Παγκόσμια Επιδημία Μίσους

ΥΠΑΡΧΕΙ ένα τέρας που κυκλοφορεί ελεύθερο​—ένα τέρας που ονομάζεται μίσος. Περιφέρεται ανεξέλεγκτο σε όλη την υδρόγειο.

Στα Βαλκάνια, κάποια επαρχία παραπαίει από το ξέσπασμα μιας πρόσφατης εκστρατείας εθνικής εκκαθάρισης. Οι μακραίωνες έχθρες έχουν οδηγήσει σε ομαδικές εκτελέσεις, βιασμούς, εκδιώξεις, εμπρησμούς και λεηλασίες σπιτιών και χωριών, καταστροφές της σοδειάς και των κοπαδιών, πείνα και λιμοκτονία. Οι νάρκες ξηράς βρίθουν.

Στο Ανατολικό Τιμόρ, που βρίσκεται στη Νοτιοανατολική Ασία, 700.000 φοβισμένοι άνθρωποι αναγκάστηκαν να τραπούν σε φυγή για να ξεφύγουν από τον τρόμο του θανάτου, των ξυλοδαρμών, των αδέσποτων σφαιρών και των βίαιων εκτοπίσεων. Πίσω τους άφησαν μια έρημη γη, κατεστραμμένη από επιδρομές στρατιωτών. «Νιώθω σαν κυνηγημένο ζώο», κραύγασε ένα από τα θύματα.

Στη Μόσχα, κάποια πολυκατοικία καταστράφηκε από μια τρομακτική έκρηξη βόμβας τρομοκρατών. Τα σώματα 94 αθώων ανθρώπων​—εκ των οποίων μερικοί ήταν παιδιά—​διασκορπίστηκαν εξαιτίας της έκρηξης. Πάνω από 150 άτομα τραυματίστηκαν. Στον απόηχο αυτής της φρικιαστικής πράξης, οι άνθρωποι ρωτούν: “Ποιος θα είναι ο επόμενος;”

Στο Λος Άντζελες της Καλιφόρνιας, ένας ρατσιστής έστρεψε την κάννη του όπλου του ενάντια σε μια ομάδα παιδιών προσχολικής ηλικίας με εβραϊκή καταγωγή, και στη συνέχεια πυροβόλησε έναν Φιλιππινέζο ταχυδρόμο.

Το μίσος μπορεί να περιγραφτεί κατάλληλα ως παγκόσμια επιδημία. Σχεδόν καθημερινά, η ειδησεογραφία αποκαλύπτει τι συμβαίνει όταν οι φυλετικές, οι εθνικές ή οι θρησκευτικές έχθρες συνδυάζονται με την παρανομία. Βλέπουμε να διαιρούνται έθνη, κοινωνίες και οικογένειες. Βλέπουμε να εμπλέκονται χώρες σε μαζικές γενοκτονίες. Βλέπουμε να διαπράττονται πράξεις απίστευτης κτηνωδίας, απλώς και μόνο επειδή μερικοί άνθρωποι είναι «διαφορετικοί».

Για να εγκλωβιστεί το τέρας που ονομάζεται μίσος, είναι απαραίτητο να καταλάβουμε τις αιτίες αυτής της μοχθηρής βίας. Μήπως το μίσος είναι εμφυτευμένο στα ανθρώπινα γονίδια; Μήπως πρόκειται για έναν τρόπο συμπεριφοράς που μαθαίνεται; Είναι δυνατόν να τερματιστεί ο κύκλος του μίσους;

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 3]

Kemal Jufri/Sipa Press

Οι Ρίζες του Μίσους

ΤΟ ΜΙΣΟΣ εμφανίστηκε νωρίς στην ιστορία του ανθρώπου. Η Γραφική αφήγηση στο εδάφιο Γένεση 4:8 αναφέρει: «Ενόσω . . . βρίσκονταν στον αγρό, επιτέθηκε ο Κάιν στον Άβελ τον αδελφό του και τον σκότωσε». «Και για ποιο λόγο τον έσφαξε;» ρωτάει ο Βιβλικός συγγραφέας Ιωάννης. «Επειδή τα δικά του έργα ήταν πονηρά, τα έργα όμως του αδελφού του δίκαια». (1 Ιωάννη 3:12) Ο Άβελ ήταν θύμα μιας από τις πιο κοινές αιτίες μίσους: της ζήλιας. «Η οργή του ακμαίου άντρα είναι ζήλια», λέει το εδάφιο Παροιμίες 6:34. Σήμερα, η ζήλια για την κοινωνική θέση, τον πλούτο, τους πόρους, καθώς και άλλα πλεονεκτήματα, εξακολουθεί να φέρνει τους ανθρώπους σε αντιπαράθεση.

Άγνοια και Φόβος

Αλλά η ζήλια είναι μία μόνο από τις πολλές αιτίες του μίσους. Συχνά, το μίσος τροφοδοτείται επίσης από την άγνοια και το φόβο. «Προτού μάθω να μισώ, έμαθα να φοβάμαι», είπε ένα νεαρό μέλος μιας βίαιης ρατσιστικής ομάδας. Ρίζα αυτού του φόβου τις περισσότερες φορές είναι η άγνοια. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Εγκυκλοπαίδεια του Βιβλίου (The World Book Encyclopedia), οι προκατειλημμένοι άνθρωποι συνήθως διαμορφώνουν απόψεις «χωρίς να λαβαίνουν υπόψη τα διαθέσιμα στοιχεία. . . . Τα προκατειλημμένα άτομα τείνουν να διαστρέφουν, να αλλοιώνουν, να παρερμηνεύουν, ακόμη και να παραβλέπουν τα γεγονότα που συγκρούονται με τις προκαθορισμένες απόψεις τους».

Από πού προέρχονται αυτές οι απόψεις; Μια υπηρεσία παροχής πληροφοριών του Διαδικτύου αναφέρει: «Η ιστορία ευθύνεται για πολλές στερεότυπες πολιτιστικές αντιλήψεις, αλλά και το δικό μας προσωπικό παρελθόν ευθύνεται για πολλές από τις προκαταλήψεις μας».

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, λόγου χάρη, το δουλεμπόριο έχει αφήσει πίσω του ένα υπόμνημα τεταμένων σχέσεων ανάμεσα σε πολλούς λευκούς και σε ανθρώπους αφρικανικής προέλευσης​—τεταμένες σχέσεις που εξακολουθούν να υπάρχουν μέχρι σήμερα. Συχνά, αρνητικές ρατσιστικές απόψεις μεταβιβάζονται από τους γονείς στα παιδιά. Ένας λευκός που δήλωνε ανοιχτά ότι είναι ρατσιστής παραδέχτηκε ότι με αυτόν τον τρόπο καλλιέργησε αρνητικά ρατσιστικά αισθήματα μολονότι δεν είχε «καμία απολύτως επαφή με ανθρώπους της μαύρης φυλής».

Υπάρχουν, επίσης, εκείνοι οι οποίοι πιστεύουν απλώς ότι οι άνθρωποι που είναι διαφορετικοί δεν έχουν καμιά αξία. Αυτή η άποψη μπορεί να βασίζεται σε μια μεμονωμένη δυσάρεστη εμπειρία με κάποιο άτομο διαφορετικής φυλής ή πολιτισμού. Με βάση αυτή την εμπειρία, καταλήγουν αυτόματα στο συμπέρασμα ότι όλοι όσοι ανήκουν σε εκείνη τη φυλή ή τον πολιτισμό πρέπει να έχουν τα ίδια ανεπιθύμητα χαρακτηριστικά.

Μολονότι η μισαλλοδοξία είναι αρκετά αποκρουστική σε ατομική κλίμακα, όταν επηρεάζει ένα ολόκληρο έθνος ή μια φυλή μπορεί να έχει ολέθριες συνέπειες. Η πεποίθηση ότι η εθνικότητα, το χρώμα του δέρματος, ο πολιτισμός ή η γλώσσα κάποιου τον κάνει ανώτερο από τους άλλους μπορεί να γεννήσει αδιαλλαξία και ξενοφοβία (περιφρόνηση για οποιονδήποτε ή οτιδήποτε ξένο). Στη διάρκεια του 20ού αιώνα, αυτή η αδιαλλαξία εκδηλώθηκε πολλές φορές με βίαιο τρόπο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το μίσος και η αδιαλλαξία δεν αφορούν κατ’ ανάγκην το χρώμα του δέρματος ή την εθνικότητα. Ο ερευνητής Κλαρκ Μακ Κόλεϊ, από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβανίας, γράφει ότι «η αυθαίρετη διάκριση των ατόμων σε δύο ομάδες, ακόμη και με βάση τη μέθοδο “κορώνα-γράμματα”, είναι αρκετή για να κάνει κάποιον να αναπτύξει προτίμηση για την ομάδα στην οποία ανήκει». Μια δασκάλα της τρίτης τάξης του δημοτικού το κατέδειξε αυτό όταν, στα πλαίσια ενός πολύ γνωστού πειράματος, χώρισε την τάξη της σε δύο ομάδες​—στα παιδιά που είχαν γαλανά μάτια και στα παιδιά που είχαν καστανά μάτια. Μέσα σε λίγο διάστημα, αναπτύχθηκαν έχθρες ανάμεσα στις δυο ομάδες. Ακόμη και οι δεσμοί που βασίζονται σε πράγματα τόσο ασήμαντα όσο η προτίμηση για την ίδια αθλητική ομάδα μπορούν να οδηγήσουν σε βίαιες συγκρούσεις.

Γιατί Όλη Αυτή η Βία;

Αλλά γιατί εκφράζονται αυτές οι έχθρες τόσο συχνά με βίαιο τρόπο; Παρ’ όλο που οι ερευνητές έχουν εξετάσει σε βάθος αυτά τα ζητήματα, μέχρι στιγμής έχουν να προτείνουν μόνο θεωρίες. Ο Κλαρκ Μακ Κόλεϊ συνέταξε μια εκτεταμένη βιβλιογραφία γύρω από την έρευνα που έχει γίνει για τη βία και την επιθετικότητα των ανθρώπων. Παραθέτει μια μελέτη που δείχνει ότι «το βίαιο έγκλημα συνδέεται με τη διεξαγωγή των πολέμων καθώς και με την κατάκτηση της νίκης». Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι «τα έθνη που συμμετείχαν στον Α΄ και στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ιδιαίτερα τα έθνη που βρίσκονταν στην πλευρά των νικητών σε αυτούς τους πολέμους, παρουσίασαν αύξηση των ανθρωποκτονιών μετά το τέλος του πολέμου». Σύμφωνα με την Αγία Γραφή, ζούμε σε μια εποχή πολέμων. (Ματθαίος 24:6) Μήπως αυτοί οι πόλεμοι έχουν συμβάλει με κάποιον τρόπο στην αύξηση άλλων μορφών βίας;

Άλλοι ερευνητές αναζητούν μια βιολογική ερμηνεία της ανθρώπινης επιθετικότητας. Κάποια μελέτη αποπειράθηκε να συσχετίσει ορισμένες μορφές επιθετικότητας με τα «χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης στον εγκέφαλο». Μια άλλη δημοφιλής θεωρία είναι ότι η επιθετικότητα βρίσκεται κρυμμένη στα γονίδιά μας. «Μεγάλο μέρος [του μίσους] μπορεί να συνδέεται με την ίδια μας την κατασκευή», ισχυρίστηκε ένας πολιτικός επιστήμονας.

Η ίδια η Γραφή αναφέρει ότι οι ατελείς άνθρωποι γεννιούνται με κακά χαρακτηριστικά και ελαττώματα. (Γένεση 6:5· Δευτερονόμιο 32:5) Ασφαλώς, αυτά τα λόγια ισχύουν για όλους τους ανθρώπους. Ωστόσο, δεν τρέφουν όλοι οι άνθρωποι αδικαιολόγητο μίσος για τους άλλους. Αυτό είναι κάτι που μαθαίνεται. Γι’ αυτό, ο γνωστός ψυχολόγος Γκόρντον Γ. Όλπορτ παρατήρησε ότι τα βρέφη παρέχουν «ελάχιστες . . . ενδείξεις καταστροφικών ενστίκτων. . . . Το μωρό είναι θετικό, πλησιάζει σχεδόν κάθε είδους ερέθισμα, κάθε είδους άτομο». Τέτοιες παρατηρήσεις δείχνουν ότι η επιθετικότητα, η προκατάληψη και το μίσος είναι πρωτίστως τρόποι συμπεριφοράς που μαθαίνονται! Αυτή η φανερή ικανότητα των ανθρώπων να μαθαίνουν το μίσος είναι κάτι που το εκμεταλλεύονται έντονα οι δάσκαλοι του μίσους.

Δηλητηριάζουν Διάνοιες

Στην πρώτη γραμμή συναντούμε τους ηγέτες διαφόρων ομάδων μίσους, όπως είναι οι νεοναζιστές σκίνχεντ και η Κου Κλουξ Κλαν. Αυτές οι ομάδες συνήθως επιδιώκουν να ελκύσουν στις τάξεις τους ευαίσθητους νέους από προβληματικές οικογένειες. Οι νεαροί που έχουν αισθήματα ανασφάλειας και κατωτερότητας μπορεί να νιώθουν ότι οι ομάδες μίσους τούς προσφέρουν την αίσθηση πως ανήκουν κάπου.

Το Διαδίκτυο είναι ένα ιδιαίτερα ισχυρό μέσο που έχουν χρησιμοποιήσει μερικοί για να εμφυτεύσουν το μίσος. Σύμφωνα με κάποιον πρόσφατο υπολογισμό, οι ιστοσελίδες στο Ιντερνέτ που υποθάλπουν το μίσος μπορεί να φτάνουν τις 1.000. Το περιοδικό Δι Ικόνομιστ (The Economist) παραθέτει τα λόγια του κατόχου μιας ιστοσελίδας μίσους, ο οποίος καυχήθηκε: «Το Δίκτυο μας έχει δώσει τη δυνατότητα να μεταδώσουμε την άποψή μας σε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους». Η ιστοσελίδα περιέχει και ειδικό τμήμα για παιδιά.

Όταν οι έφηβοι επισκέπτονται τους χώρους του Δικτύου για να βρουν μουσική, μπορεί να συναντήσουν συνδέσμους επικοινωνίας που οδηγούν σε ιστοσελίδες από τις οποίες μπορούν να «κάνουν λήψη» μουσικής που προάγει το μίσος. Αυτού του είδους η μουσική είναι συνήθως δυνατή και βίαιη, και οι στίχοι της εκφράζουν έντονα ρατσιστικά μηνύματα. Οι ιστοσελίδες αυτές, με τη σειρά τους, παρέχουν συνδέσμους επικοινωνίας με ομάδες συζήτησης, χώρους συνομιλίας ή άλλες ιστοσελίδες που προάγουν το μίσος.

Μερικές ιστοσελίδες μίσους προσφέρουν ειδικά τμήματα με παιχνίδια και δραστηριότητες για νέους. Μια ιστοσελίδα νεοναζιστών προσπαθεί να χρησιμοποιήσει τη Γραφή για να δικαιολογήσει το ρατσισμό και τον αντισημιτισμό. Η ομάδα έχει δημιουργήσει επίσης μια σελίδα που περιέχει σταυρόλεξα με ρατσιστικά σχόλια. Ποιος είναι ο σκοπός της; «Να βοηθήσει τα νεαρά μέλη της λευκής φυλής να καταλάβουν τον αγώνα μας».

Αλλά δεν προέρχονται από φανατικές ομάδες όλοι όσοι προάγουν το μίσος. Ένας κοινωνιολόγος που έγραψε για τις πρόσφατες συγκρούσεις στα Βαλκάνια είπε σχετικά με ορισμένους ευυπόληπτους συγγραφείς και διαμορφωτές της κοινής γνώμης: «Έμεινα άναυδος όταν είδα να χρησιμοποιούν ένα ύφος που υποθάλπει τα πιο ποταπά ένστικτα των συμπατριωτών τους, που υποκινεί το σφοδρό μίσος τους, που τυφλώνει την κρίση τους προτρέποντάς τους να μη βλέπουν κανένα είδος συμπεριφοράς ως απαράδεκτο . . . και παραποιώντας την πραγματικότητα».

Δεν θα πρέπει επίσης να παραβλέπεται ο ρόλος του κλήρου σε αυτό το ζήτημα. Στο βιβλίο του Ιερό Μίσος: Θρησκευτικές Συγκρούσεις της Δεκαετίας του 1990 (Holy Hatred: Religious Conflicts of the ’90’s), ο συγγραφέας Τζέιμς Α. Χόουτ κάνει την εξής συγκλονιστική παρατήρηση: «Μια μεγάλη ειρωνεία της δεκαετίας του 1990 είναι ότι η θρησκεία​—μια υποτιθέμενη πηγή καλοσύνης και ενδιαφέροντος για τον άνθρωπο—​έχει αποτελέσει τον πρώτιστο παράγοντα μίσους, πολέμου και τρομοκρατίας».

Έτσι λοιπόν, φαίνεται ότι οι αιτίες του μίσους είναι πολλές και περίπλοκες. Μήπως αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει τρόπος να σταματήσει η ανθρωπότητα να επαναλαμβάνει τον ανόητο κύκλο της γεμάτης μίσος ιστορίας της; Μπορεί να γίνει κάτι σε ατομική καθώς και σε παγκόσμια κλίμακα για να καταπολεμηθούν οι παρεξηγήσεις, η άγνοια και ο φόβος που γεννούν μίσος;

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 6]

Η προκατάληψη και το μίσος είναι τρόποι συμπεριφοράς που μαθαίνονται!

[Εικόνα στη σελίδα 4, 5]

Δεν έχουμε γεννηθεί με . . .

. . . αισθήματα μίσους και αδιαλλαξίας

[Εικόνα στη σελίδα 7]

Ομάδες μίσους χρησιμοποιούν το Ιντερνέτ για να ελκύσουν τους νέους

[Εικόνα στη σελίδα 7]

Πολλές φορές η θρησκεία έχει πυροδοτήσει συγκρούσεις

[Ευχαριστίες]

Φωτογραφία AP

Τερματίζεται ο Κύκλος του Μίσους

«Να αγαπάτε τους εχθρούς σας».​—ΜΑΤΘΑΙΟΣ 5:44.

ΕΠΙ ημέρες, οι ηγέτες των δύο αντίπαλων εθνών συνέχιζαν εντατικά τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις. Στις συνομιλίες ήταν παρών και ο πρόεδρος μιας ισχυρής βιομηχανοποιημένης χώρας προκειμένου να χρησιμοποιήσει τη σημαντική επιρροή του και τις διπλωματικές του ικανότητες για να συμφιλιώσει τους δύο ηγέτες. Αλλά το μόνο που επιτεύχθηκε με αυτές τις αγωνιώδεις προσπάθειες ήταν επιπρόσθετη αγωνία. Μέσα σε λίγες εβδομάδες, τα δύο έθνη είχαν εμπλακεί στο «χειρότερο ξέσπασμα βίας που υπήρξε ανάμεσά τους σε δύο δεκαετίες», όπως ανέφερε το περιοδικό Νιούζγουικ (Newsweek).

Σε όλο τον κόσμο, το μίσος και η εχθρότητα ανάμεσα σε διάφορες εθνικές ομάδες συνεχίζονται αμείωτα, παρ’ όλο που οι εθνικοί ηγέτες καταβάλλουν τις καλύτερες δυνατές προσπάθειες. Ο κύκλος του μίσους επαναλαμβάνεται ολοένα και πιο γρήγορα, τροφοδοτούμενος από την άγνοια, τη μισαλλοδοξία και την προπαγάνδα. Ενώ όμως οι ηγέτες σήμερα ψάχνουν μάταια για καινούριες και πρωτοποριακές λύσεις, δεν διακρίνουν ότι η καλύτερη λύση είναι παλιά—τόσο παλιά όσο και η Επί του Όρους Ομιλία. Σε εκείνη την ομιλία, ο Ιησούς Χριστός ενθάρρυνε τους ακροατές του να υποτάσσονται στις οδούς του Θεού. Στα πλαίσια αυτής της ομιλίας έκανε τη δήλωση που αναφέρεται παραπάνω: «Να αγαπάτε τους εχθρούς σας». Αυτή η προτροπή αποτελεί όχι μόνο την καλύτερη λύση στο πρόβλημα του μίσους και της προκατάληψης αλλά και τη μοναδική αποτελεσματική λύση!

Οι σκεπτικιστές απορρίπτουν την ιδέα της αγάπης για τον εχθρό θεωρώντας την εντελώς ιδεαλιστική και μη πρακτική. Ωστόσο, αν το μίσος είναι τρόπος συμπεριφοράς που μαθαίνεται, δεν είναι λοιπόν λογικό να συμπεράνουμε ότι μπορεί κάποιος να μάθει και να μη μισεί; Επομένως, τα λόγια του Ιησού προσφέρουν αληθινή ελπίδα για την ανθρωπότητα. Δείχνουν ότι είναι δυνατόν να παραμεριστούν ακόμη και μακροχρόνιες έχθρες.

Αναλογιστείτε την κατάσταση που υπήρχε στις ημέρες του Ιησού ανάμεσα στους Ιουδαίους ακροατές του. Εκείνοι δεν χρειαζόταν να πάνε μακριά για να βρουν εχθρούς. Τα ρωμαϊκά στρατεύματα εξακολουθούσαν να έχουν υπό τον έλεγχό τους την περιοχή, υποβάλλοντας τους Ιουδαίους σε βαριά φορολογία, πολιτικό έλεγχο, κακομεταχείριση και εκμετάλλευση. (Ματθαίος 5:39-42) Ωστόσο, μερικοί ίσως να θεωρούσαν εχθρούς ακόμη και κάποιους συμπατριώτες τους, εξαιτίας μικροδιαφωνιών που παρέμεναν άλυτες και υπέβοσκαν. (Ματθαίος 5:21-24) Μπορούσε ο Ιησούς να αναμένει πραγματικά από τους ακροατές του να αγαπούν τα άτομα που τους είχαν πληγώσει και τους είχαν προξενήσει πόνο;

Η Έννοια της «Αγάπης»

Πρώτα, χρειάζεται να αντιληφθούμε πως, όταν ο Ιησούς μίλησε για αγάπη, δεν είχε υπόψη τα αισθήματα στοργής που μπορεί να υπάρχουν ανάμεσα σε στενούς φίλους. Η λέξη αγάπη που υπάρχει στο ελληνικό κείμενο, στο εδάφιο Ματθαίος 5:44, έχει την έννοια της αγάπης που κατευθύνεται ή διέπεται από αρχές. Αυτή η αγάπη δεν περιλαμβάνει κατ’ ανάγκην θερμά αισθήματα στοργής. Εφόσον κατευθύνεται από δίκαιες αρχές, υποκινεί κάποιον να επιζητεί τα καλύτερα συμφέροντα των άλλων, άσχετα από τη δική τους συμπεριφορά. Επομένως, η αγάπη μπορεί να ξεπεράσει τις προσωπικές έχθρες. Ο ίδιος ο Ιησούς εκδήλωσε αυτή την αγάπη όταν, αντί να καταραστεί τους Ρωμαίους στρατιώτες που τον κρέμασαν στο ξύλο, προσευχήθηκε: «Πατέρα, συγχώρησέ τους, γιατί δεν ξέρουν τι κάνουν».​—Λουκάς 23:34.

Είναι άραγε ρεαλιστικό να αναμένουμε ότι ο κόσμος θα δεχτεί σε μεγάλη κλίμακα τις διδασκαλίες του Ιησού και ότι οι άνθρωποι θα αρχίσουν να αγαπούν ο ένας τον άλλον; Όχι, διότι η Γραφή δείχνει ότι αυτός ο κόσμος θα συνεχίσει να οδεύει ολοταχώς προς την καταστροφή. «Πονηροί άνθρωποι και απατεώνες θα προχωρούν από το κακό στο χειρότερο», προβλέπει το εδάφιο 2 Τιμόθεο 3:13. Ωστόσο, μεμονωμένα άτομα μπορούν να τερματίσουν τον κύκλο του μίσους αν εκπαιδευτούν διεξοδικά γύρω από τις δίκαιες αρχές μέσω μελέτης της Γραφής. Τα γεγονότα δείχνουν καθαρά ότι πολλοί έχουν μάθει με αυτόν τον τρόπο να αντιστέκονται στο κύμα του μίσους που υπάρχει γύρω τους. Προσέξτε μερικές αληθινές περιπτώσεις.

Μαθαίνουν να Αγαπούν

Σε ηλικία 13 χρονών, ο Χοσέ συμμετείχε σε ανταρτοπόλεμο ως μέλος μιας τρομοκρατικής ομάδας.a Διδάχτηκε να μισεί εκείνους που υποτίθεται πως ευθύνονταν για τις αδικίες που έβλεπε γύρω του. Στόχος του ήταν, αν μπορούσε, να τους εξοντώνει. Βλέποντας πολλούς από τους συντρόφους του να πεθαίνουν, ο Χοσέ γέμισε με αισθήματα πικρίας και εκδίκησης. Καθώς έφτιαχνε αυτοσχέδιες βόμβες, αναρωτιόταν: “Γιατί υπάρχουν τόσο πολλά παθήματα; Αν υπάρχει Θεός, δεν βλέπει άραγε;” Πολλές φορές έκλαιγε και ένιωθε μπερδεμένος και καταθλιμμένος.

Τελικά, ο Χοσέ ήρθε σε επαφή με μια τοπική εκκλησία Μαρτύρων του Ιεχωβά. Στην πρώτη του συνάθροιση, παρατήρησε αμέσως την ατμόσφαιρα αγάπης που επικρατούσε εκεί. Όλοι τον χαιρέτησαν ένθερμα και φιλικά. Στη συνέχεια, η εξέταση του θέματος «Γιατί Επιτρέπει ο Θεός την Πονηρία;» του έδωσε απαντήσεις σε αυτά ακριβώς τα ερωτήματα που είχε.b

Σταδιακά, η αυξημένη γνώση που λάβαινε από τη Γραφή υποκίνησε τον Χοσέ να κάνει αλλαγές στη ζωή του και στον τρόπο σκέψης του. Έμαθε ότι «αυτός που δεν αγαπάει παραμένει στο θάνατο. Όποιος μισεί . . . είναι ανθρωποκτόνος, και . . . κανένας ανθρωποκτόνος δεν έχει αιώνια ζωή που να παραμένει σε αυτόν».​—1 Ιωάννη 3:14, 15.

Εντούτοις, αποδείχτηκε πως ήταν δύσκολο να κόψει τους δεσμούς του με τους τρομοκράτες συντρόφους του. Κάθε φορά που πήγαινε στην Αίθουσα Βασιλείας των Μαρτύρων του Ιεχωβά, τον ακολουθούσαν. Κάποιοι πρώην συνεργάτες του παρευρέθηκαν μάλιστα σε μερικές συναθροίσεις για να καταλάβουν τι ήταν αυτό που έφερε τέτοια αλλαγή στον Χοσέ. Όταν πείστηκαν ότι δεν ήταν προδότης ούτε κινδύνευαν από αυτόν, τον άφησαν ήσυχο. Σε ηλικία 17 ετών, ο Χοσέ βαφτίστηκε ως Μάρτυρας του Ιεχωβά. Σύντομα άρχισε να κηρύττει σε ολοχρόνια βάση. Αντί να μηχανορραφεί για να σκοτώνει ανθρώπους, τώρα τους μεταφέρει ένα άγγελμα αγάπης και ελπίδας!

Καταρρίπτουν τους Εθνικούς Φραγμούς

Μπορούν τα μέλη των εθνικών ομάδων να καταρρίψουν τους φραγμούς του μίσους που τους χωρίζουν; Σκεφτείτε τον όμιλο των Μαρτύρων του Ιεχωβά που μιλούν την αμχαρική στο Λονδίνο. Αυτός ο όμιλος έχει περίπου 35 μέλη​—τα 20 είναι από την Αιθιοπία και τα 15 από την Ερυθραία. Εκείνοι αποδίδουν λατρεία μαζί ειρηνικά και ενωμένα παρά το γεγονός ότι, πρόσφατα στην Αφρική, η Ερυθραία και η Αιθιοπία είχαν εμπλακεί σε άγριο πόλεμο.

Η οικογένεια ενός Αιθίοπα ο οποίος είναι Μάρτυρας του είχε πει: “Ποτέ να μην εμπιστεύεσαι αυτούς που είναι από την Ερυθραία!” Τώρα όμως, όχι μόνο εμπιστεύεται τους συγχριστιανούς του από την Ερυθραία, αλλά τους αποκαλεί αδελφό και αδελφή! Αν και οι αδελφοί από την Ερυθραία μιλούν κανονικά τη γλώσσα τιγκρίνια, προτίμησαν να μάθουν την αμχαρική​—τη γλώσσα των Αιθιόπων αδελφών τους—​ώστε να μπορούν να μελετούν μαζί τους τη Γραφή. Τι θαυμάσια απόδειξη της δύναμης που έχει η θεϊκή αγάπη ως «τέλειος δεσμός ενότητας»!​—Κολοσσαείς 3:14.

Ξεχνούν το Παρελθόν

Αλλά τι θα λεχθεί για την περίπτωση κάποιου ο οποίος έχει πέσει θύμα απάνθρωπης μεταχείρισης; Δεν είναι φυσιολογικό να τρέφει αισθήματα εχθρότητας για τους βασανιστές του; Προσέξτε την περίπτωση του Μάνφρεντ, ενός Μάρτυρα από τη Γερμανία. Αυτός πέρασε έξι χρόνια από τη ζωή του σε μια κομμουνιστική φυλακή απλώς και μόνο επειδή ήταν Μάρτυρας του Ιεχωβά. Ένιωσε ποτέ μίσος για τους καταπιεστές του ή την επιθυμία να εκδικηθεί; «Όχι», απάντησε ο ίδιος. Όπως έγραψε η γερμανική εφημερίδα Ζααρμπρούκερ Τσάιτουνγκ (Saarbrücker Zeitung), ο Μάνφρεντ εξήγησε: «Η διάπραξη αδικιών ή η ανταπόδοση αδικιών . . . θέτει σε κίνηση έναν κύκλο που οδηγεί επανειλημμένα σε καινούριες αδικίες». Είναι ολοφάνερο ότι ο Μάνφρεντ εφάρμοσε τα λόγια της Γραφής: «Να μην ανταποδίδετε κακό αντί κακού σε κανέναν. . . . Αν είναι δυνατόν, όσο εξαρτάται από εσάς, να είστε ειρηνικοί με όλους τους ανθρώπους».​—Ρωμαίους 12:17, 18.

Ένας Κόσμος Χωρίς Μίσος!

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά δεν ισχυρίζονται πως είναι τέλειοι σε αυτόν τον τομέα. Συχνά διαπιστώνουν ότι δεν είναι εύκολο να παραμερίσουν παλιές έχθρες και μίση. Απαιτείται συνεχής, επιμελής προσπάθεια για να εφαρμόζει κάποιος τις Γραφικές αρχές στη ζωή του. Αλλά γενικά, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά αποτελούν ζωντανό παράδειγμα της δύναμης που έχει η Γραφή να τερματίζει τον κύκλο του μίσους. Μέσω ενός προγράμματος οικιακών Γραφικών μελετών, οι Μάρτυρες βοηθούν χιλιάδες ανθρώπους κάθε χρόνο να απαλλαχτούν από τα δεσμά του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας.c (Βλέπε το πλαίσιο «Οι Γραφικές Συμβουλές Βοηθούν στην Εξάλειψη του Μίσους».) Αυτή η επιτυχία αποτελεί μια πρόγευση των αποτελεσμάτων του παγκόσμιου εκπαιδευτικού προγράμματος το οποίο σύντομα θα εξαλείψει εντελώς το μίσος και τις αιτίες του. Το μελλοντικό αυτό εκπαιδευτικό πρόγραμμα θα πραγματοποιηθεί υπό την επίβλεψη της Βασιλείας του Θεού, δηλαδή μιας παγκόσμιας κυβέρνησης. Ο Ιησούς μάς δίδαξε να προσευχόμαστε για αυτή τη Βασιλεία στην Κυριακή Προσευχή, όταν είπε: «Ας έρθει η βασιλεία σου».​—Ματθαίος 6:9, 10.

Η Γραφή υπόσχεται ότι, υπό την επίβλεψη αυτής της ουράνιας κυβέρνησης, «η γη θα γεμίσει από τη γνώση του Ιεχωβά». (Ησαΐας 11:9· 54:13) Τότε θα εκπληρωθούν σε παγκόσμια κλίμακα τα λόγια του προφήτη Ησαΐα που ακούγονται συχνά: «[Ο Θεός] θα αποδώσει κρίση ανάμεσα στα έθνη και θα τακτοποιήσει τα ζητήματα όσον αφορά πολλούς λαούς. Και θα σφυρηλατήσουν τα σπαθιά τους σε υνιά και τα δόρατά τους σε δρεπάνια. Δεν θα σηκώσει σπαθί έθνος εναντίον έθνους ούτε θα μάθουν πια τον πόλεμο». (Ησαΐας 2:4) Έτσι λοιπόν, ο ίδιος ο Θεός θα τερματίσει μια για πάντα το φαύλο κύκλο του μίσους.

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο στη σελίδα 11]

Οι Γραφικές Συμβουλές Βοηθούν στην Εξάλειψη του Μίσους

● «Από πού προέρχονται πόλεμοι και από πού προέρχονται διαμάχες μεταξύ σας; Δεν προέρχονται από αυτό, δηλαδή από τους πόθους σας για αισθησιακή απόλαυση που συγκρούονται μέσα στα μέλη σας;» (Ιακώβου 4:1) Συχνά, οι συγκρούσεις με άλλους μπορούν να εξαλειφθούν αν μάθουμε να χαλιναγωγούμε τις ιδιοτελείς επιθυμίες.

● «[Να δίνετε] προσοχή με προσωπικό ενδιαφέρον, όχι μόνο στα δικά σας ζητήματα, αλλά και στα ζητήματα των άλλων». (Φιλιππησίους 2:4) Το να βάζουμε τα συμφέροντα των άλλων πάνω από τα δικά μας είναι ένας άλλος τρόπος για να εξαλείφονται οι περιττές συγκρούσεις.

● «Άφησε το θυμό και απομακρύνσου από την οργή· μην εξάπτεσαι και κάνεις κάτι κακό». (Ψαλμός 37:8) Μπορούμε και πρέπει να ελέγχουμε τις καταστροφικές παρορμήσεις.

● «Ο Θεός . . . έκανε από έναν άνθρωπο κάθε έθνος ανθρώπων για να κατοικούν σε ολόκληρη την επιφάνεια της γης». (Πράξεις 17:24, 26) Είναι παράλογο να νιώθουμε ανώτεροι από τους ανθρώπους κάποιας άλλης φυλής, εφόσον είμαστε όλοι μέλη της ίδιας ανθρώπινης οικογένειας.

● “Μην κάνετε τίποτα από φιλόνικη διάθεση ή από εγωισμό, αλλά με ταπεινοφροσύνη να θεωρείτε τους άλλους ανώτερους από εσάς”. (Φιλιππησίους 2:3) Είναι ασύνετο να αντιμετωπίζουμε περιφρονητικά τους άλλους​—εφόσον οι άλλοι άνθρωποι συνήθως έχουν ιδιότητες και ικανότητες τις οποίες εμείς δεν έχουμε. Καμία φυλή και κανένας πολιτισμός δεν έχει μόνο καλά σημεία.

● «Άρα λοιπόν, ενόσω έχουμε καιρό ευνοϊκό για αυτό, ας εργαζόμαστε το καλό προς όλους». (Γαλάτες 6:10) Το να παίρνει κάποιος την πρωτοβουλία να είναι φιλικός και υποβοηθητικός προς τους άλλους, άσχετα από τη φυλή ή τον πολιτισμό τους, μπορεί να συμβάλει πολύ στη γεφύρωση του χάσματος της επικοινωνίας και στην εξάλειψη των παρεξηγήσεων.

[Εικόνες στη σελίδα 8, 9]

Οι Μάρτυρες από την Αιθιοπία και την Ερυθραία αποδίδουν μαζί λατρεία με ειρήνη

[Εικόνα στη σελίδα 10]

Ο Μάνφρεντ, ο οποίος επέζησε από μια κομμουνιστική φυλακή, δεν επέτρεψε στο μίσος να τον κυριεύσει

[Εικόνα στη σελίδα 10]

Η Γραφή μπορεί να βοηθήσει στην κατάρριψη των φραγμών που χωρίζουν τους ανθρώπους