Είναι η Θρησκεία Δύναμη Προς το Καλό;

ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ άνθρωποι θα συμφωνούσαν ότι η απάντηση αυτού του ερωτήματος βρίσκεται στα λόγια του Τζωρτζ Μπέρναντ Σω: «Η θρησκεία είναι μεγάλη δύναμη—η μόνη αληθινή κινητήρια δύναμη στον κόσμο». Αντίθετα, ο Άγγλος συγγραφέας του 19ου αιώνα Τζων Ράσκιν, γράφοντας για το θεμέλιο της εντιμότητας, σατίρισε: «Το πιο σάπιο πράγμα στον κατεργάρη είναι πάντα η θρησκεία του». Ποια άποψη, κατά τη γνώμη σας, ανταποκρίνεται περισσότερο στην πραγματικότητα;

Θέλοντας κάποιος να παραθέσει στοιχεία περί του ότι η θρησκεία είναι δύναμη προς το καλό, ίσως φέρει σαν παράδειγμα έναν που έγινε «άλλος άνθρωπος» όταν ‘αφιέρωσε τη ζωή του στον Ιησού Χριστό’. Μ’ αυτά τα λόγια περιέγραψε ένα διεθνές περιοδικό τη «μεταστροφή» του Τσαρλς Κόλσον, που το όνομά του είχε συνδεθεί με το σκάνδαλο Γουοτεργκέητ. Κάποιος άλλος ίσως να φέρει σαν παράδειγμα εκείνους που ισχυρίζονται ότι η θρησκεία τους τούς έσωσε από τον αγοραίο έρωτα και τον αλκοολισμό. Σε μη χριστιανικές χώρες, έχουν διατεθεί εκατομμύρια αντίτυπα της Αγίας Γραφής, πράγμα που έχει αναμφίβολα βοηθήσει πολλούς να βελτιώσουν τη ζωή τους από ηθική άποψη. Προφανώς λοιπόν, η θρησκεία έχει επηρεάσει προς το καλό τα άτομα αυτά.

Η Αρνητική Πλευρά

Από την άλλη μεριά, η θρησκεία του Χίτλερ δεν τον απότρεψε από την πορεία του. Αυτό έκανε ειλικρινείς ανθρώπους να αναρωτιούνται γιατί άραγε δεν έλαβε ποτέ απάντηση η έκκληση για αφορισμό του Χίτλερ, που είχε γίνει στον πάπα Πίο ΙΒ΄. Η Catholic Telegraph-Register του Σινσινάτι του Οχάιο, κάτω από τον τίτλο «Μεγάλωσε ως Καθολικός Αλλά Βεβηλώνει την Πίστη Λέει Τηλεγράφημα προς τον Πάπα», ανάφερε: «Είχε γίνει έκκληση στον Πίο ΙΒ΄ να αφοριστεί ο Φύρερ Αδόλφος Χίτλερ». Δεν θα είχε επηρεάσει το αποτέλεσμα του πολέμου και δεν θα είχε συντελέσει στο να γλιτώσει από πολλά βάσανα το ανθρώπινο γένος, μια τέτοια ενέργεια; Το λυπηρό είναι ότι ο πάπας δεν απάντησε ποτέ.

Η παράνομη συμβίωση είναι πολύ συνηθισμένο φαινόμενο σε μερικές καθολικές χώρες της Νότιας Αμερικής. Και στη Βόρεια Αμερική κάποιος μονσινιόρος έγραψε κύριο άρθρο εφημερίδας, με τίτλο: «Νομιμοποιήστε τον Αγοραίο Έρωτα—Να Ποια Είναι η Αγιοπρεπής Λύση». (Philadelphia Daily News) Ρίξτε επίσης μια ματιά στις συνθήκες που επικρατούν σε μερικές προτεσταντικές χώρες όπου η ανταλλαγή συζύγων, το προγαμιαίο σεξ και το σεξ χωρίς γάμο είναι στην ημερήσια διάταξη. Μια λεζάντα εφημερίδας υποδείκνυε μια από τις αιτίες: «Οι Πάστορες δεν Λένε Λέξη για το Προγαμιαίο Σεξ». Το άρθρο έλεγε: «Οι πάστορες της Αμερικής δεν λένε λέξη για το προγαμιαίο σεξ στα κηρύγματά τους και αυτό είναι κατακριτέο . . . Φοβούνται ότι θα χάσουν κάμποσους ενορίτες». (Telegraph, North Platte, Nebraska) Είναι λοιπόν όλες οι θρησκείες δύναμη προς το καλό;

Σε καιρό πολέμου γίνεται ιδιαίτερα έκδηλο ότι οι θρησκείες του λεγόμενου χριστιανικού κόσμου δεν είναι δύναμη προς το καλό. Πάρτε για παράδειγμα τους ακόλουθους γλυκόηχους ισχυρισμούς. Το 1934 ο Γουόλτερ Γ. Βαν Κιρκ, ο τότε γραμματέας ενός τμήματος του Ομοσπονδιακού Συμβουλίου των Εκκλησιών του Χριστού στην Αμερική, έγραψε: «Οι ιεροκήρυκες, ιερωμένοι και μη, έχουν πάρει σταθερή στάση εναντίον του πολέμου . . . Αυτή η σταυροφορία ειρήνης που κάνουν οι εκκλησίες πηγάζει από την πεποίθηση ότι ο πόλεμος βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με το κήρυγμα και τις πράξεις του Ιησού». (Religion Renounces War [Η Θρησκεία Αποκηρύσσει τον Πόλεμο]) Στη συνέχεια το βιβλίο παράθετε αρκετές εκκλησίες και κληρικούς και κατάληγε: «Οι εκκλησίες, ως επί το πλείστον, έχουν δηλώσει σαφέστατα ότι δεν πρόκειται από εδώ και στο εξής να θεωρούνται συνεργοί σε σκοτωμούς και ακρωτηριασμούς ανθρώπινων πλασμάτων. Οι ιεροκήρυκες . . . νίπτουν τις χείρες τους από το αίμα των συνανθρώπων τους, παύουν να έχουν σχέσεις με τον Καίσαρα».

Το λυπηρό είναι ότι ποτέ δεν έγιναν πραγματικότητα αυτές οι αισιόδοξες προρρήσεις. Όταν ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, ούτε μια κύρια θρησκεία του χριστιανικού κόσμου δεν πήρε ακλόνητη στάση προκειμένου ‘να αποκηρύξει τον πόλεμο’. Μήπως ενέργησε έτσι η εκκλησία στον τόπο σας;

Συντριμμένοι Ηθικοί Φραγμοί

Τώρα που έχετε εξετάσει μερικά στοιχεία και από τις δυο πλευρές, δεν συμφωνείτε ότι σε υπεραρκετές περιπτώσεις, οι δημοφιλείς θρησκείες του κόσμου δεν έχουν αποδειχτεί ισχυρή δύναμη προς το καλό; Το περιοδικό Look δήλωσε: «Οι εκκλησίες . . . έχουν αποτύχει να δώσουν ηθική καθοδήγηση, και επειδή έχουν τη μεγαλύτερη ευθύνη, έχουν και τη χειρότερη αποτυχία». Η The Courier-Mail του Μπρισμπέιν της Αυστραλίας, σχολίασε την αποτυχία της θρησκείας του λεγόμενου χριστιανικού κόσμου να βάλει χαλινό στη σεξουαλική ανηθικότητα: «Όταν επίσκοποι και Κανόνες . . . γράφουν ότι οι εξωγαμιαίες σεξουαλικές σχέσεις μπορεί να είναι αγαθοεργή πράξη που ‘μαρτυρεί τη Δόξα του Θεού’, . . . ότι αυτή καθαυτή η πορνεία δεν είναι κακή ούτε η μοιχεία είναι κατ’ ανάγκη λάθος· τότε ο κοινός άνθρωπος, και ειδικά το νεαρό αγόρι ή κορίτσι, δεν ξέρει πια τι είναι καλό και τι κακό. Όλη αυτή η προπαγάνδα για τη Νέα Ηθική έχει καταλήξει στη συντριβή των ηθικών φραγμών».

Όχι, γενικά οι θρησκείες του κόσμου δεν είναι πραγματική δύναμη προς το καλό. Αντίθετα, οφείλουν να επωμιστούν μέρος της ευθύνης για τη λυπηρή ηθική κατάσταση του σήμερα. Ωστόσο, εφόσον θρησκεία θεωρητικά σημαίνει «υπηρεσία και λατρεία του Θεού ή του υπερφυσικού», δεν θα ’πρεπε να είναι δύναμη προς το καλό σε όλες τις χώρες όπου επικρατεί; Τι λείπει; Πώς είναι δυνατόν η δική σας θρησκεία να ασκεί αυτή τη δύναμη σήμερα;