«Απομακρυνθείτε Αμέσως!»

Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα! στην Ιαπωνία

Η Νυχτερινή Έξοδος Δέκα Χιλιάδων Ανθρώπων

«ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΘΕΙΤΕ αμέσως! Τώρα αμέσως!» Οι ηλικιωμένοι τρόφιμοι του Γηροκομείου του Οσίμα έλαβαν οδηγίες να καταφύγουν σ’ ένα δημοτικό σχολείο εξαιτίας μιας έκρηξης στο βουνό Μιχάρα στις 21 Νοεμβρίου 1986. Αν και το προσωπικό του γηροκομείου είχε προετοιμαστεί για την εκκένωση, αφού πριν από λίγες μέρες το ηφαίστειο είχε δραστηριοποιηθεί, η ξαφνική και βίαιη έκρηξη εκείνο το απόγευμα δυσκόλεψε τη φυγή τους.

«Δεν καταφέραμε να θυμηθούμε ούτε τα φορεία που είχαμε ετοιμάσει», εξηγεί ο Καζούκο, μέλος του προσωπικού του γηροκομείου. «Πήραμε τους γέρους στα χέρια μας ή τους κουβαλήσαμε στην πλάτη μας μέχρι τα δυο λεωφορεία που είχε στείλει το δημαρχείο. Σύντομα τα λεωφορεία γέμισαν, και μερικοί χρειάστηκε να μεταφερθούν με φορτηγά σ’ ένα καταφύγιο».

Σε λίγη ώρα οι ηλικιωμένοι έφτασαν στο λιμάνι και επιβιβάστηκαν στο πλοίο της Υπηρεσίας Παράκτιας Ασφάλειας που είχε σταλεί για να εκκενώσει το νησί. Ήταν ανάμεσα στους πρώτους που έφυγαν. Ακολούθησε η εκκένωση πάνω από δέκα χιλιάδων νησιωτών και τουριστών.

Σεισμικές Δονήσεις και Εκρήξεις

Το βουνό Μιχάρα στο νησί Ίζου-Οσίμα, που συνήθως ονομάζεται απλώς Οσίμα, είναι ένα από τα τέσσερα ενεργά ηφαίστεια της Ιαπωνίας που βρίσκονται κάτω από αυστηρή επιτήρηση. Αυτό το ηφαίστειο είναι γνωστό για την ήπια δραστηριότητά του. Ωστόσο, στις 15 Νοεμβρίου 1986, το βουνό εξερράγηκε—μόνο δυο βδομάδες μετά από τότε που ο Σύνδεσμος Πρόγνωσης Εκρήξεων Ηφαιστείων το χαρακτήρισε ασφαλές. Η έκρηξη από τον κρατήρα αριθμός ένα συνέχισε να εντείνεται. (Βλέπε το χάρτη στη σελίδα 6.) Η λάβα χύθηκε από τον εσωτερικό δακτύλιο αυτού του κρατήρα μέσα στον κύριο κρατήρα του ηφαιστείου. Κατόπιν, στις 21 του μηνός, μια απρόσμενη έκρηξη ταρακούνησε τους νησιώτες. Ένας καινούριος κρατήρας σχηματίστηκε. Μετά ακολούθησαν εκρήξεις μέσα από τις ρωγμές του εδάφους, εκτινάσσοντας πύρινους πίδακες σε ύψος πάνω από 100 μέτρα. Καθώς συνέχιζαν να ανοίγονται ρωγμές στο έδαφος, πάνω στις βουνοπλαγιές υψώνονταν καινούριοι πίδακες φωτιάς.

Οι σεισμικές δονήσεις συγκλόνισαν τους ανθρώπους που είχαν ήδη τρομοκρατηθεί από τις εκρήξεις. Μέσα σε μια ώρα, συνολικά 80 σεισμικές δονήσεις συντάραξαν το νησί. Η λάβα που ξεχείλιζε από τον εξωτερικό δακτύλιο του κρατήρα γλίστρησε στη βουνοπλαγιά και κατευθύνθηκε προς την πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή του Οσίμα, το Μοτομάτσι. Εξαιτίας της κατεύθυνσης της λάβας προς το Μοτομάτσι, ο δήμαρχος Χιντεμάσα Ουεμούρα διάταξε την εκκένωση του Μοτομάτσι από τους νησιώτες. Εκείνες τις στιγμές το νότιο μέρος του νησιού, η περιοχή Χαμπού, θεωρούνταν ασφαλής.

‘Ένα Σύννεφο-Μανιτάρι σαν Έκρηξη Ατομικής Βόμβας’

«Πίναμε τσάι», θυμάται ο Τζίρο Νισιμούρα, ο μόνος πρεσβύτερος της Εκκλησίας των Μαρτύρων του Ιεχωβά στο Ίζου-Οσίμα. «Τότε, ακούστηκε στον αέρα μια μεγάλη έκρηξη. Όταν βγήκα έξω, υπήρχε ένα σύννεφο-μανιτάρι πάνω από το βουνό Μιχάρα, ακριβώς όπως και στην έκρηξη ατομικής βόμβας. Αντιλήφθηκα ότι δεν επρόκειτο για μια μικροέκρηξη. Άκουγα τα μεγάφωνα του δημαρχείου που έλεγαν κάτι, αλλά μια και δεν μπορούσα να ακούσω την ανακοίνωση καθαρά, τηλεφώνησα στο δημαρχείο. Μου είπαν ότι δεν είχε λεχτεί ακόμα στους κατοίκους της περιοχής του Μοτομάτσι να απομακρυνθούν. Ήξερα ότι έπρεπε να φάμε κάτι, γι’ αυτό ζήτησα από τη γυναίκα μου να βράσει ρύζι και να φτιάξει ρυζοκεφτέδες. Αλλά πριν προλάβω καλά-καλά να φάω τον πρώτο μου ριζοκεφτέ, εκδόθηκε η διαταγή της εκκένωσης.

»Πέντε από μας, περιλαμβανομένης και της 90χρονης μητέρας της γυναίκας μου, τρέξαμε στο χώρο παρκαρίσματος του λιμανιού του Μοτομάτσι. Οι άνθρωποι είχαν σχηματίσει ουρά περιμένοντας να επιβιβαστούν στο πλοίο για να εκκενώσουν το νησί. Η ουρά ήταν πολύ μεγάλη, αλλά αφού η μητέρα της γυναίκας μου ήταν ηλικιωμένη και δεν μπορούσε να περπατήσει μόνη της, μας επέτρεψαν να επιβιβαστούμε σ’ ένα σκάφος που αναχωρούσε νωρίτερα και προοριζόταν για το Ατάμι».

Για μερικούς δεν ήταν εύκολο να εγκαταλείψουν το νησί που αγαπούσαν τόσο πολύ. Ο Κιτσιγίρο Οκαμούρα, 84 χρονών, βελονιστής στο Γηροκομείο του Οσίμα, είχε ζήσει στο Οσίμα 40 χρόνια. Ο Οκαμούρα περιγράφει τα αισθήματά του: «Οι σεισμικές δονήσεις ήταν δυνατές, αλλά νόμιζα ότι όλα ήταν εντάξει και ήθελα να δω για μερικές μέρες πώς θα πήγαιναν τα πράγματα. Έχω συνηθίσει στους σεισμούς και στις εκρήξεις. Δεν ανησυχούσα και τόσο, γιατί γνώριζα ότι τελικά θα υποχωρούσαν. Αλλά οι πυροσβέστες με πήραν δια της βίας και με ανάγκασαν να φύγω. Έπρεπε να υπακούσω». Έφυγε με τη γυναίκα του τη Γιόσι, τις δυο κόρες τους και τα τέσσερα εγγόνια τους.

Διαταγή Εκκένωσης για Ολόκληρο το Νησί

Στην αρχή, η πορεία της λάβας απειλούσε μόνο το βόρειο μέρος του νησιού. Μερικοί που ζούσαν στην περιοχή του Μοτομάτσι μεταφέρθηκαν στην περιοχή Χαμπού. Στους κατοίκους του νότιου μέρους του νησιού ειπώθηκε απλώς να συγκεντρωθούν στα γυμναστήρια ή στα σχολεία.

«Είχα μόνο δυο κουβέρτες κι αυτή την τσάντα», λέει η Καόκο Χιρακάβα, που κατάφυγε στο γυμναστήριο του Νομάσι στις 5:00 μ.μ. «Νόμιζα ότι θα κράταγε μόνο μια νύχτα». Ο σύζυγός της, ο Ρίνζο, σκέφτηκε τους άρρωστους γονείς του, που ζούσαν κοντά στον καινούριο κρατήρα. Ανήσυχοι, μπήκαν σ’ ένα αυτοκίνητο για να πάνε να πάρουν τους γονείς του. «Οι σεισμικές δονήσεις ήταν πολύ ισχυρές», αναφέρει ο Ρίνζο. «Έμοιαζε σαν να ήμασταν σε βάρκα. Μόλις βάλαμε τους γονείς μου στο αυτοκίνητο, λίγα χιλιόμετρα από το σπίτι των γονέων μου το έδαφος εξερράγηκε». Κατάφεραν να φτάσουν στο γυμναστήριο του Νομάσι, αλλά αργότερα τους ειπώθηκε να φύγουν για το Χαμπού.

Στις 10:50 μ.μ. ο δήμαρχος διάταξε να εκκενωθεί ολόκληρο το νησί. «Βρήκαμε καταφύγιο στο Τρίτο Γυμνάσιο του Χαμπού», αναφέρει η κ. Ταμαόκι. «Μετά μας είπαν να βαδίσουμε μέχρι το λιμάνι. Αλλά το λιμάνι του Χαμπού είναι πολύ ρηχό για μεγάλα πλοία, κι έτσι τελικά αναγκαστήκαμε να πάρουμε το λεωφορείο για το Μοτομάτσι, όπου επιβιβαστήκαμε σ’ ένα πλοίο για το Τόκιο».

Η έξοδος των πάνω από δέκα χιλιάδες νησιωτών και τουριστών συμπληρώθηκε μέχρι τις 5:55 π.μ. της 22ας Νοεμβρίου· ο δήμαρχος και οι αρχές επιβιβάστηκαν στο τελευταίο πλοίο της εκκένωσης. Η εκκένωση του Ίζου-Οσίμα συμπληρώθηκε μέσα σε πέντε ώρες μετά τη μεγάλη έκρηξη. Στο μεγαλύτερο μέρος της διεξάχθηκε με τάξη και ηρεμία, χάρη στις αρχές της πόλης, στη ναυτιλιακή εταιρία που έστειλε πλοία στο Οσίμα για την εκκένωση και στην πρόθυμη συνεργασία των νησιωτών. Με σπάνιες μόνο εξαιρέσεις, οι άνθρωποι υπάκουσαν αμέσως στη διαταγή για εκκένωση. Μόνο λίγες εκατοντάδες αστυνομικοί, πυροσβέστες και άλλο προσωπικό έμειναν, μαζί με πολύ λίγους που αρνήθηκαν να απομακρυνθούν.

ΤΑ πρώτα πλοία που μετάφεραν αυτούς που απομακρύνθηκαν, έφτασαν στα λιμάνια της χερσονήσου Ίζου τη νύχτα της 21ης Νοεμβρίου. Αργότερα αποφασίστηκε ότι αυτοί οι άνθρωποι θα έπρεπε να σταλούν στο Τόκιο, αφού το Οσίμα είναι κάτω από τη δικαιοδοσία της τοπικής κυβέρνησης του Τόκιο. Η τοπική κυβέρνηση σε συνεργασία με την εθνική κυβέρνηση, πήρε την πρωτοβουλία να οργανώσει το έργο της περίθαλψης. Επίσης, και οι Μάρτυρες του Ιεχωβά στην περιοχή του Ίζου καθώς και του Τόκιο, επίσης και στα κεντρικά γραφεία του τμήματος που βρίσκονται στην πόλη Εμπίνα, περίπου 80 χιλιόμετρα από το βουνό Μιχάρα, οργάνωσαν το έργο της περίθαλψης.

Καθώς οι ειδήσεις για το γεγονός διάκοψαν το κανονικό πρόγραμμα της τηλεόρασης, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά που έμεναν στις γύρω περιοχές ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα για τους πνευματικούς αδελφούς τους και τις αδελφές τους που ήταν στο νησί. Ο Νομπουμάσα Ομπάτα της Εκκλησίας Ίτο και άλλοι ήρθαν σ’ επαφή με Μάρτυρες στην περιοχή Ίζου και οργανώθηκαν για να υποδεχτούν αυτούς που είχαν απομακρυνθεί από το νησί. Μέχρι τις 6:30 μ.μ. εκείνης της μέρας, οι Μάρτυρες είχαν φτάσει στα λιμάνια της χερσονήσου Ίζου και στο Ατάμι, έτοιμοι να παραλάβουν τους αδελφούς τους από το Οσίμα.

Όταν ο Τζίρο Νισιμούρα και τέσσερις άλλοι έφτασαν στο Ατάμι γύρω στις δέκα η ώρα εκείνο το βράδυ, οι Μάρτυρες του Ατάμι τους συνάντησαν κρατώντας τα περιοδικά Σκοπιά και Ξύπνα! Επειδή οι κυβερνητικές αρχές δεν είχαν αποφασίσει ακόμα τι θα έκαναν, αυτοί που είχαν απομακρυνθεί από την επικίνδυνη ζώνη μπορούσαν να μείνουν όπου ήθελαν. Κατευθύνθηκαν προς τη Γιουγκαβάρα, όπου ο γιος του Νισιμούρα υπηρετεί ως πρεσβύτερος στην τοπική εκκλησία. Το διαμέρισμα στο οποίο εγκαταστάθηκαν έγινε το κέντρο των επιχειρήσεων για τους διακομιζόμενους της Εκκλησίας Οσίμα.

Την άλλη μέρα το πρωί, στις 8:00 η ώρα, η Επιτροπή του Τμήματος στα κεντρικά γραφεία της Εταιρίας Σκοπιά στην Εμπίνα, αποφάσισε να στείλει αμέσως δυο αντιπροσώπους τους τμήματος στην περιοχή Ίζου και δυο στο Τόκιο για να οργανώσουν το έργο της περίθαλψης.

Ενώ οι αντιπρόσωποι του τμήματος συζητούσαν τα μέτρα περίθαλψης με τον Νισιμούρα, έφτασε και ο Μίτσουο Σιοκάζι με προμήθειες περίθαλψης από την εκκλησία του στο Νουμαζού. Αυτοί που είχαν απομακρυνθεί από το νησί εκτίμησαν ιδιαίτερα το ρουχισμό που τους μοίρασαν, γιατί πολλοί απ’ αυτούς δεν είχαν άλλα ρούχα εκτός από εκείνα που φορούσαν όταν έφυγαν από το νησί. Με ευγνωμοσύνη δέχτηκαν επίσης και τα τρόφιμα που έφερε μαζί του ο Σιοκάζι.

Οι επιτροπές περίθαλψης είχαν προορισμό το Ίζου και το Τόκιο για να μοιράσουν βοήθεια στα μέλη της Εκκλησίας Οσίμα. Αυτές οι επιτροπές επίσης έπρεπε να φροντίσουν και για τις πνευματικές ανάγκες αυτών που είχαν μεταφερθεί από το Οσίμα.

Το Έργο Περίθαλψης στο Τόκιο

Στις 9:55 μ.μ. της 21ης Νοεμβρίου, αφού μερικά πλοία είχαν ξεκινήσει για τη χερσόνησο Ίζου μεταφέροντας αυτούς που απομακρύνθηκαν, ο κυβερνήτης του Τόκιο αποφάσισε ότι όλοι αυτοί που απομακρύνθηκαν θα έπρεπε να σταλούν στο Τόκιο. Ζητήθηκε από τον Γιόσιο Νακαμούρα, έναν πρεσβύτερο από την Εκκλησία των Μαρτύρων του Ιεχωβά στη Μίτα του Τόκιο, να οργανώσει το έργο της περίθαλψης εκεί. Το διαμέρισμα του Νακαμούρα έγινε το κέντρο του έργου περίθαλψης στο Τόκιο.

Ζήτησε από μερικούς από την εκκλησία του και μερικούς από την Εκκλησία Σιναγκάβα να έρθουν και να τον βοηθήσουν. Δέκα απ’ αυτούς έφυγαν από το σπίτι του Νακαμούρα στις δύο η ώρα το πρωί του Σαββάτου και κατευθύνθηκαν προς τις προβλήτες στις οποίες θα έφταναν τα πλοία από το Οσίμα. Οι αδελφοί είχαν εφοδιαστεί με ταμπέλες που έγραφαν: «Παρακαλούμε τα μέλη της Εκκλησίας Οσίμα των Μαρτύρων του Ιεχωβά να έρθουν σ’ επαφή μαζί μας».

Πηγαινοέρχονταν ανάμεσα στις δυο προβλήτες στις οποίες έφταναν τα πλοία μέχρι που έφτασε και το τελευταίο πλοίο. Είχε περάσει δέκα η ώρα το Σάββατο το πρωί. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά από την Εκκλησία Τσούο πήγαν επίσης σε άλλη μια προβλήτα στην οποία έφταναν πλοία από το Οσίμα. Μη γνωρίζοντας ποια πλοία μετάφεραν τους ομοπίστους τους, οι Μάρτυρες στο Τόκιο προσπάθησαν να συναντήσουν όλα τα πλοία που έφτασαν στο Τόκιο.

«Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά», θυμάται ο Καζουγιούκι Καβασίμα, «ήταν οι μόνοι αντιπρόσωποι κάποιας θρησκευτικής ομάδας που ήρθαν για να συναντήσουν τους ομοπίστους τους στην προβλήτα. Η μόνη άλλη ομάδα που υποδέχτηκε αυτούς που είχαν απομακρυνθεί ήταν η ένωση των δασκάλων».

Μέχρι το βράδυ του Σαββάτου, τα μέλη των Εκκλησιών Μίτα και Σιναγκάβα είχαν συγκεντρώσει εθελοντικά ρουχισμό και άλλες προμήθειες περίθαλψης για άμεση διανομή μεταξύ των πνευματικών τους αδελφών από το Οσίμα. Οι Μάρτυρες φόρτωσαν αυτές τις προμήθειες σ’ ένα φορτηγάκι και επισκέφθηκαν τους καταυλισμούς στους οποίους είχαν μεταφερθεί οι Μάρτυρες που είχαν απομακρυνθεί από την επικίνδυνη ζώνη. Οι Μάρτυρες από το Οσίμα καθώς και άλλοι που δεν ήταν Μάρτυρες και που βρίσκονταν εκεί ωφελήθηκαν από τις προμήθειες περίθαλψης.

Το Ενδιαφέρον των Άλλων Παρέχει Ενθάρρυνση

Ένας από τους Μάρτυρες που απομακρύνθηκαν από το νησί ανάφερε: «Όταν εγκαταλείψαμε το Οσίμα, ούτε κι εμείς οι ίδιοι δεν γνωρίζαμε για πού πηγαίναμε. Όταν, όμως, κατεβήκαμε από το πλοίο εντοπίσαμε μια ταμπέλα που έγραφε, ‘Μάρτυρες του Ιεχωβά’. Φανταστείτε την έκπληξη και την εντύπωση που μας προκάλεσε αυτό! Δάκρυα κύλησαν από τα μάτια της γυναίκας μου καθώς με ανακούφιση διαπίστωσε ότι οι αδελφοί μας ήταν εκεί στην προβλήτα και μας περίμεναν.

»Δεν είχαμε προλάβει να εγκατασταθούμε στο Αθλητικό Κέντρο του Κότο και να τελειώσουμε την τηλεφωνική συνομιλία με τον Αδελφό Νακαμούρα όταν έφτασαν οι αντιπρόσωποι του τμήματος. Αυτό πραγματικά μας εντυπωσίασε, και δεν βρίσκαμε λόγια για να εκφράσουμε την εκτίμησή μας».

Στη διάρκεια της εβδομάδας οι επιτροπές περίθαλψης επισκέφθηκαν όλους τους καταυλισμούς που φιλοξενούσαν Μάρτυρες και έλεγξαν τις ανάγκες των ομοπίστων τους. Διαπίστωσαν ότι οι τοπικές εκκλησίες φρόντιζαν καλά τους Μάρτυρες που είχαν μεταφερθεί από το νησί. Μερικοί σπουδαστές της Γραφής προσκαλούνταν για γεύμα κάθε μέρα στα σπίτια των τοπικών Μαρτύρων και εκτίμησαν αυτές τις πράξεις καλοσύνης εκ μέρους Μαρτύρων που ούτε καν γνώριζαν πριν απ’ αυτή την καταστροφή.

Αυτή η εκκένωση αποδείχτηκε επιτυχής επειδή δόθηκαν κατάλληλες προειδοποιήσεις και επειδή οι άνθρωποι τις πρόσεξαν.