Όταν Μιλάει η Επιστήμη—Πώς Δέχεστε τα Όσα Λέει;
ΝΕΕΣ καθώς και επανεμφανιζόμενες παλιές ασθένειες αποτελούν πρόκληση για την επιστήμη. Οι άνθρωποι που ζητούν απεγνωσμένα θεραπεία ακούνε προσεκτικά όταν μιλάει η επιστήμη. Ο φόβος του θανάτου κάνει πολλούς να επιζητούν να δοκιμάσουν το τελευταίο θαυματουργό φάρμακο, και συχνά αυτοί δεν σκέφτονται και πολύ τις μακροπρόθεσμες συνέπειες.
Σε πολλές περιπτώσεις η επιστήμη έχει βοηθήσει τα άτομα που πάσχουν να απολαμβάνουν καλύτερη ποιότητα ζωής. Αξιοσημείωτες είναι οι χειρουργικές μέθοδοι που εξαλείφουν την ανάγκη για μεταγγίσεις αίματος, οι οποίες εγκυμονούν κινδύνους. Η επιστήμη και η τεχνολογία έχουν δώσει στην ανθρωπότητα τη δύναμη να κάνει πράγματα που ξεπερνούν τη φαντασία. Αυτό που κάποτε ανήκε στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας σήμερα είναι καθημερινή πραγματικότητα. Εντούτοις, δεν διέπεται κάθε τομέας της επιστήμης από αλτρουισμό, ούτε καθοδηγείται από τις απελπιστικές ανάγκες της ανθρωπότητας.
Ποιος Μιλάει;
Μεγάλο μέρος της επιστήμης καθοδηγείται από τα χρήματα και υποστηρίζεται από ισχυρές ομάδες επιρροής, όπως αναφέρθηκε νωρίτερα. Συνεπώς, προτού βγάλετε συμπεράσματα ή ενθουσιαστείτε με μια νέα επιστημονική ανακάλυψη, αναρωτηθείτε: “Ποιος μιλάει στ’ αλήθεια;” Μάθετε να αναγνωρίζετε τις κρυμμένες επιδιώξεις. Δεν αποτελεί μυστικό το ότι τα μέσα ενημέρωσης αποβλέπουν στη δημιουργία εντυπώσεων. Ένα μέρος του τύπου δεν σταματάει μπροστά σε τίποτα προκειμένου να πουλήσει τις εφημερίδες του. Μάλιστα ακόμη και μερικές πιο σοβαρές εφημερίδες καταφεύγουν κατά καιρούς στη δημιουργία εντυπώσεων.
Αρκετές φορές η επιστήμη και τα μέσα ενημέρωσης αναπτύσσουν μια σχέση αγάπης-μίσους. Τα μέσα ενημέρωσης μπορούν να κάνουν την επιστήμη να φαίνεται καλή, αλλά, από την άλλη μεριά, «συχνά οι επιστήμονες προσπαθούν να ελέγξουν τον τρόπο με τον οποίο καλύπτει ο τύπος διάφορα θέματα αρνούμενοι συνεντεύξεις αν δεν μπορούν να διαβάσουν και να διορθώσουν το άρθρο προτού δημοσιευτεί. Οι δημοσιογράφοι, φοβούμενοι τη λογοκρισία από τα επενδεδυμένα συμφέροντα, συνήθως διστάζουν να δείξουν τα άρθρα τους στους επιστήμονες, μολονότι πολλές φορές επιβεβαιώνουν με τη βοήθειά τους την ακρίβεια των λεπτομερειών». Αυτά γράφει η Ντόροθι Νέλκιν στο βιβλίο της Πωλείται Επιστήμη (Selling Science).
Κατόπιν παραθέτει παραδείγματα για να υποστηρίξει την άποψή της: «Τα δημοσιεύματα στον τύπο σχετικά με νέες επιστημονικές ανακαλύψεις τείνουν να αναπτερώνουν τις ελπίδες των απελπισμένων ανθρώπων. . . . Ασθενείς πηγαίνουν στο γραφείο του γιατρού τους κραδαίνοντας το τελευταίο αντίτυπο [ενός δημοφιλούς περιοδικού] και απαιτώντας την τελευταία θεραπευτική αγωγή». Επίσης, η Ντόροθι Νέλκιν αναφέρει το παράδειγμα ενός δημοσιογράφου ο οποίος ρώτησε τον εισηγητή του Διεθνούς Σώματος για την Παγκόσμια Υγεία και το Εργατικό Δυναμικό «αν πίστευε ότι οι μάγοι-γιατροί στην Αφρική μπορούν να χορηγούν αποτελεσματικά κάποια φαρμακευτική αγωγή». Ο εισηγητής απάντησε ότι «πιθανότατα μπορούσαν λόγω της μεγάλης υπόληψης που έχουν στα μάτια του πληθυσμού». Αλλά τι έλεγε ο τίτλος της εφημερίδας την επομένη; «Ειδικός του Ο.Η.Ε. Ζητάει Περισσότερους Μάγους-Γιατρούς»!
Δυστυχώς, φαίνεται ότι η τρέχουσα τάση είναι να βασίζονται όλο και περισσότεροι άνθρωποι στις εφημερίδες και στα περιοδικά για να μαθαίνουν όσα αφορούν τη σύγχρονη επιστήμη, λέει η Νέλκιν. Και για πολλούς, οι οποίοι είναι λιγότερο πρόθυμοι ή ικανοί να διαβάσουν, η τηλεόραση γίνεται η κύρια πηγή πληροφόρησης.
Διατήρηση μιας Ισορροπημένης Άποψης για την Επιστήμη
Παρά τους θριάμβους της επιστήμης οι οποίοι ωφελούν την ανθρωπότητα, πρέπει να έχουμε κατά νου ότι οι επιστήμονες είναι και αυτοί άνθρωποι. Δεν είναι άτρωτοι από τον πειρασμό και τη διαφθορά. Τα κίνητρά τους δεν είναι πάντοτε ευγενή. Πράγματι, η επιστήμη έχει την κατάλληλη θέση της στην κοινωνία, αλλά δεν είναι ένα αλάνθαστο καθοδηγητικό φως σε έναν κόσμο που σκοτεινιάζει όλο και περισσότερο.
Το περιοδικό Εικασίες της Επιστήμης και της Τεχνολογίας (Speculations in Science and Technology) παρατηρεί: «Η ιστορία της επιστήμης δείχνει ότι όσο μεγαλοπρεπείς και αν φαίνονται οι ηγέτες της επιστήμης, δεν παύουν να υπόκεινται σε σφάλματα». Στην πραγματικότητα, μερικοί υπόκεινται και με το παραπάνω σε σφάλματα.
Για τους λόγους που αναφέρθηκαν σε αυτά τα άρθρα, θα ήταν άσοφο για τους Χριστιανούς να εμπλέκονται σε επιστημονικές διενέξεις ή να προωθούν αναπόδεικτες επιστημονικές θεωρίες. Για παράδειγμα, μερικοί μπορεί να κυριευτούν από το φόβο του ηλεκτρομαγνητισμού. Έπειτα, με τις καλύτερες προθέσεις, θα μπορούσαν να υποκινούν άλλους να πετάξουν τους φούρνους μικροκυμάτων, τις ηλεκτρικές κουβέρτες και άλλα παρόμοια. Φυσικά, ο καθένας είναι ελεύθερος να επιλέξει, χωρίς να τον επικρίνουν οι άλλοι. Αλλά εκείνοι που έχουν διαφορετική άποψη θα πρέπει να μπορούν να αναμένουν τον ίδιο σεβασμό για αυτήν. Έτσι, είναι σοφό να αποφεύγουμε τη δημιουργία εντυπώσεων. Το αν πολλοί ασυνήθιστοι ισχυρισμοί είναι αληθινοί ή όχι δεν έχει αποδειχτεί ακόμη. Αν μερικοί από αυτούς τους ισχυρισμούς τελικά αποδειχτούν αβάσιμοι ή και εσφαλμένοι, τότε εκείνοι που προωθούσαν τέτοιους ισχυρισμούς όχι μόνο θα μοιάζουν ανόητοι αλλά ίσως και να έχουν άθελά τους βλάψει άλλους.
Ανάγκη για Σύνεση
Πώς θα πρέπει να αντιδρά ο Χριστιανός στα επιστημονικά ρεπορτάζ τα οποία παρουσιάζονται από τα μέσα ενημέρωσης με σκοπό τον εντυπωσιασμό; Πρώτον, εξετάστε το σκοπό. Με ποιο κίνητρο γράφτηκε το άρθρο ή το δημοσίευμα; Δεύτερον, διαβάστε ολόκληρο το άρθρο. Ο εντυπωσιακός τίτλος ίσως να μην ταιριάζει με τις λεπτομέρειες του ίδιου του άρθρου. Τρίτον, και σημαντικότερο, ελέγξτε το υπόμνημα εκείνων που το γράφουν. Λένε την αλήθεια; Μήπως υπάρχει κάποια κρυμμένη επιδίωξη;—Ρωμαίους 3:4.
Μπορεί να ειπωθεί ότι αν μερικοί αντιμετωπίζουν τους επιστήμονες με σκεπτικισμό, αυτοί που ευθύνονται είναι οι επιστήμονες. Η αξιοπιστία μερικών επιστημόνων ως ουδέτερων εκζητητών της αλήθειας έχει σπιλωθεί σοβαρά. Η επιστήμη έχει ανοίξει συναρπαστικούς ορίζοντες γνώσης για τον κόσμο μας και για το σύμπαν. Ωστόσο, μερικές προβλέψεις για έναν καλύτερο νέο κόσμο με βάση την επιστήμη εμπνέουν φόβο και ανησυχία παρά ελπίδα.
Μερικοί ειδικοί διασαλπίζουν ζοφερές προειδοποιήσεις για πιθανές μελλοντικές καταστροφές. Ο Βρετανός φυσικός Τζόζεφ Ρότμπλατ, κάτοχος του Βραβείου Νόμπελ Ειρήνης, εξέφρασε ως εξής τις ανησυχίες του: «Φοβάμαι μήπως άλλες πρόοδοι στην επιστήμη οδηγήσουν σε άλλα μέσα μαζικής καταστροφής, ίσως πιο άμεσα διαθέσιμα ακόμη και από τα πυρηνικά όπλα. Η γενετική μηχανική είναι ένας πολύ πιθανός τομέας, λόγω των τρομακτικών εξελίξεων που λαβαίνουν χώρα εκεί». Ο καθηγητής Μπεν Σέλινγκερ του Εθνικού Πανεπιστημίου της Αυστραλίας μίλησε για τα προβλήματα που προβλέπει εκείνος: «Κατά την άποψή μου, η επόμενη κρίση είναι πιθανότερο να συμβεί στον τομέα της γενετικής μηχανικής, αλλά δεν γνωρίζω τι, πώς ή πότε».
Από την άλλη μεριά, η Αγία Γραφή, ο Λόγος του Θεού, είναι ένα βέβαιο και αξιόπιστο “φως για το δρόμο μας” προς ένα ασφαλές μέλλον ειρήνης, καλής υγείας και παγκόσμιας ενότητας, σε μια καθαρισμένη γη υπό τη διακυβέρνηση της Βασιλείας του Θεού.—Ψαλμός 119:105· Αποκάλυψη 11:18· 21:1-4.
[Πλαίσιο στη σελίδα 11]
«Η Κυριαρχία του Μύθου»
Τα πρόσφατα χρόνια μερικοί επιστήμονες έχουν εκφράσει σοβαρές αμφιβολίες για τη βιωσιμότητα της θεωρίας της εξέλιξης όπως τη διατύπωσε ο Κάρολος Δαρβίνος. Αυτό αληθεύει ιδιαίτερα για τους μοριακούς βιολόγους.
Στο βιβλίο του Εξέλιξη: Μια Θεωρία που Διέρχεται Κρίση (Evolution: A Theory in Crisis), ο Μάικλ Ντέντον, ερευνητής βιολογίας, έγραψε: «Η προαγωγή της θεωρίας του Δαρβίνου σε αυταπόδεικτο αξίωμα είχε ως συνέπεια να γίνουν εντελώς αόρατα τα πολύ πραγματικά προβλήματα και οι αντιρρήσεις με τα οποία πάλεψε τόσο επίπονα ο Δαρβίνος στην Καταγωγή των Ειδών. Κρίσιμα προβλήματα όπως η απουσία συνδετικών κρίκων ή η δυσκολία που παρουσιάζει η πρόβλεψη ενδιάμεσων μορφών δεν συζητιούνται ουσιαστικά ποτέ και η δημιουργία ακόμη και των πλέον πολύπλοκων προσαρμογών αποδίδεται στη φυσική επιλογή χωρίς ίχνος αμφιβολίας».
Συνεχίζει λέγοντας: «Η κυριαρχία του μύθου έχει δημιουργήσει μια διαδεδομένη ψευδαίσθηση ότι η θεωρία της εξέλιξης σχεδόν αποδείχτηκε πριν από εκατό χρόνια . . . Τίποτα δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την αλήθεια».—Σελίδα 77.
«Αν μπορούσε να αποδειχτεί ότι υπήρχε κάποιο πολύπλοκο όργανο το οποίο δεν θα ήταν δυνατόν να είχε σχηματιστεί από πολυάριθμες, διαδοχικές, ανεπαίσθητες μεταβολές, η θεωρία μου θα καταρριπτόταν».—Η Καταγωγή των Ειδών, Κάρολος Δαρβίνος, σελίδα 154.
«Καθώς αυξάνεται ο αριθμός των ανεξήγητων, μη απλοποιήσιμων βιολογικών συστημάτων,a η πεποίθησή μας ότι επαληθεύτηκε το κριτήριο αποτυχίας του Δαρβίνου πλησιάζει στα ανώτατα όρια που δικαιολογεί η επιστήμη». (Το Μαύρο Κουτί του Δαρβίνου—Η Βιοχημική Αμφισβήτηση της Εξέλιξης [Darwin’s Black Box—The Biochemical Challenge to Evolution], Μάικλ Τζ. Μπίχι, σελίδες 39, 40) Με άλλα λόγια, τα σύγχρονα ευρήματα στον τομέα της μοριακής βιολογίας εγείρουν σοβαρές αμφιβολίες για τη θεωρία του Δαρβίνου.
«Το αποτέλεσμα των αθροιστικών προσπαθειών για την εξερεύνηση του κυττάρου—την εξερεύνηση της ζωής σε μοριακό επίπεδο—είναι μια δυνατή, καθαρή, διαπεραστική κραυγή: “Σχέδιο!” Το αποτέλεσμα είναι τόσο ευκρινές και τόσο σημαντικό ώστε πρέπει να καταχωρηθεί ως ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα στην ιστορία της επιστήμης. Αυτή η ανακάλυψη ανταγωνίζεται τις ανακαλύψεις του Νεύτωνα και του Αϊνστάιν, του Λαβουαζιέ και του Σρέντινγκερ, του Παστέρ και του Δαρβίνου. Η παρατήρηση ότι κρύβεται νοημοσύνη πίσω από το σχέδιο της ζωής είναι τόσο μνημειώδης όσο και η παρατήρηση ότι η γη γυρίζει γύρω από τον ήλιο».—Το Μαύρο Κουτί του Δαρβίνου, σελίδες 232, 233.
[Υποσημειώσεις]
a Για μια λεπτομερή εξέταση της εξέλιξης και της μοριακής βιολογίας, βλέπε το Ξύπνα! 8 Μαΐου 1997, σελίδες 3-17, που είναι έκδοση της Βιβλικής και Φυλλαδικής Εταιρίας Σκοπιά.
[Εικόνες στη σελίδα 10]
Οι Χριστιανοί σοφά αποφεύγουν τις διενέξεις σχετικά με την πιθανότητα να υπάρχει ζωή σε άλλους πλανήτες ή με τις υποτιθέμενες συνέπειες του ηλεκτρομαγνητισμού
[Ευχαριστίες]
Φωτογραφία NASA/JPL
Φωτογραφία NASA/JPL