Το περιοδικό The Nation δηλώνει ότι η Αφρική «είναι μια πλούσια και σταθερή πηγή τροφίμων τα οποία καταναλώνονται καθημερινά στις αναπτυγμένες χώρες». Στη διάρκεια της πρόσφατης πείνας στην Αιθιοπία, οι Βρετανοί συγκλονίστηκαν όταν έμαθαν ότι τα φρούτα και τα λαχανικά που έτρωγαν προέρχονταν από αυτήν τη χώρα. Εκτός από το βαμπάκι, η Αφρική εξάγει τσάι, καφέ, ζάχαρη, κακάο, ξηρούς καρπούς, λουλούδια, κρέας, φοινικέλαιο, ξυλεία και πολλά άλλα αγροτικά προϊόντα.

«Μέσα σ’ ένα χρόνο», ισχυρίζεται το περιοδικό Newsweek, «πέθαναν περίπου 1 εκατομμύριο χωρικοί στην Αιθιοπία και 500.000 παιδιά στο Σουδάν».

Το Μάρτιο του 1984, η Αιθιοπία έκανε έκκληση για 450.000 τόνους σιτηρών, για να καλυφθούν οι επείγουσες ανάγκες. Η ποσότητα δεν ήταν υπερβολική γιατί στην πραγματικότητα υπήρχε ανάγκη για διπλάσια ποσότητα. Παρ’ όλα αυτά, ο Ο.Η.Ε. και οι χώρες-μέλη του δεν έδωσαν ιδιαίτερη προσοχή. Πρόσφεραν λιγότερο από 100.000 τόνους σιτηρών, τη στιγμή που το παγκόσμιο πλεόνασμα σιτηρών πλησίαζε τους 190.000.000 τόνους! Και σαν να μην έφτανε αυτό, χρειάστηκαν μήνες για να φτάσουν οι ανεπαρκείς προμήθειες τροφίμων. Στο μεταξύ, οι άνθρωποι λιμοκτονούσαν. Σ’ ένα στρατόπεδο περίθαλψης, ο αριθμός των θυμάτων έφτασε τους εκατό ημερησίως.

Κατόπιν, τον Οκτώβριο του 1984, ένα τηλεοπτικό συνεργείο από τη Βρετανία είχε μια καθυστέρηση καθώς περίμενε την αλλαγή αεροπλάνου στην Αιθιοπία. Χρησιμοποίησαν το χρόνο τους για να επισκεφθούν μερικά στρατόπεδα περίθαλψης και κινηματογράφησαν τους ανθρώπους που πέθαιναν από την πείνα. «Καθώς επεξεργαζόμουν αυτό το φιλμ έκλαιγα», είπε ο καμεραμάν Μωχάμεντ Αμίν. «Ήταν μια φρικιαστική, συγκλονιστική εμπειρία για μένα».

Μια Εντυπωσιακή Ανταπόκριση

Αυτό το φιλμ προβλήθηκε στις τηλεοπτικές ειδήσεις του BBC και σε 425 ακόμα κανάλια σ’ όλο τον κόσμο. Αυτό είχε εντυπωσιακή επίδραση. Το αγαναχτισμένο κοινό απαίτησε δράση εκ μέρους των κυβερνήσεων. Μουσικοί της ποπ μετέτρεψαν την επικερδή τους επιχείρηση σε έκκληση για φιλανθρωπική βοήθεια και, μέχρι σήμερα, έχουν συγκεντρώσει πάνω από εκατό εκατομμύρια δολάρια! Όλη αυτή η δημοσιότητα είχε σαν αποτέλεσμα να διεξαχθεί ένα από τα μεγαλύτερα προγράμματα περίθαλψης που έχει δει ποτέ ο κόσμος.

Άρχισαν να καταφθάνουν στην Αφρική αποστολές σιτηρών που πλεόναζαν. Οι κυβερνήσεις της Ευρώπης συνεργάστηκαν για να στείλουν αεροπορικώς ένα φορτίο τροφίμων βαθιά μέσα στο Σουδάν. Ιδιαίτερα αξιόλογη ήταν η συνδυασμένη προσπάθεια να φτάσουν τρόφιμα στην ορεινή περιοχή της Αιθιοπίας. Ο Γκράχαμ Χάνκοκ, στο βιβλίο του Ethiopia: The Challenge of Hunger (Αιθιοπία: Η Πρόκληση της Πείνας) περιέγραψε το θέαμα στο Αεροδρόμιο Μπόλε της Αντίς Αμπέμπα: «Στο χώρο εκφόρτωσης του αεροδρομίου υπήρχαν στη σειρά αεροσκάφη με τα σήματα της Ρωσίας, της Αμερικής, της Ανατολικής Γερμανίας, της Βρετανίας και ένα σωρό άλλων χωρών, που ξεφόρτωναν επείγουσες αποστολές προμηθειών τροφίμων . . . Ήταν σαν να έβλεπες ξαφνικά να παίρνει σάρκα και οστά το όραμα όλων εκείνων των ευγενών στόχων τους οποίους προωθούν τα Ηνωμένα Έθνη, και είχα σχεδόν την εντύπωση ότι άκουγα τα μαχαίρια να σφυρηλατούνται σε υνία».

Η παγκόσμια ανταπόκριση στις ανάγκες της Αφρικής, αν και καθυστερημένη, λέγεται ότι έσωσε πάνω από τρία εκατομμύρια ζωές! Αλλά, δυστυχώς, ακόμα υπάρχει έλλειψη τροφίμων στην Αφρική. Σύμφωνα με πρόσφατες εκθέσεις, εκατομμύρια άνθρωποι στην Αιθιοπία, στο Σουδάν και στη Μοζαμβίκη αντιμετωπίζουν τη λιμοκτονία. ‘Γιατί’, μπορεί να ρωτήσετε, ‘η Αφρική δεν μπορεί να συντηρηθεί μόνη της;’ Και, το πιο σημαντικό, ‘Ποια είναι η πραγματική λύση;’

«ΕΣΠΕΙΡΑ . . . αλλά δεν έβρεξε καθόλου», εξήγησε ο Ιντρίς, ένας Αιθίοπας γεωργός. Όλοι οι σπόροι σάπισαν μέσα στο χώμα και αναγκάστηκε να αφήσει το χωράφι του και να αρχίσει μια καινούρια ζωή σ’ ένα στρατόπεδο περίθαλψης. «Κάποτε», πρόσθεσε, «είχα τέσσερα βόδια για όργωμα, και όταν δεν υπήρχε πια τίποτα για να φάμε, πούλησα τα δυο και τα άλλα δυο τα έσφαξα για το κρέας τους . . . Στην κυριολεξία, έφαγα το μέλλον μου».—Από το βιβλίο Ethiopia: The Challenge of Hunger.

Πολλοί Αφρικανοί γεωργοί, σαν τον Ιντρίς, δυσκολεύονται να παράγουν αρκετή τροφή. Αυτή η ήπειρος που κάποτε ήταν αυτάρκης, τώρα εξαρτάται από μεγάλες εισαγωγές τροφίμων. Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί τόσοι πολλοί Αφρικανοί πέφτουν για ύπνο με άδειο στομάχι;

Ξηρασία

Η Αφρική είναι πασίγνωστη για τις απρόσμενες ξηρασίες. Ιδιαίτερα ευπαθείς είναι οι χώρες που βρίσκονται νότια από την έρημο Σαχάρα. Από το 1960, η βροχόπτωση μειώνεται σταθερά σ’ αυτήν την περιοχή και αυτό έχει δημιουργήσει εκείνο που το περιοδικό Ceres ονομάζει «παρατεταμένη Σαχελιανή ξηρασία» (Σαχέλ: η ημιέρημη γεωγραφική ζώνη νότια της Σαχάρας). Παρ’ όλα αυτά, πολλοί γεωργοί καταφέρνουν να επιζήσουν.

Στην περίοδο 1983-1984, αν και υπήρχε πρόβλημα ξηρασίας, η παραγωγή βαμπακιού πέντε χωρών που βρίσκονται μέσα στη ζώνη Σαχέλ έφτασε σε πρωτοφανές ύψος. Αυτό το βαμπάκι ίσως χρησιμοποιήθηκε για να φτιαχτούν τα ρούχα που τώρα φοράτε εσείς. Αν και οι εξαγωγές βαμπακιού βοήθησαν στην απόκτηση πολύτιμου ξένου συναλλάγματος, υπάρχει ένα τίμημα που πρέπει να πληρωθεί. Το 1984 οι χώρες της Σαχέλ χρειάστηκε να εισάγουν την πρωτοφανή ποσότητα των 1,77 εκατομμυρίων τόνων σιτηρών. «Για το φαινόμενο ότι μπορεί να καλλιεργηθεί βαμπάκι ενώ δεν μπορεί να μεγαλώσει σιτάρι είναι υπεύθυνες οι κυβερνήσεις και η τακτική που ακολουθούν οι κρατικές υπηρεσίες βοήθειας, μάλλον, πάρα η ίδια η βροχόπτωση», δηλώνει ο Λόυντ Τίμπερλεϊκ στο βιβλίο του Africa in Crisis (Η Αφρική σε Κρίση).

Εκτός από το βαμπάκι, η Αφρική εξάγει τσάι, καφέ, ζάχαρη, κακάο, ξηρούς καρπούς, λουλούδια, κρέας, φοινικέλαιο, ξυλεία και πολλά άλλα αγροτικά προϊόντα. «Η Αφρική είναι», δηλώνει το περιοδικό των Η.Π.Α. The Nation, «μια πλούσια και σταθερή πηγή τροφίμων τα οποία καταναλώνονται καθημερινά στις αναπτυγμένες χώρες». Στη διάρκεια της πρόσφατης πείνας στην Αιθιοπία, οι Βρετανοί συγκλονίστηκαν όταν έμαθαν ότι έτρωγαν φρούτα και λαχανικά από αυτήν τη χώρα. Είναι, λοιπόν, φανερό ότι η ξηρασία δεν είναι ο μόνος λόγος για τον οποίο η Αφρική δεν μπορεί να συντηρηθεί μόνη της.