(5) Οι παραβολές μπορούν να υποκινήσουν σε δράση προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση, κάνοντας τους ακροατές να δείξουν «τον πραγματικό τους εαυτό», δηλαδή να φανερώσουν αν είναι γνήσιοι υπηρέτες του Θεού ή όχι. Όταν ο Ιησούς είπε: «Αυτός που τρώει τη σάρκα μου και πίνει το αίμα μου έχει αιώνια ζωή», «πολλοί από τους μαθητές του γύρισαν στα πράγματα που βρίσκονταν πίσω και δεν περπατούσαν πια μαζί του». Με αυτόν τον τρόπο ο Ιησούς «ξεχώρισε την ήρα από το σιτάρι», απομακρύνοντας όσους δεν πίστευαν με την καρδιά τους.—Ιωα 6:54, 60-66.

Σκοποί. Ο πρώτιστος σκοπός όλων των παραβολών είναι, σύμφωνα με ό,τι προαναφέρθηκε, να διδάξουν. Αλλά οι παραβολές της Αγίας Γραφής εξυπηρετούν και άλλους σκοπούς:

(1) Το γεγονός ότι κάποιος πρέπει μερικές φορές να εμβαθύνει για να αντιληφθεί το πλήρες, βαθύ νόημά τους που αγγίζει την καρδιά τείνει να απωθεί όσους δεν αγαπούν τον Θεό αλλά έχουν απλώς επιφανειακό ενδιαφέρον και επομένως δεν επιθυμούν την αλήθεια με την καρδιά τους. (Ματ 13:13-15) Ο Θεός δεν συγκεντρώνει τέτοια άτομα. Οι παραβολές υποκινούσαν τους ταπεινούς να ζητούν περαιτέρω εξηγήσεις, ενώ οι υπερήφανοι αρνούνταν να κάνουν κάτι τέτοιο. Ο Ιησούς έλεγε: «Αυτός που έχει αφτιά ας ακούει», και μολονότι οι περισσότεροι από τα πλήθη που τον άκουγαν έφευγαν, οι μαθητές έρχονταν και ζητούσαν να μάθουν την εξήγηση.—Ματ 13:9, 36.

(2) Οι παραβολές κρύβουν τις αλήθειες από όσους θα μπορούσαν να τις χρησιμοποιήσουν με εσφαλμένο τρόπο και θα ήθελαν να παγιδέψουν τους υπηρέτες του Θεού. Ο Ιησούς απάντησε στην παραπλανητική ερώτηση των Φαρισαίων με την παραβολή για το νόμισμα του φόρου καταλήγοντας: «Αποδώστε, λοιπόν, αυτά που είναι του Καίσαρα στον Καίσαρα, αλλά αυτά που είναι του Θεού στον Θεό». Αφέθηκε στους εχθρούς του Ιησού να κάνουν μόνοι τους εφαρμογή της παραβολής, αλλά οι μαθητές του κατανόησαν πλήρως την αρχή της ουδετερότητας που εκτέθηκε με αυτήν.—Ματ 22:15-21.

(3) Επειδή επαφίεται στον ακροατή να εφαρμόσει τις αρχές της παραβολής στον εαυτό του, αυτή μπορεί να του μεταδώσει σαφές μήνυμα προειδοποίησης και επίπληξης, ενώ συγχρόνως του αφαιρεί κάθε βάση για να αντικρούσει τον ομιλητή. Με άλλα λόγια, ο καθένας μπορούσε να καταλάβει αν κάτι από τα λεγόμενα εφαρμοζόταν στον ίδιο. Όταν οι Φαρισαίοι επέκριναν τον Ιησού επειδή έτρωγε με εισπράκτορες φόρων και αμαρτωλούς, εκείνος απάντησε: «Δεν χρειάζονται γιατρό οι υγιείς αλλά οι άρρωστοι. Πηγαίνετε, λοιπόν, και μάθετε τι σημαίνει: “Έλεος θέλω και όχι θυσία”. Διότι ήρθα να καλέσω, όχι δίκαιους ανθρώπους, αλλά αμαρτωλούς».—Ματ 9:11-13.