Επιπρόσθετες Αλλαγές με τη Βοήθεια της Επιστήμης

Το 1850, μερικές χώρες ήταν πλέον αρκετά εύπορες ώστε να χρηματοδοτήσουν έρευνες στον τομέα της γεωργίας. Η επιστημονική μελέτη έχει οδηγήσει σε αλλαγές που συνεχίζονται μέχρι τώρα. Παραδείγματος χάρη, βελτιωτές φυτών μελέτησαν τη γενετική και δημιούργησαν φυτά με μεγαλύτερη απόδοση ή περισσότερη ανθεκτικότητα στις ασθένειες. Ερευνητές ανακάλυψαν επίσης τις ακριβείς αναλογίες νιτρικών και φωσφορικών αλάτων που απαιτούνται για συγκεκριμένες καλλιέργειες και εδάφη. Σε παλιότερες εποχές, τα ζιζάνια έδιναν δουλειά στους εργάτες των αγροκτημάτων την περίοδο της ανάπτυξης των φυτών. Πολλοί τέτοιοι εργάτες έχασαν τη δουλειά τους όταν οι επιστήμονες δημιούργησαν εξελιγμένα φυτοκτόνα τα οποία επιβράδυναν την ανάπτυξη των ζιζανίων. Τα έντομα, τα σκουλήκια και άλλα ζωύφια είναι επίσης παλιοί εχθροί του καλλιεργητή. Ωστόσο, οι γεωργοί έχουν τώρα στη διάθεσή τους ένα ολόκληρο οπλοστάσιο χημικών ουσιών για να εξολοθρεύουν σχεδόν κάθε παράσιτο.a

Η ζωή του κτηνοτρόφου έχει επίσης αλλάξει. Χάρη στις αυτόματες μηχανές αρμέγματος και στις ταΐστρες που ελέγχονται από κομπιούτερ, ένας και μόνο κτηνοτρόφος με το βοηθό του μπορούν να φροντίζουν μέχρι και 200 αγελάδες. Οι κτηνοτρόφοι μπορούν επίσης να επιταχύνουν την πάχυνση των μοσχαριών και των χοίρων όσο ποτέ προηγουμένως εκτρέφοντάς τα σε κλειστούς χώρους αντί στο ύπαιθρο, οπότε είναι σε θέση να ελέγχουν τη θερμοκρασία και τη διατροφή τους.

Η εφαρμογή επιστημονικών μεθόδων στη γεωργία και στην κτηνοτροφία έχει αποφέρει κατ’ επανάληψη θεαματικά αποτελέσματα. Μερικοί γεωργοί αύξησαν την παραγωγή τους ανά εργάτη εκατό ή και χίλιες φορές περισσότερο σε σύγκριση με την προβιομηχανική περίοδο. Πώς επηρέασαν όμως αυτές οι εξελίξεις τη ζωή των ανθρώπων;

Η Ζωή του Γεωργού Έχει Αλλάξει

Τα μηχανήματα έχουν μεταμορφώσει τη ζωή του γεωργού σε πολλά μέρη. Οι περισσότεροι γεωργοί και εργάτες αγροκτημάτων χρειάζεται τώρα να είναι ειδικευμένοι στη λειτουργία και στη συντήρηση περίπλοκων μηχανών. Επίσης, ολοένα και περισσότεροι εργάζονται μόνοι τους. Πάει πια ο καιρός που οι άνθρωποι έσπερναν, ξεχορτάριαζαν και θέριζαν παρέα.

Σε πολλές χώρες έχει εμφανιστεί ένας καινούριος τύπος γεωργού, ένας μορφωμένος επιχειρηματίας που ειδικεύεται στη μαζική παραγωγή λίγων αγροτικών προϊόντων ή μόνο ενός. Επενδύει πολλά χρήματα σε γη, εγκαταστάσεις και εξοπλισμό. Παρ’ όλα αυτά, δεν είναι καθόλου ανεξάρτητος. Κολοσσιαίες επιχειρήσεις επεξεργασίας τροφίμων και αλυσίδες σουπερμάρκετ καθορίζουν, όχι μόνο τις τιμές, αλλά και την ποικιλία, το μέγεθος και το χρώμα του προϊόντος του. Γεωργικοί μηχανικοί σχεδιάζουν το σύστημα παραγωγής του και εξειδικευμένες εταιρίες τού προμηθεύουν εκείνα ακριβώς τα λιπάσματα, τα παρασιτοκτόνα και τα υβρίδια που ταιριάζουν στις ιδιαίτερες συνθήκες των κτημάτων του. Έχει αφήσει πολύ πίσω τις γεωργικές μεθόδους των προγόνων του. Αλλά εξακολουθεί να μοχθεί. Επιπλέον, μερικοί ανησυχούν για τις πιθανώς βλαβερές συνέπειες ορισμένων τεχνικών που εφαρμόζονται στη γεωργία.

Τα Προβλήματα των Γεωργών Συνεχίζονται

Σε ευημερούσες χώρες, πολλοί γεωργοί αναγκάζονται ακόμη να εγκαταλείπουν τη γη τους, επειδή δεν μπορούν να ανταγωνιστούν τις μεγάλες αγροτικές επιχειρήσεις. Μερικοί κρατούν με νύχια και με δόντια τον αγαπημένο τους τρόπο ζωής διευρύνοντας το αντικείμενο της εργασίας τους. Εξυπηρετούν παραθεριστές, λόγου χάρη νοικιάζοντας δωμάτια, παρέχουν χώρους για δραστηριότητες όπως το κάμπινγκ και το γκολφ ή κατασκευάζουν παραδοσιακά χειροτεχνήματα. Άλλοι στρέφονται σε εξειδικευμένα προϊόντα​—βιολογικές τροφές, λουλούδια, στρουθοκαμήλους και αλπάκες.

Στις φτωχότερες χώρες, όπου ίσως και το 80 τοις εκατό του πληθυσμού βιοπορίζεται καλλιεργώντας τη γη, πολλοί που ασχολούνται με τη γεωργία συντήρησης βιώνουν και αυτοί δραματικές αλλαγές. Διεθνείς εταιρίες που χρησιμοποιούν βιομηχανικές μεθόδους καλλιέργειας μπορεί να παίρνουν τη μερίδα του λέοντος από τις καλύτερες εκτάσεις για να καλλιεργήσουν τρόφιμα προορισμένα για μακρινές αγορές. Με τα λιγοστά τους μηχανήματα, αν έχουν καν, οι ντόπιοι γεωργοί καλλιεργούν πολλές φορές άγονη γη ή μικροσκοπικά αγροτεμάχια για να θρέψουν τις οικογένειές τους.

[Πλαίσιο/​Εικόνες στη σελίδα 23]

ΔΥΟ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ

Ο Εουσέμπιο ζει στις Άνδεις, όπου καλλιεργεί τη γη και εκτρέφει 14 αγελάδες. «Έχουν όλες τους ονόματα», λέει. «Μου αρέσει η αγροτική ζωή. Καλλιεργούμε όλα μας τα λαχανικά μόνοι μας. Μαζί με τη σύζυγό μου βοηθάμε τους γείτονές μας να οργώσουν και να θερίσουν, και έπειτα εκείνοι βοηθούν εμάς. Κανείς μας δεν έχει μηχανήματα. Οργώνουμε με τα βόδια, και στις απότομες πλαγιές σκάβουμε με την τσάπα.

»Κάποτε οι περισσότερες αγελάδες μας αρρώστησαν και ψόφησαν. Έπειτα από αυτό, παρακολούθησα μερικά μαθήματα πρακτικής κτηνιατρικής. Από τότε δεν έχουμε χάσει ούτε ένα ζώο από αρρώστια, και τώρα μπορώ να βοηθάω και τους γείτονες να φροντίζουν τα δικά τους. Πουλάμε τυρί στην αγορά του χωριού, αλλά τα χρήματα που βγάζουμε είναι πολύ λίγα. Ωστόσο, το φαγητό δεν έχει λείψει ποτέ από τα έξι παιδιά μας».

Ο Ρίτσαρντ καλλιεργεί πάνω από 5.000 στρέμματα πεδινών εκτάσεων στον Καναδά. Εργάζεται μόνος του και περιστασιακά προσλαμβάνει έναν εργάτη για την εποχή της σποράς και του θερισμού.

«Στην εποχή μας, η πίεση αυτού του επαγγέλματος είναι περισσότερο διανοητική παρά σωματική», λέει ο Ρίτσαρντ. «Τόσο το τρακτέρ μου όσο και η θεριζοαλωνιστική μηχανή μου έχουν κλιματιζόμενη καμπίνα που με προστατεύει από τη σκόνη και τα έντομα. Έχω μηχανήματα πλάτους 9 μέτρων, και έτσι μπορώ να σπέρνω ή να θερίζω 650 στρέμματα σε μία και μόνο μέρα. Αλλά εξαρτώμαι πολύ από τα μηχανήματα, γι’ αυτό και έχω άγχος. Μερικές φορές, χρειάζεται να τα αντικαταστήσω παίρνοντας δάνειο. Το αν θα μπορέσω να το αποπληρώσω εξαρτάται από παράγοντες πέρα από τον έλεγχό μου​—τη βροχή, τον παγετό, τις τιμές της αγοράς και τα επιτόκια. Αυτό το άγχος έχει οδηγήσει σε πολλά γαμήλια προβλήματα μεταξύ των αγροτών, ακόμη και σε αυτοκτονίες».