Ο Ινδουισμός και ο Ποταμός Γάγγης

33. Γιατί είναι ο Γάγγης ιερός για τους Ινδουιστές;

³³ Δεν γίνεται να μιλάμε για το πάνθεο του Ινδουισμού χωρίς να αναφερθούμε στον πιο ιερό ποταμό του—το Γάγγη. Μεγάλο μέρος της Ινδουιστικής μυθολογίας συνδέεται άμεσα με τον ποταμό Γάγγη, ή Γκάνγκα Μα (Μητέρα Γκάνγκα), όπως τον λένε οι πιστοί Ινδουιστές. (Βλέπε χάρτη, σελίδα 123.) Αυτοί απαγγέλλουν μια προσευχή που χρησιμοποιεί 108 διαφορετικά ονόματα για τον ποταμό. Γιατί αποδίδουν τέτοιο σεβασμό στο Γάγγη οι ειλικρινείς Ινδουιστές; Επειδή αυτός συνδέεται τόσο στενά με την καθημερινή τους βιοπάλη και με την αρχαία τους μυθολογία. Πιστεύουν ότι παλιότερα υπήρχε στον ουρανό με τη μορφή του Γαλαξία. Πώς, λοιπόν, κατέληξε να είναι ποταμός;

34. Σύμφωνα με την Ινδουιστική μυθολογία, ποια είναι μια εξήγηση όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο ήρθε σε ύπαρξη ο ποταμός Γάγγης;

³⁴ Με μερικές παραλλαγές, οι πιο πολλοί Ινδουιστές θα έδιναν την ακόλουθη εξήγηση: Ο μαχαραγιάς Σανκάρα είχε 60.000 γιους που σκοτώθηκαν από τη φωτιά του Καπίλα, ο οποίος είναι μια έκφανση του Βισνού. Οι ψυχές τους καταδικάστηκαν να μείνουν στην κόλαση, εκτός κι αν η θεά Γκάνγκα κατέβαινε από τον ουρανό για να τις εξαγνίσει και να τις απελευθερώσει από την κατάρα. Ο Βραγιράθα, που είχε προπάππο τον Σανκάρα, μεσολάβησε στον Βράχμα για να αφήσει την ιερή Γκάνγκα να κατέβει στη γη. Σύμφωνα με μια εκδοχή του μύθου, η αφήγηση λέει στη συνέχεια τα εξής: «Η Γκάνγκα αποκρίθηκε. ‘Είμαι τόσο ισχυρός χείμαρρος που θα συνέτριβα τα θεμέλια της γης’. Έτσι, [ο Βραγιράθα] αφού απέδωσε τα επιτίμια για χίλια χρόνια, πήγε στο θεό Σίβα, το μεγαλύτερο απ’ όλους τους ασκητές, και τον έπεισε να σταθεί ψηλά πάνω από τη γη ανάμεσα στους βράχους και στους πάγους των Ιμαλαΐων. Ο Σίβα είχε ανακατεμένα μαλλιά στο κεφάλι του και επέτρεψε στην Γκάνγκα να πέσει ορμητικά από τους ουρανούς μέσα στις μπούκλες των μαλλιών του, οι οποίες απορρόφησαν ομαλά τους κραδασμούς που απειλούσαν τη γη. Ύστερα η Γκάνγκα άρχισε να ρέει σιγά-σιγά πάνω στη γη, κύλησε από τα βουνά και διέσχισε τις πεδιάδες, φέρνοντας νερό κι επομένως ζωή στην ξερή γη».—Από τον Ωκεανό στον Ουρανό (From the Ocean to the Sky), του Σερ Έντμοντ Χίλαρι.

35. Με ποιον τρόπο εξηγούν οι οπαδοί του Βισνού την ύπαρξη του ποταμού;

³⁵ Οι οπαδοί του Βισνού έχουν κάπως διαφορετική εκδοχή για το ξεκίνημα του Γάγγη. Σύμφωνα με κάποιο αρχαίο κείμενο, τη Βισνού Πουράνα, η εκδοχή τους είναι η εξής:

«Από αυτή την περιοχή [την άγια έδρα του Βισνού] εξέρχεται ο ποταμός Γάγγης ο οποίος εξαλείφει όλες τις αμαρτίες . . . Εκρέει από το νύχι του μεγάλου δάχτυλου του αριστερού ποδιού του Βισνού».

Ή, όπως λένε οι οπαδοί του Βισνού στη σανσκριτική γλώσσα: «Βισνού-παντάμπτζα-σαμπχούτα», που σημαίνει «Γεννημένος από το πόδι του Βισνού που είναι σαν λωτός».

36. Τι πιστεύουν οι Ινδουιστές σχετικά με τη δύναμη των νερών του Γάγγη;

³⁶ Οι Ινδουιστές πιστεύουν ότι ο Γάγγης έχει τη δύναμη να ελευθερώνει, να εξαγνίζει, να καθαρίζει και να θεραπεύει τους πιστούς. Η Βισνού Πουράνα δηλώνει:

«Οι άγιοι, που εξαγνίζονται όταν λούζονται στα νερά αυτού του ποταμού και των οποίων ο νους είναι αφιερωμένος στον Κεσάβα [Βισνού], εξασφαλίζουν τελειωτική απελευθέρωση. Ο ιερός ποταμός—όταν τον ακούνε, τον επιθυμούν, τον βλέπουν, τον αγγίζουν, λούζονται σ’ αυτόν ή τον υμνούν—μέρα με τη μέρα εξαγνίζει όλα τα όντα. Κι εκείνοι που, αν και μπορεί να ζουν μακριά απ’ αυτόν, . . . φωνάζουν ‘Γκάνγκα και Γκάνγκα’, απαλλάσσονται από τις αμαρτίες που έχουν διαπράξει στη διάρκεια των τριών προηγούμενων υπάρξεων».

Η Βραχμανταπουράνα δηλώνει:

«Η Θεά προστατεύει από εκατοντάδες χιλιάδες κινδύνους τις φυλές εκείνων που με ευλάβεια λούζονται μια φορά στα αγνά ρεύματα του Γκάνγκα. Κατάρες που έχουν συσσωρευτεί επί γενιές και γενιές εξαλείφονται. Απλώς και μόνο με το να λουστεί κανείς στον Γκάνγκα εξαγνίζεται αμέσως».

37, 38. Γιατί συρρέουν στο Γάγγη εκατομμύρια Ινδουιστές;

³⁷ Οι Ινδοί συρρέουν στον ποταμό για την πουτζά, δηλαδή τη λατρεία την οποία εκτελούν προσφέροντας λουλούδια, ψάλλοντας προσευχές και λαβαίνοντας από τον ιερέα το τιλάκ, τη βούλα από κόκκινη ή κίτρινη αλοιφή, στο μέτωπό τους. Κατόπιν μπαίνουν στα νερά για να πλυθούν. Επίσης, πολλοί απ’ αυτούς πίνουν το νερό, μολονότι είναι πολύ μολυσμένο από λύματα, χημικά απόβλητα και πτώματα. Κι όμως, τόσο μεγάλη είναι η πνευματική έλξη του Γάγγη που εκατομμύρια Ινδοί έχουν τη σφοδρή επιθυμία να λουστούν τουλάχιστον μια φορά στον ‘άγιο ποταμό’ τους, είναι δεν είναι μολυσμένος.

³⁸ Άλλοι φέρνουν τις σορούς των αγαπημένων τους για να γίνει η αποτέφρωσή τους δίπλα στην όχθη του ποταμού και μερικές φορές σκορπίζουν κατόπιν την τέφρα στα νερά του ποταμού. Πιστεύουν ότι αυτό εξασφαλίζει στην απελθούσα ψυχή αιώνια ευδαιμονία. Όσοι είναι πολύ φτωχοί και δεν μπορούν να πληρώσουν για την επικήδεια αποτέφρωση απλώς ρίχνουν το σαβανωμένο πτώμα στον ποταμό, όπου δέχεται την επίθεση όρνεων ή απλώς αποσυντίθεται.

[Χάρτης/Εικόνες στη σελίδα 123]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Ο Γάγγης κυλάει σε μια απόσταση 2.400 χλμ. από τα Ιμαλάια μέχρι την Καλκούτα και το δέλτα του που σχηματίζεται στο Μπαγκλαντές

ΙΝΔΙΑ

Καλκούτα

Γάγγης Ποταμός

[Εικόνες]

Η Γκάνγκα Μα, πάνω στο κεφάλι του Σίβα, κατεβαίνει κυλώντας μέσα από τα μαλλιά του

Πιστοί Ινδουιστές σ’ ένα γκατ, καθώς λούζονται στο Γάγγη, στο Βαράνασι ή αλλιώς Μπενάρες