχει παρατηρηθεί ότι η ικανότητα μάθησης των παιδιών που εργάζονται πολλές ώρες μπορεί να μειωθεί.

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Ότι τα περισσότερα εργαζόμενα παιδιά είναι ισόβια καταδικασμένα σε φτώχεια, δυστυχία, αρρώστια, αναλφαβητισμό και κοινωνικά προβλήματα. Ή, όπως το έθεσε η δημοσιογράφος Ρόμπιν Ράιτ, «παρ’ όλα τα επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματά του, ο κόσμος στο τέλος του 20ού Αιώνα δημιουργεί εκατομμύρια παιδιά τα οποία έχουν ελάχιστες ελπίδες να ζήσουν φυσιολογικά, πόσο μάλλον να οδηγήσουν τον κόσμο στον 21ο Αιώνα». Αυτές οι αφυπνιστικές σκέψεις εγείρουν μερικά ερωτήματα: Τι μεταχείριση θα πρέπει να έχουν τα παιδιά; Διαφαίνονται κάποιες λύσεις για το πρόβλημα της βάναυσης παιδικής εργασίας;

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο στη σελίδα 5]

Τι Είναι η Παιδική Εργασία;

ΤΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ παιδιά σε όλες τις κοινωνίες εργάζονται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Τα είδη της εργασίας που κάνουν ποικίλλουν ανάλογα με την κοινωνία και με τη χρονική περίοδο. Η εργασία μπορεί να αποτελεί ουσιώδες μέρος της εκπαίδευσης των παιδιών και ένα μέσο μετάδοσης βασικών ικανοτήτων από το γονέα στο παιδί. Σε ορισμένες χώρες, τα παιδιά πολλές φορές βοηθούν σε εργαστήρια και μικρές επιχειρήσεις, και σταδιακά γίνονται κανονικοί εργαζόμενοι αργότερα στη ζωή τους. Σε άλλες χώρες, οι έφηβοι εργάζονται λίγες ώρες την εβδομάδα για να έχουν χαρτζιλίκι. Το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Παιδιά υποστηρίζει ότι αυτού του είδους η εργασία «είναι ωφέλιμη, επειδή προωθεί ή αυξάνει τη σωματική, διανοητική, πνευματική, ηθική ή κοινωνική ανάπτυξη χωρίς να παρεμποδίζει τη σχολική εκπαίδευση, την αναψυχή και την ξεκούραση».

Από την άλλη μεριά, υπάρχει μια μορφή παιδικής εργασίας η οποία αφορά παιδιά που εργάζονται πολλές ώρες για μικρό μισθό, συνήθως κάτω από ανθυγιεινές συνθήκες. Αυτό το είδος εργασίας «είναι δίχως αμφιβολία καταστροφικό ή αποτελεί εκμετάλλευση», σχολιάζει η έκθεση Η Κατάσταση των Παιδιών του Κόσμου—1997. «Κανένας δεν θα υποστήριζε δημόσια ότι το να εκμεταλλεύονται ορισμένοι τα παιδιά εκπορνεύοντάς τα είναι αποδεκτό, όποιες και αν είναι οι περιστάσεις. Το ίδιο μπορεί να λεχθεί για τα παιδιά που τα μεταχειρίζονται ως “δέσμιο εργατικό δυναμικό”, όρος ο οποίος χρησιμοποιείται ευρέως για να περιγράψει την περίπτωση στην οποία τα παιδιά ουσιαστικά υποδουλώνονται προκειμένου να εξοφληθούν τα χρέη των γονέων ή των παππούδων τους. Αυτός ο όρος εφαρμόζεται επίσης σε βιομηχανίες διαβόητες για το ότι θέτουν σε μεγάλο κίνδυνο την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων . . . Η επικίνδυνη εργασία είναι απλώς κάτι απαράδεκτο για όλα τα παιδιά».

[Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 8, 9]

«Πρέπει να Γίνουν Πολλά Ακόμα»

Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (Δ.Ο.Ε.) ηγείται των προσπαθειών για την εξάλειψη των χειρότερων μορφών παιδικής εργασίας. Η Δ.Ο.Ε. παροτρύνει τις κυβερνήσεις να ψηφίσουν νόμους οι οποίοι θα απαγορεύουν την εργασία για παιδιά μικρότερα των 15 ετών. Επίσης προωθεί νέες συμβάσεις οι οποίες θα απαγορεύουν τη χρησιμοποίηση εργαζόμενων παιδιών ηλικίας κάτω των 12 ετών και θα θέτουν εκτός νόμου τις πιο επικίνδυνες μορφές εκμετάλλευσης. Για περισσότερες πληροφορίες αναφορικά με την επιτυχία αυτών των προσπαθειών, το Ξύπνα! μίλησε με τη Σόνια Ρόζεν, διευθύντρια του Διεθνούς Προγράμματος Παιδικής Εργασίας, του αμερικανικού Υπουργείου Εργασίας, η οποία έχει συνεργαστεί στενά με διάφορα προγράμματα της Δ.Ο.Ε. Ακολουθεί ένα απόσπασμα της συζήτησης.

Ε.: Ποιος είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος για την καταπολέμηση της παιδικής εργασίας;

Α.: Δεν έχουμε μόνο μία σωστή απάντηση. Ωστόσο, σε διεθνές επίπεδο, τα θέματα που έχουμε συζητήσει είναι θεμελιώδη, δηλαδή, ικανοποιητική επιβολή του νόμου σε συνδυασμό με στοιχειώδη εκπαίδευση σε παγκόσμια κλίμακα, η οποία θα είναι κατά προτίμηση υποχρεωτική και δωρεάν. Ασφαλώς, είναι επίσης ζωτικό να υπάρχουν αρκετές δουλειές για τους γονείς.

Ε.: Είστε ικανοποιημένη με την πρόοδο που έχει σημειωθεί ήδη στην καταπολέμηση της παιδικής εργασίας;

Α.: Ποτέ δεν είμαι ικανοποιημένη. Εμείς λέμε ότι δεν θα έπρεπε να υπάρχει ούτε ένα παιδί το οποίο να εργάζεται υπό τέτοιες βάναυσες συνθήκες. Έχουμε κάνει μεγάλα άλματα χάρη στα προγράμματα της Δ.Ο.Ε. Αλλά πρέπει να γίνουν πολλά ακόμα.

Ε.: Πώς ανταποκρίνεται η διεθνής κοινότητα στις προσπάθειες για την εξάλειψη της παιδικής εργασίας;

Α.: Δεν ξέρω πια τι απάντηση να δώσω σε αυτό το ερώτημα. Σε όλο τον κόσμο τώρα υπάρχει ομοφωνία όσον αφορά το ότι η παιδική εργασία είναι κάτι το οποίο πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Νομίζω ότι σε αυτό το σημείο τα πραγματικά ερωτήματα είναι: Πώς και πόσο γρήγορα θα γίνει αυτό; Ποια είναι τα αποτελεσματικότερα μέσα που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να αντιμετωπίσουμε συγκεκριμένες μορφές της παιδικής εργασίας; Νομίζω ότι αυτό είναι το πραγματικό μας πρόβλημα.

Ε.: Τι μπορούν να περιμένουν τα εργαζόμενα παιδιά;

Α.: Όλες οι χώρες του κόσμου πρόκειται να ξανασυναντηθούν στη Γενεύη φέτος για να συνάψουν μια καινούρια σύμβαση σχετικά με τις χειρότερες μορφές παιδικής εργασίας. Αυτή η συνάντηση είναι στ’ αλήθεια πολλά υποσχόμενη—όλες οι χώρες, καθώς επίσης τα εργατικά συνδικάτα και οι εργοδοτικές οργανώσεις. Ελπίζουμε ότι αυτή θα εδραιώσει ένα καινούριο οικοδόμημα το οποίο θα στοχεύει στην εξάλειψη των χειρότερων μορφών παιδικής εργασίας.

Ωστόσο, δεν συμμερίζονται όλοι την αισιοδοξία της Σόνια Ρόζεν. Ο Τσαρλς Μακ Κόρμακ, πρόεδρος της οργάνωσης Σώστε τα Παιδιά, διατηρεί τις επιφυλάξεις του και δηλώνει: «Δεν υπάρχει η πολιτική βούληση και η ενημέρωση του κοινού προκειμένου να επιτευχθεί αυτό». Γιατί; Η UNICEF σχολιάζει: «Η παιδική εργασία είναι συνήθως πολύπλοκο ζήτημα. Τη συντηρούν ισχυρές δυνάμεις, στις οποίες περιλαμβάνονται πολλοί εργοδότες, ομάδες που έχουν επενδεδυμένα συμφέροντα και οικονομολόγοι που υποστηρίζουν ότι η αγορά πρέπει να μείνει ελεύθερη πάση θυσία, καθώς και οπαδοί της παράδοσης οι οποίοι πιστεύουν πως ορισμένα παιδιά δεν πρέπει να έχουν δικαιώματα λόγω της κάστας ή της κοινωνικής τους τάξης».

[Εικόνα]

Σόνια Ρόζεν

[Εικόνες στη σελίδα 5]

Η θλιβερή ιστορία της παιδικής εργασίας περιλαμβάνει εξαντλητική δουλειά σε ορυχεία και βαμβακουργίες

[Ευχαριστίες]

Φωτογραφίες U.S. National Archives

[Εικόνα στη σελίδα 7]

Ψάχνοντας στα σκουπίδια

[Εικόνα στη σελίδα 7]

Κοπιαστική εργασία στη συλλογή καυσόξυλων

[Ευχαριστίες]

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ UN 148046/J. P. Laffont-SYGMA

[Εικόνα στη σελίδα 7]

Εργασία σε νηματουργία

[Ευχαριστίες]

CORBIS/Dean Conger

[Εικόνα στη σελίδα 8]

Υπάρχουν παιδιά που εργάζονται ως μικροπωλητές στους δρόμους μόνο για 20 δραχμές τη μέρα

[Ευχαριστίες]

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ UN 148027/Jean Pierre Laffont

[Εικόνα στη σελίδα 8]

Εργασία σε ξυλουργείο

[Ευχαριστίες]

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ UN 148079/J. P. Laffont-SYGMA

[Εικόνα στη σελίδα 9]

Αγώνας για τον επιούσιο

[Ευχαριστίες]

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ UN 148048/J. P. Laffont-SYGMA