Ιστορία Δύο Ποταμών

ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗΝ ΙΝΔΙΑ

Δύο ποταμοί στην ινδική υποήπειρο αποτελούν στην κυριολεξία πηγή ζωής, εφόσον συντηρούν εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους. Οι πηγές τους βρίσκονται κοντά στους παγετώνες των ψηλότερων οροσειρών του κόσμου, ενώ και οι δύο κυλούν μεγαλόπρεπα επί 2.400 χιλιόμετρα, διασχίζοντας κυρίως δύο χώρες. Εκβάλλουν σε δύο διαφορετικές θάλασσες. Ο κάθε ποταμός ήταν το λίκνο ενός αρχαίου πολιτισμού. Ο καθένας τους είδε τη γέννηση μιας μεγάλης θρησκείας. Και οι δύο χαίρουν της εκτίμησης των ανθρώπων για όσα τους παρέχουν, ενώ ο ένας λατρεύεται ακόμα και σήμερα. Ποιοι είναι; Ο Ινδός και ο Γάγγης· ο τελευταίος είναι γνωστός εδώ στην Ινδία ως Γκάνγκα.

ΕΠΕΙΔΗ ο άνθρωπος χρειάζεται νερό για να επιβιώσει και να ευημερήσει, οι πρώτοι πολιτισμοί αναπτύχθηκαν γύρω από ποταμούς. Εφόσον μερικές φορές οι άνθρωποι θεοποιούσαν τα ποτάμια, οι αρχαίες αναφορές μπορεί να είναι επηρεασμένες από τη μυθολογία. Ασφαλώς αυτό αληθεύει για την ιστορία του Ινδού και του Γάγγη, ο οποίος είναι γνωστός στην Ινδία και ως Γκάνγκα Μα (Μητέρα Γκάνγκα).

Τόσο για τους Ινδουιστές όσο και για τους Βουδιστές, το όρος Καϊλάς, με ύψος 6.714 μέτρα, και η γειτονική λίμνη Μανασαρόβαρ είναι κατοικίες των θεών. Για πολύ καιρό επικρατούσε η άποψη ότι τέσσερις μεγάλοι ποταμοί πήγαζαν από τη λίμνη, ξεκινώντας από το στόμα κάποιων ζώων. Ο Ινδός πήγαζε από ένα λιοντάρι, ενώ ο Γάγγης από ένα παγώνι.

Οι ξένοι εξερευνητές δεν ήταν ευπρόσδεκτοι στο Θιβέτ. Ωστόσο, το 1811, ένας Άγγλος κτηνίατρος ο οποίος εργαζόταν για την Εταιρία των Ανατολικών Ινδιών κατάφερε να διασχίσει τη χώρα αλλάζοντας διάφορες μεταμφιέσεις. Ανέφερε ότι κανένα ποτάμι δεν πήγαζε από τη λίμνη Μανασαρόβαρ, μολονότι μερικοί ορεινοί χείμαρροι κατέληγαν σε αυτήν. Χρειάστηκε να φτάσουν οι αρχές του 20ού αιώνα για να εντοπιστούν οι πηγές και του Ινδού και του Γάγγη. Ο Ινδός πηγάζει από το Θιβέτ, βόρεια των Ιμαλαΐων, ενώ ο Γάγγης ξεκινάει την πορεία του από ένα παγωμένο σπήλαιο στις πλαγιές των Ιμαλαΐων, στη βόρεια Ινδία.

Ποια Είναι η Κατάσταση των Ποταμών Σήμερα;

Το νερό των ποταμών είναι πιο απαραίτητο σήμερα από ό,τι ήταν πριν από 4.000 χρόνια, τότε που οι άνθρωποι συνέρρεαν στις όχθες του Ινδού και του Γάγγη προκειμένου να διατηρηθούν στη ζωή. Για να συντηρηθούν οι μεγάλοι πληθυσμοί της Ινδίας, του Πακιστάν και του Μπαγκλαντές, η ροή του νερού των ποταμών πρέπει να ελέγχεται προσεκτικά. (Βλέπε το χάρτη στις σελίδες 16, 17.) Έχει καταστεί αναγκαία η σύναψη διεθνών συμβάσεων, εφόσον οι ποταμοί διασχίζουν περισσότερες από μία χώρες.

Ο Υδατοφράκτης Φαράκα, στο Γάγγη, εξασφαλίζει επαρκή και σταθερή ροή νερού στον ποταμό για τις αυξημένες ναυτιλιακές δραστηριότητες κοντά στο λιμάνι της Καλκούτας.

Όπως αληθεύει για πολλούς άλλους ποταμούς, η ρύπανση αποτελεί μεγάλο πρόβλημα για το Γάγγη. Έτσι, το 1984, η ινδική κυβέρνηση έθεσε σε ισχύ το φιλόδοξο Σχέδιο Δράσης για το Γάγγη. Η προσοχή στράφηκε στη μετατροπή των λυμάτων σε λίπασμα ή βιοαέριο, στην εκτροπή οχετών που κατέληγαν στον ποταμό και στην κατασκευή μονάδων καθαρισμού για χημικά απόβλητα.

Ο Ιερός Γάγγης

Περίπου 100 χιλιόμετρα νότια των πηγών του Ινδού στα Ιμαλάια, ο Γάγγης αρχίζει ένα ταξίδι 2.500 και πλέον χιλιομέτρων μέχρι να καταλήξει στον Κόλπο της Βεγγάλης. Σε υψόμετρο που ξεπερνάει τα 3.870 μέτρα, τα νερά του πηγάζουν από μια παγετωνική προεξοχή, η οποία μοιάζει με στόμα αγελάδας και ονομάζεται Γκαούμουκ στη γλώσσα χίντι, και σχηματίζουν έναν ποταμό που φέρει το όνομα Μπαγκίρατι. Σε απόσταση περίπου 214 χιλιομέτρων από τις πηγές, ο Μπαγκίρατι σμίγει με έναν άλλον ποταμό, τον Αλακνάντα στο Ντεβαπραγιάγκ. Αυτοί οι δύο ποταμοί μαζί με τον Μαντακίνι, τον Νταούλι Γκάνγκα και τον Πιντάρ σχηματίζουν το Γάγγη.

Καθώς ο Γάγγης ρέει νοτιοανατολικά κατά μήκος της υποηπείρου ενώνεται με άλλους μεγάλους ποταμούς, όπως τον Γιάμουνα στο Άλλαχαμπαντ της Ινδίας και στη συνέχεια με τον ισχυρό Βραχμαπούτρα στο Μπαγκλαντές. Ο Γάγγης και οι παραπόταμοί του απλώνονται σαν βεντάλια και αρδεύουν το ένα τέταρτο της συνολικής έκτασης της Ινδίας, τις εύφορες πεδιάδες του Γάγγη. Με το ποτάμιο σύστημα αποστραγγίζεται μια περιοχή 1.035.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων και συντηρείται περίπου το ένα τρίτο του πληθυσμού της Ινδίας, ο οποίος τώρα ξεπερνάει το ένα δισεκατομμύριο, σε μια από τις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές του κόσμου. Στο Μπαγκλαντές γίνεται πολύ πλατύς, σαν εσωτερική θάλασσα, και η ποταμοπλοΐα είναι πολύ αναπτυγμένη. Κατόπιν ο Γάγγης χωρίζεται σε αρκετά μεγάλα ποτάμια και σε πολυάριθμα μικρότερα σχηματίζοντας ένα από τα μεγαλύτερα δέλτα στον κόσμο.