Μαντεία και Χρησμοί που Προκαλούσαν Δέος—Μέρος ΙΙ

Θεραπευτικά Μαντεία, Έξαλλες Ιέρειες

Εξαιρετικά δημοφιλή στα ειδωλολατρικά πλήθη ήταν τα ιερά ή μαντεία στα οποία λεγόταν ότι συνέβησαν θαυματουργικές θεραπείες. Ένα από τα πιο δημοφιλή ήταν το μαντείο του Ασκληπιού. Ενώ κοιμόταν στο ιερό μπορούσε να βλέπει ορισμένα οράματα και σαν αποτέλεσμα να έβγαινε το επόμενο πρωί θεραπευμένος. Οι αρχαιολόγοι έχουν ανασκάψει στα ιερά του Ασκληπιού χιλιάδες αφιερωμένα ομοιώματα θεραπευμένων πληγών και τακτοποιημένα μέλη του ανθρώπινου σώματος. Επίσης, δημοφιλές ήταν το μαντείο του Αμφιαράου, του θεού της θεραπείας. Σ’ αυτό το φημισμένο μαντείο οι αιτούντες μπορούσαν να ξαπλώσουν πάνω στο δέρμα ενός θυσιασμένου κριού, και λεγόταν ότι κατά τη διάρκεια του ύπνου φανερωνόταν σ’ αυτούς η συνταγή για τη θεραπεία της αρρώστιας. Στο ναό του Αμφιαράου κοντά στον Ωρωπό υπήρχε όχι μόνο ένα μαντείο φημισμένο για την ερμηνεία των ονείρων αλλά επίσης και πηγές που θεωρούνταν θεραπευτικές. Από επιγραφές σχετικά με θεραπείες σε τέτοια μέρη «υπάρχουν πολλά παραδείγματα που μοιάζουν με αυτά που είναι γνωστά σήμερα στη Λούρδη».a

Από όλα τα μαντεία της αρχαίας Ελλάδας, το πιο γνωστό και δημοφιλές ήταν το μαντείο του Απόλλωνα στους Δελφούς. Τόσο μεγάλη ήταν η φήμη αυτού του μαντείου που οι άρχοντες πολλών χωρών πήγαιναν εκεί για να ζητήσουν απαντήσεις από τον Απόλλωνα. Πρώτα χρησιμοποιούνταν ιέρειες νεαρές παρθένες αλλά αργότερα διαλέγονταν πιο μεγάλες γυναίκες. Μια ιέρεια, γνωστή ως Πυθία, καθόταν πάνω σε ένα χρυσό «άγιο τρίποδα» σ’ ένα μέρος από το οποίο έβγαιναν εξαερωμένες αναθυμιάσεις. Τελικά η ιέρεια καταλαμβανόταν από παροξυσμό θρησκευτικής φρενίτιδας. Πιο κάτω υπάρχει μια περιγραφή της διαδικασίας στον περίκομψο ναό των Δελφών:

«Αφού πρώτα έλουζε το σώμα της και ιδιαίτερα τα μαλλιά της . . . και έβαζε στο κεφάλι της στεφάνι από δάφνη, (η ιέρεια Πυθία), καθόταν πάνω στον τρίποδα, ο οποίος ήταν στεφανωμένος μ’ έναν όμοιο στέφανο, και τότε έσειε το δέντρο της δάφνης και έτρωγε ίσως μερικά φύλλα της και καταλαμβανόταν από έναν παροξυσμό έκστασης. Το πρόσωπό της άλλαζε χρώμα, ρίγη διαπερνούσαν τα μέλη της, κραυγές και μακρά παρατεταμένα βογγητά έβγαιναν από το στόμα της. Αυτή η έξαψη γρήγορα γινόταν παραφορά. Τα μάτια της λαμποκοπούσαν, το στόμα της άφριζε, τα μαλλιά της ορθώνονταν και όταν αυτή σχεδόν πνιγόταν από τις ανερχόμενες αναθυμιάσεις οι ιερείς ήταν υποχρεωμένοι να συγκρατούν με δύναμη την ιέρεια, πάνω στο κάθισμά της καθώς αυτή αγωνιζόταν· τότε άρχιζε να ξεφωνίζει ασυνάρτητες λέξεις με τρομερά ουρλιαχτά, τις οποίες οι ιερείς συγκέντρωναν με προσοχή, τις τακτοποιούσαν, και τις παρέδιδαν γραπτώς σ’ εκείνον που ρωτούσε».b

Η Στάση των Πρώτων Χριστιανών

Από τα συγγράμματα των αρχαίων ιστορικών σχετικά με τα μαντεία, ένας που γνωρίζει τα λεγόμενα ψυχικά φαινόμενα και την εξωαισθητήριο αντίληψη σήμερα, μπορεί να αναγνωρίσει την ύπαρξη των ίδιων φαινομένων σε σχέση με τα ειδωλολατρικά μαντεία. Πώς, λοιπόν, θεωρούσαν οι πρώτοι Χριστιανοί τα μαντεία αυτά; Πήγαιναν στα μαντεία να μάθουν για το μέλλον τους; Πήγαιναν σε μια Πυθία για βοήθεια σχετικά με τα προβλήματά τους; Μήπως πήγαιναν για προσκύνημα σ’ ένα θεραπευτικό μαντείο, ή σε πηγή όταν αρρώσταιναν; Όχι, τα γεγονότα δείχνουν, ότι οι πρώτοι Χριστιανοί δεν είχαν καμιά σχέση με ειδωλολατρικά μαντεία.

(Συνεχίζεται )

[Υποσημειώσεις]