Έπειτα, ο Ιησούς αφηγήθηκε την τρίτη του παραβολή.a Αυτή η παραβολή θεωρείται από πολλούς η πιο εξαίρετη «μικρή ιστορία» που έχει ειπωθεί ποτέ. Η εξέταση αυτής της παραβολής θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε και να μιμηθούμε το έλεος του Θεού.—Λουκάς 15:3-10.

Ένας Στασιαστικός Γιος Εγκαταλείπει το Σπίτι Του

5, 6. Πώς έδειξε ο νεότερος γιος της τρίτης παραβολής του Ιησού σκανδαλώδη έλλειψη εκτίμησης;

⁵ «Κάποιος άνθρωπος είχε δύο γιους. Και ο νεότερος από αυτούς είπε στον πατέρα του: “Πατέρα, δώσε μου το μέρος της περιουσίας που μου αναλογεί”. Τότε εκείνος τους μοίρασε το βιος του. Αργότερα, προτού περάσουν πολλές ημέρες, ο νεότερος γιος μάζεψε όλα τα πράγματά του και ταξίδεψε σε μια ξένη, μακρινή χώρα, και εκεί κατασπατάλησε την περιουσία του ζώντας άσωτη ζωή».—Λουκάς 15:11-13.b

⁶ Ο νεότερος γιος σε αυτή την παραβολή έδειξε σκανδαλώδη έλλειψη εκτίμησης. Πρώτα απαίτησε την κληρονομιά του και έπειτα την κατασπατάλησε «ζώντας άσωτη ζωή». Η λέξη του Κειμένου η οποία αποδίδεται «άσωτη ζωή» έχει την έννοια του αχαλίνωτου τρόπου ζωής. Ένας λόγιος αναφέρει ότι η λέξη «εκφράζει τη μέγιστη εγκατάλειψη της ηθικής υπόστασης». Εύλογα λοιπόν, ο νεαρός άντρας της παραβολής του Ιησού συχνά αποκαλείται άσωτος, που σημαίνει επίσης κάποιον ο οποίος χαρακτηρίζεται από υπερβολική έλλειψη μέτρου και είναι σπάταλος.

7. Ποιοι μοιάζουν σήμερα με τον άσωτο, και γιατί πολλά τέτοια άτομα επιζητούν ανεξαρτησία σε μια «μακρινή χώρα»;

⁷ Άραγε, υπάρχουν σήμερα κάποιοι οι οποίοι μοιάζουν με τον άσωτο; Ναι. Δυστυχώς, ένας σχετικά μικρός αριθμός ατόμων έχουν εγκαταλείψει το ασφαλές «σπίτι» του ουράνιου Πατέρα μας, του Ιεχωβά. (1 Τιμόθεο 3:15) Μερικοί από αυτούς νιώθουν ότι το περιβάλλον του σπιτικού του Θεού είναι υπερβολικά περιοριστικό, ότι το άγρυπνο μάτι του Ιεχωβά αποτελεί εμπόδιο μάλλον παρά προστασία. (Παράβαλε Ψαλμός 32:8.) Εξετάστε την περίπτωση μιας Χριστιανής γυναίκας που ανατράφηκε σύμφωνα με τις Γραφικές αρχές αλλά η οποία αργότερα άρχισε να πίνει και να κάνει χρήση ναρκωτικών. Αναλογιζόμενη εκείνη τη σκοτεινή περίοδο της ζωής της, η ίδια λέει: «Ήθελα να αποδείξω ότι μπορούσα να ζήσω μια καλύτερη ζωή. Ήθελα να κάνω ό,τι μου άρεσε και δεν ήθελα να μου λέει κανείς το αντίθετο». Όπως ο άσωτος, αυτή η νεαρή γυναίκα επιζητούσε την ανεξαρτησία. Το τραγικό είναι ότι εξαιτίας των αντιγραφικών της πράξεων χρειάστηκε να αποβληθεί από τη Χριστιανική εκκλησία.—1 Κορινθίους 5:11-13.

8. (α) Ποια βοήθεια μπορεί να προσφερθεί σε εκείνους οι οποίοι επιθυμούν να ζήσουν με τρόπο που συγκρούεται με τους κανόνες του Θεού; (β) Γιατί θα πρέπει κάποιος να εξετάσει σοβαρά την επιλογή του στο ζήτημα της λατρείας;

⁸ Στ’ αλήθεια, είναι πολύ λυπηρό όταν ένας ομόπιστος εκδηλώνει την επιθυμία να ζήσει με τρόπο που συγκρούεται με τους κανόνες του Θεού. (Φιλιππησίους 3:18) Όταν συμβαίνει αυτό, οι πρεσβύτεροι και άλλοι που έχουν πνευματικά προσόντα προσπαθούν να διορθώσουν το άτομο που έχει σφάλει. (Γαλάτες 6:1) Παρ’ όλα αυτά, κανένας δεν εξαναγκάζεται να δεχτεί το ζυγό που συνεπάγεται η ιδιότητα του Χριστιανού μαθητή. (Ματθαίος 11:28-30· 16:24) Ακόμη και τα νεαρά άτομα πρέπει να κάνουν μια προσωπική επιλογή στο ζήτημα της λατρείας, όταν φτάσουν σε κατάλληλη ηλικία. Τελικά, ο καθένας μας είναι ελεύθερος ηθικός παράγοντας ο οποίος θα δώσει λογαριασμό για τον εαυτό του στον Θεό. (Ρωμαίους 14:12) Ασφαλώς, και εμείς επίσης θα “θερίσουμε ό,τι σπέρνουμε”—ένα μάθημα που επρόκειτο σύντομα να πάρει ο άσωτος της παραβολής του Ιησού.—Γαλάτες 6:7, 8.

Απόγνωση σε μια Μακρινή Χώρα

9, 10. (α) Ποια αλλαγή περιστάσεων υπέστη ο άσωτος, και πώς αντέδρασε σε αυτήν; (β) Δείξτε με παράδειγμα πώς μερικοί που εγκαταλείπουν σήμερα την αληθινή λατρεία βρίσκονται σε οικτρή κατάσταση παρόμοια με αυτήν του ασώτου.

⁹ «Αφού ξόδεψε τα πάντα, έγινε μεγάλη πείνα σε όλη εκείνη τη χώρα, και αυτός άρχισε να στερείται. Πήγε μάλιστα και προσκολλήθηκε σε έναν από τους πολίτες εκείνης της χώρας, και αυτός τον έστειλε στους αγρούς του να βόσκει γουρούνια. Και επιθυμούσε να χορτάσει με τα χαρούπια που έτρωγαν τα γουρούνια, και κανείς δεν του έδινε τίποτα».—Λουκάς 15:14-16.

¹⁰ Αν και τα είχε χάσει όλα, ο άσωτος δεν σκέφτηκε ακόμη να γυρίσει στο σπίτι του. Αντίθετα, συνάντησε κάποιον πολίτη ο οποίος τον προσέλαβε για να βόσκει γουρούνια. Εφόσον ο Μωσαϊκός Νόμος όριζε ότι τα γουρούνια ήταν ακάθαρτα ζώα, τέτοιου είδους απασχόληση θα ήταν πιθανώς απαράδεκτη για έναν Ιουδαίο. (Λευιτικό 11:7, 8) Αν όμως ο άσωτος ένιωθε κάποιες τύψεις συνείδησης, ήταν αναγκασμένος να τις καταπνίξει. Εξάλλου, δεν μπορούσε να αναμένει από τον εργοδότη του, έναν ντόπιο πολίτη, να ενδιαφέρεται για τα αισθήματα ενός ξένου ο οποίος είχε μείνει στο δρόμο. Η οικτρή κατάσταση του ασώτου μοιάζει με την εμπειρία που έχουν πολλοί σήμερα οι οποίοι εγκαταλείπουν την ευθεία οδό της αγνής λατρείας. Πολλές φορές, τέτοια άτομα αναμειγνύονται σε δραστηριότητες τις οποίες προηγουμένως θα θεωρούσαν εξαχρειωτικές. Για παράδειγμα, σε ηλικία 17 ετών, ένας νεαρός στασίασε εναντίον του Χριστιανικού τρόπου με τον οποίο είχε ανατραφεί. «Η ανηθικότητα και η χρήση ναρκωτικών έσβησαν χρόνια ολόκληρα Γραφικών διδασκαλιών», παραδέχεται ο ίδιος. Σύντομα, αυτός ο νεαρός βρέθηκε στη φυλακή για ένοπλη ληστεία και φόνο. Αν και αργότερα ανένηψε από πνευματική άποψη, τι υψηλό τίμημα χρειάστηκε να πληρώσει για «την προσωρινή απόλαυση της αμαρτίας»!—Παράβαλε Εβραίους 11:24-26.

11. Πώς το δίλημμα του ασώτου έγινε ακόμη μεγαλύτερο, και πώς μερικοί σήμερα έχουν διαπιστώσει ότι τα δελεάσματα του κόσμου είναι “κενή απάτη”;

¹¹ Το δίλημμα του ασώτου έγινε ακόμη μεγαλύτερο από το γεγονός ότι «κανείς δεν του έδινε τίποτα». Πού βρίσκονταν οι καινούριοι του φίλοι; Τώρα που είχε μείνει απένταρος, ήταν σαν «κάτι το μισητό» σε αυτούς. (Παροιμίες 14:20) Παρόμοια, πολλοί σήμερα που παρεκκλίνουν από την πίστη διαπιστώνουν ότι τα δελεάσματα και οι απόψεις αυτού του κόσμου ισοδυναμούν με “κενή απάτη”. (Κολοσσαείς 2:8) «Πέρασα μεγάλο πόνο και στενοχώρια χωρίς την καθοδηγία του Ιεχωβά», λέει μια νεαρή γυναίκα η οποία άφησε για κάποιο διάστημα την οργάνωση του Θεού. «Προσπάθησα να προσαρμοστώ στον κόσμο, αλλά επειδή δεν ήμουν πραγματικά σαν τους άλλους, με απέρριπταν. Ένιωθα σαν χαμένο παιδί που χρειαζόταν έναν πατέρα για να το καθοδηγήσει. Τότε συνειδητοποίησα ότι χρειαζόμουν τον Ιεχωβά. Δεν ήθελα να ζήσω ποτέ ξανά ανεξάρτητα από αυτόν». Ο άσωτος στην παραβολή του Ιησού συνειδητοποίησε κάτι παρόμοιο.

Ο Άσωτος Συνέρχεται

12, 13. Ποιοι παράγοντες έχουν βοηθήσει μερικά άτομα σήμερα να συνέλθουν; (Βλέπε πλαίσιο.)

¹² «Όταν συνήλθε, είπε: “Πόσοι μισθωτοί του πατέρα μου έχουν άφθονο ψωμί, ενώ εγώ πεθαίνω εδώ από την πείνα! Θα σηκωθώ και θα ταξιδέψω στον πατέρα μου και θα του πω: «Πατέρα, αμάρτησα εναντίον του ουρανού και εναντίον σου. Δεν είμαι πια άξιος να αποκαλούμαι γιος σου. Κάνε με όπως έναν από τους μισθωτούς σου»”. Σηκώθηκε, λοιπόν, και πήγε στον πατέρα του».—Λουκάς 15:17-20.

¹³ Ο άσωτος «συνήλθε». Για κάποιο διάστημα εντρυφούσε στην αναζήτηση απολαύσεων, σαν να βρισκόταν σε έναν ονειρικό κόσμο. Τώρα, όμως, συνειδητοποίησε έντονα την αληθινή πνευματική του κατάσταση. Ναι, αν και είχε ξεπέσει, υπήρχε ακόμη ελπίδα για εκείνον το νεαρό. Μπορούσε να βρεθεί κάτι καλό σε αυτόν. (Παροιμίες 24:16· παράβαλε 2 Χρονικών 19:2, 3.) Τι θα λεχθεί για όσους αφήνουν το ποίμνιο του Θεού σήμερα; Θα ήταν λογικό να συμπεράνουμε ότι έχει χαθεί κάθε ελπίδα για όλους αυτούς, ότι σε κάθε περίπτωση η στασιαστική τους πορεία αποδεικνύει ότι έχουν αμαρτήσει εναντίον του αγίου πνεύματος του Θεού; (Ματθαίος 12:31, 32) Όχι κατ’ ανάγκη. Ορισμένοι βασανίζονται εξαιτίας της παραστρατημένης πορείας τους, και με τον καιρό πολλοί από αυτούς συνέρχονται. «Ποτέ, ούτε για μία ημέρα, δεν ξέχασα τον Ιεχωβά», λέει κάποια αδελφή, αναλογιζόμενη την περίοδο που πέρασε μακριά από την οργάνωση του Θεού. «Πάντοτε προσευχόμουν να με δεχτεί, με κάποιον τρόπο, κάποια ημέρα, πίσω στην αλήθεια».—Ψαλμός 119:176.

14. Ποια απόφαση πήρε ο άσωτος, και πώς έδειξε ταπεινότητα κάνοντάς το αυτό;

¹⁴ Τι μπορούν όμως να κάνουν για την κατάστασή τους εκείνοι που έχουν παρεκκλίνει; Στην παραβολή του Ιησού, ο άσωτος αποφάσισε να γυρίσει στο σπίτι του και να ικετέψει για τη συγχώρηση του πατέρα του. «Κάνε με όπως έναν από τους μισθωτούς σου», αποφάσισε να πει ο άσωτος. Ένας μισθωτός υπηρέτης εργαζόταν με ημερομίσθιο και μπορούσαν να τον διώξουν με μίας ημέρας ειδοποίηση. Αυτή η θέση ήταν ακόμη πιο χαμηλή από τη θέση ενός δούλου, ο οποίος, κατά μία έννοια, ήταν σαν ένα μέλος της οικογένειας. Επομένως, ο άσωτος δεν σκεφτόταν να ζητήσει να αποκατασταθεί στην προηγούμενη θέση του ως γιου. Θα δεχόταν ευχαρίστως τη χαμηλότερη θέση ώστε να αποδείξει την ανανεωμένη οσιότητά του στον πατέρα του ημέρα με την ημέρα. Μια έκπληξη, όμως, περίμενε τον άσωτο.

Μια Συγκινητική Υποδοχή

15-17. (α) Πώς αντέδρασε ο πατέρας μόλις είδε το γιο του; (β) Τι υποδηλώνεται από τη στολή, το δαχτυλίδι και τα σανδάλια που έδωσε ο πατέρας στο γιο του; (γ) Τι δείχνει το γεγονός ότι ο πατέρας έκανε διευθετήσεις για ένα συμπόσιο;

¹⁵ «Ενώ ήταν ακόμη μακριά, ο πατέρας του τον είδε και ένιωσε ευσπλαχνία, και έτρεξε και έπεσε στο λαιμό του και τον φίλησε τρυφερά. Τότε ο γιος τού είπε: “Πατέρα, αμάρτησα εναντίον του ουρανού και εναντίον σου. Δεν είμαι πια άξιος να αποκαλούμαι γιος σου. Κάνε με όπως έναν από τους μισθωτούς σου”. Αλλά ο πατέρας είπε στους δούλους του: “Γρήγορα! Βγάλτε μια στολή, την καλύτερη, και ντύστε τον με αυτήν, και βάλτε δαχτυλίδι στο χέρι του και σανδάλια στα πόδια του. Και φέρτε το θρεμμένο μοσχάρι, σφάξτε το, και ας φάμε και ας διασκεδάσουμε, επειδή ο γιος μου αυτός ήταν νεκρός και επανήλθε στη ζωή· ήταν χαμένος και βρέθηκε”. Και άρχισαν να διασκεδάζουν».—Λουκάς 15:20-24.

¹⁶ Οποιοσδήποτε στοργικός πατέρας θα ποθούσε την πνευματική ανάνηψη του παιδιού του. Επομένως, μπορούμε να φανταστούμε τον πατέρα του ασώτου να κοιτάζει καθημερινά το δρόμο μπροστά από το σπίτι του, ελπίζοντας με αγωνία να επιστρέψει ο γιος του. Τώρα βλέπει στο δρόμο να έρχεται ο γιος του! Η εμφάνιση του νεαρού είχε αναμφίβολα αλλάξει. Εντούτοις, ο πατέρας τον αναγνωρίζει ενώ είναι «ακόμη μακριά». Βλέπει πέρα από τα κουρελιασμένα ρούχα και το απελπισμένο πνεύμα· βλέπει το γιο του, και τρέχει να τον συναντήσει!

¹⁷ Όταν ο πατέρας έφτασε στο γιο του, έπεσε στο λαιμό του γιου του και τον φίλησε τρυφερά. Κατόπιν διέταξε τους δούλους του να δώσουν στο γιο του μια στολή, ένα δαχτυλίδι και σανδάλια. Αυτή η στολή δεν ήταν απλώς ένα οποιοδήποτε ρούχο, αλλά “το καλύτερο”—ίσως κάποιο πλούσια κεντημένο επίσημο ένδυμα όπως αυτό που προσφερόταν σε έναν τιμώμενο προσκεκλημένο. Εφόσον ήταν ασυνήθιστο να φορούν οι δούλοι δαχτυλίδι και σανδάλια, ο πατέρας καθιστούσε σαφές ότι ο γιος του ήταν και πάλι ευπρόσδεκτος ως ισότιμο μέλος της οικογένειας. Ο πατέρας, όμως, έκανε ακόμη περισσότερα. Διέταξε να ετοιμαστεί ένα συμπόσιο για να γιορτάσουν την επιστροφή του γιου του. Σαφώς, αυτός ο άνθρωπος δεν συγχωρούσε το γιο του με βαριά καρδιά ή απλώς επειδή τον υποχρέωνε η επιστροφή του γιου του· ήθελε να δώσει συγχώρηση. Αυτό του έδινε χαρά.

18, 19. (α) Τι σας διδάσκει η παραβολή του άσωτου γιου για τον Ιεχωβά; (β) Όπως δείχνει η πολιτεία του με τον Ιούδα και την Ιερουσαλήμ, πώς «προσμένει» ο Ιεχωβά την επιστροφή ενός αμαρτωλού;

¹⁸ Μέχρι στιγμής, τι μας διδάσκει η παραβολή του άσωτου γιου για τον Θεό που έχουμε το προνόμιο να λατρεύουμε; Πρώτα πρώτα, ότι ο Ιεχωβά είναι «ελεήμων και φιλεύσπλαχνος, . . . είναι μακρόθυμος και αφθονεί σε στοργική καλοσύνη και αλήθεια». (Έξοδος 34:6) Πράγματι, το έλεος είναι μια εξέχουσα ιδιότητα του Θεού. Είναι ο φυσιολογικός τρόπος με τον οποίο ανταποκρίνεται σε εκείνους που βρίσκονται σε ανάγκη. Επίσης, η παραβολή του Ιησού μάς διδάσκει ότι ο Ιεχωβά είναι “πρόθυμος να συγχωρεί”. (Ψαλμός 86:5) Κοιτάζει συνεχώς, σαν να λέγαμε, για να παρατηρήσει οποιαδήποτε αλλαγή στην καρδιά των αμαρτωλών ανθρώπων που θα του παρείχε τη βάση για να δείξει έλεος.—2 Χρονικών 12:12· 16:9.

¹⁹ Σκεφτείτε, παραδείγματος χάρη, την πολιτεία του Θεού με τον Ισραήλ. Ο προφήτης Ησαΐας εμπνεύστηκε από τον Ιεχωβά για να περιγράψει τον Ιούδα και την Ιερουσαλήμ ως “άρρωστους από το κεφάλι μέχρι τα πόδια”. Παρ’ όλα αυτά, είπε επίσης: «Ο Ιεχωβά θα προσμένει για να σας δείξει εύνοια, και γι’ αυτό θα εγερθεί για να σας δείξει έλεος». (Ησαΐας 1:5, 6· 30:18· 55:7· Ιεζεκιήλ 33:11) Όπως ο πατέρας στην παραβολή του Ιησού, ο Ιεχωβά “έχει τα μάτια του στο δρόμο”, σαν να λέγαμε. Περιμένει με λαχτάρα την επιστροφή οποιουδήποτε έχει εγκαταλείψει το σπίτι του. Αυτό δεν θα αναμέναμε από ένα στοργικό πατέρα;—Ψαλμός 103:13.

20, 21. (α) Με ποιον τρόπο ελκύονται πολλοί σήμερα από το έλεος του Θεού; (β) Τι θα εξεταστεί στο επόμενο άρθρο;

²⁰ Κάθε χρόνο, το έλεος του Ιεχωβά ελκύει πολλούς ώστε να συνέλθουν και να επιστρέψουν στην αληθινή λατρεία. Τι χαρά φέρνει αυτό στα αγαπημένα τους πρόσωπα! Πάρτε για παράδειγμα το Χριστιανό πατέρα που αναφέρθηκε στην αρχή. Ευτυχώς, η κόρη του ανένηψε πνευματικά και τώρα υπηρετεί ως ολοχρόνια διάκονος. «Είμαι τόσο ευτυχισμένος όσο μπορεί να είναι ένας άνθρωπος σε αυτό το παλιό σύστημα πραγμάτων», λέει ο ίδιος. «Τα δάκρυα θλίψης που έχυσα έχουν μεταβληθεί σε δάκρυα χαράς». Είναι βέβαιο ότι και ο Ιεχωβά χαίρεται επίσης!—Παροιμίες 27:11.

²¹ Περιλαμβάνονται όμως και άλλα στην παραβολή του ασώτου. Ο Ιησούς συνέχισε την ιστορία του έτσι ώστε να μπορέσει να αντιπαραβάλει το έλεος του Ιεχωβά με την άκαμπτη, επικριτική στάση που επικρατούσε ανάμεσα στους γραμματείς και στους Φαρισαίους. Το πώς το έκανε αυτό—και το τι σημαίνει για εμάς—θα εξεταστεί στο επόμενο άρθρο.

Να Μιμείστε το Έλεος του Ιεχωβά

«Να γίνεστε ελεήμονες, όπως ο Πατέρας σας είναι ελεήμων».—ΛΟΥΚΑΣ 6:36.

1. Πώς έδειξαν οι Φαρισαίοι ότι ήταν ανελεήμονες;

ΑΝ ΚΑΙ δημιουργήθηκαν κατά την εικόνα του Θεού, οι άνθρωποι πολλές φορές αποτυγχάνουν να μιμηθούν το έλεός του. (Γένεση 1:27) Παραδείγματος χάρη, αναλογιστείτε τους Φαρισαίους. Ως ομάδα, αυτοί δεν μπόρεσαν να χαρούν όταν ο Ιησούς, δείχνοντας έλεος, θεράπευσε το ξεραμένο χέρι ενός ανθρώπου το Σάββατο. Απεναντίας, συνεννοήθηκαν εναντίον του Ιησού «για να τον θανατώσουν». (Ματθαίος 12:9-14) Σε μια άλλη περίπτωση, ο Ιησούς γιάτρεψε κάποιον άνθρωπο που ήταν τυφλός εκ γενετής. Και πάλι, «μερικοί από τους Φαρισαίους» δεν βρήκαν κανένα λόγο να χαρούν για τη συμπόνια του Ιησού. Απεναντίας, διαμαρτυρήθηκαν: «Δεν είναι από τον Θεό αυτός ο άνθρωπος, επειδή δεν τηρεί το Σάββατο».—Ιωάννης 9:1-7, 16.

2, 3. Τι εννοούσε ο Ιησούς με τη δήλωση: «Να προσέχετε από το προζύμι των Φαρισαίων»;

² Η σκληρόκαρδη στάση των Φαρισαίων αποτελούσε έγκλημα εναντίον της ανθρωπότητας και αμαρτία εναντίον του Θεού. (Ιωάννης 9:39-41) Εύλογα, ο Ιησούς προειδοποίησε τους μαθητές του: «Να προσέχετε από το προζύμι» αυτής της κλειστής ομάδας με την υψηλή κοινωνική θέση καθώς και των άλλων θρησκόληπτων ατόμων, όπως ήταν οι Σαδδουκαίοι. (Ματθαίος 16:6) Το προζύμι χρησιμοποιείται στην Αγία Γραφή για να συμβολίσει την αμαρτία ή τη διαφθορά. Συνεπώς, ο Ιησούς έλεγε ότι η διδασκαλία των “γραμματέων και των Φαρισαίων” μπορούσε να διαφθείρει την αγνή λατρεία. Πώς; Με το ότι δίδασκε τους ανθρώπους να νομίζουν ότι ο Νόμος του Θεού δεν ήταν παρά οι αυθαίρετοι κανόνες και οι τελετουργίες εκείνων, ενώ συγχρόνως παρέβλεπε «τα πιο βαρυσήμαντα ζητήματα», περιλαμβανομένου και του ελέους. (Ματθαίος 23:23) Αυτή η τυπικιστική θρησκεία καθιστούσε τη λατρεία του Θεού αβάσταχτο βάρος.

³ Στο δεύτερο μέρος της παραβολής του ασώτου, ο Ιησούς εξέθεσε το διεφθαρμένο τρόπο σκέψης των Ιουδαίων θρησκευτικών ηγετών. Στην παραβολή, ο πατέρας, ο οποίος συμβολίζει τον Ιεχωβά, λαχταρούσε να συγχωρήσει το μετανοημένο γιο του. Αλλά ο μεγαλύτερος αδελφός του νεαρού, ο οποίος εξεικόνιζε “τους Φαρισαίους και τους γραμματείς”, είχε τελείως διαφορετικά αισθήματα σχετικά με αυτό το ζήτημα.—Λουκάς 15:2.

Η Οργή ενός Αδελφού

4, 5. Με ποια έννοια ήταν «χαμένος» ο αδελφός του ασώτου;

⁴ «Ο μεγαλύτερος γιος του, όμως, ήταν στον αγρό· και, καθώς ήρθε και πλησίασε στο σπίτι, άκουσε μουσική συναυλία και χορό. Φώναξε, λοιπόν, έναν από τους υπηρέτες και ρώτησε τι σήμαιναν αυτά. Εκείνος του είπε: “Ήρθε ο αδελφός σου, και ο πατέρας σου έσφαξε το θρεμμένο μοσχάρι, επειδή τον έλαβε πίσω υγιή”. Αλλά αυτός οργίστηκε και δεν ήθελε να μπει μέσα».—Λουκάς 15:25-28.

⁵ Σαφώς, ο άσωτος δεν ήταν ο μόνος που είχε πρόβλημα στην παραβολή του Ιησού. «Και οι δυο γιοι που σκιαγραφούνται εδώ είναι χαμένοι», λέει κάποιο σύγγραμμα, «ο ένας εξαιτίας της αδικίας που τον εξαχρειώνει, και ο άλλος εξαιτίας της αυτοδικαίωσης που τον τυφλώνει». Προσέξτε ότι ο αδελφός του ασώτου όχι μόνο αρνήθηκε να χαρεί αλλά επίσης «οργίστηκε». Η λέξη οργή υποδηλώνει, όχι τόσο ένα ξέσπασμα θυμού, όσο μια διαρκή κατάσταση της διάνοιας. Προφανώς, ο αδελφός του ασώτου έτρεφε βαθιά ριζωμένη μνησικακία και έτσι ένιωθε ότι ήταν ακατάλληλο να γιορτάσει την επιστροφή κάποιου ο οποίος δεν έπρεπε να είχε εγκαταλείψει καν το σπίτι.

6. Ποιους συμβολίζει ο αδελφός του ασώτου, και γιατί;

⁶ Ο αδελφός του ασώτου συμβολίζει εύστοχα εκείνους οι οποίοι δυσανασχετούσαν με τη συμπόνια και τη φροντίδα που έδειχνε ο Ιησούς στους αμαρτωλούς. Εκείνα τα αυτοδικαιούμενα άτομα δεν είχαν συγκινηθεί από το έλεος του Ιησού· ούτε και αντανακλούσαν τη χαρά που γίνεται στον ουρανό όταν συγχωρείται ένας αμαρτωλός. Αντίθετα, το έλεος του Ιησού ξεσήκωσε την οργή τους, και άρχισαν να “σκέφτονται πονηρά πράγματα” στις καρδιές τους. (Ματθαίος 9:2-4) Σε κάποια περίπτωση, ο θυμός μερικών Φαρισαίων ήταν τόσο έντονος ώστε κάλεσαν έναν άνθρωπο τον οποίο είχε γιατρέψει ο Ιησούς και κατόπιν «τον πέταξαν έξω» από τη συναγωγή—προφανώς αποβάλλοντάς τον! (Ιωάννης 9:22, 34) Όπως ο αδελφός του ασώτου, ο οποίος «δεν ήθελε να μπει μέσα», έτσι και οι Ιουδαίοι θρησκευτικοί ηγέτες αρνήθηκαν να “χαρούν με όσους χαίρονταν”, όταν είχαν την ευκαιρία να το κάνουν αυτό. (Ρωμαίους 12:15) Ο Ιησούς εξέθεσε περαιτέρω τους πονηρούς συλλογισμούς τους καθώς συνέχισε την παραβολή του.

Εσφαλμένοι Συλλογισμοί

7, 8. (α) Με ποιον τρόπο δεν είχε διακρίνει ο αδελφός του ασώτου τι σημαίνει το να είναι κανείς γιος; (β) Πώς ήταν ο μεγαλύτερος γιος διαφορετικός από τον πατέρα του;

⁷ «Τότε βγήκε ο πατέρας του και άρχισε να τον ικετεύει. Απαντώντας αυτός είπε στον πατέρα του: “Τόσα χρόνια τώρα σε υπηρετώ σαν δούλος και ούτε μία φορά δεν παρέβηκα την εντολή σου· και όμως σε εμένα δεν έδωσες ούτε μία φορά ένα κατσικάκι να διασκεδάσω με τους φίλους μου. Μόλις, όμως, έφτασε αυτός ο γιος σου, που έφαγε το βιος σου με πόρνες, έσφαξες για αυτόν το θρεμμένο μοσχάρι”».—Λουκάς 15:28-30.

⁸ Με αυτά τα λόγια, ο αδελφός του ασώτου έδειξε καθαρά ότι δεν είχε διακρίνει τι σημαίνει στ’ αλήθεια το να είναι κανείς γιος. Υπηρετούσε τον πατέρα του όπως περίπου ένας υπάλληλος υπηρετεί τον εργοδότη του. Όπως είπε ο ίδιος στον πατέρα του: «Σε υπηρετώ σαν δούλος». Είναι αλήθεια ότι αυτός ο μεγαλύτερος γιος ποτέ δεν είχε εγκαταλείψει το σπίτι ούτε είχε παραβεί την εντολή του πατέρα του. Υποκινούνταν όμως η υπακοή του από αγάπη; Έβρισκε πραγματική χαρά υπηρετώντας τον πατέρα του ή, απεναντίας, είχε περιπέσει σε μια κατάσταση αυτάρεσκης μακαριότητας, θεωρώντας τον εαυτό του καλό γιο απλώς και μόνο επειδή εκτελούσε τα καθήκοντά του «στον αγρό»; Αν ήταν αληθινά αφοσιωμένος γιος, γιατί δεν αντανακλούσε το νου του πατέρα του; Όταν του δόθηκε η ευκαιρία να δείξει έλεος στον αδελφό του, γιατί δεν είχε χώρο για συμπόνια στην καρδιά του;—Παράβαλε Ψαλμός 50:20-22.

9. Εξηγήστε πώς έμοιαζαν οι Ιουδαίοι θρησκευτικοί ηγέτες με το μεγαλύτερο γιο.

⁹ Οι Ιουδαίοι θρησκευτικοί ηγέτες έμοιαζαν με αυτόν το μεγαλύτερο γιο. Πίστευαν ότι ήταν όσιοι στον Θεό επειδή προσκολλούνταν αυστηρά σε έναν κώδικα νόμων. Ομολογουμένως, η υπακοή είναι ζωτική. (1 Σαμουήλ 15:22) Το γεγονός, όμως, ότι έδιναν υπερβολική έμφαση στα έργα μετέτρεπε τη λατρεία του Θεού σε μηχανική ρουτίνα, ένα απλό επίχρισμα αφοσίωσης χωρίς αληθινή πνευματικότητα. Οι παραδόσεις είχαν γίνει έμμονη ιδέα στις διάνοιές τους. Οι καρδιές τους δεν είχαν αγάπη. Μάλιστα, οι ίδιοι έβλεπαν τον κοινό λαό όπως τη σκόνη κάτω από τα πόδια τους, φτάνοντας μέχρι του σημείου να αναφέρονται περιφρονητικά σε αυτούς ως “καταραμένους ανθρώπους”. (Ιωάννης 7:49) Πράγματι, πώς θα μπορούσε να εντυπωσιαστεί ο Θεός με τα έργα τέτοιων ηγετών όταν η καρδιά τους ήταν πολύ απομακρυσμένη από αυτόν;—Ματθαίος 15:7, 8.

10. (α) Γιατί αποτελούσαν κατάλληλη συμβουλή τα λόγια: «Έλεος θέλω και όχι θυσία»; (β) Πόσο σοβαρό ζήτημα είναι η έλλειψη ελέους;

¹⁰ Ο Ιησούς είπε στους Φαρισαίους να “πάνε και να μάθουν τι σημαίνει: «Έλεος θέλω και όχι θυσία»”. (Ματθαίος 9:13· Ωσηέ 6:6) Οι προτεραιότητές τους ήταν συγκεχυμένες, εφόσον χωρίς έλεος όλες οι θυσίες τους ήταν άχρηστες. Αυτό είναι πράγματι σοβαρό ζήτημα, διότι η Αγία Γραφή δηλώνει ότι οι «ανελεήμονες» συγκαταλέγονται σε εκείνους τους οποίους ο Θεός θεωρεί “άξιους θανάτου”. (Ρωμαίους 1:31, 32) Δεν προξενεί έκπληξη, λοιπόν, το γεγονός ότι ο Ιησούς είπε πως, ως ομάδα, οι θρησκευτικοί ηγέτες προορίζονταν για αιώνια καταστροφή. Προφανώς, η από μέρους τους έλλειψη ελέους συνέβαλλε σε μεγάλο βαθμό στο να αξίζουν αυτή την κρίση. (Ματθαίος 23:33) Ωστόσο, άτομα από αυτή την τάξη ίσως θα μπορούσαν να βοηθηθούν. Ολοκληρώνοντας την παραβολή του, ο Ιησούς προσπάθησε να διορθώσει τον τρόπο σκέψης τέτοιων Ιουδαίων με τα λόγια που είπε ο πατέρας στο μεγαλύτερο γιο του. Ας δούμε πώς.

Το Έλεος ενός Πατέρα

11, 12. Πώς προσπαθεί ο πατέρας στην παραβολή του Ιησού να λογικέψει το μεγαλύτερο γιο του, και τι είναι σημαντικό σε σχέση με το γεγονός ότι ο πατέρας χρησιμοποιεί τη φράση «ο αδελφός σου»;

¹¹ «Τότε εκείνος του είπε: “Παιδί μου, εσύ είσαι πάντοτε μαζί μου, και όλα όσα είναι δικά μου είναι δικά σου· αλλά έπρεπε να διασκεδάσουμε και να χαρούμε, επειδή αυτός ο αδελφός σου ήταν νεκρός και ήρθε στη ζωή, και ήταν χαμένος και βρέθηκε”».—Λουκάς 15:31, 32.

¹² Προσέξτε ότι ο πατέρας χρησιμοποίησε την έκφραση «ο αδελφός σου». Γιατί; Θυμηθείτε ότι νωρίτερα, μιλώντας στον πατέρα του, το μεγαλύτερο παιδί είχε αποκαλέσει τον άσωτο «ο γιος σου»—όχι «ο αδελφός μου». Δεν φαινόταν να αναγνωρίζει τον οικογενειακό δεσμό που υπήρχε ανάμεσα στον ίδιο και στον αδελφό του. Τώρα λοιπόν, ο πατέρας στην ουσία λέει στο μεγαλύτερο παιδί του: “Αυτός δεν είναι απλώς γιος μου. Είναι αδελφός σου, σάρκα και αίμα σου. Έχεις κάθε λόγο να χαίρεσαι για την επιστροφή του!” Το μήνυμα του Ιησού θα έπρεπε να είναι σαφές για τους Ιουδαίους θρησκευτικούς ηγέτες. Οι αμαρτωλοί τους οποίους εκείνοι καταφρονούσαν ήταν στην πραγματικότητα «αδελφοί» τους. Πράγματι, «δεν υπάρχει άνθρωπος δίκαιος στη γη που να κάνει συνεχώς το καλό και να μην αμαρτάνει». (Εκκλησιαστής 7:20) Οι εξέχοντες Ιουδαίοι είχαν κάθε λόγο, λοιπόν, να χαίρονται όταν μετανοούσαν κάποιοι αμαρτωλοί.

13. Το απότομο τέλος της παραβολής του Ιησού μάς αφήνει με ποιο αφυπνιστικό ερώτημα;

¹³ Μετά την έκκληση του πατέρα, η παραβολή τερματίζεται απότομα. Είναι σαν να προσκαλεί ο Ιησούς τους ακροατές του να δώσουν το δικό τους τέλος στην ιστορία. Όποια και αν ήταν η απάντηση του μεγαλύτερου γιου, ο κάθε ακροατής αντιμετώπιζε το ερώτημα: “Θα νιώσεις και εσύ τη χαρά που γίνεται στον ουρανό όταν μετανοεί κάποιος αμαρτωλός;” Οι Χριστιανοί σήμερα έχουν και αυτοί την ευκαιρία να δείξουν έμπρακτα ποια είναι η δική τους απάντηση σε αυτό το ερώτημα. Πώς;

Μιμούμενοι το Έλεος του Θεού Σήμερα

14. (α) Πώς μπορούμε να εφαρμόσουμε τη συμβουλή του Παύλου που βρίσκεται στο εδάφιο Εφεσίους 5:1 σε ό,τι αφορά το ζήτημα του ελέους; (β) Από ποια παρανόηση πρέπει να φυλαγόμαστε σε σχέση με το έλεος του Θεού;

¹⁴ Ο Παύλος νουθέτησε τους Εφεσίους: «Να γίνεστε . . . μιμητές του Θεού, ως αγαπητά παιδιά». (Εφεσίους 5:1) Συνεπώς, ως Χριστιανοί θα πρέπει να εκτιμήσουμε το έλεος του Θεού, να το εμφυτεύσουμε βαθιά στην καρδιά μας και κατόπιν να εκδηλώνουμε αυτή την ιδιότητα στις σχέσεις μας με τους άλλους. Ωστόσο, είναι κατάλληλη μια προειδοποίηση. Το έλεος του Θεού δεν θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως κάτι που μειώνει τη σοβαρότητα της αμαρτίας. Παραδείγματος χάρη, υπάρχουν μερικοί που θα μπορούσαν αδιάφορα να σκεφτούν: “Αν διαπράξω κάποιο αμάρτημα, μπορώ πάντα να προσευχηθώ στον Θεό για συγχώρηση, και εκείνος θα είναι ελεήμων”. Τέτοια στάση θα ισοδυναμούσε με αυτό που ο Βιβλικός συγγραφέας Ιούδας αποκάλεσε “μετατροπή της παρ’ αξία καλοσύνης του Θεού μας σε δικαιολογία για χαλαρή διαγωγή”. (Ιούδα 4) Αν και ο Ιεχωβά είναι ελεήμων, «δεν πρόκειται να δώσει απαλλαγή από την τιμωρία» όταν πολιτεύεται με αμετανόητους αδικοπραγούντες.—Έξοδος 34:7· παράβαλε Ιησούς του Ναυή 24:19· 1 Ιωάννη 5:16.

15. (α) Γιατί ιδιαίτερα οι πρεσβύτεροι χρειάζεται να διατηρούν ισορροπημένη άποψη για το έλεος; (β) Αν και δεν ανέχονται την εκούσια αδικοπραγία, τι θα πρέπει να προσπαθούν να κάνουν οι πρεσβύτεροι, και γιατί;

¹⁵ Από την άλλη μεριά, χρειάζεται να φυλαγόμαστε με την ίδια προσοχή από το άλλο άκρο—την τάση να γίνουμε άκαμπτοι και επικριτικοί προς εκείνους που εκδηλώνουν γνήσια μετάνοια και θεοσεβή λύπη για τις αμαρτίες τους. (2 Κορινθίους 7:11) Εφόσον η φροντίδα των προβάτων του Ιεχωβά έχει ανατεθεί στους πρεσβυτέρους, είναι απαραίτητο να διατηρούν ισορροπημένη άποψη ως προς αυτό, ειδικά όταν χειρίζονται δικαστικά ζητήματα. Η Χριστιανική εκκλησία πρέπει να διατηρείται καθαρή, και είναι κατάλληλο από Γραφική άποψη να “απομακρύνεται ο πονηρός άνθρωπος” μέσω αποκοπής. (1 Κορινθίους 5:11-13) Συγχρόνως, το να δείχνεται έλεος όταν υπάρχει σαφής βάση για αυτό είναι κάτι καλό. Επομένως, αν και οι πρεσβύτεροι δεν ανέχονται την εκούσια αδικοπραγία, προσπαθούν να επιδιώκουν μια στοργική και ελεήμονα πορεία, μέσα στα όρια της δικαιοσύνης. Έχουν πάντοτε υπόψη τους τη Γραφική αρχή: «Αυτός που δεν πράττει έλεος θα λάβει κρίση χωρίς έλεος. Το έλεος αγάλλεται θριαμβευτικά επί της κρίσης».—Ιακώβου 2:13· Παροιμίες 19:17· Ματθαίος 5:7.

16. (α) Χρησιμοποιώντας την Αγία Γραφή, δείξτε πώς επιθυμεί αληθινά ο Ιεχωβά να επιστρέψουν σε αυτόν τα άτομα που έχουν σφάλει. (β) Πώς μπορούμε να δείξουμε ότι δεχόμαστε και εμείς ευμενώς την επιστροφή των μετανοημένων αμαρτωλών;

¹⁶ Η παραβολή του ασώτου καθιστά σαφές ότι ο Ιεχωβά επιθυμεί να επιστρέψουν σε αυτόν τα άτομα που έχουν σφάλει. Πράγματι, εκείνος συνεχίζει να τους απευθύνει την πρόσκληση μέχρις ότου αποδείξουν ότι δεν υπάρχει πλέον ελπίδα για αυτά. (Ιεζεκιήλ 33:11· Μαλαχίας 3:7· Ρωμαίους 2:4, 5· 2 Πέτρου 3:9) Όπως ο πατέρας του ασώτου, ο Ιεχωβά συμπεριφέρεται με αξιοπρέπεια σε εκείνους που επιστρέφουν και τους δέχεται να γυρίσουν ως ισότιμα μέλη της οικογένειας. Μιμείστε εσείς τον Ιεχωβά σε αυτό; Όταν επανεντάσσεται ένας ομόπιστος που ήταν αποκομμένος για κάποιο διάστημα, πώς αντιδράτε; Ήδη γνωρίζουμε ότι γίνεται «χαρά στον ουρανό». (Λουκάς 15:7) Γίνεται όμως χαρά στη γη, στην εκκλησία σας, ακόμη και στην καρδιά σας; Ή, όπως συνέβη με το μεγαλύτερο γιο στην παραβολή, υπάρχει κάποια δυσφορία, σαν να μην αξίζει να δεχτούμε ευμενώς κάποιον ο οποίος δεν έπρεπε να είχε εγκαταλείψει καν το ποίμνιο του Θεού;