Ένα δεύτερο στοιχείο που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι ότι τα νοήμονα πλάσματα του Θεού είναι ελεύθεροι ηθικοί παράγοντες. Οι Γραφές δείχνουν ότι ο Θεός παραχωρεί στα πλάσματα αυτά το προνόμιο και την ευθύνη της ελευθερίας επιλογής, του να λειτουργούν ως ελεύθεροι ηθικοί παράγοντες (Δευ 30:19, 20· Ιη 24:15), και έτσι καθίστανται υπόλογοι για τις πράξεις τους. (Γε 2:16, 17· 3:11-19· Ρω 14:10-12· Εβρ 4:13) Επομένως, δεν είναι απλές μηχανές ή ρομπότ. Ο άνθρωπος δεν θα είχε δημιουργηθεί πραγματικά κατά την «εικόνα του Θεού» αν δεν ήταν ελεύθερος ηθικός παράγοντας. (Γε 1:26, 27· βλέπε ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.) Λογικά, δεν πρέπει να υπάρχει αντίφαση μεταξύ της πρόγνωσης του Θεού (καθώς και του προορισμού από εκείνον) και του γεγονότος ότι τα νοήμονα πλάσματά του είναι ελεύθεροι ηθικοί παράγοντες.

Γνωρίζει ο Θεός εκ των προτέρων όλα όσα θα κάνουν οι άνθρωποι;

Προκύπτει, λοιπόν, το ερώτημα: Ασκεί ο Θεός την πρόγνωσή του απεριόριστα, ανεξάντλητα; Μήπως προβλέπει και προγνωρίζει όλες τις μελλοντικές πράξεις όλων των πλασμάτων του, είτε αυτά είναι πνεύματα είτε άνθρωποι; Και μήπως προορίζει τις πράξεις αυτές ή ακόμη και προκαθορίζει την τελική κατάληξη όλων των πλασμάτων του, και μάλιστα προτού καν έρθουν αυτά σε ύπαρξη;

Από την άλλη πλευρά, μήπως η άσκηση της πρόγνωσης του Θεού είναι επιλεκτική και διακριτική, ώστε να προβλέπει και να προγνωρίζει μόνο ό,τι επιλέγει, ενώ όσα δεν επιλέγει, ούτε να τα προβλέπει ούτε και να τα προγνωρίζει; Και μήπως, αντί να αποφασίζει ο Θεός ποια θα είναι η αιώνια κατάληξη των πλασμάτων του προτού έρθουν αυτά σε ύπαρξη, περιμένει πρώτα να κρίνει την πορεία της ζωής τους και τη στάση που επιδεικνύουν υπό δοκιμή; Οι απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά πρέπει απαραιτήτως να προέρχονται από τις ίδιες τις Γραφές και από τις πληροφορίες που παρέχουν αυτές σχετικά με τις ενέργειες του Θεού και την πολιτεία του με τα πλάσματά του, στις οποίες πληροφορίες περιλαμβάνονται και όσα αποκάλυψε ο Γιος του, ο Χριστός Ιησούς.—1Κο 2:16.