ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ

Οι σύζυγοι που έχουν το αίσθημα της δέσμευσης θεωρούν τον γάμο τους μόνιμο δεσμό, και αυτό τους κάνει να νιώθουν ασφάλεια. Ο κάθε σύντροφος είναι βέβαιος ότι ο άλλος θα τιμήσει τη γαμήλια ένωση, ακόμη και στα δύσκολα.

Κάποια ζευγάρια νιώθουν αναγκασμένα να μείνουν μαζί επειδή φοβούνται τι θα πει η κοινωνία ή η οικογένεια. Ωστόσο, είναι πολύ καλύτερο να βασίζεται το αίσθημα της δέσμευσης σε αμοιβαία αγάπη και σεβασμό.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Ο άντρας δεν πρέπει να αφήνει τη σύζυγό του».​—1 Κορινθίους 7:11.

«Αν υπάρχει στον γάμο το αίσθημα της δέσμευσης, δείχνεις μεγαλύτερη ανοχή όταν αδικείσαι. Εύκολα συγχωρείς και εύκολα λες συγνώμη. Θεωρείς τα προβλήματα εμπόδια που μπορούν να ξεπεραστούν, όχι λόγους διαζυγίου».​—Μάικα.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ

Όταν προκύπτουν προβλήματα, τα αντρόγυνα που δεν έχουν το αίσθημα της δέσμευσης είναι πιο πιθανό να συμπεράνουν: “Απλώς δεν ήμασταν πλασμένοι ο ένας για τον άλλον” και να αναζητήσουν τρόπους για να αποδράσουν από τον γάμο τους.

«Πολλοί παντρεύονται με δεδομένο ότι, αν κάτι πάει στραβά, υπάρχει και η εναλλακτική του διαζυγίου. Όταν κάποιος παντρεύεται έχοντας ήδη στον νου του το ενδεχόμενο του διαζυγίου, το αίσθημα της δέσμευσης χωλαίνει εξαρχής».​—Τζιν.

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ

ΚΑΝΤΕ ΑΥΤΟΕΞΕΤΑΣΗ

Όταν έχετε μια διαμάχη . . .

• Μήπως πιάνετε τον εαυτό σας να μετανιώνει που παντρευτήκατε τον σύντροφό σας;

• Μήπως ονειρεύεστε τον εαυτό σας με κάποιο άλλο άτομο;

• Μήπως λέτε πράγματα όπως: «Θα σηκωθώ να φύγω» ή «Θα βρω κάποιον που να με εκτιμάει»;

Αν απαντήσατε ναι σε τουλάχιστον ένα από αυτά τα ερωτήματα, πρέπει επειγόντως να ενισχύσετε το αίσθημα της δέσμευσης.

ΣΥΖΗΤΗΣΤΕ ΜΕ ΤΟΝ ΣΥΝΤΡΟΦΟ ΣΑΣ

• Μήπως έχει ατονήσει το αίσθημα της δέσμευσης στον δικό μας γάμο; Αν ναι, γιατί;

• Ποια βήματα μπορούμε να κάνουμε άμεσα για να το ενισχύσουμε;

ΙΔΕΕΣ

• Κατά καιρούς να γράφετε δυο τρυφερά λόγια στον σύντροφό σας

• Να δείχνετε στους άλλους το αίσθημα δέσμευσης που νιώθετε έχοντας φωτογραφίες του συντρόφου σας στον χώρο εργασίας σας

• Να τηλεφωνείτε κάθε μέρα στον σύντροφο σας όταν είστε στη δουλειά ή όταν δεν είστε μαζί

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Αυτό που ο Θεός συνέζευξε, άνθρωπος να μην το χωρίζει».​—Ματθαίος 19:6.

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ

Όταν υπάρχει συνεργασία στον γάμο, ο σύζυγος και η σύζυγος είναι σαν τον κυβερνήτη και τον συγκυβερνήτη ενός αεροπλάνου οι οποίοι ακολουθούν το ίδιο σχέδιο πτήσης. Ακόμη και όταν προκύπτουν δυσκολίες, και οι δύο σκέφτονται με βάση το «εμείς», όχι το «εγώ».

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Δεν είναι πια δύο, αλλά μία σάρκα».​—Ματθαίος 19:6.

«Ο γάμος δεν είναι σόλο παράσταση. Ο σύζυγος και η σύζυγος πρέπει να συνεργάζονται για να πετύχει».​—Κρίστοφερ.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ

Όταν έχουν μια διαφωνία, οι σύζυγοι που δεν νιώθουν ότι είναι ομάδα έχουν την τάση να πολεμούν ο ένας τον άλλον αντί το πρόβλημα. Ένα ασήμαντο ζήτημα μετατρέπεται σε ολόκληρο θέμα.

«Η συνεργασία είναι η ραχοκοκαλιά του γάμου. Αν δεν ήμασταν ομάδα με τον σύζυγό μου, θα ήμασταν συγκάτοικοι και όχι γαμήλιοι σύντροφοι​—δηλαδή δύο άτομα που ζουν μαζί αλλά στις σημαντικές αποφάσεις κινούνται σε άλλο μήκος κύματος».​—Αλεξάντρα.

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ

ΚΑΝΤΕ ΑΥΤΟΕΞΕΤΑΣΗ

• Μήπως θεωρώ τα χρήματα που βγάζω «αποκλειστικά δικά μου»;

• Μήπως νιώθω την ανάγκη να είμαι κάπου χωρίς τον σύντροφό μου για να χαλαρώσω πραγματικά;

• Μήπως κρατάω αποστάσεις από τους συγγενείς του συντρόφου μου, παρότι εκείνος είναι δεμένος μαζί τους;

ΣΥΖΗΤΗΣΤΕ ΜΕ ΤΟΝ ΣΥΝΤΡΟΦΟ ΣΑΣ

• Σε ποιον τομέα(-είς) του γάμου μας συνεργαζόμαστε καλά ως ομάδα;

• Σε ποιον τομέα(-είς) χρειαζόμαστε βελτίωση;

• Ποια βήματα μπορούμε να κάνουμε για να βελτιώσουμε το πνεύμα συνεργασίας;

ΙΔΕΕΣ

• Φανταστείτε ότι παίζετε τένις με αντίπαλο τον σύντροφό σας. Ποια πρακτικά βήματα θα κάνετε για να περάσετε στην άλλη πλευρά του γηπέδου και να παίξετε στην ίδια ομάδα;

• Αντί να σκέφτεστε: “Πώς θα νικήσω;” να σκέφτεστε: “Πώς θα νικήσουμε;”

«Μη στέκεστε στο ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο. Αυτό δεν έχει τόση σημασία μπροστά στην ειρήνη και στην ενότητα του γάμου σας».​—Ίθαν.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: “Να φροντίζετε, όχι μόνο για τα δικά σας συμφέροντα, αλλά και για τα συμφέροντα των άλλων”.​—Φιλιππησίους 2:3, 4.

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ

Οι σύζυγοι που σέβονται ο ένας τον άλλον νοιάζονται για τον σύντροφό τους ακόμη και όταν διαφωνούν. «Αυτά τα ζευγάρια δεν ταμπουρώνονται πίσω από τις απόψεις τους», λέει το βιβλίο Δέκα Μαθήματα για να Μεταμορφώσετε τον Γάμο Σας (Ten Lessons to Transform Your Marriage). «Απεναντίας, συζητούν τις διαφορές τους. Ο ένας ακούει με σεβασμό τη γνώμη του άλλου, και κάνουν αμοιβαίες παραχωρήσεις».

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Η αγάπη . . . δεν ζητάει τα δικά της συμφέροντα».​—1 Κορινθίους 13:4, 5.

«Το να σέβομαι τη γυναίκα μου σημαίνει ότι εκτιμώ την αξία της και ότι δεν θέλω να κάνω κάτι που θα ζημιώσει εκείνη ή τον γάμο μας».​—Μάικα.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΣ

Όταν οι σύζυγοι δεν σέβονται ο ένας τον άλλον, μπορεί να εισχωρήσουν στις συζητήσεις τους οι επικρίσεις, ο σαρκασμός, ακόμη και η περιφρόνηση​—χαρακτηριστικά τα οποία, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι προάγγελοι διαζυγίου.

«Αν κάποιος κάνει δηκτικά σχόλια και λέει υπονοούμενα ή υποτιμητικά αστεία για τη γυναίκα του, το μόνο που θα πετύχει είναι να διαλύσει την αυτοεκτίμησή της, να γκρεμίσει την εμπιστοσύνη της και να καταστρέψει τον γάμο του».​—Μπράιαν.

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ

ΚΑΝΤΕ ΑΥΤΟΕΞΕΤΑΣΗ

Για μία εβδομάδα, παρατηρήστε πώς μιλάτε και πώς φέρεστε. Μετά αναρωτηθείτε:

• “Πόσες φορές επέκρινα τον σύντροφό μου και πόσες του είπα έναν καλό λόγο;”

• “Με ποιους συγκεκριμένους τρόπους έδειξα σεβασμό στον σύντροφό μου;”

ΣΥΖΗΤΗΣΤΕ ΜΕ ΤΟΝ ΣΥΝΤΡΟΦΟ ΣΑΣ

• Ποιες πράξεις ή λόγια θα σε έκαναν να νιώθεις ότι σε σέβομαι;

• Ποιες πράξεις ή λόγια σε κάνουν να νιώθεις ότι δεν σε σέβομαι;

ΙΔΕΕΣ

• Γράψτε τρεις τρόπους με τους οποίους θα θέλατε εσείς να σας δείχνουν σεβασμό. Ζητήστε από τον σύντροφό σας να κάνει το ίδιο. Ανταλλάξτε αυτά που γράψατε και προσπαθήστε να βελτιωθείτε στην εκδήλωση σεβασμού στους τομείς που εντοπίσατε.

• Γράψτε ποια χαρακτηριστικά θαυμάζετε στον σύντροφό σας. Μετά πείτε του πόσο πολύ εκτιμάτε αυτά τα χαρακτηριστικά.

«Το να σέβομαι τον σύζυγό μου σημαίνει πως δείχνω με τις πράξεις μου ότι τον εκτιμώ και ότι θέλω να είναι ευτυχισμένος. Δεν είναι πάντα ανάγκη να κάνω κάτι εντυπωσιακό. Μερικές φορές και μικρά πράγματα μπορούν να φανερώσουν ότι τον σέβομαι αληθινά».​—Μέγκαν.

Σε τελική ανάλυση, το θέμα δεν είναι αν εσείς θεωρείτε ότι δείχνετε ή δεν δείχνετε σεβασμό, αλλά πώς νιώθει ο σύντροφός σας.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Ντυθείτε την τρυφερή στοργή της συμπόνιας, την καλοσύνη, την ταπεινοφροσύνη, την πραότητα και τη μακροθυμία».​—Κολοσσαείς 3:12.

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ

Συγχωρώ σημαίνει ότι διαγράφω μια παράβαση και αποβάλλω κάθε αίσθημα πικρίας που μπορεί να προκλήθηκε. Συγχώρηση δεν σημαίνει ότι μικροποιούμε το λάθος ή παριστάνουμε ότι δεν συνέβη τίποτα.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Να ανέχεστε ο ένας τον άλλον και να συγχωρείτε ο ένας τον άλλον ανεπιφύλακτα, ακόμη και αν κανείς έχει αιτία για παράπονο εναντίον κάποιου άλλου».​—Κολοσσαείς 3:13.

«Όταν αγαπάς κάποιον, δεν εστιάζεις στις ατέλειές του αλλά βλέπεις τι είδους άτομο προσπαθεί να γίνει».​—Άαρον.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ

Αν κρατάτε μέσα σας πικρία, θα υποφέρετε σωματικά και συναισθηματικά, και επιπλέον θα κάνετε ζημιά στον γάμο σας.

«Κάποτε ο άντρας μου μού ζήτησε συγνώμη για κάτι που με είχε πληγώσει πολύ. Μου ήταν δύσκολο να τον συγχωρήσω. Όταν τελικά τον συγχώρησα, μετάνιωσα που δεν το είχα κάνει νωρίτερα. Είχε δημιουργηθεί άσκοπη ένταση στη σχέση μας».​—Τζούλια.

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ

ΚΑΝΤΕ ΑΥΤΟΕΞΕΤΑΣΗ

Την επόμενη φορά που θα πληγωθείτε από κάτι που είπε ή έκανε ο σύντροφός σας, σκεφτείτε:

• “Μήπως είμαι υπερβολικά ευαίσθητος(-η);”

• “Είναι τόσο σοβαρό το θέμα ώστε πρέπει οπωσδήποτε να μου ζητήσει συγνώμη ή θα μπορούσα απλώς να το παραβλέψω;”

ΣΥΖΗΤΗΣΤΕ ΜΕ ΤΟΝ ΣΥΝΤΡΟΦΟ ΣΑΣ

• Πόσο μας παίρνει συνήθως για να συγχωρήσουμε ο ένας τον άλλον;

• Τι μπορούμε να κάνουμε για να συγχωρούμε πιο γρήγορα;

ΙΔΕΕΣ

• Όταν νιώθετε ότι ο σύντροφός σας σάς πρόσβαλε, μην του αποδίδετε κακά κίνητρα.

• Προσπαθήστε να του δώσετε ελαφρυντικά για τη συμπεριφορά του, αναγνωρίζοντας ότι «όλοι σφάλλουμε πολλές φορές».​—Ιακώβου 3:2.

«Η συγχώρηση είναι εύκολη όταν έχουν και οι δύο μερίδιο ευθύνης, αλλά είναι πιο δύσκολη όταν φαίνεται να φταίει μόνο ο ένας. Πρέπει να είσαι ταπεινός για να δεχτείς τη συγνώμη του άλλου και να τον συγχωρήσεις».​—Κίμπερλι.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Τακτοποίησε γρήγορα τα ζητήματα».​—Ματθαίος 5:25.

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ

Έχετε πραγματική επικοινωνία με τα παιδιά σας όταν ανταλλάσσετε ελεύθερα σκέψεις και συναισθήματα.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ

Στην περίπτωση των εφήβων, η επικοινωνία παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες. Μπορεί μέχρι πρότινος να «ήταν σαν να είχατε το ελεύθερο να μπαινοβγαίνετε στα παρασκήνια της ζωής του παιδιού σας», λέει το βιβλίο Σπάστε τον Κώδικα (Breaking the Code). «Τώρα, το πολύ πολύ να βρείτε μια θέση κάπου στο ακροατήριο, και μάλλον δεν θα είναι από τις καλές». Παρά τα φαινόμενα, όταν συμβαίνει αυτό, τα παιδιά έχουν ανάγκη την επικοινωνία όσο ποτέ άλλοτε!

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ

Προσαρμοστείτε στα ωράρια του παιδιού. Να είστε διαθέσιμοι για συζήτηση ακόμη και αργά τη νύχτα.

«Ίσως νιώσετε την παρόρμηση να πείτε: “Τώρα σου ήρθε να μιλήσουμε; Όλη τη μέρα ήμασταν μαζί!” Δεν γίνεται όμως να παραπονιόμαστε όταν τα παιδιά μας θέλουν να μας ανοιχτούν. Αυτό δεν επιθυμεί κάθε γονέας;»​—Λίζα.

«Δεν είμαι βραδινός τύπος, αλλά μερικές από τις ωραιότερες συζητήσεις που έκανα με τα παιδιά μου στην εφηβεία τους ήταν μεταμεσονύκτιες».​—Χέρμπερτ.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Ο καθένας ας επιζητεί, όχι το δικό του συμφέρον, αλλά του άλλου».​—1 Κορινθίους 10:24.

Καταπολεμήστε τους περισπασμούς. Ένας πατέρας παραδέχεται: «Κάποιες φορές, πιάνω τον εαυτό μου να σκέφτεται χίλια δυο πράγματα την ώρα που μου μιλάνε τα παιδιά μου. Και φυσικά το καταλαβαίνουν​—δεν μπορείς να τους κρυφτείς!»

Αν συμβαίνει και σε εσάς αυτό, να κλείνετε την τηλεόραση και να βάζετε στην άκρη όλες τις ηλεκτρονικές συσκευές. Επικεντρωθείτε σε αυτό που σας λέει το παιδί σας και δείξτε του ότι το θέμα που το απασχολεί αξίζει όλη σας την προσοχή, όσο ασήμαντο και αν φαίνεται.

«Πρέπει να διαβεβαιώνουμε τα παιδιά μας ότι νοιαζόμαστε πολύ για τα αισθήματά τους. Αν νιώσουν το αντίθετο, τότε θα κλειστούν στον εαυτό τους ή θα στραφούν αλλού για βοήθεια».​—Μαράντα.

«Μην αντιδράτε υπερβολικά, ακόμη και αν αυτό που σκέφτεται το παιδί σας είναι παράλογο».​—Άντονι.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Να δίνετε προσοχή στο πώς ακούτε».​—Λουκάς 8:18.

Να αξιοποιείτε στιγμές της καθημερινότητας. Μερικές φορές τα παιδιά ανοίγονται όταν δεν κάθονται πρόσωπο με πρόσωπο με τον γονέα καθώς συζητούν μαζί του.

«Αξιοποιούμε τις διαδρομές με το αυτοκίνητο. Επειδή καθόμαστε δίπλα δίπλα και όχι απέναντι, κάνουμε ωραίες συζητήσεις».​—Νικόλ.

Μια ακόμη ευκαιρία για ανεπίσημες συζητήσεις είναι η ώρα του φαγητού.

«Όταν τρώμε βραδινό, ο καθένας μας λέει ποιο ήταν το καλύτερο και ποιο το χειρότερο πράγμα που του συνέβη μέσα στη μέρα. Αυτή η συνήθεια μας ενώνει και θυμίζει σε όλους μας ότι δεν είμαστε μόνοι στα προβλήματα».​—Ρόμπιν.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: “Να είστε γρήγοροι στο να ακούτε και αργοί στο να μιλάτε”.​—Ιακώβου 1:19.

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ

Διαπαιδαγώγηση σημαίνει καθοδήγηση ή εκπαίδευση. Κάποιες φορές περιλαμβάνει τη διόρθωση της κακής διαγωγής του παιδιού. Συνήθως όμως είναι η ηθική εκπαίδευση που βοηθάει το παιδί να μάθει να παίρνει εξαρχής σωστές αποφάσεις.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ

Τις τελευταίες δεκαετίες, η διαπαιδαγώγηση έχει σχεδόν εκλείψει από μερικά σπιτικά, καθώς οι γονείς φοβούνται ότι αν διορθώσουν το παιδί τους θα μειώσουν την αυτοεκτίμησή του. Ωστόσο, οι σοφοί γονείς θέτουν λογικούς κανόνες και μαθαίνουν στα παιδιά τους να τους τηρούν.

«Τα παιδιά χρειάζονται όρια προκειμένου να γίνουν ολοκληρωμένοι ενήλικοι. Παιδιά χωρίς διαπαιδαγώγηση είναι σαν πλοία χωρίς πηδάλιο, τα οποία βγαίνουν τελικά εκτός πορείας ή ναυαγούν».​—Πάμελα.

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ

Να είστε σταθεροί. Αν το παιδί σας δεν εφαρμόζει τους κανόνες σας, φροντίστε να επιβάλετε την τιμωρία που είχατε καθορίσει. Από την άλλη, μη διστάζετε να το επαινείτε όταν τους τηρεί.

«Επαινώ συχνά τα παιδιά μου όταν είναι υπάκουα, επειδή η υπακοή είναι κάτι που σπανίζει στον κόσμο. Ο έπαινος τα βοηθάει να δέχονται τη διόρθωση όποτε χρειάζεται».​—Κριστίν.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Ό,τι σπέρνει ο άνθρωπος, αυτό και θα θερίσει».​—Γαλάτες 6:7.

Να είστε λογικοί. Όταν κρίνετε πόσο σοβαρό είναι ένα σφάλμα, να λαβαίνετε υπόψη την ηλικία του παιδιού και τις ικανότητές του. Η τιμωρία είναι συνήθως πιο αποτελεσματική όταν σχετίζεται με την παράβαση​—για παράδειγμα, αν το παιδί κάνει κακή χρήση του τηλεφώνου, θα μπορούσατε να του απαγορεύσετε να το χρησιμοποιεί για κάποιο διάστημα. Από την άλλη, μη δημιουργείτε ολόκληρο ζήτημα για μικροπράγματα που απλώς σας ενοχλούν.

«Προσπαθώ να διακρίνω αν το παιδί μου δεν υπάκουσε εσκεμμένα ή αν απλώς έκανε ένα λάθος στην κρίση. Αλλιώς χειρίζεσαι ένα σοβαρό ελάττωμα που πρέπει να ξεριζωθεί και αλλιώς ένα λάθος που πρέπει απλώς να επισημανθεί».​—Γουέντελ.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Μην εξοργίζετε τα παιδιά σας για να μην αποθαρρύνονται».​—Κολοσσαείς 3:21· υποσημείωση.

Να είστε στοργικοί. Τα παιδιά δέχονται και εφαρμόζουν πιο εύκολα τη διαπαιδαγώγηση όταν ξέρουν ότι το βασικό κίνητρο του γονέα είναι η αγάπη.

«Όποτε ο γιος μας έκανε λάθη, τον διαβεβαιώναμε ότι ήμασταν περήφανοι για όλες τις καλές αποφάσεις που είχε πάρει στο παρελθόν. Του εξηγούσαμε ότι το λάθος του δεν θα τον στιγμάτιζε για πάντα αν έκανε ό,τι χρειαζόταν για να το διορθώσει, και επίσης ότι θα ήμασταν δίπλα του για να τον βοηθήσουμε σε αυτό».​—Ντάνιελ.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Η αγάπη είναι μακρόθυμη και δείχνει καλοσύνη».​—1 Κορινθίους 13:4.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ

Αξίες είναι οι κανόνες που επιλέγουμε να ακολουθούμε στη ζωή μας. Για παράδειγμα, αν αγωνίζεστε να είστε έντιμοι σε όλα τα πράγματα, τότε πιθανότατα θέλετε να ενσταλάξετε αυτή την ηθική αξία και στα παιδιά σας.

Κάποιες άλλες αξίες είναι η φιλοπονία, η αμεροληψία και το στοχαστικό ενδιαφέρον για τους άλλους​—χαρακτηριστικά που αναπτύσσονται καλύτερα σε μικρή ηλικία.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Εκπαίδευσε το παιδί στην οδό που πρέπει να ακολουθήσει· ακόμη και όταν γεράσει δεν θα την εγκαταλείψει».​—Παροιμίες 22:6· υποσημείωση.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ

Στην εποχή της τεχνολογίας, οι ηθικές αξίες είναι απαραίτητες. «Ανά πάσα στιγμή μπορεί κάποιος να εκτεθεί σε κακές επιρροές μέσα από οποιαδήποτε ηλεκτρονική συσκευή», λέει μια μητέρα, η Κάριν. «Τα παιδιά μας μπορεί να βλέπουν κάτι ανήθικο τη στιγμή που βρίσκονται ακριβώς δίπλα μας!»

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: “Οι ώριμοι άνθρωποι . . . έχουν τις δυνάμεις διάκρισης γυμνασμένες για να ξεχωρίζουν το ορθό από το εσφαλμένο”.​—Εβραίους 5:14.

Εξίσου απαραίτητοι είναι και οι καλοί τρόποι. Αυτό περιλαμβάνει τη στοιχειώδη ευγένεια (όπως το να λέμε «παρακαλώ» και «ευχαριστώ») και το ενδιαφέρον για τους άλλους​—μια αξία που σπανίζει στην εποχή μας, εφόσον οι πιο πολλοί φαίνεται να νοιάζονται περισσότερο για τις συσκευές παρά για τους ανθρώπους.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Όπως θέλετε να κάνουν οι άλλοι σε εσάς, έτσι να κάνετε και εσείς σε αυτούς».​—Λουκάς 6:31.

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ

Διατυπώστε ξεκάθαρα τις ηθικές σας αξίες. Λόγου χάρη, έρευνες δείχνουν πως είναι πιο πιθανό να μην έχουν οι έφηβοι προγαμιαίες σχέσεις αν έχουν λάβει ξεκάθαρα το μήνυμα ότι τέτοιου είδους διαγωγή είναι εσφαλμένη.

ΙΔΕΑ: Με αφορμή κάποιο επίκαιρο γεγονός, ανοίξτε μια συζήτηση για τις αξίες. Για παράδειγμα, αν ακούσετε στις ειδήσεις για κάποιο έγκλημα μίσους, θα μπορούσατε να πείτε: «Είναι φοβερό το πώς μερικοί βγάζουν τέτοιον θυμό. Πώς λες να φτάνει ένας άνθρωπος σε αυτό το σημείο;»

«Είναι πολύ πιο δύσκολο για τα παιδιά να διαλέξουν ανάμεσα στο σωστό και στο λάθος αν δεν ξέρουν τι είναι σωστό και τι λάθος».​—Μπράντον.

Διδάξτε τα καλούς τρόπους. Ακόμη και τα πολύ μικρά παιδιά μπορούν να μάθουν να λένε «παρακαλώ» και «ευχαριστώ» και να δείχνουν σεβασμό. «Όσο περισσότερο αντιλαμβάνονται τα παιδιά ότι αποτελούν μέρος ενός μεγαλύτερου συνόλου​—της οικογένειας, του σχολείου, της κοινωνίας—​τόσο πιο εύκολα θα κάνουν πράξεις καλοσύνης που ωφελούν όλους, όχι μόνο τον εαυτό τους», αναφέρει το βιβλίο Ανατροφή Παιδιών Χωρίς Σύνορα (Parenting Without Borders).

ΙΔΕΑ: Να αναθέτετε στα παιδιά σας δουλειές στο σπίτι για να τα διδάξετε πόσο σημαντικό είναι να κάνουν πράγματα για τους άλλους.

«Αν τα παιδιά μας συνηθίσουν από τώρα να κάνουν δουλειές στο σπίτι, δεν θα τα βρουν σκούρα όταν θα μένουν πια μόνα τους. Θα έχουν ήδη μάθει να είναι υπεύθυνα».​—Τάρα.

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ

Οι γονείς που αποτελούν παράδειγμα εφαρμόζουν όσα διδάσκουν. Λόγου χάρη, μην αναμένετε από τον γιο σας να λέει πάντα την αλήθεια αν σας ακούει να λέτε: «Πες του ότι λείπω», όταν δεν θέλετε να μιλήσετε σε κάποιον που σας ζητάει στην πόρτα.

«Υπάρχει ένα ρητό που λέει: “Κάνε αυτό που λέω, όχι αυτό που κάνω”. Αυτή η προσέγγιση όμως δεν πιάνει στα παιδιά. Τα παιδιά απορροφούν σαν σφουγγάρια οτιδήποτε λέμε και κάνουμε, και θα μας το πουν όταν το παράδειγμά μας δεν συμφωνεί με αυτά που προσπαθούμε να τα διδάξουμε».​—Ντέιβιντ.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Εσύ που κηρύττεις: “Μην κλέψεις”, κλέβεις;»​—Ρωμαίους 2:21.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ

Τα παιδιά, αλλά και οι έφηβοι, επηρεάζονται πιο πολύ από τους γονείς τους παρά από οποιονδήποτε άλλον​—ακόμη και από τους συνομηλίκους τους. Αυτό σημαίνει ότι εσείς μπορείτε περισσότερο από κάθε άλλον να τα καθοδηγήσετε στον σωστό δρόμο​—αν φυσικά κάνετε πράξη αυτά που κηρύττετε.

«Μπορεί να πούμε κάτι στο παιδί μας εκατό φορές και πάλι να μην είμαστε βέβαιοι ότι έδωσε σημασία. Αλλά έστω και μία φορά να μην κάνουμε αυτό που λέμε, θα γυρίσει να μας το πει. Τα παιδιά παρατηρούν οτιδήποτε κάνουμε, ακόμη και σε στιγμές που δεν το καταλαβαίνουμε».​—Νικόλ.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Η σοφία που κατεβαίνει από πάνω είναι . . . ανυπόκριτη».​—Ιακώβου 3:17.

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ

Σκεφτείτε τη δική σας διαγωγή. Τι βλέπετε εσείς για να ψυχαγωγηθείτε; Πώς φέρεστε στον σύντροφό σας και στα παιδιά σας; Τι φίλους έχετε; Λαβαίνετε υπόψη τους άλλους; Με λίγα λόγια, είστε το είδος του ατόμου που θέλετε να γίνουν τα παιδιά σας;

«Ο σύζυγός μου και εγώ δεν επιβάλλουμε στα παιδιά μας ένα πρότυπο διαγωγής το οποίο δεν ακολουθούμε εμείς».​—Κριστίν.

Να ζητάτε συγνώμη για τα λάθη σας. Τα παιδιά σας ξέρουν ότι δεν είστε τέλειοι. Ζητώντας συγνώμη όποτε χρειάζεται​—τόσο από τον σύντροφό σας όσο και από τα παιδιά σας—​τα διδάσκετε ένα πολύτιμο μάθημα εντιμότητας και ταπεινοφροσύνης.

«Τα παιδιά μας πρέπει να μας ακούν να παραδεχόμαστε τα λάθη μας και πρέπει να μας ακούν να ζητάμε συγνώμη για τις αστοχίες μας. Αν δεν το κάνουμε, το μόνο που θα μάθουν είναι να κουκουλώνουν τα λάθη τους».​—Ρόμπιν.

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ

Η ταυτότητά σου περιλαμβάνει πολύ περισσότερα από το όνομά σου και την εμφάνισή σου. Περιλαμβάνει τις αξίες, τα πιστεύω και την προσωπικότητά σου. Ουσιαστικά, η ταυτότητά σου είναι όλα όσα είσαι​—και εσωτερικά και εξωτερικά.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ

Όταν ξέρεις πολύ καλά ποιος είσαι, υπερασπίζεσαι τις πεποιθήσεις σου αντί να αφήνεις τους συνομηλίκους σου να σε ελέγχουν.

«Πολλοί άνθρωποι μοιάζουν με τις κούκλες στις βιτρίνες. Δεν διαλέγουν εκείνοι τα ρούχα που φοράνε, τα διαλέγουν άλλοι».​—Άντριαν.

«Έχω μάθει να υπερασπίζομαι το σωστό ακόμη και όταν δεν είναι εύκολο. Μπορώ να καταλάβω ποιοι είναι πραγματικοί φίλοι μου από το πώς συμπεριφέρονται και από το πώς συμπεριφέρομαι εγώ όταν είμαι μαζί τους».​—Κόρτνι.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Μη διαπλάθεστε από αυτό το σύστημα πραγμάτων, αλλά να μεταμορφώνεστε ανακαινίζοντας τον νου σας».​—Ρωμαίους 12:2.

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ

Προσδιόρισε ποιος είσαι τώρα και τι θέλεις να γίνεις αναλύοντας τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία σου, καθώς και τις πεποιθήσεις σου. Ένα πρώτο βήμα θα ήταν να απαντήσεις στις ακόλουθες ερωτήσεις.

Δυνατά σημεία: Ποια ταλέντα και ικανότητες έχω; Σε ποιους τομείς τα καταφέρνω καλά; (Για παράδειγμα: Είμαι συνεπής; Έχω εγκράτεια; Είμαι εργατικός; Είμαι γενναιόδωρος;) Ποια καλά πράγματα κάνω;

ΙΔΕΑ: Μήπως δυσκολεύεσαι να βρεις κάτι θετικό στον εαυτό σου; Ρώτησε τους γονείς σου ή κάποιον έμπιστο φίλο ποια δυνατά σημεία βλέπει σε εσένα και γιατί.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Ο καθένας ας εξετάζει τις δικές του ενέργειες, και τότε θα έχει λόγο να χαίρεται σε σχέση με τον εαυτό του μόνο και όχι σε σύγκριση με τον άλλον».​—Γαλάτες 6:4.

Αδύνατα σημεία: Ποιες πτυχές της προσωπικότητάς μου χρειάζονται περισσότερη δουλειά; Πότε είμαι ιδιαίτερα ευάλωτος στους πειρασμούς; Σε ποιους τομείς μπορώ να δείχνω μεγαλύτερη εγκράτεια;

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Αν πούμε: “Δεν έχουμε αμαρτία”, παροδηγούμε τον εαυτό μας».​—1 Ιωάννη 1:8.

Πεποιθήσεις: Ποιους ηθικούς κανόνες ακολουθώ, και γιατί; Πιστεύω στον Θεό; Ποιες αποδείξεις με έχουν πείσει για την ύπαρξή του; Ποιες πράξεις θεωρώ άδικες, και γιατί; Ποιες πεποιθήσεις έχω σχετικά με το μέλλον;

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Η ικανότητα σκέψης θα σε προστατεύει και η διάκριση θα σε διαφυλάττει».​—Παροιμίες 2:11.

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ

Οι αξιόπιστοι άνθρωποι κερδίζουν την εμπιστοσύνη των γονέων τους, των φίλων τους και των εργοδοτών τους. Συμμορφώνονται με τους κανόνες, κρατάνε τον λόγο τους και λένε πάντα την αλήθεια.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ

Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις, η ελευθερία που σου δίνεται είναι ανάλογη με την εμπιστοσύνη που έχεις κερδίσει σε βάθος χρόνου.

«Ο καλύτερος τρόπος για να κερδίσεις την εμπιστοσύνη των γονέων σου είναι να δείχνεις ωριμότητα και υπευθυνότητα όχι μόνο όταν είσαι μαζί τους, αλλά και μακριά τους».​—Σαραΐ.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Να αποδεικνύετε τι είστε».​—2 Κορινθίους 13:5.

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ

Είτε θέλεις να κερδίσεις περισσότερη εμπιστοσύνη είτε να ξανακερδίσεις αυτήν που έχασες, τα παρακάτω βήματα θα σε βοηθήσουν.

Να είσαι ειλικρινής. Αυτό που γκρεμίζει πιο εύκολα από οτιδήποτε άλλο την εμπιστοσύνη είναι τα ψέματα. Αντίστροφα, όταν είσαι έντιμος και ειλικρινής​—ιδίως σε σχέση με τα λάθη σου—​κερδίζεις την εμπιστοσύνη των άλλων.

«Είναι εύκολο να είσαι ειλικρινής όταν όλα πηγαίνουν καλά. Αν όμως είσαι ειλικρινής για κάτι που θα μπορούσε να δημιουργήσει αρνητική εντύπωση για σένα, οι άλλοι θα σε εμπιστεύονται περισσότερο».​—Κέιμαν.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Θέλουμε να συμπεριφερόμαστε έντιμα σε όλα».​—Εβραίους 13:18.

Να δείχνεις υπευθυνότητα. Σύμφωνα με μια έρευνα στις ΗΠΑ, το 78 τοις εκατό εκείνων που ασχολούνται με τη διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού ανέφεραν ότι η αξιοπιστία είναι «ένα από τα τρία σημαντικότερα προσόντα για την πρόσληψη κάποιου». Μαθαίνοντας να δείχνεις υπευθυνότητα τώρα, θα έχεις ένα σημαντικό εφόδιο όταν ενηλικιωθείς.

«Οι γονείς μου το προσέχουν όταν είμαι υπεύθυνη και κάνω δουλειές στο σπίτι χωρίς να μου το λένε συνέχεια. Όσο περισσότερο παίρνω τέτοιες πρωτοβουλίες, τόσο περισσότερη εμπιστοσύνη μου δείχνουν».​—Σάρα.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Είμαι βέβαιος ότι θα συνεργαστείς, . . . ξέροντας ότι θα κάνεις και περισσότερα από αυτά που λέω».​—Φιλήμονα 21.

Να έχεις υπομονή. Ενώ τη σωματική ανάπτυξη τη διακρίνουν εύκολα οι άλλοι, χρειάζεται συνήθως χρόνος για να αντιληφθούν τη συναισθηματική και διανοητική σου ανάπτυξη.

«Η εμπιστοσύνη των γονέων σου και των άλλων δεν κερδίζεται με μία και μόνο πράξη. Χτίζεται σιγά σιγά αν δείχνεις υπευθυνότητα για αρκετό καιρό».​—Μπράντον.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Έχετε ανάγκη από υπομονή».​—Εβραίους 10:36.

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ

Οι εργατικοί άνθρωποι δεν φοβούνται τη δουλειά. Απεναντίας, τους αρέσει να εργάζονται σκληρά για να καλύπτουν τις ανάγκες τους και να βοηθούν άλλους​—ακόμη και αν η δουλειά που κάνουν δεν είναι αξιοζήλευτη.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ

Είτε μας αρέσει είτε όχι, η ζωή είναι γεμάτη ευθύνες. Σε έναν κόσμο όπου σε πολλούς δεν αρέσει η ιδέα της σκληρής εργασίας, η εργατικότητα είναι προσόν.​—Εκκλησιαστής 3:13.

«Έχω διαπιστώσει πως η σκληρή εργασία σε κάνει να καμαρώνεις και σου δίνει ικανοποίηση. Στην ουσία αυτό το αίσθημα της ικανοποίησης με βοήθησε να αγαπήσω τη δουλειά. Επίσης, αν δουλεύεις με υπευθυνότητα, αποκτάς καλό όνομα».​—Ρέιαν.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Υπάρχει όφελος σε κάθε μόχθο».​—Παροιμίες 14:23.

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ

Απόκτησε θετική άποψη για την εργασία ακολουθώντας τα παρακάτω βήματα.

Να καμαρώνεις όταν μαθαίνεις να κάνεις κάτι καλά. Είτε πρόκειται για τις δουλειές του σπιτιού είτε για κάποια σχολική εργασία είτε για επαγγελματική απασχόληση, να δίνεις τον καλύτερο εαυτό σου. Αφού μάθεις να κάνεις μια δουλειά σωστά, προσπάθησε να βρεις τρόπους να την κάνεις πιο γρήγορα ή πιο ποιοτικά. Όσο πιο επιδέξιος είσαι, τόσο πιο πολύ θα απολαμβάνεις την εργασία σου.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Είδες άνθρωπο επιδέξιο στην εργασία του; Αυτός θα σταθεί ενώπιον βασιλιάδων· δεν θα σταθεί ενώπιον κοινών ανθρώπων».​—Παροιμίες 22:29.

Να βλέπεις τη γενικότερη εικόνα. Σχεδόν σε κάθε περίπτωση, όταν φροντίζεις καλά για τις ευθύνες σου, ωφελείς άλλους. Για παράδειγμα, όταν δείχνεις εργατικότητα στις δουλειές του σπιτιού, κάνεις πιο εύκολη τη ζωή των υπολοίπων στην οικογένεια.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Μεγαλύτερη ευτυχία νιώθει κάποιος όταν δίνει παρά όταν λαβαίνει».​—Πράξεις 20:35.

Να κάνεις το κάτι παραπάνω. Προσπάθησε να μην κάνεις μόνο τα απολύτως απαραίτητα αλλά και περισσότερα από όσα σου ζητούνται. Με αυτόν τον τρόπο, έχεις εσύ τον έλεγχο της ζωής σου​—κάνεις περισσότερα όχι επειδή σε αναγκάζουν, αλλά επειδή το επιλέγεις εσύ.​—Ματθαίος 5:41.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Η καλή σου πράξη να μη γίνει από εξαναγκασμό, αλλά με τη δική σου θέληση».​—Φιλήμονα 14.

Να είσαι ισορροπημένος. Οι εργατικοί άνθρωποι δεν είναι τεμπέληδες, αλλά ούτε και εργασιομανείς. Είναι ισορροπημένοι​—απολαμβάνουν και τη σκληρή εργασία και τις περιόδους ανάπαυσης.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Καλύτερα μία χούφτα ανάπαυση παρά δύο χούφτες σκληρή εργασία και κυνήγι του ανέμου».​—Εκκλησιαστής 4:6.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ

Ο στόχος δεν είναι απλώς ένα όνειρο, κάτι που ελπίζεις να συμβεί. Οι πραγματικοί στόχοι απαιτούν σχεδιασμό, ευελιξία και τη γνωστή τακτική​—πολλή δουλειά.

Οι στόχοι μπορεί να είναι βραχυπρόθεσμοι (τους πετυχαίνεις σε μέρες ή εβδομάδες), μεσοπρόθεσμοι (σε μήνες) και μακροπρόθεσμοι (σε έναν χρόνο ή περισσότερο). Οι μακροπρόθεσμοι στόχοι επιτυγχάνονται συνήθως με αρκετούς ενδιάμεσους στόχους.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΙ

Όταν πετυχαίνεις τους στόχους σου, αποκτάς μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, στενότερες φιλίες και περισσότερη ευτυχία.

Αυτοπεποίθηση: Αν βάζεις μικρούς στόχους και τους πετυχαίνεις, θα έχεις περισσότερη αυτοπεποίθηση για να βάζεις μεγαλύτερους. Επίσης, θα αντιμετωπίζεις τις καθημερινές δυσκολίες, όπως την πίεση των συνομηλίκων, με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση.

Φιλίες: Σε όλους μας αρέσει να κάνουμε παρέα με άτομα που βάζουν στόχους​—που ξέρουν τι θέλουν και είναι διατεθειμένα να δουλέψουν για αυτό. Επιπλέον, ένας από τους καλύτερους τρόπους για να δυναμώσει μια φιλία είναι να προσπαθείτε να πετύχετε με τον φίλο σου έναν κοινό στόχο.

Ευτυχία: Όταν βάζεις στόχους και τους πραγματοποιείς, νιώθεις ότι κατάφερες κάτι.

«Μου αρέσει να βάζω στόχους. Με κρατούν δραστήριο και μού δίνουν λόγους για να προσπαθώ. Και όταν πετυχαίνω έναν στόχο, νιώθω υπέροχα επειδή σκέφτομαι από πού ξεκίνησα, και λέω: “Πω πω, τα κατάφερα! Πέτυχα αυτό που ήθελα να κάνω”».​—Κρίστοφερ.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Αν περιμένεις τον ιδανικό άνεμο και τον ιδανικό καιρό, δεν θα φυτέψεις ποτέ ούτε και θα θερίσεις».​—Εκκλησιαστής 11:4, Σημερινή Αγγλική Μετάφραση (Today’s English Version).

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ

Εφάρμοσε τα παρακάτω για να βάλεις στόχους και να τους πετύχεις.

Σκέψου. Γράψε πιθανούς στόχους και αρίθμησέ τους (πρώτος, δεύτερος, τρίτος και ούτω καθεξής) βάζοντάς τους σε σειρά προτεραιότητας.

Σχεδίασε. Κάνε τα ακόλουθα για κάθε στόχο:

• Όρισε μια ρεαλιστική προθεσμία.

• Σχεδίασε την πορεία σου βήμα βήμα.

• Σκέψου πιθανά εμπόδια και πώς θα τα ξεπεράσεις.

Ξεκίνα. Μην περιμένεις μέχρι να έχεις επεξεργαστεί όλες τις λεπτομέρειες για να ξεκινήσεις. Σκέψου: “Ποιο είναι το πρώτο που μπορώ να κάνω για να πετύχω τον στόχο μου;” και κάνε το. Όταν ολοκληρώνεις κάθε βήμα, να αξιολογείς την πρόοδό σου.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Τα σχέδια του επιμελούς οδηγούν αναμφίβολα σε επιτυχία».​—Παροιμίες 21:5.