Η Πλάκα που Έλυσε το Μυστήριο

Στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου, συχνά βλέπουμε κόσμο στην Αιγυπτιακή Αίθουσα να κοιτάζει μια πλάκα από βασάλτη. Τι το ενδιαφέρον παρουσιάζει αυτή η πλάκα για τόσους πολλούς ανθρώπους; Για αιώνες, οι ειδικοί προβληματίζονταν με την περίπλοκη ιδεογραφική γραφή (την ιερογλυφική γραφή) που είχαν ανακαλύψει σε αιγυπτιακούς τάφους και μνημεία. Αυτή η πλάκα αποτέλεσε το κλειδί για την κατανόηση εκείνων των γραπτών κειμένων και των επιγραφών. Έγινε γνωστή ως η Στήλη της Ροζέτης (από την Ρασίντ της Αιγύπτου, που μεταφράζεται Ροζέτη).

Η στήλη περιέχει το ίδιο κείμενο γραμμένο με τρεις διαφορετικές γραφές. Η μια είναι η ελληνική και μπορούσε να μεταφραστεί. Η άλλη είναι η αιγυπτιακή ιερογλυφική γραφή και η τρίτη είναι η κοινή αιγυπτιακή γραφή. Ο Γάλλος Ζαν Φρανσουά Σαμπολιόν έκανε 23 χρόνια να ερμηνεύσει αυτές τις επιγραφές. Και τι λέει αυτή η πλάκα;

Αυτή η πλάκα που χρονολογείται από το ένατο έτος της βασιλείας του Πτολεμαίου Ε΄ (περίπου το 196 π.Χ.), είναι μια ακόμα επιγραφή που εξυμνεί κάποιον κυβερνήτη. Ανάμεσα σε άλλα πράγματα, η επιγραφή αποκαλύπτει την ευσέβεια του Πτολεμαίου Ε΄ προς τους θεούς και τον επαινεί που αναστήλωσε «τους ναούς του Ταύρου Άπι και του Ταύρου Μνεύη, καθώς και άλλων ιερών ζώων»· αναφέρεται σ’ αυτόν ως «Πτολεμαίος, ο αιώνιος Θεός».—Η Στήλη της Ροζέτης, Συμβούλιο του Βρετανικού Μουσείου.

Η ερμηνεία των αρχαίων ιερογλυφικών, της «γραπτής μορφής της γλώσσας των θεών», βοήθησε να αποκαλυφτεί πληρέστερα η λατρεία των ζώων που ήταν ευρέως διαδεδομένη στην Αίγυπτο. Όπως αναφέρει ο κατάλογος του Βρετανικού Μουσείου: «Σχεδόν όλα τα γλυπτά φτιάχνονταν για θρησκευτικούς σκοπούς, για την προώθηση της λατρείας θεοτήτων, για την εξύμνηση της δύναμης ορισμένων βασιλιάδων», όπως και για λόγους σχετικούς με την ταφή των νεκρών. Και τα περισσότερα γλυπτά και μνημεία περιέχουν ιερογλυφικά, τα οποία τώρα, χάρη στη Στήλη της Ροζέτης, μπορούν να κατανοηθούν.

[Εικόνες στη σελίδα 31]

Επάνω: Δείγμα ιερογλυφικής γραφής

[Ευχαριστίες]

Courtesy of the Superintendence of the Museo Egizio, Turin

Δεξιά: Ο Ώρος, αιγυπτιακός θεός του φωτός

[Ευχαριστίες]

Courtesy of the British Museum

[Ευχαριστία για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 31]

Courtesy of the British Museum