Τι Μπορεί να Γίνει;

Οι ιδέες για την καταπολέμηση του φαινομένου του θερμοκηπίου πολλαπλασιάζονται τόσο γρήγορα όσο και η παγγήινη μόλυνση. Μερικές τέτοιες ιδέες υπόσχονται πολλά. Άλλες όχι.

1 ΗΛΙΑΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ: Τα τελευταία χρόνια, η χρήση της ηλιακής ενέργειας έχει πάψει να απασχολεί ιδιαίτερα την κοινή γνώμη, κυρίως λόγω της πτώσης των τιμών του πετρελαίου. Ωστόσο, έχει σημειωθεί στο μεταξύ τεράστια πρόοδος σ’ ό,τι αφορά την αποδοτικότητα των ηλιακών κυττάρων. Όπως ανέφερε πρόσφατα η εφημερίδα The New York Times, για πρώτη φορά, «η μετατροπή ηλιακής ενέργειας σε ηλεκτρική θα μπορούσε να συγκριθεί, σ’ ό,τι αφορά την αποδοτικότητα, με τη συμβατική παραγωγή ηλεκτρισμού». Αν η ηλιακή ενέργεια γίνει πραγματικά ανταγωνιστική, αυτή η τεχνολογία θα μπορούσε να βοηθήσει στη μείωση της εκπομπής των αερίων που δημιουργούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, λόγω της αντικατάστασης των συμβατικών ηλεκτροπαραγωγικών σταθμών με ηλιακούς.

2 ΚΑΥΣΙΜΟ-ΥΔΡΟΓΟΝΟ: Αυτή είναι μια ιδέα που, τουλάχιστον από τεχνολογική άποψη, είναι εφικτή—η χρήση καθαρού υδρογόνου, και όχι παράγωγων του πετρελαίου, ως καυσίμου για αεροπλάνα, ίσως δε και για αυτοκίνητα. Σε σχέση με το φαινόμενο του θερμοκηπίου, το πλεονέκτημα με τη χρήση του υδρογόνου ως καυσίμου είναι ότι η καύση του είναι πολύ καθαρή. Η καύση του υδρογόνου δεν παράγει καθόλου διοξείδιο του άνθρακα· παράγει μονάχα ατμό. Το υδρογόνο αποτελεί άριστη πηγή ενέργειας. Στην πραγματικότητα, με υδρογόνο το αεροπλάνο θα πετούσε τριπλάσιο χρόνο απ’ ό,τι με την ίδια ποσότητα συμβατικών καυσίμων για αεριωθούμενα. Ένα πρόβλημα είναι ότι και το κόστος του είναι επίσης τριπλάσιο. Ένα μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι το υγρό υδρογόνο πρέπει να διατηρείται σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία και υπό πίεση. Οποιεσδήποτε διαρροές στο σύστημα καυσίμων θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε καταστροφική έκρηξη, όπως συνέβη στην περίπτωση του αμερικανικού διαστημικού λεωφορείου Τσάλεντζερ.

3 ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΕΣ ΑΣΠΙΔΕΣ: Έχει προταθεί η χρήση τεράστιων «ομπρελών» στο έξω διάστημα, κατασκευασμένων από λεπτό πλαστικό, που θα έριχναν γιγάντιες σκιές στη γη. Για να αντισταθμιστεί ο αναμενόμενος διπλασιασμός του διοξειδίου του άνθρακα, θα απαιτούνταν δορυφόροι που θα κάλυπταν μια περιοχή ίση με το 2 τοις εκατό της γήινης επιφάνειας. Αυτό το σχέδιο δεν θα ήταν δημοφιλές στους αστρονόμους!

4 ΠΑΓΓΗΙΝΗ ΑΝΑΔΑΣΩΣΗ: Ξέρατε ότι υπάρχουν ήδη συσκευές για την απομάκρυνση του διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, οι οποίες είναι εξαιρετικά αποδοτικές, δεν προκαλούν μόλυνση και αυτοσυντηρούνται; Πρόκειται για τα φυτά. Τα χλωρά φυτά χρησιμοποιούν το διοξείδιο του άνθρακα για τροφή, και κρατάνε τον άνθρακα για δική τους χρήση ενώ ξαναδίνουν το οξυγόνο στον αέρα ως απόβλητο. Αν οι συνθήκες ήταν ιδανικές, η αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα θα ευνοούσε την αύξηση των φυτών παγκόσμια, και τα φυτά θα έτειναν να χρησιμοποιήσουν όλο το επιπλέον διοξείδιο του άνθρακα συμβάλλοντας έτσι στο να τεθεί υπό έλεγχο το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Αλλά δυστυχώς, αναφορικά με τα φυτά, οι συνθήκες δεν είναι ιδανικές. Τα φυτά που μπορούν να απομακρύνουν το περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα κατά στρέμμα είναι τα δέντρα, και τα δέντρα τα κόβουν σ’ ολόκληρο τον κόσμο με ανατριχιαστικό ρυθμό.

Ενόψει αυτής της παγγήινης τάσης, πολλοί επιστήμονες προωθούν τη μαζική αναδάσωση προκειμένου να καταπολεμηθεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Για παράδειγμα, τονίζουν ότι 40,5 εκατομμύρια στρέμματα με δέντρα θα μπορούσαν να απορροφήσουν όλο το διοξείδιο του άνθρακα που θα εκπέμψουν οι ηλεκτροπαραγωγικοί σταθμοί στη διάρκεια των επόμενων δέκα χρόνων. Πριν από ένα χρόνο, συζητήθηκαν στη Γερουσία των Ηνωμένων Πολιτειών προγράμματα για την επίτευξη αυτού του στόχου, που θα κόστιζαν χιλιάδες εκατομμύρια δολάρια.

Ένα τέτοιο πρόγραμμα θα μπορούσε να έχει επιτυχία στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά τι θα πούμε για τις τροπικές περιοχές; Τα κίνητρα για δενδροφύτευση δεν έχουν μεγάλη απήχηση στους λιμοκτονούντες, απελπισμένους ανθρώπους, σε μέρη όπου τα δέντρα καταστρέφονται για να δημιουργηθεί καλλιεργήσιμη γη. Εντούτοις, τα τροπικά βροχερά δάση όλου του κόσμου αποτελούν ένα ζωογόνο χώρο παραγωγής οξυγόνου για ολόκληρο τον πλανήτη, κι ωστόσο οι άνθρωποι τα χαράζουν, τα καίνε και τα κόβουν. Θα εξαφανιστεί αυτός ο ζωογόνος χώρος;

5 ΑΚΤΙΝΕΣ ΘΑΝΑΤΩΣΗΣ ΤΩΝ CFC: Γιγάντιες ακτίνες λέιζερ θα μπορούσαν να πυροδοτούνται από τη γη και να στέλνονται στην ατμόσφαιρα, ρυθμισμένες σε ενεργειακές συχνότητες που μπορούν να απορροφηθούν από τα αέρια-χλωροφθοράνθρακες. Εκφράζεται η ελπίδα ότι αυτή η ενέργεια θα διασπάσει τα μόρια των CFC, προτού αυτά ανέλθουν στη στρατόσφαιρα και προσβάλουν το στρώμα του όζοντος. Τα προβλήματα αυτής της μεθόδου περιλαμβάνουν το κόστος και την ενέργεια που απαιτούν οι ακτίνες λέιζερ, καθώς και το «αν είναι δυνατό να απορροφηθεί η ενέργεια των λέιζερ από τους CFC και όχι από άλλα μόρια, όπως από τους υδρατμούς και το διοξείδιο του άνθρακα», σύμφωνα με τον φυσικό Τόμας Στιξ, του Πανεπιστημίου του Πρίνστον.

6 ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ ΓΙΑ ΗΛΙΑΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ: Γιγάντιες αλυσίδες από ηλιακά κύτταρα στο διάστημα θα μπορούσαν να συλλέγουν την ηλιακή ενέργεια συνεχώς, χωρίς να σταματάνε εξαιτίας των νεφών ή της νύχτας. Στη συνέχεια, η ενέργεια θα ακτινοβολούνταν στη γη με τη μορφή μικροκυμάτων ή ακτίνων λέιζερ. Η ιδέα είναι να χρησιμοποιείται ηλιακή ενέργεια αντί να καίγονται περισσότερα ορυκτά καύσιμα. Οι τεχνικές δυσκολίες και οι διαστάσεις αυτού του σχεδίου είναι αποθαρρυντικές.

[Διάγραμμα στη σελίδα 8, 9]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

1 ΗΛΙΑΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

2 ΚΑΥΣΙΜΟ-ΥΔΡΟΓΟΝΟ

3 ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΕΣ ΑΣΠΙΔΕΣ

4 ΠΑΓΓΗΙΝΗ ΑΝΑΔΑΣΩΣΗ

5 ΑΚΤΙΝΕΣ ΘΑΝΑΤΩΣΗΣ ΤΩΝ CFC

6 ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ ΓΙΑ ΗΛΙΑΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ