«Ίσως Αυτή τη Φορά να Αλλάξει»

Η ΡΟΞΑΝΑa είναι μια γεμάτη ζωντάνια, εμφανίσιμη μητέρα τεσσάρων παιδιών, παντρεμένη με έναν ευυπόληπτο χειρουργό στη Νότια Αμερική. «Ο σύζυγός μου είναι ελκυστικός στις γυναίκες και συμπαθής στους άντρες», λέει. Αλλά ο σύντροφος της Ροξάνα έχει και μια σκοτεινή πλευρά, μια πλευρά την οποία δεν βλέπουν ούτε οι στενοί τους φίλοι. «Στο σπίτι, είναι ένα τέρας. Ζηλεύει τρομερά».

Στο πρόσωπο της Ροξάνα διαγράφεται η αγωνία καθώς συνεχίζει την αφήγησή της. «Το πρόβλημα άρχισε μόλις λίγες εβδομάδες μετά το γάμο μας. Μας επισκέφτηκαν τα αδέλφια μου και η μητέρα μου, και πέρασα πολύ ωραία μαζί τους κουβεντιάζοντας και γελώντας. Όταν όμως έφυγαν, ο σύζυγός μου με πέταξε βίαια στον καναπέ, έξαλλος από θυμό. Δεν μπορούσα να πιστέψω αυτό που συνέβαινε».

Δυστυχώς, αυτό ήταν μόνο η αρχή στο μαρτύριο της Ροξάνα, καθώς στο πέρασμα των ετών έχει υποστεί επανειλημμένα κακοποίηση. Η κακομεταχείριση φαίνεται πως ακολουθεί έναν προκαθορισμένο κύκλο. Ο σύζυγος της Ροξάνα τη χτυπάει, κατόπιν ζητάει αμέτρητες φορές συγνώμη και υπόσχεται ότι δεν θα το ξανακάνει ποτέ. Η συμπεριφορά του βελτιώνεται​—τουλάχιστον για λίγο. Κατόπιν, ο εφιάλτης αρχίζει πάλι από την αρχή. «Πάντοτε σκέφτομαι ότι ίσως αυτή τη φορά να αλλάξει», λέει η Ροξάνα. «Ακόμη και όταν φεύγω για να γλιτώσω, πάντα ξαναγυρνάω κοντά του».

Η Ροξάνα φοβάται ότι κάποια μέρα η συμπεριφορά του συζύγου της θα γίνει ακόμη πιο βίαιη. «Απείλησε να σκοτώσει εμένα και τα παιδιά, και να αυτοκτονήσει», λέει. «Μια φορά μου έβαλε ένα ψαλίδι στο λαιμό. Κάποια άλλη φορά με απείλησε με πιστόλι, σημάδεψε το αφτί μου και πάτησε τη σκανδάλη! Ευτυχώς δεν υπήρχε σφαίρα, αλλά παραλίγο να πεθάνω από τον τρόμο μου».

Κληρονομιά Σιωπής

Όπως η Ροξάνα, εκατομμύρια γυναίκες παγκόσμια υποφέρουν στα χέρια βίαιων αντρών.b Πολλές από αυτές υπομένουν σιωπηλά το μαρτύριό τους. Πιστεύουν ότι θα ήταν μάταιο να καταγγείλουν το συμβάν. Εξάλλου, πολλοί βάναυσοι σύζυγοι απλώς αρνούνται τις κατηγορίες λέγοντας: «Η σύζυγός μου είναι υπερευαίσθητη» ή «Μερικές φορές είναι υπερβολική».

Είναι λυπηρό το ότι πολλές γυναίκες ζουν συνέχεια με το φόβο της επίθεσης εκεί όπου θα έπρεπε να νιώθουν τη μεγαλύτερη ασφάλεια​—στο ίδιο τους το σπίτι. Παρ’ όλα αυτά, συχνά εκείνος στον οποίο δείχνεται συμπάθεια είναι ο δράστης και όχι το θύμα. Πράγματι, μερικοί δεν μπορούν να πιστέψουν ότι ένας αξιοπρεπής, κατά τα φαινόμενα, πολίτης θα χτυπούσε τη σύντροφό του. Προσέξτε τι συνέβη σε μια γυναίκα ονόματι Ανίτα όταν μίλησε για την κακομεταχείριση που δεχόταν από τον ευυπόληπτο σύζυγό της. «Ένας γνωστός μας μου είπε: “Πώς μπορείς να κατηγορείς έναν τέτοιον εξαίρετο άνθρωπο;” Κάποιος άλλος είπε ότι μάλλον θα έκανα κάτι που τον εξαγρίωσε! Ακόμη και όταν αποκαλύφτηκαν τα όσα έκανε ο σύζυγός μου, μερικοί φίλοι μου άρχισαν να με αποφεύγουν. Πίστευαν ότι θα έπρεπε να κάνω υπομονή επειδή “έτσι είναι οι άντρες”».

Όπως δείχνει η εμπειρία της Ανίτας, πολλοί δυσκολεύονται να κατανοήσουν τη θλιβερή πραγματικότητα της συζυγικής κακομεταχείρισης. Τι κάνει έναν άντρα να συμπεριφέρεται τόσο βάναυσα στη γυναίκα που ισχυρίζεται ότι αγαπάει; Πώς μπορούν να βοηθηθούν τα θύματα της βίας;

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 4]

Οι Πολλές Μορφές της Βίας στο Σπίτι

Σύμφωνα με τη Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών για την Εξάλειψη της Βίας Κατά των Γυναικών, ο όρος «βία κατά των γυναικών» μπορεί να αναφέρεται σε «οποιαδήποτε πράξη βίας που γίνεται εξαιτίας του φύλου και οδηγεί, ή μπορεί να οδηγήσει, σε σωματική, σεξουαλική ή ψυχική βλάβη ή ταλαιπωρία για τις γυναίκες, περιλαμβανομένων και απειλών για τέτοιες πράξεις, σε εξαναγκασμό ή σε αυθαίρετη στέρηση της ελευθερίας, είτε στη δημόσια είτε στην ιδιωτική ζωή». Αυτού του είδους η βία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, «τη σωματική, τη σεξουαλική και την ψυχολογική βία που ασκείται εντός της οικογένειας και της ευρύτερης κοινότητας, συμπεριλαμβανομένης της σωματικής κακομεταχείρισης, της σεξουαλικής κακοποίησης μικρών κοριτσιών, της βίας για ζητήματα που σχετίζονται με την προίκα, του συζυγικού βιασμού, του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων και άλλων παραδοσιακών συνηθειών που προξενούν βλάβη στις γυναίκες».

Γιατί Κακοποιούν οι Άντρες τις Γυναίκες;

ΜΕΡΙΚΟΙ ειδικοί λένε ότι μια γυναίκα είναι πιθανότερο να θανατωθεί από το σύντροφό της παρά από τους εγκληματίες όλων των ειδών συνολικά. Στα πλαίσια της προσπάθειας που καταβάλλεται για να ανακοπεί το κύμα της συζυγικής κακομεταχείρισης, έχουν διεξαχθεί πολυάριθμες έρευνες. Ποιοι άντρες κακοποιούν τη σύζυγό τους; Πώς ήταν τα παιδικά τους χρόνια; Ήταν βίαιοι την περίοδο της γνωριμίας πριν από το γάμο τους; Πώς αντιδρούν οι δράστες στη θεραπεία;

Κάτι που έχουν διαπιστώσει οι ειδικοί είναι ότι δεν είναι όλοι οι δράστες ίδιοι. Από τη μια πλευρά, υπάρχει ο άντρας που καταφεύγει στη βία περιστασιακά. Δεν χρησιμοποιεί όπλο και δεν έχει βεβαρημένο ιστορικό κακομεταχείρισης της συντρόφου του. Τα βίαια ξεσπάσματα δεν είναι του χαρακτήρα του, και φαίνεται πως υποκινείται από εξωτερικούς παράγοντες. Από την άλλη πλευρά, υπάρχει ο άντρας που κακοποιεί σε χρόνια βάση τη σύντροφό του. Την κακομεταχειρίζεται συνεχώς, και εκδηλώνει ελάχιστες, αν όχι καθόλου, ενδείξεις μεταμέλειας.

Εντούτοις, το γεγονός ότι υπάρχουν διαφορετικές κατηγορίες δραστών δεν σημαίνει ότι ορισμένες μορφές κακοποίησης δεν είναι σοβαρές. Στην πραγματικότητα, οποιοδήποτε είδος σωματικής κακομεταχείρισης μπορεί να επιφέρει τραύματα​—ακόμη και θάνατο. Επομένως, το γεγονός ότι κάποιος άντρας μπορεί να καταφεύγει στη βία λιγότερο συχνά ή με λιγότερη ένταση από κάποιον άλλον δεν σημαίνει ότι είναι και δικαιολογημένος. Απλούστατα, δεν υπάρχει «αποδεκτή» κακοποίηση. Ποιοι παράγοντες, όμως, μπορούν να κάνουν έναν άντρα να κακομεταχειρίζεται σωματικά τη γυναίκα την οποία υποσχέθηκε να περιθάλπει σε όλη την υπόλοιπη ζωή του;

Ο Παράγοντας Οικογένεια

Δεν είναι άξιο απορίας το ότι αρκετοί άντρες που καταφεύγουν στη σωματική βία μεγάλωσαν και οι ίδιοι σε βίαιες οικογένειες. «Οι περισσότεροι δράστες ανατράφηκαν σε οικογένειες όπου επικρατούσε “πόλεμος”», γράφει ο Μάικλ Γκροτς, ο οποίος δαπάνησε πάνω από δύο δεκαετίες σε έρευνες για τη συζυγική κακομεταχείριση. «Από τη βρεφική και την παιδική τους ηλικία, μεγάλωσαν σε ένα εχθρικό περιβάλλον όπου η συναισθηματική και η σωματική βία θεωρούνταν κάτι το “φυσιολογικό”». Σύμφωνα με μια ειδικό, ο άντρας ο οποίος μεγάλωσε σε τέτοιο περιβάλλον «μπορεί να ενστερνιστεί από πολύ νωρίς στη ζωή του την περιφρόνηση που δείχνει ο πατέρας του για τις γυναίκες. Το αγόρι μαθαίνει ότι ο άντρας πρέπει να έχει πάντα υπό τον έλεγχό του τις γυναίκες και ότι για να το πετύχει αυτό πρέπει να τις εκφοβίζει, να τις πληγώνει και να τις υποβιβάζει. Συγχρόνως, μαθαίνει ότι ο μόνος σίγουρος τρόπος για να έχει την επιδοκιμασία του πατέρα του είναι να συμπεριφέρεται όπως και εκείνος».

Η Αγία Γραφή εξηγεί καθαρά ότι η συμπεριφορά ενός γονέα μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στο παιδί, είτε καλή είτε κακή. (Παροιμίες 22:6· Κολοσσαείς 3:21) Ασφαλώς, το οικογενειακό περιβάλλον δεν αποτελεί δικαιολογία για να κακοποιεί ένας άντρας τη σύζυγό του, αλλά ίσως μας βοηθάει να καταλάβουμε πού σπάρθηκαν οι σπόροι του βίαιου χαρακτήρα.

Η Επιρροή του Τοπικού Πολιτισμού

Σε μερικές χώρες, το να χτυπάει ένας άντρας μια γυναίκα θεωρείται αποδεκτό, ακόμη και φυσιολογικό. «Το δικαίωμα του συζύγου να χτυπάει ή να πειθαναγκάζει τη σύζυγό του αποτελεί βαθιά εδραιωμένη πεποίθηση σε πολλές κοινωνίες», αναφέρει μια έκθεση των Ηνωμένων Εθνών.

Ακόμη και σε χώρες όπου δεν θεωρείται αποδεκτή αυτού του είδους η κακομεταχείριση, πολλά άτομα υιοθετούν έναν βίαιο κώδικα συμπεριφοράς. Ο παράλογος τρόπος σκέψης μερικών αντρών σε αυτό το ζήτημα προξενεί κατάπληξη. Σύμφωνα με τη νοτιοαφρικανική εφημερίδα Γουίκλι Μέιλ εντ Γκάρντιαν (Weekly Mail and Guardian), μια έρευνα που διεξάχθηκε στη Χερσόνησο του Ακρωτηρίου αποκάλυψε ότι η πλειονότητα των αντρών που ισχυρίζονταν ότι δεν κακομεταχειρίζονταν τις συντρόφους τους πίστευαν πως το να χτυπήσουν μια γυναίκα ήταν αποδεκτό και πως τέτοιου είδους συμπεριφορά δεν συνιστά βία.

Προφανώς, αυτή η διαστρεβλωμένη άποψη ξεκινάει συχνά από την παιδική ηλικία. Στη Βρετανία, λόγου χάρη, μια έρευνα έδειξε ότι το 75 τοις εκατό των αγοριών ηλικίας 11 και 12 ετών πιστεύουν πως είναι αποδεκτό να χτυπήσει ένας άντρας μια γυναίκα αν εκείνη τον εξαγριώσει.

Η Κακοποίηση Δεν Είναι Ποτέ Δικαιολογημένη

Οι παραπάνω παράγοντες μπορεί να εξηγούν τις αιτίες της συζυγικής κακομεταχείρισης, πλην όμως δεν τη δικαιολογούν. Με απλά λόγια, το να χτυπάει κάποιος τη σύντροφό του αποτελεί σοβαρή αμαρτία στα μάτια του Θεού. Στο Λόγο του, την Αγία Γραφή, διαβάζουμε: «Πρέπει να αγαπούν οι σύζυγοι τις γυναίκες τους, όπως τα δικά τους σώματα. Αυτός που αγαπάει τη γυναίκα του αγαπάει τον εαυτό του, γιατί κανείς δεν μίσησε ποτέ τη σάρκα του, αλλά την τρέφει και την περιθάλπει, όπως και ο Χριστός την εκκλησία».​—Εφεσίους 5:28, 29.

Η Γραφή προείπε από πολύ παλιά ότι στις «τελευταίες ημέρες» αυτού του συστήματος πραγμάτων πολλοί θα ήταν «άστοργοι» και «άγριοι». (2 Τιμόθεο 3:1-3) Η επικράτηση της συζυγικής κακομεταχείρισης αποτελεί επιπρόσθετη ένδειξη του ότι ζούμε ακριβώς στη χρονική περίοδο που περιγράφεται σε αυτή την προφητεία. Τι μπορεί, όμως, να γίνει για να λάβουν υποστήριξη τα θύματα σωματικής κακομεταχείρισης; Μπορεί κάποιος να ελπίζει ότι είναι δυνατόν να αλλάξουν οι δράστες τη συμπεριφορά τους;

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 5]

«Ο άντρας που επιτίθεται στη σύζυγό του δεν είναι λιγότερο εγκληματίας από τον άντρα που γρονθοκοπάει έναν άγνωστο».​—Όταν οι Άντρες Κακοποιούν τις Γυναίκες (When Men Batter Women)

[Πλαίσιο στη σελίδα 6]

Επίδειξη «Ανδρισμού»​—Παγκόσμιο Πρόβλημα

Οι υπερήφανοι άντρες που είναι επιθετικοί απέναντι στις γυναίκες αποτελούν παγκόσμιο πρόβλημα, όπως δείχνουν οι επόμενες εκθέσεις.

Αίγυπτος: Μια τρίμηνη έρευνα στην Αλεξάνδρεια έδειξε ότι η βία στο σπίτι είναι η κύρια αιτία τραυματισμού των γυναικών. Είναι η αιτία για το 27,9 τοις εκατό των επισκέψεων γυναικών σε τοπικούς σταθμούς πρώτων βοηθειών.​—Ανασκόπηση Αρ. 5 της Τέταρτης Παγκόσμιας Διάσκεψης για τις Γυναίκες.

Ταϋλάνδη: Στο μεγαλύτερο προάστιο της Μπανγκόκ, το 50 τοις εκατό των παντρεμένων γυναικών υφίστανται ξυλοδαρμό τακτικά.​—Ινστιτούτο Ειρηνικού για την Υγεία των Γυναικών.

Χονγκ Κονγκ: «Ο αριθμός των γυναικών που λένε ότι έχουν υποστεί ξυλοδαρμό από τους συντρόφους τους αυξήθηκε πέρσι κατά 40 τοις εκατό και πλέον».​—Σάουθ Τσάινα Μόρνινγκ Ποστ (South China Morning Post), 21 Ιουλίου 2000.

Ιαπωνία: Ο αριθμός των γυναικών που αναζήτησαν άσυλο ανήλθε από 4.843 το 1995 σε 6.340 το 1998. «Περίπου το ένα τρίτο είπαν ότι αναζήτησαν άσυλο εξαιτίας της βίαιης συμπεριφοράς των συζύγων τους».​—Δε Τζαπάν Τάιμς (The Japan Times), 10 Σεπτεμβρίου 2000.

Βρετανία: «Κάθε έξι δευτερόλεπτα, συμβαίνει ένας βιασμός, ένας ξυλοδαρμός ή ένα μαχαίρωμα σε κάποιο σπιτικό κάπου στη Βρετανία». Σύμφωνα με μια έκθεση της Σκότλαντ Γιαρντ, «η αστυνομία δέχεται καθημερινά 1.300 κλήσεις από θύματα βίας στο σπίτι​—πάνω από 570.000 το χρόνο. Το 81 τοις εκατό αυτών των κλήσεων αφορούν γυναίκες που δέχονται επίθεση από άντρες».​—Δε Τάιμς (The Times), 25 Οκτωβρίου 2000.

Περού: Το 70 τοις εκατό των εγκλημάτων που καταγγέλλονται στην αστυνομία περιλαμβάνουν γυναίκες οι οποίες υφίστανται ξυλοδαρμό από τους συζύγους τους.​—Ινστιτούτο Ειρηνικού για την Υγεία των Γυναικών.

Ρωσία: «Μέσα σε έναν χρόνο, 14.500 Ρωσίδες θανατώθηκαν από τους συζύγους τους, ενώ άλλες 56.400 έμειναν ανάπηρες ή τραυματίστηκαν σοβαρά στη διάρκεια επίθεσης στο σπίτι».​—Δε Γκάρντιαν (The Guardian).

Κίνα: «Πρόκειται για καινούριο πρόβλημα. Εξελίσσεται ραγδαία, ιδιαίτερα στις αστικές περιοχές», λέει η καθηγήτρια Τσεν Γιγιούν, διευθύντρια του Οικογενειακού Κέντρου Τζίνγκλουν. «Ο φόβος των γειτόνων δεν αποτελεί πια φραγμό για την εκδήλωση βίας στο σπίτι».​—Δε Γκάρντιαν.

Νικαράγουα: «Η βία κατά των γυναικών στη Νικαράγουα αυξάνεται αλματωδώς. Σύμφωνα με μια μελέτη, πέρσι και μόνο, το 52 τοις εκατό των γυναικών στη Νικαράγουα υπέστησαν κάποια μορφή βίας στο σπίτι από τους συζύγους τους».​—BBC.

[Πλαίσιο στη σελίδα 7]

Δείγματα Κινδύνου

Σύμφωνα με μια έρευνα που διεξήγαγε ο Ρίτσαρντ Τζ. Τζελς στο Πανεπιστήμιο του Ρόουντ Άιλαντ των ΗΠΑ, ακολουθούν ορισμένα δείγματα κινδύνου όσον αφορά τη σωματική και συναισθηματική κακομεταχείριση στο οικογενειακό περιβάλλον:

1. Ο άντρας έχει προηγούμενες εμπειρίες εκδήλωσης βίας στο σπίτι.

2. Είναι άνεργος.

3. Παίρνει ναρκωτικά τουλάχιστον μία φορά το χρόνο.

4. Όταν ζούσε στο σπίτι του, έβλεπε τον πατέρα του να χτυπάει τη μητέρα του.

5. Το ζευγάρι δεν είναι παντρεμένο· συζεί.

6. Ο σύζυγος, αν εργάζεται, είναι χαμηλόμισθος.

7. Δεν τελείωσε το λύκειο.

8. Είναι ηλικίας από 18 ως 30 ετών.

9. Είτε ο ένας είτε και οι δύο σύζυγοι είναι βίαιοι απέναντι στα παιδιά στο σπίτι.

10. Το εισόδημα είναι κάτω από το επίπεδο της φτώχειας.

11. Ο άντρας και η γυναίκα προέρχονται από διαφορετικούς πολιτισμούς.

[Εικόνα στη σελίδα 7]

Η βία στο σπίτι μπορεί να έχει σοβαρό αντίκτυπο στα παιδιά

Βοήθεια για Κακοποιημένες Γυναίκες

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ να γίνει για να βοηθηθούν οι γυναίκες που πέφτουν θύματα βίας; Πρώτον, χρειάζεται να καταλάβει κανείς τι περνούν. Συχνά, η βλάβη που επιφέρουν οι δράστες δεν είναι μόνο σωματική. Συνήθως περιλαμβάνονται προφορικές απειλές και εκφοβισμός, τα οποία κάνουν το θύμα να νιώθει ανάξιο και αβοήθητο.

Σκεφτείτε τη Ροξάνα, της οποίας η ιστορία αναφέρθηκε στο εναρκτήριο άρθρο. Μερικές φορές, ο σύζυγός της μεταχειρίζεται τις λέξεις σαν όπλα. «Χρησιμοποιεί υποβιβαστικούς χαρακτηρισμούς», αποκαλύπτει η Ροξάνα. «Λέει: “Εσύ δεν τελείωσες καν το σχολείο. Πώς θα μπορούσες να φροντίσεις τα παιδιά χωρίς εμένα; Είσαι τεμπέλα, ανίκανη μητέρα. Φαντάζεσαι ότι το δικαστήριο θα σου επέτρεπε να κρατήσεις τα παιδιά αν με εγκατέλειπες;”»

Ο σύζυγος της Ροξάνα διατηρεί τον έλεγχο ασκώντας αυστηρή διαχείριση στα χρήματα. Δεν της επιτρέπει να χρησιμοποιεί το αυτοκίνητο, και της τηλεφωνεί διάφορες ώρες της ημέρας για να δει με τι ασχολείται. Αν αυτή εκφράσει κάποια προτίμηση, εκείνος αφήνει το θυμό του να ξεσπάσει. Ως αποτέλεσμα, η Ροξάνα έμαθε να μην εκφράζει ποτέ τη γνώμη της.

Όπως μπορούμε να δούμε, η συζυγική κακομεταχείριση είναι περίπλοκο ζήτημα. Για να προσφέρετε υποστήριξη, να ακούτε με συμπόνια. Να θυμάστε ότι συνήθως το θύμα δυσκολεύεται πολύ να μιλήσει για όσα της συμβαίνουν. Ο στόχος σας πρέπει να είναι να την ενισχύσετε καθώς χειρίζεται την κατάσταση με το δικό της τρόπο.

Μερικές κακοποιημένες γυναίκες ίσως χρειάζεται να ζητήσουν βοήθεια από τις αρχές. Ορισμένες φορές, κάποιο αποφασιστικό βήμα​—λόγου χάρη η παρέμβαση της αστυνομίας—​μπορεί να κάνει έναν βίαιο άντρα να αντιληφθεί τη σοβαρότητα των πράξεών του. Εντούτοις, είναι αλήθεια ότι συχνά το κίνητρο για αλλαγή χάνεται όταν περνάει η κρίσιμη κατάσταση.

Θα πρέπει άραγε η κακοποιημένη γυναίκα να εγκαταλείψει το σύζυγό της; Η Γραφή δεν θεωρεί το συζυγικό χωρισμό ασήμαντο ζήτημα. Συγχρόνως, δεν υποχρεώνει την κακοποιημένη σύζυγο να μένει μαζί με έναν άντρα ο οποίος θέτει σε κίνδυνο την υγεία της ίσως δε και την ίδια της τη ζωή. Ο Χριστιανός απόστολος Παύλος έγραψε: «Αν τελικά φύγει, ας παραμείνει ανύπαντρη ή ας συμφιλιωθεί με το σύζυγό της». (1 Κορινθίους 7:10-16) Εφόσον η Γραφή δεν απαγορεύει το χωρισμό σε ακραίες περιστάσεις, το τι θα κάνει η γυναίκα σε σχέση με αυτό αποτελεί προσωπική απόφαση. (Γαλάτες 6:5) Κανένας δεν θα πρέπει να παρακινεί μια σύζυγο να εγκαταλείψει το σύζυγό της, όπως επίσης κανένας δεν θα πρέπει να πιέζει μια κακοποιημένη γυναίκα να μένει με έναν βίαιο άντρα όταν απειλείται η υγεία, η ζωή και η πνευματικότητά της.

Υπάρχει Ελπίδα για τους Δράστες;

Η συζυγική κακομεταχείριση παραβιάζει κατάφωρα τις Γραφικές αρχές. Στα εδάφια Εφεσίους 4:29, 31, διαβάζουμε: «Σάπιος λόγος ας μη βγαίνει από το στόμα σας . . . Κάθε μοχθηρή πικρία και θυμός και οργή και κραυγή και υβριστικά λόγια ας αφαιρεθούν από εσάς μαζί με κάθε κακία».

Κανένας σύζυγος που ισχυρίζεται ότι είναι ακόλουθος του Χριστού δεν μπορεί να πει με ειλικρίνεια ότι αγαπάει τη σύζυγό του αν την κακομεταχειρίζεται. Αν το έκανε αυτό, τι αξία θα είχαν όλα τα άλλα καλά έργα του; Ένας «πλήκτης» δεν έχει τα προσόντα για ειδικά προνόμια στη Χριστιανική εκκλησία. (1 Τιμόθεο 3:3· 1 Κορινθίους 13:1-3) Πράγματι, αν κάποιος που λέει ότι είναι Χριστιανός ενδίδει επανειλημμένα και αμετανόητα σε ξεσπάσματα θυμού, μπορεί να αποκοπεί από τη Χριστιανική εκκλησία.​—Γαλάτες 5:19-21· 2 Ιωάννη 9, 10.

Μπορούν να αλλάξουν οι βίαιοι άντρες τη συμπεριφορά τους; Μερικοί το έχουν κάνει. Συνήθως, όμως, ο δράστης δεν θα αλλάξει αν (1) δεν παραδεχτεί ότι η συμπεριφορά του είναι ανάρμοστη, (2) δεν θέλει να αλλάξει την πορεία του και (3) δεν ζητήσει βοήθεια. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά έχουν διαπιστώσει ότι η Αγία Γραφή μπορεί να ασκήσει σε κάποιον ισχυρή επιρροή ώστε να αλλάξει. Πολλά ενδιαφερόμενα άτομα που μελετούν τη Γραφή μαζί τους έχουν καλλιεργήσει ισχυρή επιθυμία να ευαρεστούν τον Θεό. Σχετικά με τον Ιεχωβά Θεό, αυτοί οι καινούριοι σπουδαστές της Γραφής μαθαίνουν ότι «εκείνον που αγαπάει τη βία τον μισεί η ψυχή του». (Ψαλμός 11:5) Ασφαλώς, το να αλλάξει ο δράστης τη συμπεριφορά του δεν σημαίνει απλώς να μη χτυπάει τη σύντροφό του. Περιλαμβάνει επίσης το να αποκτήσει μια εντελώς καινούρια άποψη για τη σύζυγό του.

Όταν ένας άντρας λαβαίνει γνώση για τον Θεό, μαθαίνει να θεωρεί τη σύζυγό του όχι υπηρέτρια αλλά «βοηθό», όχι κατώτερη αλλά άτομο που αξίζει «τιμή». (Γένεση 2:18· 1 Πέτρου 3:7) Μαθαίνει επίσης τη συμπόνια, καθώς και ότι είναι ανάγκη να δίνει προσοχή στη γνώμη της συζύγου του. (Γένεση 21:12· Εκκλησιαστής 4:1) Το πρόγραμμα Γραφικής μελέτης που προσφέρουν οι Μάρτυρες του Ιεχωβά έχει βοηθήσει πολλά ζευγάρια. Στη Χριστιανική οικογένεια, δεν υπάρχει θέση για κανέναν δυνάστη, τύραννο ή εκφοβιστή.​—Εφεσίους 5:25, 28, 29.

«Ο λόγος του Θεού είναι ζωντανός και ασκεί δύναμη». (Εβραίους 4:12) Επομένως, η σοφία που περιέχεται στη Γραφή μπορεί να βοηθήσει τα ζευγάρια να αναλύσουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και να τους δώσει το απαιτούμενο σθένος για να τα επιλύσουν. Επιπλέον, η Γραφή περιέχει τη βέβαιη και παρηγορητική ελπίδα για έναν κόσμο απαλλαγμένο από βία, όταν ο ουράνιος Βασιλιάς του Ιεχωβά θα κυβερνάει όλη την υπάκουη ανθρωπότητα. Η Γραφή λέει: «Θα ελευθερώσει τον φτωχό που κραυγάζει για βοήθεια, καθώς και τον ταλαιπωρημένο και τον αβοήθητο. Από την καταδυνάστευση και τη βία θα απολυτρώσει τις ψυχές τους».​—Ψαλμός 72:12, 14.

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 12]

Στη Χριστιανική οικογένεια, δεν υπάρχει θέση για κανέναν δυνάστη, τύραννο ή εκφοβιστή

[Πλαίσιο στη σελίδα 8]

Διόρθωση Παρανοήσεων

• Οι κακοποιημένες σύζυγοι είναι υπεύθυνες για τις ενέργειες των συζύγων τους.

Πολλοί δράστες αρνούνται ότι φέρουν ευθύνη για τις ενέργειές τους, ισχυριζόμενοι ότι οι σύζυγοί τους τούς εξαγριώνουν. Ακόμη και κάποιοι οικογενειακοί φίλοι μπορεί να πιστέψουν ότι η σύζυγος είναι δύσκολος χαρακτήρας, και έτσι ο σύζυγός της χάνει τον έλεγχό του πού και πού. Αλλά αυτό είναι σαν να επιρρίπτει κάποιος την ευθύνη στο θύμα και να δικαιολογεί το θύτη. Η πραγματικότητα είναι ότι οι κακοποιημένες σύζυγοι συχνά κάνουν μεγάλες προσπάθειες για να ηρεμήσουν τους συζύγους τους. Επιπλέον, το να χτυπάει κάποιος τη σύντροφό του δεν είναι ποτέ δικαιολογημένο κάτω από οποιεσδήποτε περιστάσεις. Το βιβλίο Η Ψυχολογία του Άντρα που Κακοποιεί τη Γυναίκα Του (The Batterer​—A Psychological Profile) αναφέρει: «Οι άντρες που αποστέλλονται από τα δικαστήρια σε κέντρα θεραπείας επειδή επιτίθενται στη σύζυγό τους είναι εθισμένοι στη βία. Τη χρησιμοποιούν για να εκτονώσουν το θυμό και την κατάθλιψή τους, να αποκτήσουν τον έλεγχο και να επιλύσουν τις διαφορές, καθώς και να μειώσουν την ένταση. . . . Συχνά, δεν είναι καν σε θέση να αντιληφθούν το ρόλο τους ή να πάρουν το πρόβλημα στα σοβαρά».

• Το αλκοόλ κάνει έναν άντρα να χτυπάει τη σύζυγό του.

Ομολογουμένως, μερικοί άντρες είναι πιο βίαιοι όταν έχουν πιει. Αλλά είναι λογικό να επιρρίψουμε την ευθύνη στο αλκοόλ; «Το γεγονός ότι ο δράστης ήταν μεθυσμένος του δίνει τη δυνατότητα να επιρρίψει την ευθύνη για τη συμπεριφορά του κάπου αλλού, εκτός από τον εαυτό του», γράφει η Κ. Τζ. Γουίλσον στο βιβλίο της Όταν η Βία Αρχίζει στο Σπίτι (When Violence Begins at Home), και συνεχίζει: «Φαίνεται ότι, στην κοινωνία μας, η βία στο σπίτι είναι πιο κατανοητή όταν ασκείται από κάποιο άτομο που είναι μεθυσμένο. Η κακοποιημένη γυναίκα μπορεί να μη θεωρεί το σύντροφό της βίαιο, αλλά να πιστεύει ότι έχει σοβαρό πρόβλημα με το ποτό ή ότι είναι αλκοολικός». Αυτός ο τρόπος σκέψης, αναφέρει η Γουίλσον, μπορεί να κάνει μια γυναίκα να έχει την ψευδαίσθηση ότι «αν ο άντρας έπαυε να πίνει, θα σταματούσε και η βία».

Σήμερα, πολλοί ερευνητές θεωρούν τη μέθη και την κακοποίηση δύο ξεχωριστά προβλήματα. Εξάλλου, η πλειονότητα των αντρών που έχουν προβλήματα με την κατάχρηση ουσιών δεν χτυπούν τις συντρόφους τους. Οι συγγραφείς του βιβλίου Όταν οι Άντρες Κακοποιούν τις Γυναίκες (When Men Batter Women) επισημαίνουν: «Η κακοποίηση διαιωνίζεται κυρίως επειδή έχει επιτυχία ως μέσο ελέγχου, εκφοβισμού και καθυπόταξης της κακοποιημένης γυναίκας. . . . Το αλκοόλ και τα ναρκωτικά είναι μέρος του τρόπου ζωής του δράστη. Αλλά θα ήταν λάθος να συμπεράνουμε ότι η χρήση εθιστικών ουσιών είναι αυτή που προκαλεί τη βία».

• Οι δράστες είναι βίαιοι με όλους.

Συχνά, ο δράστης μπορεί να συμπεριφέρεται ευχάριστα και φιλικά στους άλλους. Παρουσιάζει δύο πρόσωπα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι οικογενειακοί φίλοι ίσως να μην πιστεύουν ότι ασκεί βία. Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι ότι ο άντρας που χτυπάει τη σύζυγό του επιλέγει τη βαναυσότητα ως έναν τρόπο για να της επιβάλει την κυριαρχία του.

• Οι γυναίκες αποδέχονται την κακομεταχείριση.

Αυτή η άποψη πιθανώς απορρέει από την έλλειψη κατανόησης της απελπιστικής θέσης στην οποία βρίσκεται μια γυναίκα που δεν έχει καμία διέξοδο. Η κακοποιημένη σύζυγος μπορεί να έχει φίλους που θα τη φιλοξενήσουν για μία ή δύο εβδομάδες, αλλά τι θα κάνει έπειτα; Η σκέψη ότι πρέπει να βρει εργασία και να πληρώνει το νοίκι, παράλληλα με τη φροντίδα των παιδιών της, μπορεί να την τρομάζει. Από την άλλη, ο νόμος μπορεί να της απαγορεύει να φύγει μαζί με τα παιδιά. Μερικές προσπάθησαν να φύγουν αλλά τις κυνήγησαν και τις ανάγκασαν να επιστρέψουν, είτε με τη βία είτε με την πειθώ. Οι φίλοι που δεν έχουν κατανόηση μπορεί να πιστεύουν εσφαλμένα ότι τέτοιες γυναίκες αποδέχονται την κακομεταχείριση.

«Μερικές Στιγμές Νομίζω πως Ονειρεύομαι!»

Η Λούρντις κοιτάζει την πόλη από το παράθυρο του σπιτιού της, καθώς τα δάχτυλά της ακουμπούν στα τρεμάμενα χείλη της. Είναι μια Λατινοαμερικανή που υπέφερε στα χέρια του βίαιου συζύγου της, του Αλφρέντο, πάνω από 20 χρόνια. Ο Αλφρέντο βρήκε το κίνητρο για να αλλάξει. Ωστόσο, η Λούρντις δυσκολεύεται ακόμη να μιλάει για το σωματικό και συναισθηματικό πόνο που υπέμενε.

«Όλα άρχισαν μόλις δύο εβδομάδες μετά το γάμο μας», λέει η Λούρντις με χαμηλή φωνή. «Κάποτε, μου έσπασε δύο δόντια. Μια άλλη φορά του ξέφυγα, και η γροθιά του έπεσε με ορμή πάνω σε μια ντουλάπα. Αλλά τα λόγια πονούσαν ακόμη περισσότερο. Με φώναζε “άχρηστο σκουπίδι” και μου φερόταν σαν να μην είχα νοημοσύνη. Ήθελα να φύγω, αλλά πώς μπορούσα με τρία παιδιά;»

Ο Αλφρέντο αγγίζει τρυφερά τη Λούρντις στον ώμο. «Είμαι πετυχημένος επαγγελματίας», λέει εκείνος. «Ένιωσα ταπεινωμένος όταν έλαβα την κλήση για το δικαστήριο και μου γνωστοποίησαν ότι η σύζυγός μου είχε πάρει δικαστική εντολή για την προστασία της. Προσπάθησα να αλλάξω, αλλά σε λίγο έκανα πάλι τα ίδια».

Πώς άλλαξε η κατάσταση; «Η κυρία που εργάζεται στο γωνιακό κατάστημα είναι Μάρτυρας του Ιεχωβά», εξηγεί η Λούρντις εμφανώς πιο ήρεμη. «Προθυμοποιήθηκε να με βοηθήσει να καταλάβω τη Γραφή. Έμαθα ότι ο Ιεχωβά Θεός θεωρεί πολύτιμες τις γυναίκες. Άρχισα να παρακολουθώ τις συναθροίσεις των Μαρτύρων του Ιεχωβά, αν και στην αρχή αυτό εξόργιζε τον Αλφρέντο. Το να αφιερώνω χρόνο μαζί με άλλους φίλους στην Αίθουσα Βασιλείας ήταν για εμένα μια εντελώς καινούρια εμπειρία. Ενθουσιάστηκα όταν διαπίστωσα ότι μπορούσα να έχω τις δικές μου πεποιθήσεις, να τις εκφράζω ελεύθερα, ακόμη και να τις διδάσκω σε άλλους. Συνειδητοποίησα ότι για τον Θεό είχα αξία. Αυτό μου έδωσε θάρρος.

»Υπήρξε ένα σημείο στροφής που θα μου μείνει αξέχαστο. Ο Αλφρέντο εξακολουθούσε να πηγαίνει στην Καθολική Λειτουργία κάθε Κυριακή και είχε αντιρρήσεις για τις επαφές μου με τους Μάρτυρες του Ιεχωβά. Τον κοίταξα κατάματα και του είπα ήρεμα αλλά με πεποίθηση: “Αλφρέντο, δεν συμφωνώ με την άποψή σου”. Και εκείνος δεν με χτύπησε! Λίγο καιρό αργότερα βαφτίστηκα, και από τότε, εδώ και πέντε χρόνια, δεν με ξαναχτύπησε ποτέ».

Αλλά θα ακολουθούσαν και μεγαλύτερες αλλαγές. Ο Αλφρέντο εξηγεί: «Περίπου τρία χρόνια μετά το βάφτισμα της Λούρντις, με κάλεσε στο σπίτι του ένας συνάδελφος που είναι Μάρτυρας του Ιεχωβά και μου είπε πολύ ενδιαφέροντα πράγματα από τη Γραφή. Χωρίς να το πω στη σύζυγό μου, άρχισα να μελετώ τη Γραφή μαζί του. Σύντομα, άρχισα να συνοδεύω τη Λούρντις στις συναθροίσεις. Πολλές από τις ομιλίες που εκφωνούνταν εκεί αφορούσαν την οικογενειακή ζωή, και συχνά ένιωθα ντροπή καθώς τις άκουγα».

Ο Αλφρέντο εντυπωσιάστηκε βλέποντας μέλη της εκκλησίας, περιλαμβανομένων και αντρών, να καθαρίζουν το πάτωμα μετά τις συναθροίσεις. Όταν πήγαινε στα σπίτια τους, έβλεπε ότι οι άντρες βοηθούσαν τις συζύγους τους στο πλύσιμο των πιάτων. Αυτά τα μικρά πράγματα έδειξαν στον Αλφρέντο πώς ενεργεί κάποιος που έχει αληθινή αγάπη.

Λίγο καιρό αργότερα, ο Αλφρέντο βαφτίστηκε, και τώρα μαζί με τη σύζυγό του υπηρετούν ως ολοχρόνιοι διάκονοι. «Πολλές φορές με βοηθάει να μαζέψουμε το τραπέζι μετά το φαγητό και να στρώσουμε τα κρεβάτια», λέει η Λούρντις. «Με επαινεί για τα φαγητά μου, και με αφήνει να διαλέγω​—λόγου χάρη, τι μουσική θα μου άρεσε να ακούσω ή τι χρειάζεται να αγοράσουμε για το σπίτι. Αυτά είναι πράγματα που ποτέ πριν δεν θα έκανε ο Αλφρέντο! Πρόσφατα, για πρώτη φορά, μου έφερε λουλούδια. Μερικές στιγμές νομίζω πως ονειρεύομαι!»

[Εικόνα στη σελίδα 10]

«Συνειδητοποίησα ότι για τον Θεό είχα αξία. Αυτό μου έδωσε θάρρος»

[Εικόνα στη σελίδα 10]

Ο Αλφρέντο εντυπωσιάστηκε βλέποντας μέλη της εκκλησίας, περιλαμβανομένων και αντρών, να καθαρίζουν το πάτωμα μετά τις συναθροίσεις

[Εικόνα στη σελίδα 10]

Έβλεπε ότι οι άντρες βοηθούσαν τις συζύγους τους στο πλύσιμο των πιάτων

[Εικόνα στη σελίδα 10]

«Πρόσφατα, για πρώτη φορά, μου έφερε λουλούδια»