Φιστικοβούτυρο—Αφρικανικού Τύπου

ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΦΡΙΚΑΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΣΤΙΣ Δυτικές χώρες το φιστικοβούτυρο τρώγεται σχεδόν αποκλειστικά αλειμμένο στο ψωμί. Ωστόσο, σε μερικές αφρικανικές χώρες κατέχει πιο σημαντική θέση στην καθημερινή ζωή. Πώς συμβαίνει αυτό;

Στην κεντρική Αφρική, πολλά δημοφιλή φαγητά περιέχουν φιστικοβούτυρο. Εδώ, όπως και σε άλλες αναπτυσσόμενες περιοχές, το αλεύρι και το κορνφλάουρ—υλικά που χρησιμοποιούνται για να πήζουν τα φαγητά κατσαρόλας και οι σάλτσες—είναι συνήθως δυσεύρετα. Γι’ αυτό, το φιστικοβούτυρο χρησιμοποιείται γενικά ως υποκατάστατο.

Ωστόσο, το να πάει κανείς σε κάποιο τοπικό μπακάλικο και να αγοράσει ένα βαζάκι φιστικοβούτυρο δεν είναι τόσο απλό. Στα μαγαζιά το πουλάνε με το κουταλάκι, και είναι αρκετά ακριβό. Γι’ αυτό, πολλές Αφρικανές προτιμούν να το φτιάχνουν μόνες τους. Ο τρόπος με τον οποίο επιτελείται αυτή η κοπιαστική διαδικασία είναι αρκετά συναρπαστικός. Σταχυολογήσαμε τις παρακάτω πληροφορίες μιλώντας με αρκετές Αφρικανές.

Καλλιέργεια Αράπικων Φιστικιών

Προφανώς, δεν είναι και πολύ δύσκολο να καλλιεργήσει κανείς αράπικα φιστίκια. Η δυσκολότερη δουλειά είναι η προετοιμασία του εδάφους. Αυτή γίνεται στην αρχή της εποχής των βροχών όταν το έδαφος είναι ακόμα ξερό και σκληρό. Τον Απρίλιο σπέρνονται οι σπόροι με το χέρι, και αν οι βροχές αρχίσουν νωρίς, τότε η συγκομιδή των καρπών μπορεί να γίνει στα τέλη Αυγούστου ή στις αρχές Σεπτεμβρίου.

Το αράπικο φιστίκι στην πραγματικότητα δεν είναι κάρυο αλλά χέδρωπας, ή αλλιώς λοβός—μέλος της οικογένειας Φαβίδες. Τα αράπικα φιστίκια δεν μεγαλώνουν πάνω σε δέντρα, όπως ίσως νομίζετε· αντίθετα, μεγαλώνουν σε χαμηλούς θάμνους, οι οποίοι έχουν έναν παράξενο τρόπο για να σχηματίζουν τους καρπούς τους κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Γι’ αυτό, η επιστημονική ονομασία του φυτού που παράγει τα αράπικα φιστίκια είναι αραχίς η υπόγειος.

Στην κεντρική Αφρική, το χωράφι που χρησιμοποιείται για την καλλιέργεια τέτοιων φιστικιών έχει κατά μέσο όρο διαστάσεις 90 επί 50 μέτρα. Μερικοί τα φυτεύουν σε ένα μικρό κομμάτι γης κοντά στο σπίτι τους. Για το σκάψιμο του χωραφιού χρησιμοποιείται γενικά μια τσάπα με κοντή λαβή και ένα μεγάλο μαχαίρι. Αυτό μπορεί να συνεπάγεται εξαντλητική προσπάθεια! Το φυτό χρειάζεται μεγάλη φροντίδα, τουλάχιστον στην αρχή. Κάποιος πρέπει να προσέχει το χωράφι για να μην ξεθάψουν τα τρωκτικά τους σπόρους και τους φάνε. Επίσης, το έδαφος πρέπει να διατηρείται μαλακό και απαλλαγμένο από αγριόχορτα.

Ιδιαίτερα όταν πλησιάζει ο καιρός της συγκομιδής χρειάζεται να παρακολουθεί κάποιος το χωράφι. Μερικές φορές βάζουν τα παιδιά να φυλάνε σκοπιά καθώς πλησιάζει η συγκομιδή. Σύμφωνα με τη μαρτυρία κάποιας γυναίκας, μια γειτόνισσά της βρήκε τα φυτά της κρεμασμένα ψηλά στα γύρω δέντρα. Οι πίθηκοι τα μετέφεραν εκεί πάνω και απόλαυσαν ένα όμορφο γεύμα σε βάρος της!

Η συγκομιδή είναι συνήθως οικογενειακή υπόθεση. Όλοι πηγαίνουν στο χωράφι για να βοηθήσουν. Ξεριζώνουν τα φυτά με τα χέρια και τα αφήνουν να ξεραθούν· κατόπιν αποσπούν τους καρπούς από τα φυτά και τους πηγαίνουν στο χωριό μέσα σε μεγάλα σκεύη που τα μεταφέρουν στα κεφάλια τους.

Τι γίνεται έπειτα με τα φιστίκια; Αφού τα πλύνουν, τα βράζουν σε αλατισμένο νερό. Μερικά τα καταναλώνει αμέσως η οικογένεια, αλλά τα περισσότερα τα φυλάνε για να τα χρησιμοποιήσουν αργότερα στο μαγείρεμα. Τα απλώνουν στο έδαφος κοντά στο σπίτι τους και τα αφήνουν να στεγνώσουν εντελώς. Κάποιος πρέπει να τα προσέχει για να τα προστατεύει από τις κατσίκες που τριγυρίζουν εκεί κοντά και θα ήθελαν να «τσιμπήσουν» κάτι πρόχειρο.

Όταν στεγνώσουν τα φιστίκια, τα τοποθετούν σε μια αποθήκη φτιαγμένη από χόρτα και λάσπη, χτισμένη πάνω σε πασσάλους. Αυτό διατηρεί τα φιστίκια στεγνά και επίσης κρατάει μακριά τα τρωκτικά, καθώς και τα παιδιά που μπορεί να ψάχνουν κάτι να φάνε ενώ η μητέρα τους δουλεύει ακόμα στο χωράφι.

Τα Φιστίκια Γίνονται Φιστικοβούτυρο

Οι καρποί πρέπει να αποχωριστούν από τα κελύφη τους προτού μπορέσουν να γίνουν φιστικοβούτυρο. Έπειτα τους ψήνουν, συνήθως μέσα σε ένα φαρδύ, επίπεδο ταψί σε χαμηλή φωτιά που ανάβουν στο έδαφος με ξύλα. Αυτό τους δίνει τη χαρακτηριστική τους γεύση και διευκολύνει το ξεφλούδισμα. Αφήνουν τα φιστίκια να κρυώσουν και τα ξεφλουδίζουν τρίβοντάς τα. Στη συνέχεια, χρησιμοποιούν ένα μύλο με τον οποίο αλέθουν τα ψημένα φιστίκια δημιουργώντας ένα παχύ βούτυρο. Αν δεν υπάρχει μύλος, η νοικοκυρά θα τα απλώσει πάνω σε μια μεγάλη, επίπεδη πέτρα και θα τα πολτοποιήσει χρησιμοποιώντας ένα μπουκάλι ή μια στρογγυλή πέτρα.

Σύντομα ύστερα από αυτό, θα χρησιμοποιήσουν το φιστικοβούτυρο για να δένουν τις σάλτσες, συνήθως σε φαγητά της κατσαρόλας τα οποία σερβίρονται με κασσάβα, πλαντάγο (είδος μπανάνας) ή ρύζι. Αν αναρωτιέστε τι γεύση έχει το φαγητό στο οποίο έχει προστεθεί φιστικοβούτυρο, γιατί να μην προσπαθήσετε να μαγειρέψετε με αυτόν τον τρόπο;

Μπορείτε να ακολουθήσετε μια συνηθισμένη συνταγή και να μαγειρέψετε στην κατσαρόλα κρέας με κρεμμύδια, σκόρδο και σάλτσα ντομάτας. Βράστε το κρέας μέχρι να μαλακώσει και προσθέστε ψιλοκομμένο σπανάκι αν θέλετε. Ενώ αυτό μαγειρεύεται, διαλύστε το φιστικοβούτυρο σε λίγο νερό ώστε να δημιουργηθεί μια κρέμα—περίπου ένα φλιτζάνι για ένα κιλό κρέας—και προσθέστε το στο φαγητό, ανακατεύοντάς το. Αφήστε το να βράσει για δέκα λεπτά ή περισσότερο σε υψηλή θερμοκρασία για να μην είναι πολύ έντονη η γεύση του φιστικοβούτυρου. Αν η σάλτσα δεν είναι τόσο πηχτή όσο θα τη θέλατε, προσθέστε ακόμα λίγο φιστικοβούτυρο. Βάλτε όσο αλάτι θέλετε. Αν σας αρέσουν οι πικάντικες γεύσεις, μπορείτε να προσθέσετε μερικές καυτερές πιπεριές.

Πολλοί βρίσκουν αυτό το φαγητό υπέροχο όταν σερβίρεται με ρύζι! Αν και το δικό σας μπορεί να μην είναι εντελώς αυθεντικό, θα αποκτήσετε προσωπική πείρα για τη χρήση του φιστικοβούτυρου—αφρικανικού τύπου!

[Εικόνες στη σελίδα 26]

Συγκομιδή αράπικων φιστικιών και μεταφορά τους στο σπίτι όπου ξεφλουδίζονται και πολτοποιούνται