[Πλαίσιο στη σελίδα 23]

Χαρακτηριστικά των Σωστών Οικογενειών

Πριν από αρκετά χρόνια μια εκπαιδευτικός και ειδικός σε θέματα οικογένειας διεξήγαγε κάποια εκτεταμένη έρευνα κατά την οποία ζητήθηκε από 500 και πλέον επαγγελματίες οι οποίοι παρέχουν συμβουλές σε οικογένειες να αναφέρουν τα χαρακτηριστικά που παρατηρούσαν στις σωστές οικογένειες. Είναι ενδιαφέρον ότι μεταξύ των χαρακτηριστικών που καταγράφτηκαν τις περισσότερες φορές περιλαμβάνονταν πράγματα που σύστηνε προ πολλού η Αγία Γραφή.

Στην πρώτη θέση του καταλόγου αναφέρθηκαν οι καλές συνήθειες επικοινωνίας, περιλαμβανομένων και των αποτελεσματικών μεθόδων επίλυσης διαφορών. Μια κοινή τακτική που υπάρχει στις σωστές οικογένειες είναι ότι «κανένας δεν πηγαίνει να κοιμηθεί ενόσω είναι ακόμα θυμωμένος με κάποιον άλλον», παρατήρησε η συγγραφέας της έρευνας.⁶ Ωστόσο, πριν από 1.900 και πλέον χρόνια, η Αγία Γραφή συμβούλεψε: «Να οργίζεστε και εντούτοις να μην αμαρτάνετε· ο ήλιος ας μη δύει βρίσκοντάς σας σε κατάσταση θυμού». (Εφεσίους 4:26) Στους Βιβλικούς χρόνους οι ημέρες υπολογίζονταν από τη μια δύση στην άλλη. Έτσι, πολύ καιρό πριν μελετήσουν οι σύγχρονοι ειδήμονες τις οικογένειες, η Αγία Γραφή έδινε τη σοφή συμβουλή: Να διευθετείτε σύντομα τα ζητήματα που προξενούν διαιρέσεις—πριν τελειώσει η μια ημέρα και αρχίσει η επόμενη.

Οι σωστές οικογένειες «δεν αναφέρουν θέματα που μπορεί να πάρουν εκρηκτικές διαστάσεις λίγο πριν φύγουν από το σπίτι ή πριν πάνε για ύπνο», διαπίστωσε η συγγραφέας. «Άκουσα επανειλημμένα τη φράση ‘η κατάλληλη στιγμή’».⁷ Αυτές οι οικογένειες άθελά τους απηχούσαν τη Βιβλική παροιμία που καταγράφτηκε πριν από 2.700 και πλέον χρόνια: ‘Σαν χρυσά μήλα σε ασημένια σκαλίσματα είναι ο λόγος που λέγεται στην κατάλληλη στιγμή’. (Παροιμίες 15:23· 25:11) Αυτή η παρομοίωση μπορεί να αναφέρεται σε χρυσά διακοσμητικά μήλα που τοποθετούνταν πάνω σε σκαλιστούς ασημένιους δίσκους—πολύτιμα και όμορφα αποκτήματα στους Βιβλικούς χρόνους. Μεταδίδει την ομορφιά και την αξία που έχουν τα λόγια που λέγονται στην κατάλληλη στιγμή. Σε περιστάσεις οι οποίες προξενούν ένταση, τα κατάλληλα λόγια που λέγονται στην κατάλληλη στιγμή είναι ανεκτίμητης αξίας.—Παροιμίες 10:19.

Πρακτική Καθοδηγία για το Γάμο

Η οικογένεια, λέει το περιοδικό Χρονικό του Ο.Η.Ε. (UN Chronicle), «είναι η αρχαιότερη και η βασικότερη μονάδα της ανθρώπινης οργάνωσης· ο πιο σημαντικός κρίκος που ενώνει τις γενεές». Ωστόσο, αυτός ο «σημαντικός κρίκος» καταστρέφεται με ανησυχητικό ρυθμό. «Στο σημερινό κόσμο», παρατηρεί το Χρονικό του Ο.Η.Ε., «πολλές οικογένειες αντιμετωπίζουν τρομερά προβλήματα τα οποία απειλούν την ικανότητά τους να λειτουργήσουν, ναι, την ίδια την επιβίωσή τους».² Τι συμβουλές προσφέρει η Αγία Γραφή προκειμένου να βοηθήσει την οικογενειακή μονάδα να επιβιώσει;

Πρώτα-πρώτα, η Αγία Γραφή έχει πολλά να πει σχετικά με το πώς θα πρέπει να συμπεριφέρονται οι σύζυγοι ο ένας στον άλλον. Για παράδειγμα, σχετικά με τους άντρες λέει: «Πρέπει να αγαπούν οι σύζυγοι τις γυναίκες τους, όπως τα δικά τους σώματα. Αυτός που αγαπάει τη γυναίκα του αγαπάει τον εαυτό του, γιατί κανείς δεν μίσησε ποτέ τη δική του σάρκα· αλλά την τρέφει και την περιθάλπει». (Εφεσίους 5:28, 29) Στη γυναίκα δίνεται η συμβουλή να «έχει βαθύ σεβασμό για το σύζυγό της».—Εφεσίους 5:33.

Σκεφτείτε τις προεκτάσεις που έχει η εφαρμογή τέτοιων Βιβλικών συμβουλών. Ο σύζυγος που αγαπάει τη σύζυγό του ‘όπως το δικό του σώμα’ δεν ενεργεί με μίσος ή βαναυσότητα απέναντί της. Δεν την χτυπάει κατά γράμμα, ούτε την κακοποιεί προφορικά ή συναισθηματικά. Αντίθετα, την έχει στην ίδια εκτίμηση και υπόληψη που έχει τον εαυτό του. (1 Πέτρου 3:7) Έτσι, η σύζυγός του αισθάνεται ότι την αγαπούν και ότι είναι ασφαλής στο γάμο της. Με αυτόν τον τρόπο ο σύζυγος δίνει στα παιδιά του το καλό παράδειγμα όσον αφορά το πώς θα πρέπει να συμπεριφέρονται στις γυναίκες. Από την άλλη πλευρά, η σύζυγος που έχει «βαθύ σεβασμό» για τον άντρα της δεν του στερεί την αξιοπρέπειά του επικρίνοντάς τον ή μειώνοντάς τον συνεχώς. Επειδή τον σέβεται, εκείνος αισθάνεται ότι τον εμπιστεύεται, ότι τον αποδέχεται και ότι τον εκτιμάει.

Είναι πρακτικές τέτοιου είδους συμβουλές σε αυτόν το σύγχρονο κόσμο; Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι άτομα τα οποία ασχολούνται επαγγελματικά σήμερα με τη μελέτη των οικογενειών έχουν καταλήξει σε παρόμοια συμπεράσματα. Μια διοικητική υπάλληλος ενός συμβουλευτικού προγράμματος για την οικογένεια παρατήρησε: «Οι πιο σωστές οικογένειες που γνωρίζω είναι εκείνες στις οποίες η μητέρα και ο πατέρας έχουν μια ισχυρή, στοργική σχέση μεταξύ τους. . . . Αυτή η ισχυρή, πρωταρχικής σημασίας σχέση φαίνεται ότι δημιουργεί ένα αίσθημα ασφάλειας στα παιδιά».³

Στα χρόνια που πέρασαν, οι συμβουλές της Αγίας Γραφής για το γάμο έχουν αποδειχτεί πολύ πιο αξιόπιστες από τις παραινέσεις αμέτρητων καλοπροαίρετων οικογενειακών συμβούλων. Σε τελική ανάλυση, πριν από λίγα μόλις χρόνια πολλοί ειδήμονες σύστηναν το διαζύγιο ως γρήγορη και εύκολη λύση για ένα μη ικανοποιητικό γάμο. Σήμερα, πολλοί από αυτούς προτρέπουν τους ανθρώπους να κάνουν ό,τι μπορούν για να σωθεί ο γάμος τους. Αλλά αυτή η αλλαγή επήλθε μόνο αφού είχε ήδη προκληθεί μεγάλη βλάβη.

Αντίθετα, η Αγία Γραφή δίνει αξιόπιστες, ισορροπημένες συμβουλές σχετικά με το ζήτημα του γάμου. Αναγνωρίζει ότι μερικές ακραίες περιστάσεις δικαιολογούν το διαζύγιο. (Ματθαίος 19:9) Συγχρόνως, καταδικάζει το επιπόλαιο διαζύγιο. (Μαλαχίας 2:14-16) Καταδικάζει επίσης τη συζυγική απιστία. (Εβραίους 13:4) Ο γάμος, λέει, περιλαμβάνει δέσμευση: ‘Γι’ αυτό, ο άνθρωπος θα αφήσει τον πατέρα του και τη μητέρα του και θα προσκολληθεί στη σύζυγό του και θα γίνουν μία σάρκα’.a—Γένεση 2:24· Ματθαίος 19:5, 6.

Οι συμβουλές της Αγίας Γραφής για το γάμο είναι εξίσου εφαρμόσιμες σήμερα όπως και όταν γράφτηκε η Αγία Γραφή. Όταν ο άντρας και η γυναίκα συμπεριφέρονται ο ένας στον άλλον με αγάπη και σεβασμό και θεωρούν το γάμο αποκλειστική σχέση, ο γάμος έχει μεγαλύτερη πιθανότητα να επιζήσει—και μαζί με αυτόν και η οικογένεια.

Πρακτική Καθοδηγία για τους Γονείς

Πριν από μερικές δεκαετίες πολλοί γονείς—υποκινούμενοι από «πρωτοποριακές ιδέες» για την εκπαίδευση των παιδιών—πίστευαν ότι «απαγορεύονται οι απαγορεύσεις».⁸ Φοβούνταν ότι, αν έθεταν όρια στα παιδιά τους, θα τους προξενούσαν τραύματα και απογοήτευση. Καλοπροαίρετοι σύμβουλοι για την ανατροφή των παιδιών επέμεναν ότι οι γονείς έπρεπε να περιορίζονται στην ηπιότερη δυνατή διόρθωση στα παιδιά τους. Ωστόσο, πολλοί τέτοιοι ειδήμονες αναθεωρούν τώρα το ρόλο της διαπαιδαγώγησης, και οι ανήσυχοι γονείς αναζητούν σαφέστερη κατεύθυνση γύρω από αυτό το ζήτημα.

Εντούτοις, η Αγία Γραφή ανέκαθεν πρόσφερε σαφείς, λογικές συμβουλές σχετικά με την ανατροφή των παιδιών. Πριν από σχεδόν 2.000 χρόνια, έλεγε: «Πατέρες, μην παροξύνετε τα παιδιά σας, αλλά συνεχίστε να τα ανατρέφετε με τη διαπαιδαγώγηση και τη διανοητική καθοδήγηση του Ιεχωβά». (Εφεσίους 6:4) Το ουσιαστικό παιδεία, της κοινής ελληνικής, το οποίο αποδίδεται «διαπαιδαγώγηση» σημαίνει «ανατροφή, διδασκαλία, εκπαίδευση».⁹ Η Αγία Γραφή λέει ότι αυτού του είδους η διαπαιδαγώγηση, δηλαδή η εκπαίδευση, είναι απόδειξη της αγάπης των γονέων. (Παροιμίες 13:24) Τα παιδιά ακμάζουν όταν έχουν σαφείς κατευθυντήριες γραμμές γύρω από την ηθική, καθώς και μια αναπτυγμένη αίσθηση του ορθού και του εσφαλμένου. Η διαπαιδαγώγηση τούς δείχνει ότι οι γονείς τους ενδιαφέρονται για αυτά καθώς και για το τι είδους άτομα γίνονται.

Αλλά η εξουσία των γονέων—‘το ραβδί της διαπαιδαγώγησης’—δεν θα πρέπει ποτέ να χρησιμοποιείται καταχρηστικά.b (Παροιμίες 22:15· 29:15) Η Αγία Γραφή προειδοποιεί τους γονείς: «Μην τιμωρείτε υπερβολικά τα παιδιά σας, γιατί θα τους αφαιρέσετε όλο το κουράγιο από μέσα τους». (Κολοσσαείς 3:21, Φίλιπς [Phillips]) Αναγνωρίζει, επίσης, ότι η σωματική τιμωρία συνήθως δεν είναι η αποτελεσματικότερη μέθοδος διδασκαλίας. Το εδάφιο Παροιμίες 17:10 λέει: ‘Βαθύτερα επιδρά η επίπληξη σε ένα άτομο με κατανόηση παρά το να χτυπήσεις τον άφρονα εκατό φορές’. Εξάλλου, η Αγία Γραφή συστήνει την προληπτική διαπαιδαγώγηση. Στο εδάφιο Δευτερονόμιο 11:19 οι γονείς παροτρύνονται να επωφελούνται από ανεπίσημες περιστάσεις για να ενσταλάζουν ηθικές αξίες στα παιδιά τους.—Βλέπε επίσης Δευτερονόμιο 6:6, 7.

Οι διαχρονικές συμβουλές της Αγίας Γραφής προς τους γονείς είναι σαφείς. Τα παιδιά χρειάζονται σταθερή και γεμάτη αγάπη διαπαιδαγώγηση. Η πείρα δείχνει ότι αυτού του είδους οι συμβουλές είναι πραγματικά αποτελεσματικές.c