Αυτός ο Καταπληκτικός Εγκέφαλος του Βρέφους!
ΕΙΝΑΙ καταπληκτικός από το ξεκίνημά του. Τρεις εβδομάδες μετά τη σύλληψη, ξεκινάει με 125.000 κύτταρα και κατόπιν αυξάνεται με ρυθμό 250.000 κυττάρων το λεπτό. Ο μικρός εγκέφαλος συνεχίζει την αλματώδη ανάπτυξή του μέχρι τη γέννηση οπότε ο αριθμός των κυττάρων πλησιάζει τα 100.000.000.000—όσα περίπου είναι και τα άστρα στο Γαλαξία μας!
Αλλά μήνες πριν από αυτό, ενώ ακόμη βρίσκεται στη μήτρα, ο εγκέφαλος του βρέφους έχει ήδη μπει σε λειτουργία. Καταγράφει ερεθίσματα που προέρχονται από το υδάτινο περιβάλλον του. Ακούει, γεύεται, έχει αίσθηση του φωτός, αντιδρά στο άγγιγμα, μαθαίνει και θυμάται. Τα συναισθήματα της μητέρας μπορούν να τον επηρεάσουν. Τα στοργικά λόγια ή η απαλή μουσική τον ηρεμούν. Τα θυμωμένα λόγια και η μουσική ροκ τον αναστατώνουν. Ο ρυθμικός χτύπος της καρδιάς της μητέρας τον γαληνεύει. Αλλά αν η καρδιά της μητέρας αρχίζει να χτυπά γρήγορα από φόβο, σύντομα η καρδιά του βρέφους διπλασιάζει το ρυθμό της. Η μητέρα που είναι σε απόγνωση μεταδίδει την ανησυχία της και στο βρέφος που βρίσκεται στη μήτρα της. Η ήρεμη μητέρα έχει και ήσυχο μωρό. Η χαρούμενη μητέρα μπορεί να κάνει το μωρό που είναι στην κοιλιά της να πηδάει από χαρά. Αυτά και άλλα πολλά κρατούν τον εγκέφαλο του βρέφους απασχολημένο. Είναι καταπληκτικός ακόμα και όταν βρίσκεται στη μήτρα.
Σχηματίζονται επιπρόσθετα νευρικά κύτταρα μετά τη γέννηση; Οι τελευταίες έρευνες απαντούν όχι. Εντούτοις, αναμφισβήτητα τα νευρικά κύτταρα συνεχίζουν να αναπτύσσονται με εντυπωσιακό ρυθμό σε μέγεθος, ενώ δημιουργούν τρισεκατομμύρια νέες συνδέσεις μεταξύ τους. Ο εγκέφαλος ενός βρέφους κατά τη γέννηση έχει μέγεθος ίσο μόνο με το ένα τέταρτο του εγκέφαλου ενός ενήλικου, αλλά το μέγεθός του τριπλασιάζεται στη διάρκεια του πρώτου έτους. Χρόνια πριν φτάσει στην εφηβική ηλικία, ο εγκέφαλος ζυγίζει 1.400 γραμμάρια, που είναι το βάρος του εγκέφαλου ενός ενήλικου. Αυτό δεν σημαίνει ότι περιέχει και τη γνώση ενός ενήλικου. Η γνώση δεν καθορίζεται από το βάρος του εγκέφαλου ή από τον αριθμό των κυττάρων του. Αντίθετα, αυτή φαίνεται ότι έχει σχέση με τον αριθμό των συνδέσεων, που λέγονται συνάψεις, και οι οποίες σχηματίζονται μεταξύ των νευρικών κυττάρων του εγκέφαλου.
Ο αριθμός τους είναι επίσης φοβερός! Μπορεί τελικά να σχηματιστούν ένα τετράκις εκατομμύριο συνδέσεις, αριθμός που σε ζαλίζει—δηλαδή το ένα ακολουθούμενο από 15 μηδενικά! Αλλά αυτό συμβαίνει μόνο αν ο εγκέφαλος δεχτεί αρκετά ερεθίσματα μέσω των πέντε ή περισσότερων αισθήσεων. Το περιβάλλον πρέπει να διεγείρει και τη διανοητική και τη συναισθηματική δράση γιατί αυτό είναι εκείνο που προκαλεί την ανάπτυξη του λεπτού δικτύου των δενδριτών. Οι δενδρίτες είναι μικροσκοπικές αποφυάδες, που μοιάζουν με ρίζες, οι οποίες διακλαδίζονται από τα νευρικά κύτταρα για να συνδεθούν με άλλα νευρικά κύτταρα.
Στη δημιουργία αυτών των συνδέσεων περιλαμβάνεται επίσης και ο παράγοντας του χρόνου: Οι συνδέσεις σχηματίζονται πολύ πιο γρήγορα στα νεαρά παρά στα ηλικιωμένα άτομα. Το ρητό, «Τώρα στα γεράματα, μάθε γέρο γράμματα», δεν είναι αληθινό. Αλλά όμως είναι δυσκολότερο να διδάξεις ένα ηλικιωμένο άτομο γράμματα. Στους ηλικιωμένους οι συνδέσεις μεταξύ των νευρικών κυττάρων σχηματίζονται με βραδύτερο ρυθμό και εξασθενούν γρηγορότερα. Ο σχηματισμός τους απαιτεί το ίδιο τίμημα όπως και στο παιδί—έκθεση σ’ ένα περιβάλλον πλούσιο σε ερεθίσματα. Το μυαλό πρέπει συνεχώς να βρίσκεται σε δραστηριότητα. Ποτέ να μη βυθιστεί μοιρολατρικά σε διανοητική ρουτίνα! Να μην πάρει ποτέ του σύνταξη!
Αλλά η καταπληκτική ανάπτυξη είναι εκείνη που συμβαίνει στον εγκέφαλο του βρέφους. Είναι σαν το σφουγγάρι που απορροφά ό,τι το περιβάλλει! Μέσα σε δυο χρόνια το μωρό μαθαίνει μια πολύπλοκη γλώσσα, απλώς με το να παραβρίσκεται σε περιβάλλον που μιλιέται αυτή η γλώσσα. Αν ακούει δυο γλώσσες, τις μαθαίνει και τις δυο. Αν μιλιούνται τρεις γλώσσες, μαθαίνει και τις τρεις. Ένας άντρας δίδαξε τα μικρά του παιδιά πέντε γλώσσες συγχρόνως—ιαπωνικά, ιταλικά, γερμανικά, γαλλικά και αγγλικά. Μια γυναίκα διευθέτησε ώστε η κόρη της να βρεθεί σε περιβάλλον που μιλιούνταν πολλές γλώσσες και μέχρι το παιδί να γίνει πέντε χρονών είχε μάθει να μιλάει άνετα οχτώ γλώσσες. Η εκμάθηση γλωσσών είναι συνήθως δύσκολη για τους ενήλικους, αλλά για τα μωρά είναι απλώς φυσιολογική.
Η γλώσσα είναι μόνο ένα παράδειγμα των ικανοτήτων που είναι γενετικώς προγραμματισμένες στον εγκέφαλο του βρέφους. Οι ικανότητες μουσικής και τέχνης, ο μυϊκός συντονισμός, η ανάγκη που νιώθουμε για νόημα και σκοπό, η συνείδηση και οι ηθικές αξίες, ο αλτρουισμός και η αγάπη, η πίστη και η ώθηση για λατρεία—όλα εξαρτώνται από ειδικευμένα συστήματα του εγκέφαλου. (Βλέπε Πράξεις 17:27.) Με άλλα λόγια, τα γενετικώς καθορισμένα δίκτυα των νευρικών κυττάρων είναι ειδικά προγραμματισμένα για να είναι επιδεκτικά στην ανάπτυξη αυτών και άλλων ικανοτήτων και δυνατοτήτων.
Ωστόσο, καταλαβαίνουμε ότι κατά τη γέννηση όλα αυτά είναι απλώς δυνατότητες, ικανότητες, προδιαθέσεις. Για να αναπτυχθούν πρέπει να δεχτούν ερεθίσματα. Θα πρέπει να υπάρχουν οι κατάλληλες εμπειρίες ή το περιβάλλον ή η απαιτούμενη μελέτη για να έρθουν σε ύπαρξη. Και για καλύτερα αποτελέσματα, ειδικά στην περίπτωση των βρεφών, θα πρέπει επίσης όλα αυτά να γίνουν στον κατάλληλό τους χρόνο.
Αλλά όταν το περιβάλλον είναι κατάλληλο και ο χρόνος είναι ο σωστός, συμβαίνουν καταπληκτικά πράγματα. Δεν μαθαίνουν απλώς γλώσσες, αλλά μαθαίνουν επίσης να παίζουν μουσικά όργανα, καλλιεργούν αθλητικές ικανότητες, εκπαιδεύονται οι συνειδήσεις τους, η αγάπη γίνεται μέρος του εαυτού τους και μπαίνει η βάση για αληθινή λατρεία. Όλα αυτά και πολλά, πολλά περισσότερα συμβαίνουν, γιατί ο εγκέφαλος του βρέφους σπέρνεται με καλό σπόρο και ποτίζεται με την αγάπη των γονέων.